Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt
papiere ploegje
Reynier Verton
bron
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje. Joannes 't Hooft,
Dordrecht circa 1730 (herdruk)
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/vert014nieu02_01/colofon.php
© 2014 dbnl
2
Aen den Lezer.
SIet hier eerwaerde Lezer dit
Al wederom het swart in 't wit:
Al wederom een nieuw Gedicht,
Dat ik brengen sal in 't licht,
Gy die u stemmen maekt bereyt
Om nu, of dan in vrolijkheid,
Te quelen op een soete wys
Tot Godes lof, en eer en prys,
Het welk na reden mag geschien,
En ook ons plicht is boven dien,
Komt altesaem, ik noodt u hier,
In dit myn ploegje van Papier,
Dat geeft u nu en dan wat stof,
Tot Godes prys, en eer en lof,
Maer dit en is niet toebereyt,
Met spotterny, en ydelheid,
Met lichte grillen van de jeugt,
Daer in de wereld zig verheugt
'k Nam liever Pen en Inct Papier,
En smeet het altemael op 't vier,
Want als wy zien wat heerlykheid,
Dat Godt heeft in den mensch geleid,
En dat hy onder al dat leeft,
Aen hem de meeste wysheid geeft,
Ja stelt hem boven al gewis,
Van 't geen hier op der aerden is,
Wat zyn wy menschen niet verpligt,
Te pryzen dat oneindig ligt.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
3
Want als Godt alle dingen schiep,
Den hemel hoog den afgrond diep,
De Son, en Mane boven al,
De Kleyne Lichten groot van tal,
Het velt met Vee, en jeugdig gras,
En watter is of eertyds was:
So quam hy op het leste maer
En schiep den mensch dat edel paar,
Begaaft met hooger geest en zin,
Mits dat hy hem gaf wysheid in,
Siet alle dingen wasser eerst,
Den mensch nogtans alleen die heerst,
Wel weerde Vrienden, nademaal,
Dat ik alhier dan dit verhael,
Tot Godes lof en eere schreef,
En zo syn hooge naam verheef,
My dogt het had al beter grondt,
Als dat ik zong met venus mondt.
Maar yemandt nu van u misschien,
Die dit myn boekje komt te zien,
Die sal wel zeggen 't is te kleen,
Voegt u twee deeltjes vry by een,
En stelter eens soo veel nog in,
Dan is het Boekje na ons zin,
Maer vrienden zo het alzo was,
Ik bidt u oordeel niet te ras,
Soo yemant neemt ter handt een zaek,
Uyt treurigheid of uit vermaak,
Soo hy 't maer doet ter goeder meen,
Soo is 't al goet 't is groot of kleen,
Dog ik bekent myn boekje hier,
Heeft nergens na den volle swier,
Ook zynder veel gebreken in,
En evenwel nog niet te min,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
4
Vindt gy daer spot of sot geklap,
Dat 's buyten myne wetenschap,
Nu Sangers komt, ey komt te gaer,
Singt vrolyk en verblydt malkaer,
Men seyt veel praat en vult geen zak,
Dus schoon ik duysent woorden sprak,
De werken moeten tuygen zyn,
De eer aen Godt, en niet aen myn.
Op de Titel van het Papiere Ploegje, Ofte Den Autheur tot den Leser.
HOort Vrienden, die myn Schriften ziet,
En daer aan u gedagten bied,
En neemt het my niet qualyk af,
Dat ik dit aan den Drukker gaf:
Het schynt myn gaef, al isse kleen,
En heb ik niet voor myn alleen,
Hoewel ik niet een enkel woort
Kan sonder fouten brengen voort;
Maer let eens wel van wien 't geschiet,
En wie u dees gesangen biet,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
5
't En is geen man die u dit geeft
Die groot verstant en kennis heeft:
Maer 't is een boers en slegt gessel,
Dat hoort men aan de reden wel,
Die noit zyn leven heeft verkeert
Daar regte wysheid wort geleert:
Maer die in 't Land it opgevoet,
Alwaar men stegjes leven moet:
Soo dat ik meer ervaren ben
Ontrent de Ploeg als by de Pen.
Siet om in druk te geven dit,
Was nooit myn voorgenomen wit
Ik hadde 't nooit in mynen zin,
En evenwel des niet te min,
Soo hebben 't vele my geraen
Het moeste na den drukker gaan:
En daer toe ben ik nu beweegt,
Hoe wel het dwaesheid is gepleegt.
Dies heb ik dit by een gevoegt,
En soo de lieden vergenoegt:
Maer als dit komt ontrent de luy,
So zullen zy wel vragen my:
Wat heeft dit Boek voor naem of van
Daer mede men het noemen kan,
Wel soojer mede bent gedient,
Ik sal 't u seggen waerde Vriendt,
Zyn naam die is PAPIERE PLOEG,
Die naem die is voor hem genoeg:
Dat is geen naem van Staet of Pracht,
Maer by den Landtman wel geagt.
Maar gy zult zeggen nu misschien,
Wanneerje dit zult oversien,
Wel desen naem is wonder vreemt,
Maar Vrient, het is zo als gy 't neemt,
Indienjet maer ten besten went,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
6
Sult gy ook zeggen ik bekent,
Het is den naam die 't hebben moet,
Vermits het dus is opgevoet:
Siet al het geen men hier ziet staen,
Is meest in 't groene velt gedaan:
Want als ik ging ontrent de Ploeg,
Terwyl dat ik de Peerden sloeg
Of dat ik met een Wagen ree,
Soo was 't dat ik dien handel dee,
Soo maekten ik zoo nu en dan,
Het geen men hier in lezen kan,
Daer voor zeer dienstig en bequaem.
Ten tweeden mag 't hier om bestaan,
Mits ik dit Ambacht heb gedaen,
Vermits ik heb wel eer een wyl,
Gebruykt de wagemakers byl:
En schoon al was 't een kleyne stont
Dat ik my in de winkel vont,
Nochtans ben ik dus ver geleert,
Waer voor myn Meester dient ge-eert.
Dat ik een Ploeg kan maken hier,
Niet van hart hout, maer van Papier,
Maer nu dit is hier van genoeg,
Nu vrienden die met deze Ploeg
Sult in het velt of elders gaen,
Wilt dog myn fouten overslaen,
Veragt dog niet myn kleyn verhael,
Schoon dat het is maar Boere tael
Dit bid en wensch ik tot besluyt,
Dat gy myn werk ten goeden duydt.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
7
Het Dubbelt Papiere Ploegje,
Den Staet des Nederlands, ofte beschryvinge van den laatsten Oorlog,
ende de genadige ende wonderlyke verlossinge van Godt Almagtig over
de zelve, als mede de wonder-teekenen Gods, en Nermgloose stonden.
Tot opwekkinge voor alle Christene Zielen.
TReurt droevig Nederland, beweent u slegte stonden,
Siet hoe u Godt kastijdt om uwe vuile sonden,
Hy heeft als metter hand sijn Roeden opgeheft,
Waer door hy u gestaeg met sware plagen treft.
Sijn vriendelijk gesigt dat gaet hy als verbergen:
Om dat de menschen zig in sonden haer verergen,
Hier door soo send den Heer sijn plagen op ons af:
So dat men evenstaeg gevoelt een harde straf.
Wat heeft het Nederland een ruimen tijd geleden,
Hoe is 't aen alle kant bevochten en bestreden,
So lang heeft over ons een duistre wolk gegaen,
Van magten die wy niet en konden tegenstaen.
Hadt Godt niet wonderbaer zijn hulp ons gaen bewijsen,
Waer voor men sijnen naem moet loven ende prijsen
Hadt hy ons niet gered door zijne sterke hand:
Wy waren lang vergaen, door 't oorlogs-sweert en brand.
Wanneer op eenen tijd twee magtig Konings Kroonen,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
8
Op Holland quamen aen, om vijantschap te toonen
Om soo het Prinssendom te brengen gantsch tot niet,
En voort te setten uit haer Koninklijk gebied.
Maer neen, d'Alwijse Godt die hare herten kende
Die deed haer met oneer en schande van ons wende:
Die heeft dat moedig heyr, die Koninklijke magt
In Nederland gevoert, uit Nederland gebragt.
Hy liet de Water-vloed wel tot de lippen rijsen,
Maer ging ons niet te min sijn gunste weer bewijsen
Hy heeft ons wel gestraft, gelijk een Vader doet:
Wanneer hy door de tugt sijn hand kastijden moet.
Wat sag men al getreur? wat hoorde men al klagen
Gestadig voor ons oog, in die bedroefde dagen?
Wat wierd'er doen ter tijdt, gelijk ons is bekent,
Al meenig goet mans kint van Maegden ook geschent?
