HET GEBRUtK VAN TRACT!EMETERS B!J DE " DAN!SH PA!R

M tN iSTER IE VAN LANDBOUW
Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek
Kom m issie voor Toegepast WetenschappeÜjk Onderzoek
in de Z e e v isse rij (T.W .O.Z.)
[Voorzitter : F. LtEVENS, directeur-generaai)
HET GEBRUtK VAN TRACT!EMETERS B!J DE
" DAN!SH PA!R " TRAWLV!SSER!J
R. FO NTEYNE
O n derw erk groep
"T e c h n ie k
in d e Z e e v i s s e r i j "
M e d e d e lin g e n van h e t R ijk s sta tio n v o o r Z e e v is s e r ij
P u blika tie nr 122 T Z /7 8 . 1976.
(C L O G e n t)
M iN iS TE R IE VAN LANDBOUW
Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek
Kom m issie voor Toegepast Wetenschappetijk Onderzoek
in de Z e e v isse rij (T.W .O.Z.)
(Voorzitter : F. UEVENS, directeur-generaat)
HET GEBRU)K VAN TRACHEMETERS B)J DE
" DANtSH PA!R " TRAWLV!SSER!J
R. FO NTEYNE
O n d e rw e rk g roe p "T e c h n ie k
in d e Z e e v i s s e r i j "
M e d e d e lin g e n van h e t R ijk s sta tio n v o o r Z e e v is s e r ij
P u blik a tie nr 12 2 -T Z /7 8 , 1976.
D /1 9 7 6 /0 8 8 9 /1 0
(C L O G e n t)
Inleiding.
In de B e l g i s c h e z e e v i s s e r i j w e r d e n t r a c t i e m e t e r s v o o r het eerst gebruikt
tijdens het " D a n i s h p a i r " - t r a w l p r o j e k t in 1974 ( M i n i s t e r i e van L a n dbouw,
1975).
B ij s p a n v i s s e r i j e n is een g e l i j k e t r e k k r a c h t op de v i s l i j n e n immers
één van de h o o f d v e r e i s t e n v o o r het b e k o m e n van een o p t i m a l e i n s t e l l i n g van
het v i s t u i g en dus v a n een m a x i m a l e v a n g m a t i g h e i d .
G e z i e n e c h t e r de scheeps-
k a r a k t e r i s t i e k e n (vermogen, traagheid, s l a n k h e i d enz.) van b e i d e vaaituigen
zeld e n g e l i j k zijn is een d o e l t r e f f e n d e k o n t r o l e van de t r e k k r a c h t op de
v i s l i j n e n van gr o t e waarde;
Er is e c h t e r meer.
T r a c t i e m e t e r s b l i j k e n e f f i c i ë n t e h u l p m i d d e l e n te
zijn in tal van o m s t a n d i g h e d e n w a a rbij een n o r m a l e v i s s e r i j wordt b e m o e i l i j k t
door bv. s t e r k e s t r o m i n g e n , s l e c h t e w e e r s o m s t a n d i g h e d e n of w a a r b i j snel een
b e s l i s s i n g dient te w o r d e n genomen,
(bv. bij v a s t s l a a n en b e s c h a d i g i n g van
het v i s t u i g ) .
T e n e i n d e de k o n k r e t e m o g e l i j k h e d e n van t r a c t i e m e t e r s te k u n n e n nagaan,
werd een p r o e f r e i s u i t g e v o e r d aan b o o r d v a n k o m m e r c i ë l e v a a r t u i g e n .
In o n d e r h a v i g r a p p o r t w o r d e n a c h t e r e e n v o l g e n s de appar a t u u r , de ijking,
de p r o e f o m s t a n d i g h e d e n en de t i j d e n s de p r o e f r e i s o p g e d a n e b e v i n d i n g e n besproker
Tot slot w o r d e n enk e l e b e s l u i t e n g e t rokken.
