Pesach brroch hure e 57 774 15 april – 22 april 20 014 Seder S ravon nden n: ma aanda ag 14 4 aprril & dinsd dag 15 ap pril asten becho orim, maandag 14 apriil om 04.52 uur Begin va Begin ch hameetsverrbod, maandag 14 apriil om 10.21 uur Chameeets verbrand den, maand dag 14 aprill vóór 11.44 4 uur Begin jo om tov, maa andag 14 ap pril om 20.220 uur Inhoudsopgave: Voorwoord Instructies voor Pesach Kasjeren van het gerei Kasjeren van glaswerk Waar kunt u kasjeren? Chameets Chameets verbranden Instructie verkopen chameets Volmacht voor verkoop van chameets Ta’anit Bechorim Begin van sjachariet Huisdieren Pesach‐maaltijden Verkoop Pesach‐artikelen Overzicht sedercursussen Contactgegevens Pesach vragen Overzicht gezamenlijke sedarim Overzicht Pesach producten Artikelen die niet in bezit mogen zijn Artikelen die opgeborgen mogen worden Artikelen bereid onder toezicht van het ORvNL Artikelen geoorloofd voor Pesach Babyvoeding Geneesmiddelen Tien vragen m.b.t. de seder Jad Achat Pesachproducten Pesach voor kinderen Pagina 3 Pagina 5 Pagina 5 Pagina 6 Pagina 6 Pagina 7 Pagina 8 Pagina 8 Pagina 32 Pagina 10 Pagina 10 Pagina 10 Pagina 14 Pagina 14 Pagina 15 Pagina 16 Pagina 17 Pagina 18 Pagina 18 Pagina 18 Pagina 18 Pagina 19 Pagina 19 Pagina 23 Pagina 28 Pagina 29 2 Drie e nivea aus va an vrijh heid Er bestaaan verschilllende niveaaus van vrijhheid: a. Politiieke vrijheid d betekent dat men niiet meer zu ucht onder vvreemde heeerschappijj. Men is onafhan nkelijk gewo orden. b. Er beestaat lichamelijke vrijjheid wannneer men vrrij wordt va an de dagellijkse lasten n en van zwaar w werk. c. Maar er is ookk geestelijkke vrijheid die men voelt wann neer men bevrijd wo ordt van psychologische bep perkingen. Dan pas heeet men volledig vrij. Pesach, SSoekot en SSjawoe’ot We ontw waren een stijgende lijjn. a. O Op Pesach vvieren wij d de uittocht uuit de Egypttische slave ernij. b. O Op Soekot (Loofhutten nfeest), de tijd van inzzameling, vvoelt men zzich bevrijd van het zzware werkken. De schu uren liggen vol voor he et hele jaar. c. De spirituele vrijheid verwerven wij op Sjavoe’ot, de tijd waaropp de Tora gegeven w werd, want “alleen iemand diee bezig is met Jodendom wordtt als werkelijk vrij beschouwd d”. Wanneeer ik iemand die ver sttaat van heet Jodendom m vertel, da at alleen deegeen die zich bezig houdt m met Jodend dom werkellijk vrij is, sstaat hij pe erplex. Is he et Jodendo m geen dru ukkende verplich hting? 3 Waar iss de vrijheid d? Werken n voor een ander is tottaal anderss dan werke en voor zich hzelf. Ook eeen vrij mens moet werken. Iemand die voor zich hzelf werkt,, voelt geen n last van a andermans heerschappij. Men weet, dat men voo or zichzelf bezig is. Een slaaf is altijd voor ande eren bezig en moet zijn eigen verlangens s terzijde schuiven. Werken n voor een h heer heet (loon‐)slaverrnij maar waanneer men n voor zichzzelf werkt heet men vrij. Als men geen plezier hee eft in de diiepgang en kracht van het Joden dom, is hett Joodse n buiten druukken zwaarr. leven eeen groot jukk. Eisen van Maar w wanneer meen plezier ontleent o aaan de G‐dde elijke nabijh heid, genieet men conttinu van deze relatie met G‐‐d. Dan is het geen lastt meer maaar zijn we eigen baas enn is het alleen maar voor on ns eigen beestwil. Dit is de beteekenis van de uitspraa ak: “Dat ieemand allee en maar werkelijjk vrij is wan nneer hij zicch bezig ho udt met Jod dendom.” Alleen h het Opperw wezen is in staat een systeem te e creëren, waarin w Zijn belangen en onze wensen n volledig samenvalle en. Mijn sppirituele grroei is G’d ds enige w wens. Pesach kent inderdaaad vele bep perkingen m maar dwinggt ons om ons volledig te concent reren op alles waar het werrkelijk om draait in het leven. Dit is dee vrijheidsbo oodschap van Pesach: ons Jodendom en ons lleven vallen n samen. Dat is pas werkelijkke persoon nlijke groei. Pesach kasjeer wessameach! Rabbijn mr. drs. R. Evers 4 Instructies voor Pesach Kasjeren van het gerei Bij voorkeur gebruiken wij op Pesach eetgerei en vaatwerk dat slechts voor dit feest bestemd is. Wil men ook de voorwerpen van ‘door het jaar’ gebruiken dan bestaat daartoe in sommige gevallen de mogelijkheid van kasjeren. Chameets‐voorwerpen die niet op Pesach worden gebruikt, moeten goed worden opgeborgen. Waar een gemeentelijke gelegenheid tot het kasjeren van vaatwerk aanwezig is, moet men hier bij grote voorkeur gebruik van maken. Kan dit niet, dan volgen hier de belangrijkste bepalingen. • De te kasjeren voorwerpen moeten de laatste 24 uur voor het kasjeren geheel schoon en ongebruikt hebben gestaan. Alle te kasjeren voorwerpen moeten vooraf intensief en aanslagvrij zijn gereinigd. Een chameets pan waarin men kasjert, moet eerst zelf worden gekasjerd. Daartoe wordt de pan tot de rand met water gevuld en opgezet tot het water kookt. Dan werpt men er een gloeiende steen in of houdt er een pook in die eerst op het vuur tot