De Vrouwen even self van hare Mans verlaten:
De kind'ren Vaderloos al schreijend' over straten:
Soo datmen gantsch den Staet in droevig wesen sag,
Die 't eenemael als in des vyandt handen lag
Maer ziet het droef geschrey ten Hemel opgetogen,
Dat heeft den goeden Godt ten lesten dus bewogen:
Dat hy uit zijnen throon zag op der aerden neer,
En gaf ons na verdriet zijn segeningen weer,
Was niet het Konings hert van Vrankrijk soo ontsteken,
Als hy quam met zijn magt na Holland toe geweken,
Dat hy volkomen zey, ik zal het doen vergaen,
Soo dat men vragen zal waer Holland heeft gestaen:
En was 't niet na genoeg gekomen met ons allen,
Om in de wreede hand der moordenaers te vallen?
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
9
Had Godt niet wonderbaer geholpen onsen staet,
Ag! voor der menschen hulp soo was het al te laet.
Sy hadden nu alree ons vrijheid afgesneden,
Soo menig deftig slot, en sterk gebouwde Steden,
Waer voor ons voorouders hebben gestort haer bloed,
En hebben voor gewaegt haer leven en haer goet.
Waer wasser doen een mensch die ons kon hulpe geven,
Daer 't alles was verwoest, en alles was verdreven
Wanneer den trouwe Leeuw schier op zijn einde was,
Eylaes! geen menschen hulp en quamer toe te pas
Maer hem zy eeuwig lof, die door ons vrome Helden
Ons gunstig heeft bevrijd, die voor ons inden velden
Ten strijden heeft gegaen, 't is door zijn groote kracht
Dat wy getogen zijn uit deze duistere nagt.
Daer toe gaf hy ons volk triomphe na behagen,
Soo dat zy haer vijandt stout onder d'oogen sagen.
Daer toe heeft hy beschikt een Held in als getrou:
Dien dappre Batavier van 't Goei Huis Nassou
Die niet en heeft ontsien te wagen lijf en leven,
By 't blakende Kanon, 't geen 't Aerdrijk dede beven.
Hy was 't die door Gods hulp den vyand overwon,
En die hem heeft vertoont gelijk een Cipion.
Men sag hoe dat hy staeg des vyands magt besnoeyde,
Na dat de witte bloem in Holland stond en bloeyde.
Dies was 't dat hy van Godt met heil gesegent wierd,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
10
In 't hoog en wigtig Ampt, het geen hy heeft bestierd.
Hoe hoort men niet gestaeg sijn hert dit in te prenten
Des Heeren milde gunst en ook zijn drijgementen
Hoe hy ons kan voor vier en water doen vergaen
En hoe hy weder ons kan helpen op de baen.
Maer wat is 't of ons Godt dees weldaet gaet betoonen,
Waer is dog eenig goet waer mede wy 't beloonen:
Want even als de roe een weinig is van 't gat,
So gaen de menschen weer haer oude karrepat.
Gelijk wy even zien in dees bedorve eeuwen,
Dat onse sonden zelfs tot in den Hemel schreeuwen.
Hier door zo komt ons toe de plagen die men siet,
En die gantsche Land met droefheid ook geniet,
Schoon God met Oorlogs-ramp ons niet en komt verstoren
Nog ziet men echter wel de stralen van zijn tooren,
Hy beeld genoegsaem uit de teijkens van zijn hand
Waer me hy zeggen wil: bekeert, o Nederland.
Maer, laes! des menschen hert is gantschelijk onbewogen,
En word niet uit den slaep der sonden opgetogen,
Schoon dat hy menigmael Gods wonder werken ziet,
Hy stopt zijn ooren toe, of hy en acht het niet.
Doet hy niet dikmael ons sijn wonderheden blijken,
Soo wel in Nederland als ook in and're Rijken,
Daer hoort men van een storm, waer door het aerdrijk sugt:
Dan toond hy eens een heyr van Legers in de lucht:
Dan doet hy door de Zee de Landen onder spoelen,
Om ons sijn staende hand daer door te doen gevoelen:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
11
Dan is 'er eens een Dorp of Stad door vyer vergaen,
Verplettert en vergruist door hevig Donder slaen.
En is 't niet Godes hand die op ons neer komt dalen,
Waer van men schrikken moet wanneer men 't hoord verhalen,
Wel is 't geen schand dat het menschelijk geslacht
Dees dingen hoord en ziet en 't selve niet en agt.
Nog werd'er boven dien dit lastig pak bevonden,
Een gantsch bedroefden staet van Neringloose stonden,
In welke men ook klaer als met sijn handen tast
Dat Godt niet laten wil ons hert aen d'aerde vast.
Wat was het Nederlant een kleijnen tijd voorleden?
Wat was 't een lust-prieel vol overvloedigheden?
Men quam van alle kant, een yder sprak 'er van
De waren voeren staeg ons Steden of en an.
Maer ziet eens hoe het nu op heden is gelegen,
Nu dat hen Godt ontrekt sijn gunst en milden segen
De Nering die wel eer een yder heeft behaegt,
Die is gelijk het schijnd de Landen uitgevaegt.
De Koopman staet en siet belemmert met zijn Waren,
Schoon hy 'er duisentmael ter Markt me wilde varen.
Den Huisman die wel eer in lust en weelde sat,
Die zit nu vast en treurt, en maekt zijn oogen nat.
De schaam'le Gemeent' geplaegt aen allen zijden,
En soo heeft yder een het in het zijn te leiden,
Soo is den gantschen staet vol droefheid en ellent.
En wanneer 't einden zal is Godt alleen bekent.
Dog gy, o Nederland, wilt tot u Hoeder treden,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
12
Omhelst zijn hoogen Troon met smeekende gebeden,
Hebt gy aen hem misdaen zoo neemt tot hem u keer,
Sijn uwe sonden groot, sijn goedheid is nog meer
Wilt gy als Ninive u sondig leven staken,
Gy sult beneffens hare zijn gunst en liefde smaken:
Betrouwt te gener tijd op uwe Aerdsche magt,
Want die is al te broos en van te kleinen kragt;
Maer steunt op hem alleen die 't alles kan verbreken,
Die 't Konings herte neijgt gelijk als water-beken,
Die 't volk van Israel sijn heil en liefde schonk,
Die gingen door het Meyr daer Pharo in verdronk.
Dan sult gy wederom in overvloet floreren,
Dan sal het Nederlandt eens weder triumpheren.
't Is Godt den Heer alleen die u de straffe gaf,
En die, als 't hem belieft, kan nemen weder af.
Wel nu dan tot besluit, o Nederlandse palen,
Ik wensch dat beter tijd op u mag nederdalen,
Betrouwt op Godt alleen, en niet op 't Aerdsche goet,
Want alles wat men ziet en is maer Eb en vloed.
Klagte van een Persoon, dewelke binnen Sommelsdyk in Zeeland een
neerslag begaen heeft: waer over hy geapprendeert zynde, is gevankelyk
na Zierikzee gebragt, alwaer hy op Saterdag den 31. Augusti, 1680. is
geregt.
Stemme: Ik groet u Maget reyne.
1. WAt is des menschen leven
Vol boosheid opstinaet?
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
13
Hoe werd hy staeg gedreven
Tot alderhande quaet,
Tot list en snoode vonden,
't Is te beklagen Heer,
Dat ons de vuile sonden
Vervoeren meer en meer.
2. Door Satans boose lusten
Soo werd hy staeg verleid,
Die laet hem nimmer rusten,
Maer soekt met neerstigheid,
Hem op zijn weg te bringen,
Door alle quaet bedrijf,
Daer hy hem gaet omringen
En plagen ziel en lijf.
3. Dat kan ik regt bemerken
Aen 't geen ik hier bestont,
De gruwelijke werken
En goddeloose vond:
De duivel den verleider
Van 't menschelijk geslagt,
Dat was den weg bereider
Daer ik ben toegebragt.
4. Ik ben, eylaes! gekomen
In d'alderdiepste poel,
De sond heeft my genomen
In haer onrein gewoel,
'k Hebbe veragt met allen,
Des Heeren rein gebodt,
Dies ben ik nu gevallen
Tot soo een droevig lot.
5. Het schepsel dat te voren
Was van den Heer gestelt,
Heb ik door mijnen toren
Ter aerden neer gevelt:
Ik brak met mijner handen
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
14
't Geen was van Godt gemaekt,
Waerom ik ben ter schanden
Ellendiglijk geraekt.
6. Mijn hert en mijn gedagten
Vol boosheid disperaet,
My hier dus verre bragten
Dat ik ging metter daet,
Mijn even naesten krenken
Door gruwelijk bedrijf:
Die ik moest liefde schenken,
Die bragt ik om het lijf.
7. Daerom wil ik geduldig
Nu van de Werelt gaen,
De doodt die ben ik schuldig,
Om 't geen ik heb misdaen:
Ter neer heb ik geslegen
Een beeld tot Godes eer,
Dies wil ik daer en tegen
Belijden voor den Heer.
8. Wilt my nu gunst bewijsen,
O Godt, in dese pijn,
Na dien de sonden rijsen
Als bergen hoog voor mijn:
Ik weet ik ben niet weerdig
Te zijn van u verschoont,
Maer gy vergeeft regtveerdig
Die regt berouwen toont.
