EPITOME: PILOT DE PROVENIER EPITOME: PILOT DE PROVENIER Een verkennend onderzoek naar perspectieven voor woonzorggebouw De Provenier binnen een stadsbrede inventarisatie van zorghuisvesting 2 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin INHOUDSOPGAVE INLEIDING 7 1.1 Aanleiding: inventarisatie zorghuisvesting V&V 4 1.2 De Provenier als voorbeeld van het gele prototype 6 1.3 Opzet van de pilot 7 1 2 ANALYSE 15 2.1 Inleiding 2.2 Analyse context 18 2.3 Analyse huisvesting 44 2.4 Analyse zorg 50 2.5Conclusies 13 3 9 MAATREGELEN55 3.1 Inleiding 14 3.2 Zorg 58 3.3 Huisvesting 60 3.4 Context 66 4 SCENARIO’S & PERSPECTIEVEN 69 4.1 Inleiding 16 4.2 Consumptie scenario 72 4.3 Innovatie scenario 73 4.4 Inkomensklassen scenario 74 4.5 Samenredzaamheid scenario 75 4.6 Huidige scenario De Provenier 76 4.7Marktpositioneringen 18 4.8 19 5 Perspectieven gele prototype STRATEGIEËN81 5.1 Keuze 4 perspectieven voor De Provenier 20 5.2 Huisvesten strategie 84 5.3 Herontwikkelen strategie 88 5.4 Profileren strategie 92 5.5 Terugtrekken strategie 96 COLOFON23 Inhoudsopgave 3 INVENTARISATIE 1.1 AANLEIDING: ZORGHUISVESTING V&V Rijksmaatregelen met betrekking tot het scheiden van de financiering voor wonen en zorg hebben grote consequenties voor de huisvesting van mensen met een zorgvraag. Naar verwachting zullen in 2016 circa 4.800 Rotterdammers extra thuis blijven wonen. Dit leidt enerzijds tot een groeiende behoefte aan aangepaste en toegankelijke woningen en woonomgevingen en anderzijds tot een verwachte leegstand van met name verzorgingshuizen. In opdracht van de Gemeente Rotterdam is door Veldacademie een inventarisatie uitgevoerd van alle locaties voor zorghuisvesting in Rotterdam binnen de sector Verpleging en Verzorging. Een integraal instrumentarium is daarbij ontwikkeld waarmee de complexe variabelen die van invloed zijn op de veranderende ruimtevraag van woonzorglocaties met elkaar in verband zijn gebracht. Door deze methodiek en de toepassing van GISanalyses zijn eigenschappen en ontwikkelingen op gebouwniveau en geleverde zorg gekoppeld aan positie en functioneren binnen een wijk. Data van gemeentelijke diensten, TNO en betrokken actoren zoals zorgaanbieders en gebouweigenaren is bij elkaar gebracht en door de stakeholders geverifieerd. Een onderverdeling naar acht ´prototypen´ die zich onderscheiden op de gebouweigenschappen, de geleverde zorg en de positie binnen de wijk geeft een eerste stedelijk beeld van de te verwachten ontwikkelingen op de zorglocaties en de consequenties hiervan voor mensen met een zorgvraag in de verschillende wijken van Rotterdam. Door een gecombineerde score op de drie assen Huisvesting, Zorg en Context zijn de karakteristieken van de locaties ten opzichte van elkaar integraal te vergelijken. Deze integrale inventarisatie van de zorghuisvesting en de onderverdeling naar prototypen bieden een uniek vertrekpunt voor het verkennen van de potenties van bestaande zorgcomplexen en maakt het mogelijk de bevindingen op gebouwniveau terug te kunnen koppelen naar stedelijke of nog hogere schaal. 4 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin Het definiëren van de prototypen leidde tot een eerste verkenning van de vermoedelijke kansen en karakteristieken van verschillende locaties voor zorghuisvesting. In het op de volgende pagina weergegeven schema is een aanzet gegeven voor het benoemen van waarschijnlijke scenario’s voor locaties op basis van de definities van elk prototype. De twee voor de hand liggende uiterste scenario’s zijn het aanbieden van appartementen op de reguliere woningmarkt en het huisvesten van de zwaardere zorgzwaartepakketten in een verpleeghuis met buurtfunctie (met name in de complexen waar dit nu al gebeurt). Het gros van de locaties zal zich echter niet nadrukkelijk voor één van deze twee uiterste scenario’s lenen. Nader onderzoek is nodig om te verkennen wat kansrijke scenario’s zijn en op welke manier locaties zich kunnen onderscheiden en inspelen op de nieuwe omstandigheden. Om de vraag wat voor deze locaties een geschikte programmering is en wat de betekenis voor de wijk kan zijn te kunnen beantwoorden biedt de inventarisatie een vertrekpunt. Scenariovorming op basis van beschikbare variabelen helpt om een beeld te krijgen van de gevolgen van het scheiden van wonen en zorg voor de stad Rotterdam en voor de bewoners van de verschillende wijken in het bijzonder, maar ook om meer inzicht te krijgen in de kansen of (on)mogelijkheden voor specifieke locaties, die middels pilots worden onderzocht. STEDELIJKE CONTEXT Voorzieningenniveau GELEVERDE ZORG Naar zorgzwaarte Op basis van: - Dichtheid van voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn, winkels en OV binnen een straal van 500 en 200 meter. - Toegankelijkheid woningvoorraad omgeving - Geleverde extramurale zorg in de buurt Op basis van: - Verhouding lagere zzp’s t.o.v. totaal aantal zorgplaatsen in het gebouw. - Percentage AWBZ-plaatsen t.o.v. totaal aantal bewoners in het gebouw. HUISVESTING Mate van zelfstandigheid woningen 5 2 3 1 7 GELEVERDE ZORG Naar zorgzwaarte STEDELIJKE CONTEXT Voorzieningenniveau 8 6 4 Prototype Situatie Scenario Casus 1 Overwegend lagere zzp’s, zelfstandige woningen in omgeving met veel voorzieningen. Meest kansrijk om woningen in reguliere verhuur aan te bieden. Humanitas Bergw Humanitas Huisve Noord 2 Lage zzp’s, zelfstandige woningen, maar