gloeien is gebracht, zodat het kokende water over de rand loopt. Daarna dompelt men de te reinigen voorwerpen eenmaal (met behulp van een net of mandje) in de pan, zodat de voorwerpen geheel worden omgeven door het water, dat voortdurend op kookhitte wordt gehouden. Hiervoor houdt men tegelijkertijd met de te kasjeren voorwerpen een gloeiende pook of steen in het kokende water. Men neemt de voorwerpen er dan dadelijk weer uit (eventueel met een tang) en spoelt ze met koud water af. • Vorken, lepels, aluminium borden of pannen, messen uit één stuk en alle houten voorwerpen kunnen op deze wijze worden gekasjerd. Indien de aluminium pannen niet uit één stuk zijn vervaardigd, kunnen ze worden gekasjerd, mits de plekken waar de delen zijn vastgeklonken vóór het kasjeren met een gas‐ of steekvlam worden gegloeid. Voorwerpen van aardewerk (en ook porselein) en hoorn kunnen niet worden gekasjerd en dus niet tijdens Pesach gebruikt worden. • Fornuizen, gastoestellen, e.d. moeten worden gegloeid. Elektrische kookplaten dienen een tijd lang hoog te branden nadat ze eerst goed zijn gereinigd. Daarna gloeit men ze van buiten met een steekvlam, indien het niet mogelijk is ze met aluminiumfolie te bedekken. Ovens moeten goed worden gereinigd, bijvoorbeeld met een ovenreiniger. Hierna kasjert men met een steekvlam. Losse delen worden met aluminiumfolie bedekt. 5 De wanden van magnetrons worden niet warm, zoals de andere typen ovens. Reinig de magnetronoven zorgvuldig, plaats er een open glazen bak in met water met een beetje schoonmaak‐middel en zet de magnetron aan zodat de damp vrij kan circuleren. • Aanrechten, gootstenen, keukentafels (ook formica) enz. kunnen door het gieten van kokend heet water over een gloeiende steen of pook worden gekasjerd. Het is aan te bevelen om voor Pesach voor een aparte afdekking zorg te dragen. Kasjeren van glaswerk Glas wordt als volgt gekasjerd: • Het glas dient minimaal 24 uur zonder onderbreking in water ondergedompeld te zijn. • Daarna dient het water verschoond te worden en moet het glas opnieuw minimaal 24 uur onder water staan. • Daarna dient opnieuw het water verschoond te worden en moet het glas voor een derde keer 24 uur onder water staan. • Voorwerpen van Pyrex, Duralex enz. kunnen niet worden gekasjerd. • Informatie over het kasjeren van afwasmachines en plastic voorwerpen is verkrijgbaar bij het rabbinaat. Voor het kasjeren van uw vaatwerk en het touwelen in het mikwe kunt u op de volgende plaatsen terecht: Sjoel Den Haag Cornelis Houtmanstraat 11, Den Haag Zondag 13 april van 13.00 – 15.00 uur Graag vooraf aanmelden via: @: [email protected] / T: 070 3470222 Sjoel Enschede Prinsestraat 14, Enschede Zondag 6 april 11.00 – 13.00 uur alleen op afspraak! Aanmelden: [email protected] JCC Amsterdam Van der Boechorststraat 26, 1081 BT Amsterdam. Woensdag 9 april en zondag 13 april van 10.00 – 16.00 uur. ‐ Tevens gelegenheid tot touwelen en inleveren van chameets contract. ‐ Het is mogelijk om op woensdag en zondagochtend vroeg op afspraak te kasjeren. Reserveren via 020‐6460046 of [email protected]. 6 Cham meets Het chameets‐onderzoek is dit jaar op zoondagavond d 13 april na a zonsonderrgang (vanaaf 21.21 uur). Ingaand de de zoekavond moet het huis al helemaal kklaar zijn voor Pesach. Voordatt het onderzoek begintt zegt men eeen beracha: Baroech h atta H’ Elo o‐kenoe melech ha’olam m asjer kideesjanoe bem mitsvotav veetsivanoe a al bi’oer chameeets. Geprezeen bent U, o o G’d, Konin ng van de w wereld, Die o ons geheilig gd heeft meet Zijn geboden en ons opggedragen heeeft chamee ets te verwiijderen. Wanneeer verschilleende mense en samen b edikat cham meets doen, moeten alllen de beraacha horen een zij antwoorden met ‘amen’, diee meestal w wordt uitgesproken dooor de ba’al h habajit (de heer des huizess). Indien m men zelf nieet in de gele egenheid is om chamee ets te zoeke en, mag meen een sjaliaach (vertegeenwoordigeer) aanstelle en. Wanneeer de sjeliacch de bedika at chameetss alléén doe et, zegt hij de beeracha. Tussen de beracha aan het be egin van hett onderzoekk en de verkklaring van nnietigheid vvan chameeets die na heet onderzoe ek wordt uittgesproken, mag er nie et worden ggesproken, tenzij de interrruptie te m maken heeftt met het zooeken en we egruimen va an chameetts. Gebruikkelijk is om het chamee ets te zoekeen met een brandende kaars, omw wikkeld mett een handvatt van aluminiumfolie. E Eventueel kkan men een n zaklantaarn gebruikeen. Sommigen nemen een veer, eeen houten lepel en ee n zakje om het gevond den chameeets in te deponeren. Wanneeer men chaameets heeeft gevonde en, moet me en het goedd opbergen om het de volgeende ochtend te verbranden HANDIG GE CHEC CKLIST VOOR V HE ET ZOEKE EN NAAR R CHAME ETS □ zolder, kkelder □ in en om groote apparatten □ bboeken □ kaasten en lad □ kantoorr □ zzakken en oomslag van kkleding den □ tuin en veranda □ sschooltasse n, koffers □ v uilnisbakke en □ dierenhokken □ m meubilair, kkinderstoele en □ sttofzuigerzakken □ garage een auto(‘s) □ kkinderwage n, bakfiets □ tooetsenbord d 7 □ toile affel/‐kast □ sschool‐ en ssjoelkluisjess Nadat aalles goed onderzocht is, zegt menn de volgend de verklarin ng Al het ch hameets en n het gerezeene dat zichh in mijn geb bied bevindtt, dat ik nie t gezien heb b en niet verrnietigd heb b en waarva an het bestaaan mij niet bekend is, verklaar ik nnietig zoals het stof der aard de. Cham meets verbran v den Al het chameets, behalve het chameets ddat door middel van ee en volmachtt via het rab bbinaat aan een n niet‐Jood is verkocht,, en het chaameets dat nog opgege eten wordt, dient voor het ingaan vvan het chaameetsverbod op maanndag 14 aprril te worden verbrand voor 11.44 4 uur. Na het vverbranden n zegt men: Al het ch hameets en n het gerezeene dat zichh in mijn geb bied bevindtt, zowel datt ik gezien h heb als dat ik niiet gezien h heb, zowel d dat ik weggeeruimd heb als dat ik n niet weggeru ruimd heb, vverklaar ik nietig g zoals het sstof der aard de. Instrructie verkope v en cham meets Het is de plicht (miitswa) er vo oor te zorge n dat gedurrende Pesacch zich geenn enkel chameets in Joodss bezit bevin ndt, ongeaccht waar zicch dit bevind dt. Het cham meets worddt daarom vernietiigd, in open nbare vuilco ontainers geestort, of we eggegeven aan een nieet‐Jood. nt men vaak dat het reechtstreeks aan een nie et‐Jood verkkopen van Ten onrrechte meen chameeets of het veerkopen van n chameets via een vollmacht aan het rabbinaaat, een verplich hting is die b behoort bij de voorberreidingen vaan Pesach. Het is alleen zo dat wanneer men zijn chhameets nie et wil vernie etigen, of weegschenken n, er de mogelijkheid tot veerkoop besttaat. Geadvviseerd word dt om de ve erkoop via eeen volmacht aan het (opp per‐) rabbin naat te realiiseren. 8 Het volmacht‐ formulier dient volledig ingevuld door het (opper‐) rabbinaat te zijn ontvangen. Denk aan de datum en tijden zoals onder vermeldt. Het volmacht‐ formulier vindt u op de laatste pagina van deze brochure. NIG Groningen Landelijk: Tot donderdag 10 april om 15.00 uur Opperrabbinaat voor Nederland Tot donderdag 10 april om 17.00 uur. @: info@nig‐groningen.nl Van der Boechorststraat 26 IPOR 1081 BT Amsterdam Tot donderdag 10 april om 13.00 uur. T: 020‐301 8490 Van der Boechorststraat 26, A’dam @: [email protected] Operaweg 101, 3816 EC A’foort NIHS Amsterdam T: 020 301 8495 Tot maandag 14 april, om 09.15 uur @: [email protected] Van der Boechorststraat 26, 1081 BT Amsterdam NIG Den Haag T: 020 646 00 46 Tot zondag 13 april om 17.00 uur. F: 020‐404 1096 Cornelis Houtmanstraat 11 @: [email protected] 2593 RD Den Haag @: [email protected] AMOS Tot zondag 13 april om 20.00 uur NIG Enschede T: 06‐2240 4346 woensdag 9 april om 11.00 uur @: [email protected] Sjoel Enschede, Prinsestraat 14 T: 053‐8513660 & 06‐15841851 Portugees‐Israëlitische Gemeente @: [email protected] Tot donderdag 10 april om 15.00 uur. Snoge Amsterdam NIG Rotterdam T: 020‐6245351 Tot donderdag 10 april om 14.00 uur F: 020‐6254680 Nieuwpoortstraat 19, 3039 XL Rotterdam @: [email protected] T 010‐2655530 / 06‐24253307 F: 010‐4675713 @ jvorst@nig‐rotterdam.nl 9 Ta’anit Bechorim De vastendag voor de eerstgeborenen begint op maandag 14 april om 04.52 uur ‘s ochtends. In diverse synagogen vindt na het einde van de ochtenddienst een siejoem (het beëindigen van een Talmoedtraktaat of een zesde deel van de Misjna) plaats, gevolgd door een se’oedat mitswa (een feestelijke maaltijd). Eerstgeboren deelnemers hieraan hoeven de rest van de dag niet te vasten. Begin van sjachariet op maandagochtend 14 april 2014: Gerrit van der Veensjoel: om 07.15 uur. AMOS: Kalfjeslaan 376, Amsterdam 07.30 uur. Buitenveldert: info via [email protected] Amstelveen: info via [email protected] Lekstraat: info via [email protected] RAS: info via [email protected] Sjoel Den Haag: Cornelis Houtmanstraat 11, 07.30 uur Sjoel Heemstede: Lanckhorstlaan 42, info via: [email protected] Huisdieren Het verbod om tijdens Pesach chameets in huis te hebben kan ook gevolgen hebben voor uw huisdieren. Veel soorten dierenvoeding bevatten namelijk granen die men niet in huis mag hebben. Daarnaast wordt er vaak soja, rijst of maïs aan toegevoegd, die uw viervoeter, vogel of vis, in tegenstelling tot uzelf, wel mag eten. Omdat de meeste honden en katten geen liefhebbers van matzes zijn, geven we hier een paar algemene tips. Geef het dier zoveel mogelijk vers voer: vis, hart, pens enzovoorts. Koop het voor Pesach en vries het in kleine dagporties in. U kunt er eventueel wat in bouillon verkruimelde matze doorheen doen. Blikvoer dat geen granen bevat is toegestaan. Voor vragen omtrent overige diersoorten en hun voeding op Pesach kunt u contact opnemen met de ressortale rabbinaten of het Opperrabbinaat voor Nederland. Let op: sommige dieren kunnen bij een plotselinge verandering van voeding erg ziek worden. Raadpleeg hiervoor uw dierenarts. 