9.Gy kont my nu op heden,
Al zijn mijn zonder zwaer,
In 't Paradijs doen treden,
Ook met den Moordenaer:
Door Christi reijne wonden
Werden wy weer verblijdt,
Al zijn des Satans vonden
Seer listig t' aller tijdt.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
15
10. Ik ben gantsch vol oneere
Van mijner Jonkheid aen,
Wout gy dan met my, Heere,
Na u streng oordeel gaen,
Ik ware waerd versteken,
Om in de helsche pijn
Te wesen afgeweken
En eeuwig daer te zijn.
11. Maer gy zult my niet sende
U tooren in gevaer,
Die mijne broosheid kende
Eer ik geboren waer:
Gy zult my niet kastijden
Na mijner sonden schult,
Daerom wil ik nu leiden
En sterven met gedult.
12. Spiegelt u hier nu allen
Tot uwer zielen baat,
Op datje niet moogt vallen
In soo bedroefden staet,
Gelijk ik ben gekomen:
Neemt altijd uwen keer.
Ontrent de weg der vromen,
In ootmoet voor den Heer.
13. Toont u altijd kloekmoedig
Tegen des Duivels magt,
Die als een Leeuw seer woedig
Gaet om u dag en nagt:
Weert of de boose pijlen
Waer mede dat hy met list
De menschen soekt by wijlen
Te slepen in zijn nist.
14. Mijn Nichten en mijn Neven,
En al mijn naeste bloed,
Nu wil ik u begeven,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
16
Maekt dat gy beter doet:
Als ik door dwase sinnen
Alhier ging regten aan,
Wilt eer de deugt beminnen
En in Gods wegen gaen.
15. Wel aen nu wil ik scheiden
Hier van het aardsche dal,
O Godt, wilt my gelijden
Daer ik eens rusten zal:
Laet my na deze banden
Voor u zijn onbevreest:
O Heer, in uwe handen
Beveel ik mijnen geest.
Nieuw Lied, tot lof van den Landman.
Stem: Het Nachtegaeltje kleyne.
1. Gy die den Akker ploegen,
Gy luister met bescheyt,
Hoord dog mijn reden aen,
Ik wil my gaen vervoegen,
Alwaer een Herder weyt:
Op dat ik zingen kan
Het Lof van den Huisman,
Sijn staet wil ik verbreiden,
Dat is mijn wil en wensch:
Die Godt den bouw toe seiden,
Dat was den eersten mensch.
2. Wat is'er dog op aerden.
Dat dit te boven gaet?
Het geen de Landman doet,
Als scheind hy klein van waerden,
En van een slegten staet
Nochtans een yder moet
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
17
Werden door hem gevoed:
Indien hy ging verloren,
Waer quam ons dan van daen
Het kostelijke Koren,
En vorders alle graen.
3. Godt heeft aen hem gegeven
Het cierelijke Veld,
Met kruiden net beplant,
Hy heeft hem daer beneven
Als Heer daer in gestelt,
Begaeft met goet verstant,
Daerom zo prijst het Land
En ook het Akker bouwen,
Waer in men openbaer
Gods werken kan aanschouwen,
Door het geheele jaer.
4. Wanneer ontrent de Meye
De Boomen lustig staen
Met Bloemtjes net geciert
Die haren reuk verspreije,
Waer dat wy henen gaen,
't Werd al van Godt bestiert,
Zelfs dat het pluimgediert
Gaet zijnen schepper roemen:
Wie kan op dit geval
Ons grooter vreugde noemen,
Hier op het aerdsche dal.
5. Siet eens in alle deelen,
Is niet het gantsche wout,
Gelijk een schoon cieraet,
Verciert gelijk tafreelen,
Alwaer den Huisman bouwt,
Van Koren, Vlas en Zaet,
Geschildert op de maet,
Met alderhande kleuren,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
18
Daer op het Biese zweeft,
Met zingen en met neuren,
Dat ons den honing geeft.
5. Der Nachtegalen kelen
Hoord men op soeten toon,
Singen met blijden geest:
Die heele dagen quelen,
En loven Godes Throon,
Al waert een Bruylofts feest:
't Schijnt of het vrolijk beest,
De menschen wilde leeren,
Hoe wy Gods Majesteyt
Gestadig moeten eeren,
Met alle dienstbaarheyt.
6. Wanneer hem komt verklaren
Als 't Jaer wat verder gaat,
Het aengenaem gewas:
De rijpe Korenaren
Als 't op zijn snijden staet,
Komt het seer wel te pas
Te mennen in de tas:
Te dorssen met den vlegel,
Te werden uitgewand:
Dus houd men maat en regel,
In 't bouwen van het Land.
7. Als nu den Oegst gaet scheyden
Soo komt den Herst by,
Dies moet hy dan voorwaer
Sijn Landen gaan bereyden
Met zware slaverny,
Om dat hy ook aldaer,
Tegen 't aenstaende jaer,
De vruchten op den Akker,
Zou krijgen na zijn zin,
Dies toont hem yder wakker,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
19
En poogt na zijn gewin.
8. Dan lijd het weynig dagen
Of men beziet de stond,
Dat hy sijn Koren zaeyt,
Dan smakt hy na behagen
Sijn Terwe in den grond:
Terwijl het stormt en waeyt,
Soo werd hy hem begraeyt,
Den handel van het bouwen,
Den gantschen Somer lang,
't Geen yeder mag aanschouwen,
Dien soeten ommegang.
9. Komt stelt hier nu eens tegen,
Al was 't een hoog gebied,
Dat selfs een Koning heeft,
Des Heeren gunst en zegen
En is'er soo noch niet:
Hoewel hy prachtig leeft,
De milde God die geeft
Sijn segen op de Landen,
Want alles wat'er wast,
Dat werd uyt zijne handen
Den Landman toegepast.
10. Al drinkje wijn uit schalen
By allerley vermaek
En kostelijke spijs,
Het water uit de dalen
Dat geeft ons beter smaek,
En 't houd de sinnen wijs:
Denkt hoe in 't Paradijs
Onse Voorouders moesten
Tot desen handel gaen,
Die 't zaeyen ende Oegsten
Hebben voor u eerst verstaen.
11. Wilt dan het Akker telen,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
20
Verachten nimmermeer,
Alwaer men in het kruid
Hoord duysent soete kelen
Des Heeren lof en eer
Roepen gestadig uyt:
Wel nu dan tot besluit,
Ik wil my vergenoegen
Hier op het aerdsche dal,
Met zaeyen ende ploegen,
Soo lang ik leven sal
Mey-Liedt.
Stemme: Wat is den Mensch, eylaas!
1. WAekt op, o Mensch, 't is tijdt,
Gy die noch heden zijt
In vuyle zonden ingewijt,
Siet hoe Godt zijn wonders toont,
Als hy het Woud met bloemen kroont.
2. Hy doet het aerdsche dal,
Verheugen over al,
Met lieflijk en bly geschal,
Op dat den mensch mocht sijn ontwaekt
Die 't hert na d'aerdse dingen haekt.
3. Hy laet des Hemels Throon
Met bruijne wolken schoon
Betrekken, en hy doet den toon
Der Vogels, dieren, groot en kleijn,
Verheffen t'zijnder eeren reyn.
4. Hy doet de Son opgaan,
En ook de klare Maen,
Die aen zijn hemels Paleis staen,
Die toonen ons een blijde schijn,
Waar door het al verheugt kan zijn.
5. Het velt met jeudig gras
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
21
Is als een rijke kas
Van Terwe, Garste, Zaet en Vlas,
Dat in sijn volle loovers staet,
En toont een lieffelijk gewaet.
6. Men ziet de Boomen staen,
Verciert met groene blaan:
Daer boven met haer bloemtjes aen,
Dat noch zo kleinen tijd voorleen,
Gelyk als dood gevrosen scheen.
7. Ja alles watter leeft,
En om den Hemel zweeft,
Dat ziet men dat Godt eere geeft:
Dat is nu gantschelijk verblijd,
En looft den aengenamen tijd.
8. Maer wat is van den mensch,
Die nooit en heeft zijn wensch,
Die nimmer krijgt zijn compertens,
Die altijd in der aerden vroet:
En daer in grooten handel doet.
9. Of schoon het aerdsche dal
Met lieffelijk geschal,
Hem doet verheugen over al,
Sijn hert dat na beneden trekt,
Wort nooit ten minsten opgewekt.
10. Een net en rijk cieraed
Dat aen sijn leden staet
Dat acht hy beter metter daet,
Als 't gene door sijn Scheppers macht,
Soo schoon van hem is voort gebracht.
11. O dwaes vol overstant
Acht gy niet Godes hand,
Die als hy doet het gantsche Land
In volle glans en luyster staen,
Wanneer den soeten tijd komt aen.
12. Leert noch, o mijn gemoet,
Aen hem te geven boet:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
22
Die deze groote Wonders doet,
Die alles wat hy heeft gemaekt
Doet spruiten uit, doet zijn ontwaekt.