slechts weinig voorzieningen in de buurt. Reguliere verhuur op decentrale locatie; verken doelgroepen. Verpleeghuis Son Sonneburgh Charlois 3 Zelfstandige woningen, veel voorzieningen in de omgeving, hogere zzp´s (intramuraal). Complex voor mix van zorgzwaartes of richten op reguliere verhuur. Laurens Ravenswa Laurens Wonen IJsselmonde 4 Lagere zzp’s, een hoog voorzieningenniveau, maar onzelfstandige woningen. Verken andere woonvormen, transformatie of sloop. Middin De Proven Woonzorg Nederl Noord 5 Zelfstandige woningen voor hogere zzp’s in een buurt met weinig voorzieningen. Onderzoek kansen buurtfunctie, als verpleeghuis of mix. Lelie Zorggroep W Stichting Vestia G Hoogvliet 6 Een omgeving met veel voorzieningen, maar gebouw met zorgafdelingen voor hoge zzp’s. Onderzoek kansen als verpleeghuis zonder buurtfunctie. Laurens Antonius Laurens Rotterdam Centru 7 Vooral lagere zzp’s, maar pand met zorgafdelingen op decentrale locatie. Kansarm. Onderzoek andere doelgroepen of kans als verpleeghuis. Lelie Zorggroep W Stichting Vestia G Charlois 8 Hogere zzp’s in gebouw met zorgafdelingen, weinig voorzieningen in de omgeving. Meest kansrijk als verpleeghuis met buurtfunctie. Argos Breede Vlie Argos Hoogvliet Afb. 1.1: Schema prototypen | Veldacademie Inleiding 5 PROVENIER ALS VOORBEELD 1.2 DE VAN HET GELE PROTOTYPE De Provenier staat symbool voor het meest en in gesprek te gaan met de locatiemanager en vertegenwoordigde type zorghuisvesting: adviseur huisvesting van de Middin. De uitomsten prototype 4 (geel). Ruim een kwart van alle V&Vvan de analyse worden verwerkt tot een scala locaties in Rotterdam behoort tot deze categorie, aan perspectieven waarbij meerdere scenario’s waar op een gunstige locatie vooral lichte zorg en marktpositioneringen met elkaar kunnen wordt geleverd in onzelfstandige woningen. Meer worden vergeleken. Nadruk hierbij zal liggen op dan de helft van de AWBZ-plaatsen in De Provenier de verschillende rollen die de locatie zou kunnen valt onder de lagere ZZP’s. Deze doelgroep spelen in de buurt, afhankelijk van de gekozen krijgt geen financiering voor huisvesting meer perspectieven. Vier zeer verschillende perspectieven vanuit de AWBZ. De onzelfstandigheid van de worden ter illustratie hiervan uitgewerkt. woningen maakt het niet mogelijk de kamers als appartementen op de reguliere woningmarkt aan MIDDIN / STICHTING WOONZORG NEDERLAND te bieden, tenzij een kleine of grotere aanpassing aan het gebouw wordt gedaan. EIGENSCHAPPEN: ADRES: DE PROVENIER Het achterhalen van de strategiebepalende aspecten die een rol spelen bij de toekomstwaarde van deze locaties kan meer inzicht bieden in de kansen van deze meeste vertegenwoordigde groep locaties die om bestudering vragen. NABIJE WONINGEN: 1 kamer 2 kamers 3 kamers INPANDIGE VOORZIENINGEN 6 CONTEXT Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin >4 kamers NABIJE VOORZIENINGEN WINKELS Deze bestudering is gedaan door veel gedetailleerder en breder dan statistieken uit stedelijke databases te kijken naar de aspecten zorg, wonen en context van de locatie, deze te bezoeken 4 kamers LG (ZZP 2 en 4-7) GGZ-C (ZZP 3+) GGZ-C (ZZP 1-2) V&V (ZZP 1-4) Onzelfstandig GGZ-B (ZZP 3+) AANTAL KAMERS PER WONING: GGZ-B (ZZP 1-2) ZELFSTANDIGHEID WONINGEN: V&V (ZZP 5 +) GELEVERDE ZORG NAAR TYPE: ZORG WONINGEN vs AWBZ-PLAATSEN: LG (ZZP 1+3) Provenierssingel 550 3033EH ROTTERDAM Provenierswijk, NOORD Woonmilieu: Centrumrand VG (ZZP 4+) 89 68 1979 5016 m2 VG (ZZP 1-3) Aantal wooneenheden: Aantal AWBZ plaatsen: Bouwjaar: Oppervlakte totaal: WONEN Er ligt voor dit type locaties een onderzoeksvraag met grote relevantie naar de transformatiemogelijkheden en de factoren die van doorslaggevend belang zijn voor de kans van slagen van transformatie, doorbestemming of het aantrekken van andere doelgroepen. ZORG WELZIJN OPZET VAN DE PILOT Een uitgebreide analyse van de context, de huisvesting en de zorg zullen leiden tot het benoemen van opgaven. Gelijktijdig worden verschillende scenario’s voor het gele prototype nader beschreven en uitgewerkt. Ook deze leiden tot het formuleren van een opgave of kloof. Vanuit deze kennis zullen maatregelen voor het bestaande pand worden verkend. De scenario’s zullen leiden tot een 16tal perspectieven. Het samenbrengen van een selectieve set maatregelen bij een viertal geformuleerde perspectieven leidt tot een scala van 4 strategieën die in de breedte mogelijkheden laten zien voor de specifieke locatie. Op deze manier wordt een wisselwerking bewerkstelligt tussen generieke en specifieke kennis en methodiek. Inventarisatie Zorghuisvesting ANALYSE MAATREGELEN DEFINITIE OPGAVE GELEVERDE ZORG - Zorgzwaarte - Verhouding AWBZ-plaatsen t.o.v. SCENARIO’S totaal aantal bewoners 4 STRATEGIEËN HUISVESTING STEDELIJKE CONTEXT - Mate van zelfstandigheid woningen - Grootte van de woningen (#kamers) PERSPECTIEVEN - Verhouding woningen t.o.v. overige ruimten in het gebouw - Nabijheid van voorzieningen - Toegankelijkheid woningvoorraad - Geleverde extramurale zorg in de buurt Hoe is match (Product-Markt Combinatie) zorg en huisvesting nu en later, wat moet mogelijk veranderen? GELEVERDE ZORG Wat zijn alternatieve huisvestingsmogelijkheden voor zorgbehoefenden, hoe is aanbod in buurt? HUISVESTING ROTTERDAMSE CONTEXT Wat zijn scenario’s voor de verschillende locaties voor zorghuisvesting in de stad? Wat zijn toekomstbeelden voor