10 11 12 13 Pesach-maaltijden Bent u om wat voor reden dan ook niet in staat om zelf uw maaltijden tijdens Pesach te verzorgen, informeert u dan hier: Amsterdam: ‐ Fa. Langerhuize T: 020‐347 2400 @: [email protected] ‐ Fa. Marcus ORT T: 020‐671 9881 Verkoop Pesach-artikelen Amsterdam: ‐ Davids Corner, Kastelenstr. 114 T: 020‐646 1002 www.davidscorner.nl ‐ Laromme, Kastelenstr. 69 T: 020‐644 7567 www.laromme.nl ‐ Slagerij Marcus, Waalstr. 17 T: 020‐671 9881 (open: zo – wo) www.slagerijmarcus.nl/kosher/ ‐ Mouwes Kosjer Centrum, Kastelenstr. 261 T: 020‐661 0180 www.mouwes.nl Nijmegen Pasternak Kosjere Producten T: 06‐2467 9354 F: 084 74 19 615 [email protected] Rotterdam Zondag 6 april van 10.30 – 14.00 uur Voor meer informatie: @: administratie@nig‐rotterdam.nl 14 Overzicht sedercursussen Neem je eigen Haggada mee! Amsterdam JCC, Van der Boechorststraat 26 o.l.v. rabbijn Zwi Spiero dinsdag 1 en 8 april van 20.00 tot 21.30 uur @: [email protected] T: 020‐6460046 Voor niet leden kosten € 10,‐ Nidchei Jisroel Jechanes sjoel Nieuwe Kerkstraat 149 o.l.v. Rabbijn S. Katz maandag 31 maart om 20.15 uur @ [email protected] Voor dames en heren. Geen kosten, gratis parkeren. Rosj Pina, Nieuw Herlaer 18/20, Amsterdam Buitenveldert Donderdag 27 maart en donderdag 3 april van 20.30 – 22.00 uur O.l.v. Dayan R. Evers T: 06‐55 375 211 AMOS Kalfjeslaan 376, Amsterdam zondag 6 april om 20.00 uur o.l.v. Rabbijn R. Evers NIG Leeuwarden Sjoel Leeuwarden, Slotmakersstraat 16, Woensdag 26 maart om 19.30 uur Den Haag NIG, Cornelis Houtmanstraat 11 woensdag 2 en woensdag 9 april om 19.30 uur O.l.v. rabbijn Katzman Enschede Sjoel, Prinsestraat 14, Enschede Zondag 6 april om 14.00 uur O.l.v. rabbijn E. Philipson. ten huize van de Rabbijn, Prinsestraat 12, Enschede Woensdag 9 april om 10.30 uur O.l.v. rabbijn E. Philipson. NIG Noord Holland NoordWest Sjoelgebouw Lanckhorstlaan 42 in Heemstede Dinsdag 1 april om 20.00 uur. O.l.v. rabbijn S. Spiero NIHS Limburg Capucijnengang 2, Maastricht Maandag 24 en maandag 31 maart van 18.00 – 19.30 uur O.l.v. Rabbijn Schapiro NIG Groningen Woensdag 26 maart om 19.00 uur Rabbinaatshuis, Folkingestraat 17 O.l.v. rabbijn S. Spiero NIG Zwolle Sjoel, Samuel Hirschstraat 8, Maandag 7 april om 19.30 uur O.l.v. rabbijn S. Spiero 15 Vragen aan de rabbijn Na afloop van de hier genoemde voordrachten met praktische Pesach‐adviezen is er de mogelijkheid tot het stellen van vragen. Daarnaast kan het natuurlijk voorkomen dat u nog andere vragen heeft. Neemt u dan contact op met een rabbijn in uw regio. NIG Den Haag NIHS Amsterdam Rabbijn Katzman Van der Boechorststraat 26, 1081 Cornelis Houtmanstraat 11 BT Amsterdam 2593 RD Den Haag @: [email protected] T: 020 6460046 @ [email protected] T: 070‐3470222 Rav Wolff IPOR T: 06‐29 099 235 Rabbijn S. Evers @: [email protected] T: 033 4720943 @: [email protected] Rabbijn R. Evers T: 06 55375211 @: [email protected] Rabbijn S. Spiero @: [email protected] @: info@nig‐groningen.nl P.I.G. Rabbinaat van de PIG Tel: 020‐6245351 Opperrabbijn B. Jacobs @: [email protected] T: 033‐479 92 47 @: [email protected] NIG Groningen Rabbijn S. Spiero NIG Twente @: [email protected] Rabbijn Philipson @: info@nig‐groningen.nl Prinsestraat 14, Enschede T : 053‐8513660 / 06‐15841851 NIG Rotterdam @: [email protected] Rabbijn J. Vorst T: 010‐2655530 / 06‐24253307 NIHS Limburg @: jvorst@nig‐rotterdam.nl Rabbijn Schapiro T: 0651785237 Opperrabbinaat voor Nederland @: [email protected] T: 020‐301 8490 @: [email protected] 16 Overzicht gezamenlijke Sedarim In de volgende plaatsen worden gemeenschappelijke sedermaaltijden georganiseerd. Let op: meld u tijdig aan. Er zijn kosten aan verbonden. NIHS Amsterdam T: 058‐2121524 Beth Chabad @: [email protected] JCC, Van der Boechorststraat 26 Maandag 14 april NIG NoordHolland NoordWest Aanmelden verplicht: Lanckhorstlaan 42, Heemstede @: [email protected] Maandag 14 april Meer informatie: PIG @: [email protected] Amsterdam, Mr. Visserplein 3 Dinsdag 15 april om 20.45 uur Maastricht Aanmelden via: Sjoel Maastricht, Capucijnengang 2 @ [email protected] Maandag 14 april om 21.15 uur T: 06‐517 85 237 @: [email protected] Amstelveen, Texelstraat 82. Dinsdag15 april mincha 20.15 uur. 20.45 uur Seder Groningen Folkingestraat 60 @ [email protected] Maandag 14 april om 19.00 @: [email protected] Enschede Synagoge Prinsestraat 14 Maandag 14 april om 20.20 uur Rotterdam ABN Davidsplein 4, 3039 KA, R’dam Aanmelden verplicht: @: dinsdag 15 april om 19.30 uur [email protected] @: administratie@nig‐rotterdam.nl T: 053‐4323479 / 053‐4318443 Seider zal plaatsvinden bij minimale Kosten: € 10,‐ p.p. en jeugd € 5,‐ aanmelding van 20 personen. Den Haag Zwolle Cornelis Houtmanstraat 11 Huibertplaat 66 maandag 14 april om 19.15 uur maandag 14 april om 19.00 uur @: [email protected] Aanmelden voor 31 