13. O Groote Majesteid,
Vol glans en Heerlijkheid:
Maekt dog mijn herte so bereid,
Dat ik u love mag met vlijd,
In de soete Meye tijd.
14. Geeft immer dat ik mag
Met lieffelijk gewag:
U eeren tot mijn laetsten dag,
Tot ik de dood eens smaken sal,
En scheide van het aerdsche dal.
Mey-Gesang.
Stemme: Bereydt u huys terstont.
1. AEnschouwt de Meye groen,
Met bloemtjes schoon ontloken,
Met ziet in dit saeysoen
De beesjes uitgebroken:
Die eertijds op de stal
Waren met ongeval,
Die ziet men springen over al.
2. Men ziet het gantsche woud
Vol heerlijke saken:
Komt jonge lieden trouwt
En wilt u gaen vermaken,
Besteet nu uwen tijd,
Terwijl dat gy hier zijt:
En doet de deugt en vreugt met vlijt.
3. De Son die uit ons oog
Geweken was na 't Zuiden,
Die klimt nu weer omhoog,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
23
Verquikt de groene kruiden,
Alsoo dat men hier ziet
Dat God ons gunste bied,
Maer wy, eylaes! en achten 't niet.
4. Het Korenrijk gewaed,
Vergroent de dorre dalen,
Het geen seer lustig staet:
Soo dat men niets ziet falen
Van al dat God den Heer
Gemaekt heeft t'sijnder eer,
Dies prijst sijn lof meer en meer.
5. De Boomen zijn omvat
Met hare groene takken,
En latent jeugdig blad
Tot by der aerde sakken
Als of het mede kent
God die de segen send,
Soo ziet men daer de vreugd ontrent
6. De Visschen kan men mee
Van vreugden daer nauw temmen,
Die in de woeste zee
Of binnen waters swemmen,
Die ziet men nu ter tijd
Met vrolijke jolijt,
Nadien zy zijn van kouw bevrijd.
7. En voorders is'er niet
Op aerden schier te noemen,
Dat God zijn segen bied,
Of 't gaet hem daer voor roemen:
Maer wy menschen onvroet
Met opgeblasen moed
En kennen noyt ons Schepper goed.
8. Wel t' Wijl het altemael
Sijn Schepper weet te vinden
Een yder na sijn tael
Sijn tonge weet t'onbinden:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
24
Soo laet ons leggen of
Ons sonden swaer en grof
En spreken tot des Heeren lof.
Lofsang ter eeren Middelharrenis.
Stemme: Treurt Edel Huys Nassou.
1. PRonk Middelharrenis,
Dat daer gelegen is,
Seer heerrelijk verheven:
Gy kend in overvloed
Alle dingen ons geven,
Daer men de mensch mee voet.
2. Men ziet aen alle kant
Den segen op uw Land,
En ook aen uwe stranden:
Looft hier voor algemeen,
Met gevouwene handen,
Godt die het doet alleen.
3. Als men met lust gaet zien
U Vissery en vlien,
Werd gy daer door verheven,
Dit brengt ons groot gewin
Als sy komen gedreven
Seer rijk geladen in.
4. Gy staet seer schoon gebouwt,
En wert steeds onderhoud,
Door u Godsdienst gepresen:
Waer door u Borgery
Stadig werd onderwesen,
Met een gemoed seer bly.
5. Wanneer de Somer-tijd
De velden hier verblijd,
Sijn u Boomen geladen
Saer aerdig al-te-mael,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
25
Met bloemen ende bladen,
Dan singt de Nachtegael.
6. Treed verder met u zin
De groene velden in
En wilt met vreugd aenschouwen:
Hoe daer de groene laen,
En veel schoone landsdouwen
In hare fleure staen:
7. Als de Lente Komt uit,
Hoort men veel soet geluid,
Van alderhande dieren,
Die door het groene veld
Op verscheide manieren,
Haer sank op toonen steld.
8. Wanneer den oegst komt an,
Is yder als een man,
Seer Dapper in de weren;
Om al sijn rijk gewas,
Uit de velden te keeren,
Te mennen in den tas.
9. Den Oegst gaet na begeer,
Den Herfst die komt weer,
Men gaet het Zaet klaer maken,
Voor het toekomend Jaer,
So gaen al onse saken,
Het eene volgt het aer.
10. Oorlof soo yemant is
In Middelharrenis:
En die het recht beminnen:
Die denken op het goed,
Zoo sal hy stadig winnen
Segen in overvloed.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
26
Lof-sang ter eeren Dircxlandt.
Stemme: Ik ging op eenen Morgen.
1. O Dircxland dat ten toone
Aldaer verheven leid,
Voorwaer gy spant de kroone,
En zijt seer wijt verbreid:
Soo dat men uwe welvaert ziet,
Meer als ik hier verhale
Of zinge in dit lied.
2. Treed men aen uwe Haven,
Soo kan men zien aldaer,
Schepen die u staeg laven
Met veel Hollandsche waer:
Het welk alhier in overvloed
Komt tot u ingedreven,
Daer gy den mensch mee voed.
3. Ook ziet men daer in bringen,
Wagens seer swaer gelaen,
Vol kostelijke dingen,
Van alderhande graen:
Boter en Kasemellik mee,
Werd u ook toegesonden,
Het komt al van het Vee.
4. Men ziet aldaer ook groeyen
Vruchten die van der aerd,
Van alles overvloejen
In meenige Boogaerd:
Soo dat men hier op dese kust
Van alles mag genieten,
Al tot des menschen lust.
5. Wanneer de lange dagen
Des Somers komen aen,
Of dat men hoort gewagen,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
27
Of seggen 't is zint Jan:
Siet men haest uwe Paerdemart,
Die gaet men daer vertoonen
Het Vee yder zijn part.
6. Binnen zijt gy volpresen
Een Heerlijken pronk,
Van Borregers mitsdesen,
Van Maegden out en jonk:
De schoonste die men vinden mag
Men ziet haer gaen spanseren,
Seer netjes op Sondag.
7. De jonkmans met verblijden,
Woonachtig breed en wijd,
Siet men op Goeree rijden.
Al in de krieke tijd:
Elk met een Meysje aen sijn zy,
My dunkt dit moet ook wesen
Veel vreugt en melody.
8. Gaet men na buiten treden,
Aldaer kan men bezien,
Van boven tot beneden,
Veel schoone Landerien:
Daer van den Huisman zijn gewin
Haelt met geheele hoopen,
En voerd ter schuuren in.
9. Soo dat men ziet vertoonen
Vruchten schoon ende groen,
Van Terwe, Garst en Boonen,
Om ons daer mee te voen:
En noch meer ander Landt gewas,
Komt uit der aerden spruiten,
Tot vulling van den tas.
10. O Heer, u wonderheden,
Siet men aen allekant,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
28
Soo wel in groote Steden,
Als op het platte Land:
Soo dat het daer nooit aen ontbreeke
Maer, laes! des menschen tongen,
Geen lof voor u en spreekt.
11. Nu wil ik u begeven,
O Dircxandt, hoog vermaerd,
Godt laet u lange leven,
In Nering en Welvaerd:
En voed met lust u jonge jeugd.
Adieu nu wil ik scheiden,
Vaert wel, en zijt verheugt.
Nieuw Liedt van de droevige Comeet-sterre die als nu in 't Jaer 1680.
en 81. hare aen 't Firmament des Hemels vertoont heeft.
Stemme: 't is goet Capucyn te zyn.
1. WAekt, ontwaekt, o Nederlandt,
Heft u uit het Aerdsch gewemel,
Siet hoe Godt ons aen den Hemel
Toont sijn sterke staende hand:
Laet u vleesche herten buigen,
Als gy aen den Hemel klaer,
Siet de Sterren, als getuigen,
Van ons sonden groot en swaer.
2. Dese wondere Comeet,
Die nu in 't Jaer van tachtig,
Ons vertoont is seer waerachtig,
Werd ten rechten dus besteet,
Om de menschen te verkonden,
Datter straffe zal geschien,
Soo wy van onse vuile sonden,
Geen berouw des levens bien.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
29
3. Nooit heeft God aen 't Firmament
Yet vertoont, gelijk wy weten,
Door sijn Teykens en Cometen,
Of daer is ons toegewend,
Straffe die daer op quam woeden:
't Zy door Oorlog of door Brand,
Of door de hooge Water-vloeden
Tot bederf van Stad en Land
4. 't Is seer weinig tijd geleen,
Dat wy sijn seer swaer en kragtig
Gekastijd van God almachtig
Door sijn hand, doch de gebeen
Der oprechten, en der Vromen,
En 't vergoten Christen bloed,
Is ten Hemel opgekomen,
Waer door hy ons heeft behoed.