§ 1 - Beschrijving_van_de_apparatuur.
In figuur 1 wordt een b l o k s c h e m a van de t r a k t i e m e t e r w e e r g e g e v e n .
F i g u u r 2 toont de meetcel, t e r w i j l de i n d i c a t o r in fig u u r 3 is a f g e
heeld.
De m e e t c e l is e n e r z i j d s door m i d d e l v a n een k e t t i n g met de v i s l i jn
v e r b o n d e n en a n d e r z i j d s aan de a c h t e r s t e v e n v a s t g e m a a k t (figuur 4).
De
m e e t c e l bev a t een rekstrookje w a a r v a n de e l e k t r i s c h e w e e r s t a n d ve r a n d e rt
in funktie van de v e r a n d e r i n g van de t r e k k r a c h t in de vislijn.
De meetbrug
zet deze w e e r s t a n d s v e r a n d e r i n g om in een s p a n n i n g s v a r i a t i e die v i a de v e r
st e r k e r aa n de i n d i v a t o r wordt t o e g e v o e r d .
De i n d i c a t o r s c h a a l gaat tot
5 ton.
Het g e h e e l wordt g e v o e d door een g e s t a b i l i s e e r d e g e l i j k s p a n n i n g .
De i n d i c a t o r b e v a t een a l a r m s y s t e e m .
E e n g e l u i d s i g n a a l wordt g e geven
bij het o v e r s c h r i j d e n van een b e p a a l d e t r e k k r a c h t .
De w a a r d e van de trek
krac h t wa a r b i j het a l a r m s y s t e e m in w e r k i n g treedt, k a n vrij w o r d e n ingesteld.
De i n d i c a t o r is t e v e n s v o o r z i e n van een d e m p i n g s i n r i c h t i n g w a a r d o o r te
s c h o m m e l i n g e n van de n a a l d k u n n e n w o r d e n gedempt.
§ 2 - IJking.
A l v o r e n s de t r a k t i e m e t e r s in g e b r u i k w o r d e n genomen, dient de a p p a r a t u u r
te word e n geijkt.
Het ijken g e b eurt aan wal.
zoals in f i g u u r 5 is w e e r g e g e v e n toe g e p a s t .
H i e r b i j wordt de o p s t e l l i n g
D o o r m i d d e l v a n een d i f f e ren-
t i a a l t a k e l wordt op de m e e t c e l een t r e k k r a c h t u i t g e o e f e n d die wordt afgei o"-"!
op een dyn a m o m e t e r .
De a f g e l e z e n w a a r d e wordt v e r v o l g e n s met b e h u l p van de
i j k w e e r s t a n d e n in de i n d i c a t o r op de schaal van de i n d i c a t o r afg e s t e l d .
i j k i n g wordt h e r h a a l d voor v e r s c h i l l e n d e w a a r d e n t u s s e n 0 en 5 ton.
z e l f d e r t i j d wordt het a l a r m s y s t e e m b i j g e r e g e l d .
Ter-
De
Figuur
1 -
Bt-okschema
van
de
traktiem eter
Versterker
Figuur 3 — In d ica tor
Bevestiging
van
de
meetceL
Figuur 5 -
[Jken
van
de
tra k tïe m e te r
t n di c at or
V a n b e l a n g is dat de i j k i n g in v o l k o m e n stil wat e r g e s chiedt.
Zo
k u n n e n b i j v o o r b e e l d door het voor b i j varen van een v a a r t u i g s c h o m m e l i n g e n
in de t r e k k r a c h t o p t r e d e n die het n a u w k e u r i g a f s t e l l e n van de i n d i c a t o r
on m o g e l i j k maken.
De i j k i n g dient ook enkele m a l e n h e r n o m e n te w o r d e n v o o r w a a r d e n
rond de te v e r w a c h t e n t r e kkracht.