maart! @: [email protected] Leeuwarden Slotmakersstraat 16 dinsdag 15 april S.v.p. vooraf aanmelden: 17 Overzicht Pesach-producten Voor gebruik op Pesach verboden artikelen Artikelen die op Pesach niet in ons bezit mogen zijn: Alcoholhoudende dranken zonder Pesachzegel, beschuit, bier, biscuits, bouillonblokjes, brood, bruine suiker, licht en donkere basterdsuiker, cornflakes, crackers, custardpudding en vlapoeder, drop, essences, gebak, gort, gries, havermout, koekjes, macaroni, matzes zonder Pesachzegel, medicijnen*, meel (paneer‐, zelfrijzend en andere soorten meel), ontbijtkoek, vermicelli en alle overige producten die één of meer van de vijf graansoorten bevatten (tarwe, rogge, gerst, haver en spelt). Artikelen die opgeborgen mogen worden: Balletjes of zuurtjes, bessensap, boter, citroen‐ en tomatensap, chocolade in alle vormen, gember, honing, jam, kokosmeel, maïzena, mayonaise, mosterd, peulvruchten, pindakaas, rijst, rijstvlokken, kindermeel (voorzover het een rijstproduct is), siropen, specerijen, poeder‐ en vanillesuiker, tandpasta, zuur, eau de cologne en parfums. Toegestane artikelen a. Artikelen bereid onder toezicht van het Opperrabbinaat voor Nederland: • Matzes • matzemeel • kaas • haring • advocaat en likeur. Deze producten dienen voorzien te zijn van het Pesachzegel. b. Onder Rabbinaal Toezicht bereide artikelen c. Artikelen die geoorloofd zijn voor gebruik op Pesach, zonder speciaal voor Pesach te zijn vervaardigd: ‐ synthetische afwasmiddelen zoals Dreft, Dubro, en Lux. ‐ schoonmaakmiddelen zoals Cif, Vim ‐ toiletzeep (niet voor vaatwerk) ‐ poetsmiddelen: Haggerty, Silvo ‐ witte basterd‐ en kristalsuiker ‐ cacaopoeder ‐ koffie en thee zonder toevoegingen (Douwe Egberts, Nespresso, en Van Nelle), oploskoffie (Douwe Egberts) ‐ fruit (vers) ‐ groenten (vers) Geen peul‐vruchten, sperziebonen of snijbonen) ‐ Spa Rood, Blauw, Groen ‐ vis (uitsluitend vers) ‐ zoetstof Natrena (vloeibaar en in poedervorm) ‐ bruine amandelen 18 ‐ ongepelde hazelnoten ‐ zout d. Babyvoeding De volgende producten mogen weliswaar door baby’s genuttigd worden, doch niet in aanraking komen met het Pesachvaatwerk. Pannen, borden etc. dienen apart gehouden te worden en apart te worden afgewassen. ‐ Nutricia: alle melkproducten ‐ Nutricia Olvarit: groenten en fruit serie 4m: 00, 01, 11, 51, 52, 71, 2631, 2632, 2664, 2667, 2689 serie 6m: 02 ‐ Roosvicee (Recter) ‐ Karvan Cevitam (Zwaardemaker): alle smaken (m.u.v. druiven) ‐ Similac Advance ‐ Similac‐Isomil ‐ Similac Top 1,2,3 ‐ Enfamil ‐ Enfamil Prosobee ‐ Nutramigen 1 en 2 Geneesmiddelen Over het gebruik van geneesmiddelen op Pesach raadplege men het Opperrabbinaat voor Nederland of het ressortale rabbinaat. Adressen en telefoonnummers vindt u op pagina 11. Verander geen enkel medicijn zonder eerst uw arts te raadplegen. Let op: Alle artikelen die voor het gebruik op Pesach geoorloofd zijn zonder onder rabbinaal toezicht Kasjeer‐Le‐Pesach te zijn bereid, dient men vóór Pesach te kopen. Let op 2: Er zijn meerdere artikelen uit Israël, Frankrijk en andere landen verkrijg‐baar met een zegel of opdruk ORT Kasjer le Pesach, die volgens de Asjkenazische traditie desondanks ongeoorloofd zijn omdat zij kitniot (peulvruchten) bevatten. Lees goed op de verpakking en bij twijfel raadplege men zijn rabbinaat. Let op 3: Ook voor slaolie en bruine suiker geldt: uitsluitend geoorloofd indien ORT Kasjer le Pesach. Inlichtingen Inlichtingen over artikelen waarover twijfel bestaat kan men – mits tijdig aangevraagd – verkrijgen bij het Opperrabbinaat voor Nederland, Van der Boechorststraat 26 te Amsterdam, [email protected], T: 020‐301 8490, F: 020‐301 8491 of bij de ressortale rabbinaten. De website www.oukosher.org bevat een lijst van producten met een OU‐ hechsjer (een O met een U erin) die het hele jaar kosjer voor Pesach zijn, zonder dat ze de P van Pesach in het hechsjer hebben staan. Informatie van het London Beth Din. 19 20 21 22 TIEN VRAGEN VOOR DE SEIDER Door: Rabbijn mr. drs. R. Evers Vraag 1: Is de matsa een symbool van slavernij of bevrijding? In de Tora staat hierover: “Zeven dagen zult u daarbij (bij het Pesach‐offer) matsot eten, brood van ellende, want in grote haast bent u uitgetrokken uit het land Egypte” (Deut. 16:3). Rabbi Elazar en Rabbi Akiva In de Talmoed (B.T. Berachot 9a) hebben Rabbi Elazar en Rabbi Akiva een meningsverschil over de betekenis van de haast. Rabbi Elazar ben Azarja is van mening dat het gaat over de haast van de Egyptenaren. Rabbi Akiva is van mening dat het gaat over de haast van het Joodse volk. Dit leidt ook tot een verschillende uitleg van het tijdstip waarop de haast plaatsvond en de symboliek van de matze. Volgens Rabbi Elazar ben Azarja was het moment van de haast ’s nachts. De Egyptenaren hadden ontzettende haast om de Joden weg te sturen naar aanleiding van de tiende plaag midden in de nacht. Volgens Rabbi Akiva was het moment van de haast overdag. De