huidige huisvesting? Kansen / bedreigingen onder welke voorwaarden? Inleiding 7 1.3 Afb. 2.1: De Provenier met groen | Veldacademie Afb. 2.2: Brug naar De Provenier | Veldacademie 8 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin INLEIDING In dit hoofdstuk worden de drie aspecten (context, zorg en huisvesting) die vanuit de Inventarisatie Zorghuisvesting leidend zijn geweest voor de prototypering verder geanalyseerd. Daarbij wordt ingezoomd op de directe omgeving van het gebouw en gezocht naar de specifieke condities van deze locatie. Aan de hand van inventarisatie op kaart en een vergelijking tussen statistieken van drie schaalniveaus (Provenierswijk, Deelgemeente Noord en Gemeente Rotterdam) wordt steeds een beeld gekregen van de feitelijke situatie en hoe deze zich verhoudt tot de rest van Rotterdam. Hiervoor zijn verschillende databronnen gebruikt, waaronder aangeleverde data door Middin. De wijk Blijdorp-Provenierswijk is een woonservicegebied. Hier is door Veldacademie recent, begin 2013, kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Deze input van bewoners is eveneens meegenomen in de analyse. Naast de kwantitatieve gegevens en de input van bewoners is een locatiebezoek gebracht en zijn er gesprekken gevoerd met de locatiemanager van De Provenier, Ivonne van Loon, en de adviseur huisvesting van Middin, Jeen Woudwijk. Analyse 9 2.1 Dichtheid 55 - 64 Laag Dichtheid 65 - 84 Hoog Laag Dichtheid 85+ Hoog Laag Functies Wonen Gezondheid & hulpverlening Economie, werk & inkomen Participatie &Welzijn 10 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin Dichtheid ouderen naar leeftijd (gecombineerd) Hoog voornamelijk 55 voornamelijk 65 voornamelijk 85+ Doctor at ss eg du w or rg br ille W Be str gs tra t aa n laa lde ve se at tra Ae Florislwijn zstr aat rg Ko ss du or br ille at tra ss du or br Pij 3e na str.cker Ja ns tra aa t Ze gw a ard str str a str os Ro sin he rin g Wa te V dw ijve ars rho str f. es ter at ord ge rg. nie se l Ro os bru g str aa at No t t aa He tra Alm pa ond d e rla ers tra at - me No Bu Ag rge g Bu tbru t at str a t Be rg aa ste em He t at "Strafinrichting" aa g Be rg we tra a str es uls tra at He nstraat Schepe W ale str er o ies tr. fstr aa t on ho An th er m Zuster Henneke plein we g Molenwaterweg aat iestr Sch Delft wijkgebouw na Wee joodse instelling -z de iska Kru Analyse Station "Stadhuis" - Lijn ba f anho an Plaza an Ammaat str na Wee traat islamitische instelling TOS-kantoorlocatie uid 250 m Lijnba TOS-veldlocatie 100 m burg pen Pom Hofplein christelijke instelling ls Doe TO S t straa se aat ort TO S rtstr nnel natu Wee sepo ad r. Velsenlustst tunnel Staten Weenap tunnel C.S. Kwartier in seple Delft Delft Station "Centraal" theater/ volkstuin raat radst evenementen Stationsplein galerie/ speeltuin 0m expositieruimte Con Delfts burg wen Cou ehof Poo G Station "R'dam Centraal" collectieve tuin Schaatsbaan buurt ter Proveniers plein museum Weena ing Rid str der. wa len at Te il tr. ks irc D ap Pa t Provenierswijk rstra Ammer- S verh sooisepleinche ofs Zo eg rw ge ur at tra en s he p nin Be ra at t ve en st ra a hie Sc nh ov en st ie t Vla gg em an str aa an se la Be rg at tra as ez Do f tho art Mo aa Bois o t Zw Raampoortstr. sstr aa aat t be Sc Va n ge l nb Van Houtenstraat Dresselhuysstraat g bru ing en Be un at tra els re raat nstr de ka ie el olte h Sc ing Sch elst . tstr ns raat omm at tra Sta te olenst Oude Noorden ss hu gel ten sin t aat luy rsc Za a tra as ds ola en ijd Nic rs Ve ae W S er nd Va at n Va el Sta He at n rg Agniese- tra dts Bo Be aa aa eR rssenlaa at at tra tra gs orsin ing Van Ae sin str ss luy rS llin he ets str Vroesenpa d Ze st Ov ht oc erb ord No g Kleiwe Oude eg ns w ha Sc Daltonla an eg tra in gemeenschappelijke ruimte wordt t ut aa Ba gewaardeerd. Klaverjas/bridgeclub nie ho icstr r rs wordtScgemist yn de Sc iew eg an ijks rgs Bleiswijkplein tra at hie ho rho Sc ie an en koffiedrinken BGym n Va rd te Pie Spo oors Sp rug veb Hoe erg ela at isw Be ord e NOORD er nd Va lein Baljuwp En ks tra tsw at roe ks Ble el Ab straat stra kse ie b dij rs ing rgs Eudokiaplein Ba naar Coolsingel rh Met tram ofs voor nie tra rsen de markt, kleding tra a de at instap t tram lage ka f met f g traat traa nstr Zaagm rard No A we . str LK WE G Sint-Agatha t roe aa ieb str Sch ke Ac Be at tra eff r ENWE sportschool ands ords Sch Ge gs estraat t aa str Lo e dd esri Vli str. STAT pinautomaat binnen Blokl Sch Vinke Ho Va on n d aa en rd str . an ur en an an lkm Ko str. t elSchimm tr. pennincks postkantoor at ela pad restaurant tra Aldi; vanuit omgeving Statenweg, allen met auto en fiets Vij v T Lis Sch an ijs Staten levensbehoefte spec. es Proveniers tunnel el zorg consulting Lisplein ijsela nr Willebrordus plein Vij rd sin Alm ge on Sc l ve de tr ho nin aa str ter re Vro aa Deels toegankelijke binnentuin met gs t ar uw t e M bo -J str r r. speeltuin an ss te st . t s a tr n Hinder bij uitstappen vanuit auto/taxi, . e ee tra Ungerplein at str M rs fietspad moet oversteken a Walenburger a omdat menehet r t at ff Bo plein Vij lks he lantaarnpalen soms stuk, ek Va Sc at ho verh olang wachten Wandelen en at tra voor reparatie rs of Ro ts ns tra Be gebruik van bankjes tra stra rs nt ee at at he br ge O in m t il a st Te tra ra iss a T o t t bL Waerschut aa co Ja str el on ing s rs Sim nie raat el ve vest ing ug Pro at g Hoe rss kbr