De e r v a r i n g h e e f t immers g e l e e r d dat
de meetf o u t g r o t e r wordt n a a r m a t e de u i t g e o e f e n d e k r a c h t m e e r v e r s c h i lt
van deze wa a rbij de i j k i n g w e r d u i t g e v o e r d .
§ 3 - Proefomstandigheden.
De p r o e f r e i s v o n d p l a a t s in juni 1976.
A. V a a r t u i g e n .
De v a a r t u i g e n h a d d e n v o l g e n d e k a r a k t e r i s t i e k e n
Vaartuig A
:
Vaartuig B
Bruto-tonnemaat
130,90 BT
Motorvermogen
420 pk
375 pk
L o0 oA o
28,75 m
27,20 m
89,83 BT
Het v e r b a n d t u s s e n t r e k k r a c h t en t o e r e n t a l wo r d t v o o r b e i d e v a a r t u i g e n
w e e r g e g e v e n in fig u u r 6.
De w a a r d e n in de g r a f i e k w e r d e n b e k o m e n door het
u i t v o e r e n v a n een p a a l p r o e f .
De a c h t e r s t e v e n van het v a a r t u i g wordt h i e r b i j v i a een tros, waarin
een d y n a m o m e t e r is opgenomen, aan een m e e r p a a l b e v e s t i g d .
Bij v e r s c h i l l e n d e
t o e r e n t a l l e n wordt de t r e k k r a c h t op de d y n a m o m e t e r a f g elezen.
B. V i s t u i g .
Er wer d gevist met de " D a n i s h P a i r " - t r a w l .
Het p l a n van het net
wordt ge g e v e n in figu u r 7, t e r w i j l de k a r a k t e r i s t i e k e n o p g e n o m e n zijn in
tabel 1.
TOQ
]
j
]
(
2Û0
300
400
500
toeren/min.
Figuur
c
CJ
N
(!)
E
CX
H
c
(1!
<
E
E
c
Cl
7 a
cn
c
*a
3
O
c
>
m
O)
4100
19,5
120
1/1
4100
60
120
4 /5
4100
40,5
120
2/3
4100
70
120
1/4
4100
100
100
1/2
4100
45
100
1/3
100
on
8200
40
— PLan
van d c „ D a n i s h p a l r " t r a w L
- ondcrztjdc
Ftguur
c
4*
N
ft?
E
(X
4100
4100
E
c
-
en
c
13
n
o
u.
<u
en
c
4)
T!
<u
no
z
E
O)
21,6 120
1/1
f0
c
<3
<
100,5
120
4 /5
4100
20
120
2 /3
4100
70
120
1/4
4100
100
100
1/2
4100
45
100
1/3
8200
40
100
0/1
Pta n v a n d c „ D a n i s h
pair ' t r a w L
^ b o v f.i/ fjd c
T a b e l 1 - K a r a k t e r i s t i e k e n v a n de " D a n i s h p a i r " trawl
i-------------Netdeel
A
Mat eriaal
PA
Al
c
PA
PA
Cl
!
PA
'2
PA
D
i
PA
E
PA
F
G
H
PA
PA
PA
zwart
zwart
zwart
zwart
zwart
zwart
zwart
wit
wit
wit
M a a s l e n g t e in mm
120
120
120
120
120
120
120
100
100
100
B r e e k s t e r k t e g a r e n in k g
266
266
266
266
266
266
266
266
266
2x 266
G a r e n t i t e r in R ... tex
4100
4ioo
4100
4100
4100
4100
4100
4ioo
4100
4100
L e n g t e b o v e n p e e s in m
35,6
L e n g t e o n d e r p e e s in m
39
Kleur
Aantal mazen bovenkant
3
2
46
41
57
206
180
180
8o
50
A a n t a l m a z e n on d e r k a n t
46
41
83
57
70
180
145
8o
50
50
21,5
19,5
8o
40,5
20
70
100
45
4o
1N8B
1N4B
1N4B
3N2B
1N2B
1N1B
N
2/3
1/4
1/2
1/3
0/1
D i e p t e per ne t d e e l
10 0 ,5
Snit-
buitenkant
B
B
1N8B
ve r l o o p
binnenkant
B
B
l6x12B1T+52B
Sn i t v e r -
buitenkant
1/1
1/1
binnenkant
1 /1
1/1
houding
4/5
i
16x7/6+52x1/2
----- ----
B
B
4/5
2/3
1/1
1/1
De l e n g t e v a n b r e i d e l s en v i s l i j n samen v a r i e e r d e t u s s e n 640 en 825 m,
n a a r g e l a n g de diep t e v a n de v i s grond.