Joden hadden haast om weg te komen uit Egypte vanwege de drukkende slavernij. De Uittocht uit Egypte vond overdag plaats. Snelheid ’s nachts of overdag? Volgens de uitleg van Rabbi Elazar ben Azarja eten wij de matsa op Pesach vanwege de snelheid ’s nachts. In de nacht waren de Joden nog niet uitgetrokken. Volgens deze uitleg moet de Hagada stellen dat: “Ha lachma anja ‐ Dit het brood der ellende is dat onze voorouders hebben gegeten in Egypte”. Het is het brood van de ellende dat ze tijdens hun werk aten. Maar volgens Rabbi Akiva die stelt dat wij matsa eten omdat de Joden in grote haast zijn uitgetrokken overdag, is de matsa een symbool van vrijheid en past daarbij de lezing van Ha lachma anja van Maimonides zeer wel: “Dit is het brood der ellende, dat onze voorouders, die uit Egypte zijn getrokken, hebben gegeten.” Beide waar Omdat beide meningen, die van Rabbi Elazar ben Azarja en die van Rabbi Akiva, waar zijn, eten wij de matsa met beide gedachten. Het brood der ellende eten we omdat we in Egypte zaten als slaven maar ook omdat wij snel vertrokken zijn uit Egypte. Matsa is brood van overgang. We vierden in Egypte de overgang van slavernij naar vrijheid. Uiterst actueel Voorgaande is tot op de dag van vandaag uiterst actueel. Wij zitten nog steeds in galoet (ballingschap). Ha lachma anja lezen wij om uit te leggen hoe dat kan. Het kan dus! Soms is ons Zionsverlangen sterk en hebben wij haast om naar het Heilige Land te trekken. Soms hebben we weinig haast om het galoet te verlaten. Soms heeft de omgeving daar wel veel haast mee. Vaak worden wij daardoor dan aangemoedigd in Israël ons heil te zoeken. Vraag2: Is de uitnodiging van Ha lachma anja – laat iedere hongerige komen en eten niet te laat? Niemand kan meer komen zo laat?! 23 Dit stukje: “Iedereen die het nodig heeft, laat hij komen en mee eten” kan bijna niet bedoeld zijn om de armen uit te nodigen voor het meedoen aan de Seider. Daarvoor is het te laat. Men is al thuis met het gezin en niemand van buiten hoort de uitnodiging nog! Eerdere zorgplicht Men moet dus zeggen dat deze uitnodiging een deel van onze zorgplicht is, die al veel eerder inging. We worden eraan herinnerd dat wij op Seideravond moeten kunnen zeggen dat wij voor ieders Seider hebben gezorgd. Het herinnert ons eraan dat wij al veel eerder een plicht hebben om iedereen te laten meedoen met het nationale Seidervieren. Vraag 3: In Ha lachma anja staat het wel erg dubbel: “Nu nog hier maar volgend jaar in het land Israël. Nu zijn we nog slaven. Volgend jaar zijn we vrij” Beide uitspraken over plaats en slavernij ‐ slaan hoogstwaarschijnlijk op twee verschillende perioden in de geschiedenis. Toen de Joden in de Babylonische ballingschap waren (500 voor), zaten ze in het huidige Irak. Toen zeiden ze: “Nu nog hier maar volgend jaar in het land Israël.” Maar gedurende de tweede Tempelperiode zaten de Joden in Israël, maar waren ze vrijwel continu onder vreemde heerschappij. Toen zeiden ze: “Nu zijn we nog slaven maar het volgend jaar hopen wij vrije mensen te zijn.” Zo bespreken we aan het begin van de Seider in vogelvlucht de hele Joodse geschiedenis van verdrukking en ballingschap. Twee stadia Het zou ook kunnen slaan op de twee stadia van de bevrijding. Volgens Rabbi Elazar ben Azarja is de tijd dat men het Pesach‐offer mag eten tot midden in de nacht (tegenwoordig in Nederland 01.39 u.) en volgens Rabbi Akiva is het tot de ochtendgloren. Volgens Rabbi Elazar ben Azarja dat men het Pesach‐offer alleen maar mag eten tot midden in de nacht, at men het bevrijdingsoffer nog voor de tijd van de bevrijding uit Egypte. Toen kon men terecht zeggen: “Nu zijn wij nog slaven”. Maar volgens Rabbi Akiva, die stelt dat men het Pesach‐offer de hele nacht mag eten, waren de Joden in feite al vrij na midden in de nacht, toen de plaag van de eerstgeborenen plaats vond. Toen waren ze alleen nog maar in Egypte en kon men zeggen: “Nu zijn we hier, het volgend jaar zijn we in het land Israël.” Vraag 4: Is Avadiem hajinoe – slaven waren wij voor Farao – meer dan alleen een historisch verhaal? Jazeker. Gedurende de Egyptische ballingschap waren wij slaven voor Farao. Een slaaf heeft geen eigen, echt zelfstandig doel in het leven. Zijn enige doel is het uitvoeren van de wil van de heer. Zijn meester bepaalt zijn levensdoel. Wij gingen vanuit Farao’s heerschappij over in G‐d’s heerschappij. Dit leert ons veel over het doel en de bestemming van het Joodse volk. Vraag 5: Was het vertellen over de Uittocht ook voor de uittrekkende generatie een mitswa (gebod)? 