tra lwe nie Ker rss oke ve Vrijwilliger in nie er B Pro at ve tra o zorgcentrum He ls Pr Coo Klein‘De Provenier’ ing pinautomaat buiten ns gn g Stoepen ies worden el eniet gestrooid in de winter Sapotheek, chieservice beperkte rave ss nburgWale hof ba hof Meijboom Zuster oono rb o Vo Insulind t straat Rodenr el polder Binnen pinnen bij Albert Heijn aa Lisplein Biesland- str. Bergsing Berg aat Veurstr Kapper: haal- en brengservice Hardd retail Esse Rodenrijse el De Savornin Lohmanlaan Ma e eyn pp tr. s t aa tr. snackbar ngel raat De Ackersdijkst Tempelstr. Bergsing ln. ln. t n Va Ka ystr no t aa ws supermarkt si burg Insulindes in Lohman aa sstr G at e So ystr me Lu lju bedrijventerrein nburgsingel aat Voorburgstr traat De Savorn serstraat WE tra kad t e aa kad sstr ven Ba brievenbus en in Lohman HIE rks t ven n ma J Tr an oy va en n str . café Ess siu SC ske aa bstr a erh ord u Tre No a erh aa tr. kers aan orpstr. Nootd Dagelijkse boodschappen Heulbrug solitaire winkels RFC-weg rge Bo em at He tra rers ord No at Nolensstra Fietsers op de stoep, Stkort voetgangerslicht te atio op groen n Bentinckl en de raat Sta Nie an Vr ij n plantsoe Bergweg Liskwartier Ro Troelstrast eg dhoudersw BentinckZeeman; aanwinst voor de wijk Davidsplein plein kla Bentinc Dr. de Vis t nste de str Bo De Savorn aa at Pri nka ts iso Winkels Bentinckplein te ver weg, tram rijdt hier ook rtstr. o niet langs. uwpo ornin De Savnlaa n Lohma sstr siu van ve rha tra rks ske em en e ord No tr. ham Abra traat Delfgaauws Kuyperlaan Gevaarlijk kruispunt; Insulinde stoplicht kort op groen, slechte plein bestrating, opbrekingen en geen zebrapad meer winkelcluster e- voortgezet onderwijs e-center ns Station verbeterd, enkele bewoners passeren het station om naar de Doelen te gaan Diergaard bibliotheek e ge Doezastr Goed contact met AH vanuit bewonersvereniging, waardoor bijv. stoep at wordt schoongehouden door AH tra eff Hoger V.T.V. "Streven naar verbetering" basisschool Gro t . ystr cka Wordt door enkele bewoners bezocht Dresselhuysbrug Statensingel EG aa Va Be n un in Bic "Diergaarde Blijdorp" kinderopvang str . at Van ug Aerssenbr Van r Goensst el Langerakpark Blijdorpsepolder en Gra ats str ing De epla dorp laan un ch NW ard ys stra ets Pa rga Ru ten Sta g bru Berk T met Metro naar Beurs om kleding te kopen en met Metro naar Statensingel Luxortheater E AT ST as lis t rne aa Co chstr s Mu Blij Be ola Nic A ST G Poo str Bewonersorganisatie; belangrijke functie zowel ontmoeting als informatie Nolensstraat WE Va n rl ype Ku . kstr ij erd Plus; afstand soms te ver en winderig Station "Blijdorp" RS E UD O DH "Oceanium" Die at Blijdorp v ha n So r aat de er n d tra Vaydes Me k Fo er n d at Va estra yd opticien Me tr n Albert Heijn, Va sens s Dubehoefte voor dagelijkse en de n Toiletgebouw geplaatst, wordt gewaardeerd t-B es t en Gro n aa Gevaarlijk kruispunt, schoolkinderen . kstr ook oversteken, auto en voetganger moetenechier Nid elkaar slecht zien, ‘s winters wordt nkunnen Va ijker niet gestrooid sw Stadhouders loo. V n str plein Va aa str inx nka ave laa ST AD HO U g VIA ru DU DERS pb r o CT lijd Vroesenpark t aa tr rffs lwe Bij Ge dit was een ontmoetingplek t aa sen t- os d e Vro o jd Bli n Va ors H er am rah Ab K . Bibliotheek gesloten, wordt gemist, fstr erf Bijlw lstr be No V.T.V. "Tot Nut en . tstr at tra acs Luz . Bens Mode; astr heeft thuisbezorgservice sem ert er sem Be str. s at N Park wordt gebruikt om te wandelen, in de zomer is het er erg druk en ondervindt men Genoegen" hinder door de rook van de bbq’s. sch Bis g we K . tr zitten. In de zomer ders n ava str. op ten Sta a an a lstr be No bu y Cle eg e hi Sc . str Buslijn geschrapt rc inhdeze ybu reed ook buurt, wordt gemist, ury Cle Sostr. naar Zuidplein Slechte verlichting, straatat stra t en verlichting zijn op de auto’s gericht ury op aa So sch str niet op de voetgangers. Bis tr. rch eg w al G nw g ru b rp -S nb se e Vro te Sta raat rdst d pa er ld po in OLDERPLEIN Kle ek i ch g a an de ka en es o Vr erh ord e at stra ans nm kad ug rch ybu Cle str. So nsbr g lwe rde Go d lpa e ord No Vro e sen Scha rug Met tram 25 naar er Ziekenhuis DeeFranciscus na mp . ziekenhuis Ke str an elsela n Ma Bergpolder He e ug rge ad A20 iebr al we O Sch Bo erk B aa rnw Koo r at el rge tra ng nbu rds rsi lanke park e rg bu aa nw se t aa astr Talm t rtvlietstraa Berkelselaa n nse str. Fra Putte de old ge ijk erk Tak van van inp o Ho h Sc se Oud ed a an ord No pad edijk ud rn Koaoard w s an e ord No al r cke Dru str. Kle e ad at str. dijk O e d rka er aat nk Do iusstr rt Cu V.T.V. "Eigen Hof" iek str. nds r. ofst Uith ius en uchstr. ch eS ade Ho stra aard n- pesn wij de Zie str adde h tr Sc es le rde n va str. n na An iene str t We aa s a tr Talm Ke ks nw ogm oge aat ke Blan gl. r e mm Kra pad ijstr dew Zie Ho Ho at tra ijks a str ld schi Wijd d pa ê dij r. at lb rde Go d lpa rde Go Delfgaauw str. g lwe Go rug g de rdst - een tev Zou Sportpark "Gordelweg" iwe Ou waa ond Lexm pad nd tre we Kle gen d pa is slu rg Be duize Nieuwe Hoo . str oo terl es W u d Zo lpa s rd aa at nk ad stra eld Bla p nev Zon Mij je van tr. as trin ou W Paad dw en Gri Schieplein an Hekm straat e NLAAN htsekad er sc hie ndrec eg iw Kle lweg Gorde V.T.V. "Helpt Elkander" Overschiese tr. eis aal erkan Noord W Overig bezit W ille eg Particulier bezit se Eigen bezit T ROZE Kle iw Scherpe Gemeente en