C . B e vis t e g e b i e d e n .
V o l g e n d e g r o n d e n w e r d e n b e v i s t *:
- Cleaver Bank
- East B a n k
- B r u c e y s Gard e n
De d i e p t e v a r i e e r d e van 20 tot 38 vadem.
Op de E a s t B a n k en B r u c e y ' s
G ard e n werd gevist in t a m e l i j k vuile gr o n d h e t g e e n b l e e k uit het h e r h a a l d e
lijk s c h e u r e n van het net en het b r e k e n v a n b r e i d e l s en v i s lijnen.
D. W e e r s o m s t a n d i g h e d e n .
De m e e s t e s l e p e n g e s c h i e d d e n bij m o o i weer.
De w i n d waai d e uit v e r a n d e r l i j k e r i c h t i n g e n t u s s e n Z en N met een
m a x i m u m w i n d k r a c h t van 5 à 6 B e a u f o r t .
§ 4 * Bespreking.
T i j d e n s de p r o e f r e i s k o n d e n de m e e s t e aan de t r a c t i e m e t e r s t o e g e s c h r e v e n
e i g e n s c h a p p e n w o r d e n na g e g a a n .
1.
D o o r het k o n t i n u m e t e n van de t r e k k r a c h t in elk van de b e i d e v i s
lijnen is het stee d s m o g elijk,
door a a n p a s s i n g van het toerental, met gelijke
k r a c h t e n op de v i s l i j n e n te trekken.
H i e r d o o r wordt v e r v o r m i n g van het net
door een o n g e l i j k e k r a c h t e n v e r d e l i n g v e r meden.
De g e m i d d e l d e t r e k k r a c h t in de v i s l i j n e n b e d r o e g 1.750 à 2 . 0 0 0 kg
bij een s n e l h e i d van ca 3 kn.
2.
M e d e door het a l a r m s i g n a a l , wo r d t de w a c h t l o p e r o n m i d d e l l i j k g e
w a a r s c h u w d b i j het v a s t s l a a n van het v i s t u i g en k a n door een d i r e k t e aktie
de s c hade w o r d e n b e p e r k t .
3° N a het v a s t s l a a n van het v i s t u i g k a n v l u g een o o r d e e l w o r d e n g evormd
over de e v e n t u e l e schade.
Op het o g e n b l i k van het v a s t s l a a n loopt de k r a c h t in de v i s l i j n e n
plots zeer h o o g op en tree d t het a l a r m in werking.
I n d i e n het v i s t u i g
o p n i e u w vrij komt, treedt een zekere o n t s p a n n i n g op in de v i s l i j n en duidt
de t r a k t i e m e t e r b i j g e v o l g een veel l a g e r e w a a r d e aan dan n o r m a a l .
B i j geen
of g e r i n g e s c h a d e wordt de t r e k k r a c h t in de v i s l i j n e n n a enige t i j d t e r u g
no r m a a l ; bij g r o t e r e s c h a d e of b r e u k v a n één van de b r e i d e l s of v i s l i j n e n
blijft de t r a k t i e m e t e r aan één van b e i d e v a a r t u i g e n een veel te lage of
zelfs geen t r e k k r a c h t a a n d u i d e n .