24 Ook al zijn wij grote geleerden, toch blijft het een mitsva (gebod) om te vertellen over de uittocht uit Egypte. Vertellen in dit opzicht betekent helder maken (de stam van `lesapeer’ is `duidelijk maken’). Ook de Joden die uittrokken uit Egypte moest duidelijk gemaakt worden waarvoor dit allemaal diende en wat zij allemaal aan G‐d te danken hadden. Dit was ook toen niet voor iedereen even duidelijk. Vergelijk dat eens met alle wonderen, die wij tegenwoordig meemaken! Als je er middenin zit, zie je de wonderen niet meer zo makkelijk! Vraag 6: Geldt de vertelplicht ook nog na middernacht? Is de mitsva (het gebod) van het vertellen over de Uittocht alleen maar wanneer de concrete objecten, zoals matsa en maror (bitter kruid), verplicht voor je liggen, of gaat de verplichting om te vertellen over de Exodus ook door tot na middernacht – wanneer matsa en maror niet meer verplicht voor je liggen? Rabbi Elazar ben Azarja is bijvoorbeeld van mening dat men matsa en maror alleen maar tot middernacht kan eten. Desondanks behoorde hij tot de vijf grote geleerden die in Bnee Brak tot ’s ochtends vroeg door vertelden over de Uittocht uit Egypte. Hieruit ziet men dat de mitsva (het gebod) van het vertellen over de Uittocht uit Egypte niet alleen geldt tijdens het eten van matsa en maror, maar de hele nacht van de bevrijding doorgaat. Vraag 7: Zal de Exodus verbleken bij de Masji’ach? De Chagamiem (Wijzen) stellen, dat men ook in de tijd van de Masji’ach nog over de Exodus zal spreken en zijn het niet eens met Ben Zoma, die stelt, dat dat dan niet meer gebeurt. In de Talmoed (B.T. Berachot (12b)) staat dat Ben Zoma tegen de Chagamiem zei: “Vermeldt men dan de uittocht uit Egypte in de tijd van Masji’ach? Er staat immers geschreven: ‘Er komen dagen, zegt G‐d, dat men niet meer zal zeggen “G‐d leeft, die de Bnee Jisra’eel uit Egypte heeft gehaald”, maar “G‐d leeft omdat Hij het hele Joodse volk uit de landen, waar Hij ze naartoe gedreven had, verzameld heeft”. Rasjba (13e eeuw) legt uit dat de bedoeling niet is dat er geen mitsvot meer zullen bestaan in de tijd van de Masji’ach. De hele bedoeling van de verplichting om te vertellen over de Uittocht uit Egypte is om het geloof in de voorzienigheid van G‐ds wereldleiding te versterken. In de tijd van de Masji’ach zullen er enorme wonderen plaatsvinden bij de bevrijding van het Joodse volk uit de heerschappij van de volkeren. De bevrijding uit Egypte zal relatief een klein wonder zijn, in vergelijking met de wonderen in de tijd van de Masji’ach. De Chagamiem menen dat de Uittocht uit Egypte toch niet van zijn plaats zal wijken. Ondanks alle grote openbaringen in de Messiaanse periode zal men toch de Exodus uit Egypte vermelden als het begin van alle latere bevrijdingen. Maimonides vertelt in zijn hilchot Melachiem (Koningsvoorschriften 12:2) dat er geen verschil is tussen deze wereld en de tijd van de Masji’ach, behalve dat de Joden nu nog onderworpen zijn aan vreemde heerschappij. Als dit zo is, is het duidelijk waarom volgens de Chagamiem ook in de Messiaanse tijd nog gesproken zal worden over de Exodus. De tijd van de Masji’ach zal een tijd van vrede, onderling begrip en opheffing van G‐ dsverduistering zijn. Maar dat wil niet zeggen dat men de Uittocht uit Egypte geen 25 belangrijke plaats meer toekent. Ben Zoma is daarentegen van mening dat de Masji’ach zulke grote wonderen zal verrichten, dat de Uittocht uit Egypte daarbij in het niets verdwijnt. Vraag 8: Waarom spreken de Tora en de Haggada ook over de rasja (het verdorven kind), die zijn tijd verdoet, zijn capaciteiten verspilt en het G‐ddelijk beeld in zijn ziel verkwanselt? De Chagam (het wijze kind) staat vlak voor de rasja omdat alleen de Chagam in staat is om het verdorven karakter van de rasja te doorzien. Alleen de Chagam kan ervan leren hoe hij zijn tijd nuttig kan besteden. Hij is ook de enige die de rasja ten goede kan beïnvloeden. De Chagam weet het antwoord al op al zijn vragen. We spreken over en tot de rasja omdat ook hij een onderdeel vormt van ons volk. Vraag 9: Wat antwoorden we aan de rasja (verdorven geest)? “En ook jij moet zijn tanden stomp maken.” Bij de rasja draagt de Tora op ‘om hem te vertellen dat dit een Pesachoffer is voor Hasjeem (G’d)’ (Sjemot/Exodus 12:26). In de Hagadatekst staat echter dat wij zijn tanden moeten stomp maken. Het antwoord is dat men in eerste instantie zeker moet proberen de rasja op alle mogelijke sympathieke manieren naderbij te brengen tot het Jodendom. Dat is de inhoud van de pasoek uit de Tora. Maar wanneer hij volhardt in zijn slechtheid, moet men hem hard aanpakken. Harde liefde. Misschien mogen we ook een ander verschil maken tussen de rasja in de Tora en de rasja in de Hagada. Bij de rasja in de Tora staat er dat hij naar Israël is gekomen en daar woont. Hij heeft het te goed gehad en daarom verliet hij het Jodendom. Dit soort rasja moet men onderwijzen. Het komt wel goed. Hij zit in een goede omgeving. Maar de rasja uit de Hagada leeft na de verwoesting van de Tempel en is nog steeds slaaf van vreemde mogendheden in een ongezonde, anti‐Joodse sfeer. Hij leeft in galoet en het is voor hem moeilijk om zijn Jodendom te vergeten omdat hij daar door de niet‐Joodse omgeving constant aan herinnerd wordt. Als hij zich desondanks