corporaties VIADUC Eigendomsverhouding 11 Dak Kapper en pedicure betalen geen huur 3e verdieping Verjaardagskamer met keuken Badkamer Aanleunwoningen huur via corporatie 2e verdieping 8 Leegstaande kamers 1 Leegstaande kamer 1e verdieping Badkamer waar een tillift in past in tegenstelling tot de privé badkamer Keuken, alleen eten opwarmen Personeel Parkeerplaats overbezet Was van bewoners wordt hier gewassen Brievenbussen aanleunwoningen verwarrend voor instanties Ook gebruikt om klassieke muziek te luisteren Begane grond 1 Leegstaande kamer Bewoners aanleunwoningen via deze entree Opslag van meubels Fysiotherapeut betaald huur via corporatie Elke dag activiteiten, mogelijkheid om hier te eten of op de eigen kamer Kantoor zorgmanager Elke dag 2 uur open, vooral sociale functie Afb. 2.39: Programmatische invulling De Provenier | Veldacademie, Middin (zorg) kamer personeelsruimte commerciële voorz. collectieve ruimte ziekenkamer opslag sanitair buitenruimte zelfstandige woning werkplaats zorgfunctie vert. verkeersruimte 12 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin hor. verkeersruimte CONCLUSIES Zorg Klimatologisch presteert het gebouw slecht. In de Provenier worden verschillende typen zorg door elkaar geleverd. De Provenier in de huidige staat heeft als voordeel dat het betaalbare huisvesting biedt op een zeer centrale locatie. Meer dan de helft van de huidige zorgzwaartepakketten in De Provenier valt binnen de lagere zzp’s. Context De Provenier heeft een functie in het opvangen en huisvesten van kwetsbare doelgroepen zoals sterk verwaarloosden of voormalig daklozen. Er zijn intern veel kleine voorzieningen voor bewoners. Deze worden niet of amper door buurtbewoners gebruikt. Er bestaat nauwelijks binding tussen de bewoners van de Provenier en de Provenierswijk. De bewoners van de Provenier komen uit de hele regio en bewoners van de Provenierswijk hebben niet het vooruitzicht in de Provenier te gaan wonen. Middin heeft niet de ambitie hogere zzp’s in de sector Verpleging en Verzorging in de Provenier te huisvesten. Productieafspraken hierover zijn beperkt en zullen in Rubroek worden ondergebracht. De woonomgeving rondom De Provenier is goed toegankelijk. De singels zijn prettige wandelgebieden; goed onderhouden groen en overzichtelijk, vormen een aaneengesloten wandelroute. Het gebouw belemmert het leveren van goede zorg voor de hogere zzp’s. Het aanbod van winkels in de omgeving is voldoende, echter op loopafstand, 300 meter, ontbreekt een supermarkt. Volgens de zorgmanager schrikt de huisvesting van mensen met een hoge zorgvraag mensen van buiten De Provenier af. Qua welzijnsactiviteiten is er veel aanbod in de directe omgeving van De Provenier. Informele ontmoetingsplekken ontbreken echter, zeker sinds het sluiten van de bibliotheek Huisvesting Vanwege langlopende onzekerheid over de aankoop van De Provenier door Middin is onderhoud uitgesteld. De kleine kamers zijn weinig aantrekkelijk, maar hebben wel eigen sanitair. De ligging ten opzichte van OV is goed, ouderen maken graag gebruik van de tram, deze is op loopafstand en hiermee is het ziekenhuis en het winkelcentrum te bereiken. De toegankelijkheid van de woningen in de wijk is matig. Er zijn weinig appartementen met een lift en weinig eengezinswoningen. Dit sanitair is echter niet toegerust voor tilliften. De ontsluiting van de aanleunwoningen aan de Van Waerschutstraat via de hoofdingang van de Provenier is verre van optimaal en leidt tot verwarring en problemen bij de belastingdienst Analyse 13 2.5 3.1 INLEIDING In dit hoofdstuk wordt vanuit de gemaakte analyse en vanuit een verkenning van de ruimtelijke en programmatische mogelijkheden van het HUIDIGE gebouw een aantal mogelijkheden verkend. Deze verkenning gebeurt vanuit het perspectief van de drie aspecten zorg, huisvesting en context. Ze zijn verkennend van aard en niet bedoeld als uitgewerkt advies. De kennis die wordt opgedaan bij deze verkenning zal bij het uitwerken van perspectieven en strategieën worden ingezet. Algemeen Energiehuishouding Wonen E Energiehuishouding installaties installaties beter isoleren: dubbelglas, zonwering beter isoleren: dubbelglas, zonwering groene energie duurzame energieopwekking Bouwkundig Bouwkundig sloop/nieuwbouw glasoppervlak gevel vergroten compartimenteren esthetische kwaliteit verhogen onderhoud strippen tot casco strippen tot casco individuele buitenruimtes opknappen toe-/doorgankelijkheid verbeteren glasoppervlak gevel vergroten meer daglichtinval Functionaliteit herindelen (functies of personen) entree vernieuwen/toevoegen interne transformatie gebouwvolume verkleinen Functionaliteit woningen samenvoegen ruimte faciliteren voor verhuur doelgroepenmenging herindelen P P dakterrassen creëren functionaliteit woning verhogen overdekte / inpandige scootparkeerplaats gemeenschappelijke ruimte doelgroepen aantrekken fietsenstalling/berging toevoegen gebouw met wijkfunctie Woning zelfstandig maken individuele brievenbus/ huisnummer/deurbel stijgpunten toevoegen (lift/trap) parkeerplaatsen toevoegen € ondergronds parkeren Afb. 3.1: Legenda maatregelen | Veldacademie 14 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin verrekening individuele energiekosten keuken uitbreiden/ toevoegen V Economie, werk & inkomen Participatie & Welzijn Gezondheid & Hulpverlening ruimte faciliteren voor commerciële functie ruimte faciliteren