De s c h i p p e r k a n aldus op een o b j e k t i e v e
b as i s b e s l i s s e n ofwel v e r d e r te vissen,
ofwel het v i s t u i g v o o r i n s p e k t i e
aan b o o r d te halen.
4.
B i j het v e r a n d e r e n van k o e r s wordt de s p a n n i n g in de s l a ppe
vi s l i j n n a g e g a a n en k a n door r e g e l e n van het t o e r e n t a l de v e r v o r m i n g van
het net tot een m i n i m u m w o r d e n beperkt.
5° B ij het v i s s e n bij s t e r k e s t r o m i n g of tij zijn de s c h e e p s s n e l h e i d
en het v e r m o g e n v a a k m i s l e i d e n d e i n d i c a t o r e n van de s n e l h e i d van het net
over de grond.
D o o r het v e r m o g e n z o d a n i g te r e g e l e n dat een n o r m a l e t r e k
krac h t wordt verkregen, k a n een juiste s l e e p s n e l h e i d w o r d e n b e k omen.
D a a r er t i j d e n s de p r o e f r e i s geen s l e p e n on d e r d e r g e l i j k e o m s t a n d i g h e d e n
p l a a t s v o n d e n , k o n dit m o e i l i j k w o r d e n n a g e g a a n .
W e l w e r d een v e r s c h i l in
w e e r s t a n d o p g e m e r k t bij het v i s s e n v o o r of te g e n wind.
O n d e r s t a a n d e t a b e l geeft een i n d r u k v a n de g r o o t t e - o r d e van het v e r
schil in tr e k k r a c h t v o l g e n s w i n d r i c h t i n g en wind k r a c h t .
Windkracht
3
5 à 6
Windrichting
Sleeprichting
Trekkracht
N
S
2 T
N
1 ^ T
SE
2 - 2 1- T
W
1
1 ir T
2
NW
D a a r het v e r s c h i l in t r e k k r a c h t te w i j t e n is a a n een v e r s c h i l in
s l e e p s n e l h e i d k a n in a l l e o m s t a n d i g h e d e n onder de o p t i m a l e s l e e p s n e l h e i d
w o rden gevist door het t o e r e n t a l van de m o t o r zo te œ g e l e n dat ste e d s
deze l f d e t r e k k r a c h t w o r d t b e k o m e n .
De t r a k t i e m e t e r wor d t h i e r dus gebruikt
als i n d i r e k t e k o n t r o l e v a n de s l e e p s n e l h e i d .
6. Het k a n v o o r k o m e n dat het v i s t u i g t i j d e n s het v i e r e n o n k l a a r is g e
k o m e n zonder dat dit o n m i d d e l l i j k aan b o o r d is vast te stellen.
O n d e r d e r g e l i j k e o m s t a n d i g h e d e n zal de t r e k k r a c h t in de v i s l i j n e n
van de n o r m a l e t r e k k r a c h t a f w ijken.
I n d i e n t r e k k r a c h t m e t e r s w o r d e n gebruikt
is het o nkla a r zijn van het v i s t u i g o n m i d d e l l i j k vast te s t e l l e n en wordt
aldus k o s t b a r e t i j d g e w onnen.
7. Bij het v i s s e n in ruwe zee v e r a n d e r t de t r e k k r a c h t in de v i s l i j n e n
op vlug g e en o n r e g e l m a t i g e wijze.
B i j een w i n d k r a c h t van 5 à 6 B e a u f o r t
en een n o r m a a l t o e r e n t a l van de m o t o r s c h o m m e l d e de a a n d u i d i n g van de trekk r a c h t m e t e r t u s s e n 1 3. ton en 3 ton.
D o o r g e b r u i k te m a k e n van de d e m p i n g
4
k o n de g e m i d d e l d e t r e k k r a c h t g e m a k k e l i j k e r w o r d e n ^ g e lezen. D e z e b e d r o e g
onder de g e g e v e n o m s t a n d i g h e d e n 2 - 2 ^
ton.
dat enkel de a f l e e s e e n h e i d wordt gedempt.