wil losmaken van het Jodendom en vraagt: ”Wat is deze dienst voor jullie?”, dan heeft het geen zin meer om hem te antwoorden. Want hij wacht niet op een antwoord. Hij wil alleen zijn woede en frustratie kwijt. Vraag 10: Wat is het verschil tussen de vraag van de Chagam en de rasja? Waarin bestaat nu eigelijk het verschil tussen de vraag van de Chagam (wijze) en de woorden van de rasja (de slechterik)? De Talmoed (B.T. Sjabbat 55) stelt dat Rabbi Channina van mening is “dat het stempel van G’d waarheid is”. Rasji legt uit dat het Hebreeuwse woord waarheid (emmet) uit de volgende letters bestaat: de eerste letter is een Allef, de eerste letter van het alfabet. De Mem is een van de middelste letters en de Taav is de laatste letter van het alfabet. Dit duidt op de vers: “Ik ben de eerste, Ik ben de laatste en Ik blijf hetzelfde”. Bestendigheid en duurzaamheid. Daarom zegt de Chagam: “Hetgeen G’d jullie (et‐chem) geboden heeft”: G’d met het woordje et‐chem omdat de wijze zoon volledig gelooft dat G’d Allef – de eerste – was, Chaf‐ Mem ‐ de middelste (letters) ‐ is en Taav ‐ de laatste (letter) zal zijn. 26 D De rasja (sleechterik) ge elooft echteer alleen maaar in zichze elf en de conncrete were eld om zich heeen. Hij ziet aalleen het h heden. Daarrom vraagt hij: “Wat is deze dienstt voor jullie e?”. Hij gebruikt het woord d `lachem’, dat allemaaal middelste e letters bevvat en waarrmee hij aangeeft het heden een de geneu ugten van h het nu. dat hij aalleen maarr gelooft in h Het verleden en dee toekomst vergeet hij.. Daarom sttaat er ook: “omdat hijj zichzelf heeft uitgeslo oten van de gemeensch hap” met heet woordje et = Allef‐Taav. Hij geloooft niet in Allef en Taav, heet verleden en de toekkomst en daaarom ontke ent hij het G G’ddelijke SScheppingsp plan dat een duidelijk begin n heeft en ergens toe leeidt. Er is m meer dan enkel het hed en. P Pesach kasjjeer vesame e’ach! 27 28 P Pesac ch voo or de e kind deren n! Kleur de puzzel mooi in en knip p netjes de puzzel uuit. Jee hebt nu je eigen uunieke Pessach puzze el gemaakkt! Wiee in jouw ffamilie kann deze puzzel allemaal oplosssen? Kijk o op www.JELED.net vooor nog meer leuke Pesa ach opdrachhten! 29 30 Speciale op pening v voor Pe esach Woens sdag 9 april a geopend ttot 17.0 00 uur Koopzon K ndag 13 3 april van 10.0 00 - 16.0 00 uur Mac chzor v voor Pesach P h Gebed denboeke en voor het h Joods s paasfee est (2 ban nden). Volg de d sjoeldiienst mett een Ned derlands gebeden nboek. Met een machzzor (gebe edenboek k voor de e feestdag gen) van he et NIK vo olgt u alle e diensten n feilloos,, dit jaar, volgen nd jaar, e een leven n lang jaarlijks. Met in nstructiess voor hett volgen van v de syynagoged dienst, en pra aktische w wenken voor v thuis s en in sjo oel. Zodan nig ingede eeld dat bladeren overbod dig is. Geb bedenb boeken (mac chzoriem) voor v de e fees stdage en Atirat Jitschak k' Het sm meken va an Jitsch hak ; Geb bedenbo oeken me et de liturgiie voor de d feestd dagen. Set be estaat uit 8 delen. Totale ve erkoopprrijs van de e losse d elen: € 166,-. Setpriijs slechts € 125,00! 31 olmacht voor het verkopen van Chameets V Hierdoor bevestig ik, dat ik, ondergetekende, aan het (opper-)rabbinaat te__________________ volmacht verleen om in mijn plaats te handelen en namens mij al het chameets (w.o. zuiver chameets, twijfelachtig chameets en alle soorten chameets-mengsel) dat - mij bekend of onbekend - in mijn bezit is te verkopen overeenkomstig de voorschriften van de Tora en Rabbijnse wetten en zoals gespecificeerd in het uitvoerige autorisatiecontract, dat een deel vormt van deze volmacht, geldig voor iedere opdrachtgever. Tevens geef ik aan het (opper-) rabbinaat te __________________ volmacht te verhuren alle mij toebehorende ruimte(n) waar dit chameets gevonden zou kunnen worden. Het (opper-)rabbinaat te __________________ heeft het volle recht te verkopen en te verhuren door transacties, zoals hij geschikt en juist oordeelt en voor de tijd, die hij noodzakelijk acht in overeenstemming met alle gedetailleerde voorwaarden, als voorkomende in bovengenoemd uitvoerig autorisatie-contract. De door mij gegeven volmacht is in overeenstemming met alle regels van de Tora en de Rabbijnse wetten. 1. Adres(sen) van de plaats(en) waar chameets zich bevindt: (Het is beter om de waarde van de chameets lager te schatten) 2. De geschatte waarde van chameets: 3. Mijn adres is: (Indien hetzelfde als boven, schrijf "zie boven") Bij voorkeur het type chameets vermelden, (bv. brood, pasta, whisky etc.), waar het chameets zich precies bevindt (bv. kelder etc.) en waar evt. de sleutels zijn. 4. Naam: (in hoofdletters) 5. Handtekening: 6. Datum: Voor administratiekosten wordt € 5,00 in rekening gebracht. Betaling volgens instructie van het rabbinaat waar dit formulier wordt ingeleverd. Uiterlijk in te leveren: donderdag 10 april om 17.00 uur. 32
© Copyright 2024 ExpyDoc