5. Wanneer als het Vaderland
Lag gelijk geheel versonken,
Door des oorlogs heete vonken,
Dat men sag aen allen kant
Onse steden gantsch verwoesten;
Als de lieden groot en kleen
Uit haer vryheid vluchten moesten,
Vol benauwtheid en geween
6. Hoord men niet tot aller tijd
God te loven en te prijsen,
En hem dankbaerheid bewijsen,
Die ons doenmaels heeft bevrijd:
Maer hoe los en ongebonden
Gaet men in den ouden trant
Slimmer dan de stomme honden,
Sonder wijsheid of verstant.
7. 't Is te recht gelijk men ziet:
Dat Gods eere word gelastert:
En sijn Kerke word verbastert:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
30
Want sijn naem en kent men niet,
Op der Goddeloosen wegen,
En der sondaers ziet men gaen,
En de vuylen werken plegen
Laten vast het goede staen.
8. Hoogmoed, opgeblasentheid:
Alle vleeselijke lusten
Hebben lang op onse kusten,
't Geen met recht mag sijn beschreid,
Onse Landen doen verwerren,
En 't is ook de reden van
Dese vreeselijke Sterre,
Soo men wel af-meten kan.
9. Denkt dit vry, wie datje zijt,
Dat dit teeken van Gods handen,
Over onse Nederlanden,
Baren sal een droeve tijd:
Dese Roede opgeheven,
Strekt als tot een dreigement,
Om een droeve slag te geven,
Hem die sijnen Name schent.
10. Noyt heeft God ons laten zien
Sulke wondere Cometen,
Of het is seer wel te weten,
Waerom dat het moet geschien,
't Zijn de Godt vergete werken,
Die wy telkens weer begaen,
Dat wy aen den Hemel merken,
Hoe den Heer ons dreygt te slaen.
11. Daerom laet ons met betrouw
Tot den Heere nog gaen treden,
Offeren aen hem ons gebeden,
En hem dienen voorts getrouw:
Hy en is geen God der wrake,
Van de mensche die bekeert;
Maer hy sal sijn gramschap staken,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
31
Als sijn name word ge-eert.
12. Droevig Nederland gewaet,
Leden van het recht geloove,
Laet u vonken niet verdoove,
t' Wijlje noch op hope staet:
Wilt met Ninive bekeeren,
In berouw en tranen vloed,
Soo sal ook de hand des Heeren,
Helpen in u tegenspoet.
Bedenkinge over des menschen ellendigheid.
Voyse: Galathea, geestig dier.
1. DIe de dagen wel beziet,
Van des menschen leven
Dat is 't anders als verdriet,
Soo lang hy moet sweven
In des werelds woeste pleijn,
Daer hy komt seer arm en klein
Jammerlijk te voren,
Uit een vrouw geboren.
2. Soo dra als hy werd gewaer
Hier dees aerdsche bende,
Treed hy tot veel droef gevaer,
En tot veel elende;
Schreyen uit een droef gemoed,
Is het eerste dat hy doed,
Eer hy schier ter degen
Kan hem selfs bewegen.
3. Dus soo gaet sijn leven voort
Tot sijn rijpe Jaren,
t' Wijl soo komen hem aenboord
Velerley beswaren:
Sijn vyanden vol fenijn,
Die hem altijd nijdig zijn,
Gaen hem staeg beloeren
Om hem te vervoeren.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
32
4. Siet de Satan komt getreen
Met al sijn gesellen,
Die hem soekt te drijven
Op den weg der hellen:
Door des werelds dwase lust,
Dat den rechten yver blust,
Om na God te haken
En het quaet te staken.
5. Sijn lichaem word aengetast
Met veel sware pijnen,
Die hem als een stage last
Jammerlijk doen quynen:
Siekten jaren dagen lank,
Door des levens ommegank,
Heeft hy te verwagten
In syn swakke kragten.
6. In veel sware arrebeid,
Werd hy ook gevonden,
Die hem eemael is bereid,
Door den val der sonden:
Dat hy 't Brood, gelijk men weet,
In het sweet des aenschijns eet,
En meer jammerheden
Lijd hy hier beneden.
7. Soo leid desen tuimelgeest
In de woeste golven,
Van des wereldse tempeest,
Door verdriet bedolven:
Waer hy de ooge keert of wend,
't Is vol droefheid en ellend,
En vol ramp en qualen,
Waer hy heen gaet dwalen
8. Ach! het is een kleine poos
Dat hy hier bewandelt,
Dese valsche Wereld boos
Die dus met hem handelt,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
33
Siet sijn hoogsten Trap is maer
t' Seventig of tachtig jaer,
Na dat hem het leven
Wert alhier gegeven.
9. Noch soo ziet men dat hy tracht
Daer aen vast te blijven:
Gaet daer in met al zijn magt
Grooten handel drijven:
Ja en denkt niet eens hoe ras,
's Menschen leven stof en as,
Kan ter neder zinken,
Als wy 't minst bedinken.
10. Siet de dood die 't al verslint,
Komt tot hem genaken,
Die hem van de werelt bind,
Om tot stof te maken.
Wat is dan al sijn gewoel,
Als hy in den aerdschen poel,
Gaet seer arm verloren,
Zoo hy wierd geboren.
11. Hoe gelukkig is hy dan,
Die hem kan bereiden,
Dat hy sich beroemen kan
Wel gerust te scheiden,
Want wat is 't al of men hier,
Neemt het 's wereltse pleysier,
Als wy dan daer boven,
Zijn van Godt verschoven.
12. Denkt, o mensch, dan wie gy syt
Datje eens moet sterven,
Waekt en bid tot aller tijd,
Soo zult gy be-erven
's Hemels vreugt en heerlijkheid
Daer de kroone is bereyt,
Die u God sal geven
In het eeuwig leven.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
34
Danksegginge na 't inkomen van een gewensten Oegst.
De aarde word versadigt van de vrugt uwer werken Hy doet het gras
uytspruyten voor de beesten, ende het kruyt tot dienst des menschen,
doende het brood uyt de aarde voortkomen. Psalm 104: 13, 14.
Stemme: Schoonste Nimphje van het Wout.
1. LAet ons weer tot Gode gaen,
En voortaen,
Sijnen grooten zegen prijsen,
Die door sijne milde hand,
't Gantsche Land,
Overvloediglyk gaet spijsen.
2. Hy die ons geschapen heeft,
Dat men leeft,
Door sijn heerlijke gaven,
Heeft gesonden op dit Jaer,
Openbaer,
Spijs om ons te mogen laven.
3. Nu dat hy ons heeft vertroost
Met den Oogst,
Dat wy die in schueren mennen,
Is 't geen reden dat ons geest,
Daer in meest,
Moet dien rijken gever kennen.
4. Onvolprese Majesteyt,
Gy bereyt,
Ons veel dingen tot verblijden,
Want door u soo word bestelt,
Op het velt,
't Koren in vruchtbare tijden.
5. En gy doet het komen voort,
Soo 't behoord,
Toont u gunst tot ons te wesen:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
35
Waer voor uwen Name goed,
Altijd moet,
Sijn gelooft en ook gepresen.
6. Wat is doch ons arbeid zwaer,
't Gansche jaer,
's Avonds laet en in de morgen,
Soo daer uwen segen niet,
Aen geschiet,
Te vergeefs is al ons sorgen.
7. Ach! wy zien u goedheid Heer,
Meer en meer,
Grooten gever aller dingen,
Maekt ons herten maer bequaem
Om u Naem,
Daer voor eer en lof te zingen.
8. Laet ons doch hier niet in zijn,
Als het Swijn,
Dat sijn voedsel op der aerden
Raept, en nimmer op en ziet,
Tot hem die 't,
Alles geeft seer hoog van waerden.
9. Onse herten erg en boos,
Goddeloos:
Laet die hier door zijn gedreven,
Om met vleid van nu voortaen,
Af te slaen,
Van het quaet en sondig leven.
10. Trekt ons door u Geest en kragt
Hooge macht,
Dat wy nimmer van u dwalen:
Schept in ons een reyn gemoed,
Wel doorvroet:
Met u lieffelyke stralen.
11. Op dat lof en prijs, en dank
Met gesank,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
36
In den Hemel op mag juigen
Tot dien grooten God, voor wien
Alle knien,
Seer ootmoedig neder buygen.
12. Wilt ons uit u Heylig woord
Van nu voort,
Recht verstant en voedsel geven:
Welke spyse metter daet
t' Onser baet,
Duert tot in het eeuwig leven.
Bedenkinge over de korheyt en ydelheid des Menschen leven.
Het is den mensche geset eenmael te sterven, en daer na het oordeel,
Hebr. 9 vers, 27.
Stemme: Fortuyn hoe ongestadig zyn u gaven.
Hoe wankelbaer, eylaes! zijn 's werelds tijden
Wie kan hem voor de droeve dood bevrijden?
Wat baet het doch den mensch dat hy is rijk of groot,
En dat hy heeft veel schat
En eere boven dat?
Die gister heerlijk sat is heden dood.
2. Laet vry een Koning zijn ten top verheven:
In rijkdom staet en eere prachtig leven,
Waer in dat hy hem als een God bejegent ziet:
Wat is het einde doch
Geweest en heden noch?