Wel moet w o r d e n o p g emerkt
Het s i g n a a l a f k o m s t i g van de
m e e t c e l b l i j f t de s c h o m m e l i n g e n v a n de t r e k k r a c h t in de v i s l i j n e n n a u w g e z e t
v o l g e n w a a r d o o r het a l a r m s i g n a a l (bv. i n g e s t e l d op 3 T) n o g steeds r e g e l
m a t i g in w e r k i n g wordt gesteld, a l h o e w e l deze w a a r d e niet op de s c h a a l wordt
afgelezen.
8.
V o o r o p g e s t e l d wordt dat t r a k t i e m e t e r s een i n d i c a t i e k u n n e n geven
van de h o e v e e l h e i d g e v a n g e n vis.
Dit k o n t i j d e n s de pro e f r e i s , m e d e door
de eerder k l e i n e vangsten, niet w o r d e n vastge s t e l d .
§ 5 - Besluiten.
T i j d e n s de p r o e f r e i s is k o m e n vast te staan dat het g e b r u i k van trakti^meters, bij de s p a n v i s s e r i j in het a l g e m e e n en bij de " D a n i s h P a i r " - t r a w l visserij in het b i j z o n d e r ,
een w a a r d e v o l h u l p m i d d e l is om de v i s s e r i j s u c c e s
vol te maken.
De b i j z o n d e r s t e v o o r d e l e n er v a n zijn :
- de m o g e l i j k h e i d om, zelfs met v a a r t u i g e n met o n g e l i j k e s c h e e p s k a r a k t e r i s tieken,
op b e i d e v i s l i j n e n d e z e l f d e t r e k k r a c h t te b e k o m e n w a a r d o o r een
opti m a l e i n s t e l l i n g van het v i s t u i g wordt v e r k r e g e n en n e t v e r v o r m i n g wordt
uit g e s l o t e n .
- o n m i d d e l l i j k e w a a r s c h u w i n g bij v a s t s l a a n van het v i s t u i g (alarmsignaal)
en d a a r d o o r b e p e r k i n g van de schade.
- na het v r i j k o m e n van het v i s t u i g h e e f t m e n een g o e d e i n d i k a t i e omtrent
eventuele beschadigingen.
A l d u s k a n k o s t b a r e tijd w o r d e n g e w o n n e n doordat
v l u g g e r k a n w o r d e n b e s l i s t al dan niet te winden.
H e t z e l f d e geldt w anneer
het v i s t u i g o n k laar ra a k t t i j d e n s het vieren.
- bij het v e r a n d e r e n van k o e r s is de s p a n n i n g in de s l a p p e v i s l i j n gemakt*!
te k o n t r o l e r e n en k a n de n e t v e r v o r m i n g ald u s w o r d e n b e p erkt.
- bij het v i s s e n on d e r o n g u n s t i g e o m s t a n d i g h e d e n (weer, stroming, tij)
geven t r a k t i e m e t e r s een go e d e i n d i c a t i e van de s l e e p s n e l h e i d .
A l h o e w e l b o v e n s t a a n d e v o o r d e l e n enkel w e r d e n v a s t g e s t e l d bij de
"Danish p a i r " - t r a w l v i s s e r i j ,
ge l d e n zij voor elk type s p a n v i s s e r i j .
Het
m e r e n d e e l van de e i g e n s c h a p p e n zijn t e v e n s t o e p a s s e l i j k op alle and e r e
v i s s e r i j e n die g e b r u i k m a k e n van sleepn e t t e n .
Bibliografie.
M i n i s t e r i e van L a n dbouw,
1974 - V e r s l a g van de p r o e f n e m i n g e n met de
"Danish P a i r " - t r a w l in de B e l g i s c h e z e e visserij.

Download Report