voor activiteiten ruimte faciliteren voor hulp/gezondheid ruimte voor coöperaties hobbyruimte extramurale zorg verlenen caféruimte faciliteren ruimte voor (vrijwilliger) organisatie intramurale zorg verlenen restaurantruimte faciliteren ruimte voor sport specifieke zorgvoorziening supermarkt activiteiten genereren werkplekken doelgroepen aantrekken solitaire winkels WSP apotheek tandarts huisarts wijkeservicepunt sportschool ruimte voor cultuur uiterlijke verzorging ruimte voor religie fysiotherapie maatschapelijke hulpverlening medische hulpmiddelen snackbar retail postkantoor pompstation brievenbus PIN pinautomaat Veiligheid & Hulpdiensten Woonomgeving Onderwijs videofoons installeren ruimte faciliteren voor onderwijs collectief groen/buitenruimte aantrekkelijker maken huismeester leerwerktraject bewonersparticipatie stimuleren aansluiting persoonsalarm bibliotheekruimte e T B ov-halte toevoegen ruimte voor kinderopvang dierenbuitenruimte e-center speelplaats sportveld Maatregelen 15 4.1 INLEIDING Het toekomstperspectief van locaties voor zorghuisvesting is mede afhankelijk van de manier waarop de samenleving zich in de komende jaren ontwikkelt. Twee omgevingsfactoren - de economische voor- of tegenspoed en de mate van collectiviteit - worden als variabele genomen en leiden tot vier scenario’s. Deze variabelen worden in de hierop volgende hoofdstukken toegelicht. Daarnaast is er ook een aantal trends waar te nemen die zich in alle scenario’s in meer of mindere mate zullen voordoen. Deze beschrijven we hieronder naar de aspecten zorg, huisvesting en context. Door de geboortegolf van na de oorlog komen er nu jaarlijks grote aantallen ouderen bij en de levensverwachting van deze mensen neemt toe. Dit fenomeen heet de dubbele vergrijzing. In 2040 is meer dan een kwart van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder, dat zijn 4,6 miljoen mensen. Rond 2050 is 10% van de bevolking 80plus. Mensen blijven langer vitaal. We zien echter dat de ouderen van de toekomst hele andere eisen en verwachtingen hebben en vooral dat hun wensen veel gedifferentieerder en uitgesprokener zijn dan die van de huidige groep senioren. Daarom lenen de bestaande locaties zich niet automatisch voor deze groeiende doelgroep. Mensen willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen of in elk geval zelf keuzes kunnen maken. Zelfbeschikking is belangrijker dan het deel uitmaken van een groep. Doordat het welvaartsniveau is toegenomen zijn comfort- en woonwensen gestegen. Technologische ontwikkelingen dienen het individu dat niet passief en afwachtend is maar opkomt voor de eigen belangen. Over alle leeftijden heen is de mobiliteit toegenomen. Zowel de dagelijkse actieradius als de verhuisgeneigdheid wordt groter. Het is niet meer vanzelfsprekend dat mensen hun leven lang in dezelfde wijk of stad blijven wonen. De 16 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin bewonerssamenstelling van wijken wordt diverser en het netwerk van bewoners is niet meer gebonden aan de fysieke woonomgeving. Het gele prototype: Een groot deel van de bewoners zit ontvangt lagere zorgzwaarte. Er zijn slechts beperkte (of helemaal geen) productieafspraken voor zwaardere zorg. De woningen zijn op dit moment (grotendeels) onzelfstandig, maar goed gelegen ten opzichte van voorzieningen. Kloof geel prototype Wanneer er geen maatregelen worden getroffen ontstaan de volgende problemen: In alle scenario’s zal de instroom van bewoners met een laag zorgzwaartepakket afnemen. De woningen zijn op dit moment niet geschikt om regulier te verhuren omdat ze niet zelfstandig zijn. Afhankelijk van de specifieke gebouweigenschappen kan het een grote of slechts administratieve ingreep vragen om de woningen te verzelfstandigen. Gebeurt dat niet, dan zal een toenemende leegstand ontstaan. Door de gunstige ligging van de locatie kan gekeken worden of andere doelgroepen deze kamers tijdelijk kunnen vullen. De gunstige locatie kan ook een reden zijn om te kiezen voor een investering om zelfstandige woningen te creëren middels renovatie of sloop en nieuwbouw. Dit proces kan ook door een andere partij dan de zorgaanbieder worden uitgevoerd. De woningen worden dan regulier verhuurd, waarbij de keuze tussen transformatie of sloop-nieuwbouw samenhangt met de uitstraling en doelgroep waarvoor men wil (ver)bouwen en samenhangend daarmee de eigenschappen van het bestaande gebouw. De vraag of de locatie iets voor de buurt betekent hangt af van de visie en het profiel van de zorgaanbieder en van de samenstelling in de wijk. STERKE ECONOMIE CONSUMPTIE INNOVATIE INDIVIDUEEL COLLECTIEF SAMENREDZAAMHEID ZWAKKE ECONOMIE INKOMENSKLASSEN 2060 2040 2020 2014 2000 1990 1979 Kloof 4.1 | Vier extreme scenario’s | Veldacademie 4.2 | In verschillende scenario’s zal de afstand tussen gewenste en bestaande situatie van de locatie (en daarmee de mate van ingreep die nodig is om dit te overbruggen) verschillen | Veldacademie QUICKSCAN OBJECTEN - POSITIONERING - TRENDS & SCENARIO’S - Scenario’s perspectieven KLOOF - &STRATEGIEËN 17 4.7 MARKTPOSITIONERINGEN Afhankelijk van de geschetste scenario’s zal er een groter of kleiner verschil ontstaan tussen de gewenste en de huidige situatie van de panden. Het overbruggen van dit verschil leidt tot een preciezere definitie van de opgave. De werkelijkheid zal zich nooit geheel volgens één van de scenario’s