Een smisse van bedroch, en anders niet.
3. Gelijk als Bloemtjes op de velden blosen,
Die lieflijk staen gelijk ontloke rosen,
En die wanneer de wind komt uit het Noorden af,
Terstond tot niet vergaen,
Soo dat haer groene blaen
Verstroyen in de paen, gelijk als kaf.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
37
4. Alsoo is 't met de goden deser wereld,
Wat is haer glans daer zy mee zijn beperelt?
Wat is haer ruime-Zael en Koninklijk Paleis,
Wanneer de droeve doot,
Haer tot het duister nood?
Al zijn zy wonder groot, sy gaen op reis.
5. Schoon Samson was een held van groote krachten,
Wat holp hem dog zijn wonderbare machten,
Dat hy op sijnen hals geheele Poorten droeg?
Was 't niet de dood alleyn,
Die hem ging maken kleyn,
En uit het 's werelds plein, geheel versloeg?
6. Wat moch ook Goliat sijn hoogmoet baten?
Een slinger steen deedt hem de werelt laten:
Siet soo is alle vleesch: gelijk als enkel niet,
Geen Koning werd verschoont,
Als is sijn hooft gekroont,
Wanneer de dood hem toont, haer sterk gebied.
7. Of Salomon in wijsheid uit mocht steken,
Die 't wonder al ten naeuwsten heeft doorkeken:
En Alexander die de wereld had verheert,
Zijn sy niet alle dan,
Gelijk een ander man,
Also men lesen kan, tot stof verkeert.
8. Siet David een Propheet van God gesonden,
Leid hy niet mede van de dood verslonden?
Schoon hy met wijsheid was verheven wonderlijk;
Waer uit men recht verstaet,
Dat alles metter daet,
Eenmael te gronde gaet, op 't aerdsche rijk.
9. Segt doch eens, waer is Moyses heen gevaren
En Josua, die Israels Leids-luy waren?
Zijn sy niet door de dood ten grave neer gedrukt,
En noch een groot getal,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
38
Meer als ik noemen sal
Die van dit jammerdal, zijn weg gerukt.
10. O Menschen kint al zijt gy groote Vorsten,
Denkt hoeje bent gesoogt aen vrouwe borsten,
En ook hoe wankelbaer dat hier u leven is:
Hoe hoog, hoe schoon gestelt,
Hoe krachtig van gewelt,
't Werd al ter neer gevelt, in duisternis.
11. Wat is de macht van u verheven Troonen?
Wat is de glans van uwe Goude Kroonen?
Dewijl gy altemael ten grave dalen moet,
Denk datje menschen zijt,
Hier in u levens tijd:
Betracht altoos met vleid, het eeuwig goed.
Veld-gedachten, over het aenschouwen van des Heeren Werken.
Stemme: O Kers-nacht schoonder dan de dagen
1. LAetstmael ging ik my vermeiden,
Door de groene klaver weyden:
In het aengename wout,
Daer ik sag veel soete dingen,
My aen alle kant omringen.
Van Gods werken menigfout.
2. Waer ik sloeg mijn oogen neder,
't Zy na boven gints of weder,
'k Vond'er over al planteijd,
Godes wonder hoog van waerden,
Die hy toont hier op aerden,
Uit sijn Troon en Majessteit.
3. 't Land bedekt met jeugdig Koren,
Dat noch onlangs van te voren:
Scheen als van d vorst vergaen,
Deed hem selven nu ontluyken,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
39
Met veel roosjes op de struiken:
Die ik sag seer aerdig staen.
4. De Leeuwerikjes op de Akkers,
Songen met haer mede makkers,
Een nieuw deuntje uit de borst:
Gingen soo den lof vermeere,
Van haer Schepper en haer Heere,
's Hemels hoogen Opper-Vorst.
5. 't Nachtegaeltje niet vergeten,
Song ook terwijl 't was gezeten,
Op de takjes hier en daer:
Waer uit dat ik kon bemerken,
Hoe het Godes hooge werken
Roemde in het openbaer.
6. In de weiden sag ik loopen,
Beesjes die aldaer met hoopen,
Asen in het jeugdig groen;
Waer van dat ons werd gegeven,
Noodig voedsel om te leven,
't Geen de mensch al heeft van doen.
7. Noch zo was 't dat ik aenschoude,
Hoe aldaer den Huisman boude,
Met sijn Peerden in de Ploeg:
Om sijn rauwe land te braken,
En daer door bequaem te maken:
Dat het vrugten voor hem droeg.
8. Boven dien sag ik de landen,
Opgepronkt menigerhanden,
Met veel vruchten schoon en goed:
Die het aerdrijk overkleeden
Door des Heeren wonderheden,
Waer me hy ons mildlijk voed.
9. Maer wat zijn wy hier in schuldig
Aen Gods goedheid menigvuldig
Als men dit seer wel aenschouwt:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
40
Dat hy ons dus komt verblijden,
Door de aengename tijden,
Tot des menschen onderhoud.
10. Sijn wy niet geheel met reden,
Als de zwijnen hier beneden,
Die nooit op ten Hemelvaert,
Zien op hem, die alle dingen,
Komt soo milde tot ons bringen.
Door sijn goedertieren aerd.
11. Och! of wy ook dankbaer waren,
Dat wy konden openbaren,
Vruchten recht voor hem bequaem:
Maer in tegendeel wy stellen,
Ons bedorve koers ter hellen,
Vol onkuisheid al te saem.
12. In de plaets van God te loven,
En te senden op na boven,
Rechte prijs en dankbaerheid:
Toonen wy ons daer en tegen,
Tot den Heere niet genegen,
Die ons door zijn gunste leid.
13. Wat is doch ons roem op aerden,
Als men ziet hoe hoog van waerden,
Dat des Heeren werken fijn:
Hy bekroont het land met Koren,
En hy doet veel stemmen hooren,
Tot sijn eere grof en fijn.
14. Komt, o mensch wilt ook ontspringen
Wilt den Heer een nieuw Lied zingen,
Toont u selven dog ontwaekt!
Klimt met uwen Geest na boven,
Wilt den God des Hemels loven,
Die het alles heeft gemaekt.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
41
Gesang over de boosheid deser Wereld.
Stem: Van den 107. Psalm. Of: Van Helena.
1. AEnschout eens dese Wereld
Hoe dat het heden gaet,
Hoe sy staet op gepereld,
Met sonden boos en quaed:
Het schijnd dat yder hier
Nu steld zijn eigen wetten,
En dat sy niet een sier
Op Gods bevel en letten.
2. Beziet eens beide 't leven
Der oud en jonge jeugt,
Hoe dat sy sijn gedreven
Allengskens van de deugt,
En van het rechte pad,
Waer op men hoord te treden,
Het schijnd zy sijn noyt zat
Van 's werelds ydelheden.
3. Den eenen ziet men Bouwen
Den anderen die koopt,
Den derden die gaet trouwen
En voords de tijd verloopt:
En t' wijl soo komt de dood,
In stilheid hem verrassen,
Waer blijft hy dan in nood
Met al sijn rijke kassen.
4. Wat ziet men alle dagen
Veel sotte hovaerdy,
Van nieuwe snoffen dragen,
Ik stelle niemand vry:
En kon hy dit gebruik
Niet krijgt tot sijn lasten,
Hy zou het uit zijn buik
Veel liever noch vervasten.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
42
5. Heel weinig ziet men komen
In 't Kerkelijk gebouw,
Of zitten by den vromen
En dienen God getrouw:
Maer dit is al haer vreugt,
Dus kan hy hem vernoegen,
Te vlieden van de deugt,
Te wijken na de kroegen.
6. Men hoort de deugt niet prijsen
Veel minder ziet men 't doen,
En vast ons sonden rijsen
Tot in den Hemel toe:
Soo dat sy voor ons staen,
Gelijk als hooge bergen,
Waer door wy stadig gaen
Des Heeren aenschijn tergen.
7. Met vloeken ende zweren,
En alle vuiligheid,
Schijnd yder na begeeren
Te hebben goed beleid:
En met sijn tonge quaed,
Een anders eer te schenden,
En alle vuile praet
Te plegen sonder enden.
8. In 't kort wy blijven woelen,
Hier in dit aerdsche schijn,
En in de modder poelen,
Gelijk het vuile Swijn:
Soo dat wy nimmermeer
Het oog ten Hemel wenden,
En sien op God den Heer
Die 't ons kan alles senden.
9. Hoe siet men dat de Grooten
Met opgeblasen moed,
De deugt in haer versloten,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
43
En tracht na 't aerdsche goed:
Om dat hy sijn gesin,
En tot sijn eigen baten,
Sou mogen groot gewin,
Ook na sijn dood na laten.
10. Dus ziet men dat het leven
Van yder werd geleid,
Dus werd de deugt verdreven,
En van ons afgescheid:
En in de plaets van dien
Soo komen quade dagen,
Het welke men moet sien,
En jammerlijk beklagen.
11. Doch laet ons doen bekeeren
En schouwent vuil gejag,
Op dat wy Jubileren
Ontrent den laetsten dag:
Die 't goede doet met vlijd,
En op den Heer vertrouwen,
Sal hy te geener tijd
Sijn zegening onthouwen.
Vreugde galm, over het gelukkig arriveren van den geleerden
Godsaligen Jacobus Fruytier, Predikant tot Aerdenburg, en beroepen
tot Dirxland.
Stemme: Waer is trouwer minnen.
1. JUigt o gy Dircxlanders,
Maekt een vreugde rey,
Dit 's nu vry wat anders
Als wanneer men sey,
Schaardenburg verheven
Uwen Predikant,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
44
Is van daeg gebleven,
Voort Flackeesse land.
2. Doe de duyster tijden,
Op u Kerke viel
Door het overblijden,
Van de vrome ziel,
Doe waerd gy in vreese,
En met druk belaen,
Wie u als een weese,
Weer sou nemen aen.
3. Maer den gulden segen,
Van den Opperheer,
Komt als dichten regen,
Dalen op u neer,
En hy heeld de breuke.
Die u had verstikt,
Dat als soeten reuke
Uwe ziel verquikt.
4. Als God had verdroten
U benauwde surg,
Vond men 't geen besloten
Was in Aerdenburg,
Uit haer sterke vesten,
Quam dees weerde man,
Hier ten langen lesten,
Tot ons blijdschap an
5. Welkom zijt gy weerdig,
Welkom o Fruytier
Gy die u volveerdig
Als een Batavier,
Toond in 't werk des Heeren,
Aen sijn kudde klein,
Dat sy haer bekeeren
Mogen algemein.
6. O getrouwen Hoeder
Van de zielen meest,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
45
Die aen ons het voeder,
't Rechte 's Hemels keest,
Vlijtig soekt te geven
Uit des Heeren woord,
En ons in dit leven,
Soekt te leiden voort.
7. Op de rechte wegen,
En het rechte pad,
Daer des Heeren segen,
Ons gestaeg omvat,
Wy als onderdanen,
Moeten uit u licht,
Door u trouw vermanen,
Volgen onsen plicht.
8. Komt nu Borgers t' same,
Die in Dixcland woond
En in Godes name
U als Christ'nen toond:
Eert u Herder goedig,
Met een oprecht hert,
Op dat gy voorspoedig,
Door sijn leere werd.
9. Wilt hem staeg beminnen,
En met vlijt voortaen,
Met u hert en sinnen,
Doen na sijn vermaen,
Laet sijn stemme krachtig,
Op u doen profijt,
Op dat God almachtig,
U gebenedeid
10. Lof dient ook gegeven:
Aen de overheid:
Daer wy onder leven:
Met Eerbiedigheid,
Voor haer sorg en trouwe:
En haer groote vlijt,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
46
Om weer op te bouwen,
't Geen wy waren quijt.
11. Maer voor alle dingen,
Moeten wy aen God,
Offerhanden bringen,
Voort gelukkig lot,
Dat hy noch het ooge:
Tot sijn Kerke wend,
En ons van om hooge,
Sijn genade send.
12. Gy o Heer verheven:
Blijft in eeuwigheid;
En komt aen ons geven
Gaven vol wijsheid,
Doet ons die weldaden,
Dat wy nu voortaen
Op u rechte paden:
Vlijtig mogen gaen.
Lofsang over de geboorte van den Sone Gods, Getrokken uit de
Euangelist Lucas, Cap. 2.
Toon: 't Is goet Capucyn te zyn.
LOoft den Heere o Israel,
Roemt sijn naem in alle Landen,
Send tot hem u offerhanden
Tot u komt Emanuel;
Die de sonden en misdaden,
Van het Christelijk geslacht:
Op sijn schouderen gaet laden;
En hem als een dienaer acht.
2. Dese liefde dient erkend:
Die wy hier in zien en merken,
Hoe God door zijn wonder werken
Sijn wellieven Sone send,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
47
In de Wereld om te lijden,
Kruis en jammer, hoon en smaed:
Op dat wy in hem verblijden:
Souden mogen met'er daet.
3. Hy quam op het aerdsche dal:
Om sijn bruid in droeve prangen,
Met sijn armen te omvangen;
En te lossen uit den val:
Die gelijkerwijs verschoven
Zat, en treurde met geween,
Daerom wild sijn name loven,
Seer aendachtelijk met een.
4. Hy die in des Hemels throon,
Word omringt met lof en eere,
Als een Koning, en een Heere:
Van veel duisend Eng'len schoon;
In sijn heerlijkheid verheven,
Word geboren in een stal,
Om de saligheid te geven,
Aen veel volken in 't getal.
5. Als de Herders in 't gras,
Hare teere schaepjes weiden,
En haar vee by nachte leiden,
Kwamen Gods gesanten ras,
Met veel glans en heerlijkheden,
En met vreugden boven dien
Tot dees Herderen beneden,
Om haer blijdschap aen te bien.
6. Naemlijk dat des levens Vorst:
En ons heiland uitverkoren,
Warelijk nu was geboren;
Die de sonden vuil bemorst,
Van veel volken was genegen:
Om te laden gantsch op hem,
En in armoe was gelegen:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
48
In de stal van Bethlehem.
7. Sy terstont met groote vlijd,
Als des Hemels heyrscharen
Van haer opgeklommen waren,
Gingen spoedig doen ter tijd:
Desen grooten Herder soeken:
Tot sy quamen met bescheid,
Daer hy was in arme doeken:
In een Kribbe neergeleid.
8. En met blijdschap gingen voort
Sy alomme dit verkonden,
't Gene by haer was gevonden
Ende van haer was gehoord:
Voorts met heerlijkheid seer kragtig,
Keerden weer tot God eenpaer,
Ende loofden hem eendrachtig,
Die dees dingen toond aen haer.
9. Siet de wijsen met bescheid,
Sijn seer haest ook daer verschenen,
Eene ster ging voor haer henen,
Die haer tot den stal geleid,
Haren schat en offerwerken,
Toonden zy den Heere goed,
Waer in klaer is aen te merken,
Haren yver in 't gemoed.
10. Komt en laet ons ook voortaen,
Onsen heiland gaen besoeken,
d'Slechte stal en arme doeken,
Laet die ons ter herten gaen,
Die hier word seer arm gevonden,
Slegt onnoosel sonder pracht,
Is het heil voor onse sonden,
En verwind der Helle macht.
11. Komt nu die geprikkeld werd,
Door de sonden en misdaden,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
49
Die in droefheid u beladen,
Hier is balsem voor u smert;
Grijpt hem aen als trouwe knegten
Toond u selven niet beschaemt,
Op dat gy daer door ten rechten,
Kind'ren Gods moogt sijn genaemt.
12. Komt o waren levens Vorst,
Grooten Herder uwer schapen,
Wilt mijn ziele doen ontslapen,
Dat ik yvrig uit de borst,
Stadig met een recht verlangen,
Aen u denke metter spoet,
Om hier namaels te ontfangen,
's Levens Kroon in blijdschap soet.
Een Gebedt des Nederlands tot Godt almachtig, in haar bedroefde en
bekommerde tyden, gestelt langswyse.
Stemme: Florida soo het wezen mag.
1. O Noyt volpresen Majesteit,
Die woont in 's Hemels Heerlikheid
Die u alsiende oogen,
Door de geheele wereld slaet,
Die weet ook inder daet,
Ons krank en zwak vermogen.
2. Gy zijt een Godt van 't machtig al,
Van 't Hemelrijk, en 't Aerdsche dal,
Van lucht en zee en winden,
En water in 't woeste rond,
Van dat de wereld stond,
Voor dingen zijn te vinden.
3. Wy uwe Schepsels arm en naakt,
Door u hand alleen gemaekt,
Komen tot u getreden,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
50
En storten voor u hoog paleis,
Doch niet na rechten eys,
Ons onvolmaekte beden.
4. Gy send o Heer, u sware straf
Op ons verdiende plagen af,
En komt ons soo kastijden,
Dan eens met oorlog en het zwaerd,
Dan dat sich weer verklaerd,
Veel Neringloose tijden.
5. Ons Neerland dat wel eer een kroon,
En even als een lusthof schoon,
In nering placht te bloeyen,
Dat schijnd gy t' wijl g' u roeden strekt,
By ons aen u verwekt,
Sijn welstand uit te roeyen.
6. Ons Huysen die ledig staen,
Daer eertijds handel placht te gaen,
Sijn nu als uitgestorven,
Den Landman leeft in tegenspoet,
Den Koopman sonder moet,
Den Ambachtsman bedorven.
7. Het zweerd dat in de scheide stak,
En alle twist en tweedracht brak,
Dat glinstert weer van verre,
En dreygt te woeden en te slaen,
En wil soo 't schijnd voortaen,
Ons landen weer verwerre.