ontwikkelen, er zal zich altijd een combinatie voordoen. Voor een deel berust het dus op een keuze van de vastgoedeigenaar binnen welk scenario een pand geplaatst wordt. Bovendien zal de eigenaar vanuit beleid en bedrijfsvoering een keuze moeten maken hoe de locatie in de markt wordt gepositioneerd. De Dog is hierbij een object waar weinig vraag naar is en wat tevens weinig groeipotentieel heeft. Het kan een nichemarkt zijn die vanuit bepaalde overwegingen bediend moet worden, maar het kan ook een argument zijn om het van de markt te halen. Naar een Question Mark is ook weinig vraag, maar deze heeft een groot groeipotentieel. Een Question Mark kan uitgroeien tot een Star of een Dog blijken als de potentie niet verzilverd wordt. Naar een Star bestaat een grote vraag en het heeft bovendien een groot potentieel om te groeien. Dit zijn de succesvolle voorbeeldprojecten. Wanneer het succes bekoeld is kan een Star een Cash Cow worden. Het heeft dan geen groeipotentieel meer maar er is nog steeds vraag naar en het is daarom rendabel om deze in de markt te houden. Een Cash Cow kan op zijn beurt weer een Dog worden wanneer de vraag afneemt. GROEIPOTENTIEEL Vanuit de strategievorming voor portfolio analyses is door de Boston Consultancy Group terminologie ontwikkeld voor vier positioneringen van een product. Deze verschillen onderling qua relatief marktaandeel en qua groeipotentieel. Daarmee geven ze een indicatie van de kansen en positie van een product in een bepaalde markt. Het betreft de kwalificaties Dog, Cash Cow, Question Mark en Star. QUESTION maRk STaR STAR QUESTION MARK CaSH COW DOG DOG CASH COW RELaTIEF maRkTaaNDEEL 18 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin OW PERSPECTIEVEN GELE PROTOTYPE W W Uit de combinatie van marktpositionering en de vier omschreven scenario’s kan een spectrum van 16 perspectieven worden opgemaakt die geldig is voor locaties in het gele prototype. Deze perspectieven vormen de uitgangspunten voor een ontwikkeling en zeggen nog niets over de mate van ingreep. MARKTPOSITIONERING: DOG QUESTION MARK CONSUMPTIE DOG QUESTION MARK INNOVATIE AATSCHAPPIJ INKOMENSKLASSEN ATSCHAPPIJ SAMENREDZAAMHEID MAATSCHAPPIJ MAATSCHAPPIJ STAR STAR CASH COW CASH COW HUISVESTEN DIENSTVERLENEN EXPLOITEREN VULLEN Richten op sociaal kwetsbare doelgroepen, betaalbaarheid en de gunstige locatie. Collectieve voorzieningen minimaliseren, huisvesten wie er terecht komt. Woningen verzelfstandigen, inzetten op goede ligging ten opzichte van voorzieningen. Locatie als uitvalsbasis gebruiken voor het leveren van zorg en service aan bewoners en buurtbewoners. Zelfstandige koopwoningen of vrije sector huur in de markt zetten waarbij zorg, service en verschillende voorzieningen inpandig aanwezig zijn. Als gastheer portier het gebouw exploiteren en zorg verlenen. Collectieve ruimten verhuren aan externe partijen die iets kunnen betekenen voor bewoners en/of de verhuurbaarheid van de woningen vergroten. Regulier verhuren waar mogelijk, overige woningen met eigen AWBZ-plekken vullen. OVERDRAGEN NICHEMARKT OPZOEKEN HERONTWIKKELEN ONDERHOUD PLEGEN Pand voor weinig verkopen aan een partij of groep die met pand of locatie iets wil daarin kan investeren. Indien mogelijk als zorgaanbieder een rol krijgen bij deze nieuwe ontwikkeling. Een uniek woon-zorgconcept opzetten waarbij de centrale locatie benut wordt en het gebouw onmisbaar wordt voor de buurt. Zorgen voor lokale verankering, bijdragen aan identiteit van de wijk. Een toplocatie ontwikkelen waar wonen, zorg en buurtvoorzieningen op een bestendige en duurzame manier gehuisvest zijn. Aantrekkelijke locatie voor buurtbewoners en passanten. Locatie herpositioneren op lokale woningmarkt, niet vasthouden aan zorg. Pand vullen met doelgroepen die er willen wonen, leunen op de gunstige ligging ten opzichte van voorzieningen. DOORMODDEREN PROFILEREN EXCELLEREN BUFFEREN Ad hoc de zich voordoende leegstand invullen met kansarme bewoners die nergens anders terecht kunnen. Inzetten op betaalbaarheid, zien wat de toekomst brengt. Zelfstandige woningen aanbieden voor bewoners met een zorgvraag. Aansluiting zoeken bij identiteit van zorgaanbieder. Onderscheidende diensten en voorzieningen leveren voor bewoners en buurtgenoten. Ruime, aantrekkelijke zelfstandige woningen aanbieden waar het met en zonder zorgvraag goed wonen is. Met uitstekende inpandige voorzieningen en service voor vermogende bewoners. Van centrale ligging gebruik maken. Verzelfstandigen waar mogelijk. Collectieve functies en ruimten minimaliseren. Verhuren aan wie wil huren, ook AWBZ-plaatsen vanuit eigen organisatie huisvesten. Gebouw blijven gebruiken zodat productieafspraken niet krimpen. FACILITEREN AANTREKKEN BRANDING TERUGTREKKEN Regie uit handen geven, inzetten op lokale verankering. Initiatieven vinden en de ruimte geven die invulling willen geven aan de locatie. Indien mogelijk als zorgaanbieder betrokken blijven. Centrale buurtfunctie innemen en actief partijen en collectieven aantrekken en verbinden. Hiermee een unieke combinatie van functies en groepen huisvesten, gebaseerd op lokale identiteit. Collectiviteit organiseren en leefstijlgerichte groepen aantrekken. Inzetten op een mix van doelgroepen en huishoudenstypen. Collectieve ruimten exploiteren, uitstraling richting de buurt maximaliseren. Regulier verhuren waar mogelijk, groepen vinden die delen van het gebouw voor hun rekening willen nemen. Collectieve ruimten uit handen geven. Langzaam terugtrekken uit het gebouw. 4.3 | Marktpositioneringen | Veldacademie Scenario’s & perspectieven 19 4.8 4 CASH PERSPECTIEVEN VOOR COW 5.1 KEUZE CASH COW DE PROVENIER Op basis van de gedane analyse van De Provenier is per perspectief een inschatting gemaakt van de benodigde ingreep om dit perspectief te realiseren. Daarbij is gekozen voor een breed scala van vier perspectieven die voor De Provenier denkbaar zijn. Deze vier perspectieven worden uitgewerkt tot strategieën die in dit hoofdstuk worden geïllustreerd. Gekozen is voor de perspectieven huisvesten, herontwikkelen, profileren en terugtrekken. MARKTPOSITIONERING: DOG DOG QUESTION MARK STA INGREEP: CONSUMPTIE SCENARIO: QUESTION MARK CONSUMPTIE MAATSCHAPPIJ HUISVESTEN DIENSTVERLENEN Richten op sociaal kwetsbare doelgroepen, betaalbaarheid en de gunstige locatie. Collectieve voorzieningen minimaliseren, huisvesten wie er terecht komt. Woningen verzelfstandigen, inzetten op goede ligging ten opzichte van voorzieningen. Locatie als uitvalsbasis gebruiken voor het leveren van zorg en service aan bewoners en buurtbewoners. OVERDRAGEN NICHEMARKT OPZOEKEN Pand voor weinig verkopen aan een partij of groep die met pand of locatie iets wil daarin kan investeren. Indien mogelijk als zorgaanbieder een rol krijgen bij deze nieuwe ontwikkeling. Een uniek woon-zorgconcept opzetten waarbij de centrale locatie benut wordt en het gebouw onmisbaar wordt voor de buurt. Zorgen voor lokale verankering, bijdragen aan identiteit van de wijk. DOORMODDEREN PROFILEREN Ad hoc de zich voordoende leegstand invullen met kansarme bewoners die nergens anders terecht kunnen. Inzetten op betaalbaarheid, zien wat de toekomst brengt. Zelfstandige woningen aanbieden voor bewoners met een zorgvraag. Aansluiting zoeken bij identiteit van zorgaanbieder. Onderscheidende diensten en voorzieningen leveren voor bewoners en buurtgenoten. FACILITEREN AANTREKKEN Regie uit handen geven, inzetten op lokale verankering. Initiatieven vinden en de ruimte geven die invulling willen geven aan de locatie. Indien mogelijk als zorgaanbieder betrokken blijven. Centrale buurtfunctie innemen en actief partijen en collectieven aantrekken en verbinden. Hiermee een unieke combinatie van functies en groepen huisvesten, gebaseerd op lokale identiteit. vri A INNOVATIE INGREEP: INNOVATIE MAATSCHAPPIJ E wo o INKOMENSKLASSEN INGREEP: INKOMENSKLASSEN MAATSCHAPPIJ Ru wo en c SAMENREDZAAMHEID INGREEP: SAMENREDZAAMHEID MAATSCHAPPIJ 5.1 | 16 Perspectieven voor het gele prototype | Veldacademie 20 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin C st g C STAR STAR en ag. van de en n. n n ee ies rd EXPLOITEREN VULLEN Zelfstandige koopwoningen of vrije sector huur in de markt zetten waarbij zorg, service en verschillende voorzieningen inpandig aanwezig zijn. Als gastheer portier het gebouw exploiteren en zorg verlenen. Collectieve ruimten verhuren aan externe partijen die iets kunnen betekenen voor bewoners en/of de verhuurbaarheid van de woningen vergroten. Regulier verhuren waar mogelijk, overige woningen met eigen AWBZ-plekken vullen. HERONTWIKKELEN ONDERHOUD PLEGEN Een toplocatie ontwikkelen waar wonen, zorg en buurtvoorzieningen op een bestendige en duurzame manier gehuisvest zijn. Aantrekkelijke locatie voor buurtbewoners en passanten. Locatie herpositioneren op lokale woningmarkt, niet vasthouden aan zorg. Pand vullen met doelgroepen die er willen wonen, leunen op de gunstige ligging ten opzichte van voorzieningen. EXCELLEREN BUFFEREN Ruime, aantrekkelijke zelfstandige woningen aanbieden waar het met en zonder zorgvraag goed wonen is. Met uitstekende inpandige voorzieningen en service voor vermogende bewoners. Van centrale ligging gebruik maken. Verzelfstandigen waar mogelijk. Collectieve functies en ruimten minimaliseren. Verhuren aan wie wil huren, ook AWBZ-plaatsen vanuit eigen organisatie huisvesten. Gebouw blijven gebruiken zodat productieafspraken niet krimpen. BRANDING TERUGTREKKEN Collectiviteit organiseren en leefstijlgerichte groepen aantrekken. Inzetten op een mix van doelgroepen en huishoudenstypen. Collectieve ruimten exploiteren, uitstraling richting de buurt maximaliseren. Regulier verhuren waar mogelijk, groepen vinden die delen van het gebouw voor hun rekening willen nemen. Collectieve ruimten uit handen geven. Langzaam terugtrekken uit het gebouw. QUESTION maRk STaR STAR QUESTION MARK CaSH COW DOG DOG CASH COW RELaTIEF maRkTaaNDEEL 5.2 | Marktpositioneringen | Veldacademie CONSUMPTIE STERKE ECONOMIE uw t. , ijk. CASH COW INNOVATIE INDIVIDUEEL COLLECTIEF INKOMENSKLASSEN ZWAKKE ECONOMIE n ice s. CASH COW GROEIPOTENTIEEL K SAMENREDZAAMHEID 5.3 | Vier extreme scenario’s | Veldacademie Strategieën 21 CONSUMPTIE MAATSCHAPPIJ 22 Pilot Zorghuisvesting V&V | De Provenier - Middin COLOFON Onderzoek Pilot Zorghuisvesting - V&V Een verkennend onderzoek naar perspectieven voor woonzorggebouw De Provenier binnen een stadsbrede inventarisatie van zorghuisvesting In opdracht van Middin Team Veldacademie Pieter Graaff, Karin Snoep, Jomme Rooijakkers, Otto Trienekens Uitvoering Veldacademie Waalhaven Oostzijde 1, 3087 BM Rotterdam [email protected] | www.veldacademie.nl Druk 1e druk, December 2013 Deze eindrapportage is ook te vinden op www.veldacademie.nl. ©2013, Veldacademie Colofon 23
© Copyright 2024 ExpyDoc