8. Doch gy o God, die 't al doorsiet,
Begeerd den doot des sondaers niet,
Maer dat hy zig bekeere:
Maakt onse herten doch bequaem,
Dat wy u hooge naem,
In alles mogen eere.
9. Wy weten 't is ons zonden schuld,
Door 't tergen van u groot gedult:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
51
Sijn wy de straffe weerdig:
Wy hebben swaer genoeg misdaen,
Dies zijt gy in het slaen,
Genadig en rechtveerdig.
10. Maar gy o Godt, die machtig zijt,
En vol van goedheid t' aller tijd,
Wilt ons doch niet verstooten:
Doet u dierbare Kerk weer goet
Alleen maer om het bloed,
Van uwen Soon vergoten.
11. Neemt onse sware plagen af,
Doet ons u gunst in plaats van straf,
Send heil op onse wegen:
Bewaerd de Zeevaert groot en klein,
Den landtbouw in 't gemein,
Geeft alles uwen zegen.
12. Segent den Koninklijken Held,
d' Oranjen Vorst van u gesteld,
En and're hooge machten:
Stort haer u geest en wijsheid in,
Dat sy met hert en sin,
Na vreed' en welstand trachten.
13. Op dat wy onder haer beleid,
In stille vreed' en eensaemheid,
Mogen u heil ontfangen:
En woonen in gewenste vreugt,
In eerbaerheid en deugt,
Onder Israels lofsangen.
Gesang over de boosheid der Wereld, passende op dese tegenwoordigen
tyd.
Toon: Naboths Wyn-berg was gelegen.
1. SIet de wereld nu eens pronken,
In haer overdaet,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
52
Yder is in hoogmoet dronken,
Nochtans noyt versaed:
Alle ongerechtigheden,
Sijn nu schier gemeen,
Op het land en in de steden,
Soo by groot als kleen.
2. 't Schijnd de deugt oprechten wandel
Word nu rechtevoort,
Gantsch verkeert in valschen handel,
Soo men daaglijks hoort
Ja de Wereld is vervallen,
In ontuchtigheid,
Waerom Godt ook op ons allen,
Groote straffe leid.
3. Wel ten rechten sietmen 't leven,
Nu op heden gaen,
Gelijk als men vind beschreven,
Dat'er sal ontstaen,
In het laetste quade dagen,
Waer in dat den mensch
Soeken sal steeds na te jagen,
Sijnen boosen wensch
4. d' Eene die vind sijn behagen,
Als hy maar en kan,
Sijnen even mensch te plagen,
Om hem soo als dan,
Vleesch en bloed hem uit te vringen:
Want hy acht het goet,
Als hy slechs maer dese dingen,
Tot sijn voordeel doet.
5. Andre die sijn weer geseten,
In de Opper graet,
Vullen haer met drinken eten,
Staeg in overdaet:
En terwijl hy opgeswolle,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
53
Vrolijk zit en queelt,
Komt den Satan die sijn rolle
Daer ook onder speelt.
6. Ach het is voorwaer ellendig,
't Geen men heden ziet,
Dat een yder zoo behendig,
Tot de sonde vlied:
Soo men niet en kan bedriegen,
Na sijn boose lust,
Door verraet of schendig liegen,
Slaeptmen noit gerust.
7. Siet ook eens hoe vele menschen:
Ja ons Nederland:
't Quaet haer Even naesten wenschen:
Staeg aen alle kant:
Valter yemant oyt ter neder,
Dat hy smerte leid.
Andre sijn soo 't schijnd daer weder,
Grootlijks in verblijd
8. Naeuwlijks werter meer vergeten,
Dan de deugt en eer,
Hovaerdye gelijk wy weten,
Die verheft hem seer:
Soo dat yder wel ten rechten,
Hier op onse kust,
Mans en vrouwen maegden knegten
Volgen haren lust.
9. Sijn dan dit de rechte plichten,
Van de Christenheid:
Die de waren gronden stichten,
Tot de zaligheid:
Sal God ons sijn milden segen:
Maken dus gemeen,
Als wy gaen op sulke wegen:
'k Sou gelooven neen.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
54
10. Wel dan heeft nu God geen reden,
Dat hy ons kastijt,
Met veel oorlog twist onvreden,
En bedroefde tijd:
Daer wy hem genoegsaem quellen,
Als wy sulks bestaen,
En den boosen weg der Hellen
Soeken in te gaen.
11. Waerom wilt gy dan zo klagen,
Schoon des Heeren straf,
En rechveerdig bittre plagen,
Komen op ons af,
't Is ons eigen dat is seker:
En niet Godes schuld,
Dat hy ons alsoo den beker:
Der benauwtheid vuld,
12. Daerom wil ik u vermanen,
Dat gy wilt voortaen,
Met berouw en ware tranen,
Tot den Heere gaen:
Hy is sterk en hoog verheven,
Doch oprecht en goed,
Die de schuld u sal vergeven,
Schoon hy straffe doet.
Morgen-Gesang.
Stemme: van den 68. Psalm. Staet op Heer toont u onversaegt.
1. STaet op mijn ziel ontwaekt ontwaekt,
Maekt u bereid den dag genaekt,
Wilt God met lofsank prijsen,
Die voor u dees voorleden nacht,
Soo trouwlijk heeft gehouden wagt:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
55
Wilt hem doch eer bewijsen,
Hy is een schepper van het licht,
Die alle dingen heeft gestigt,
En onderhoudt noch heden,
Die dach en nacht houd in haer perk,
Tot welstand van des menschen werk,
Die woonen hier beneden.
2. O Heer hoe wel hebt gy gedaen,
Als wy u goedheid schouwen aen:
Wie staat'er niet verwondert,
Hoe wel kond gy ons dese nacht,
Die wy met rust hebben doorbragt,
Hebben gantsch afgesondert,
Het zy door waters noot, of brand,
Of door verwoesting van ons land:
Wie kan u hand ontvluchten
Als gy in u oordeel treed?
Doet gy meer als den mensche weet,
En laet het aerdrijk sugten.
3. Doch soo en is ons niet geschiet,
Na onse werken doet gy niet,
U goedheid blijft bestendig,
U hand die ondensteunt ons seer,
En gy verquikt ons meer en meer,
Door uwe hulp inwendig:
Gy had u zorge vast gesteld,
Om onsen leger voor 't geweld,
Dat ons met vrees doet schromen,
Den Satan en sijn helsche macht,
Die ons na lijf en ziele tracht,
Sijn wy aldus ontkomen.
4. Geeft ons ook Heer d' aenstaende dag
Dat yder van ons treden mag,
In 't werk van sijnder handen,
Op dat alsoo door u beleid:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
56
Ons werde spijs en drank bereid,
Te water en te lande:
Laet ons met vleid ons ambacht doen,
Op dat wy als w' ons daer toe spoen,
Niet luy maer yverig schijnen,
Den landman daer gy hem toe riep,
Den Zeeman op het woeste diep,
En yder voort in 't zijne.
5. Doch boven al maekt ons bereid,
O Sonne der gerechtigheid,
Om in u licht te treden,
Om in u woord en reine wet,
Die suiver is en onbesmet,
Ons tijd wel te besteden:
Geeft ons bequaemheid van nu voort,
Om u met lofsank soo 't behoort,
Te prijsen en te loven,
Voor al de weldaet en het goed
Dat gy aen ons in overvloed,
Soo milde send van boven,
6. Terwijl het licht des werelds schijnt,
En dat de duisternis verdwijnt,
Soo laet ons overwegen
Hoe onsen Borg' het ware Lam,
Voor ons hier in de wereld quam,
En ons aenbracht den segen:
En heeft de duisternis verligt,
En soo de wereld opgericht,
Die scheen te zijn vervallen,
Door liefde die hy tot ons droeg,
Nam hy ons last die op ons woeg,
Tot welstand van ons allen.
7. O Heer wat tong is nu bereid,
Om u hoogweerde Majesteit,
Te loven en te prijsen
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
57
Voor soo veel weldaen so veel goed
Dat even als een stroom of vloed
Komt uit u volheid rijsen:
U wonders die zijn over al,
En gy bestierd het aerdsche dal,
Als van den aenbeginne
Geeft ons te samen maer een hert,
Dat noyt van u getrokken werd
Maer u mag recht beminne.
Een Nieuw Liedt, dienende tot opwekkinge van mildadigheid aen den
Armen.
Stem: van den 107. Ps. Wilt God lof en eer geven.
1. WEl aen gy die de schatten
Des werelds hier begeert
Die u gemoed bevatten
Laet dit u zijn geleerd:
Wat Christus heeft geseid
Dat gy u soud erbarmen
En u mildadigheid,
Betoonen aen den armen.
2. En stopt noyt uwe ooren
Wanneerje haer verdriet
En droefheid aen moet hooren:
Veracht haer kermen niet:
Maer merkt ten lesten aen
Als trouwe Gods dienaren,
Wat aen ons is gedaen,
In angst en groot beswaren.
3. Wy lagen gantsch ten gronde
En waren arm en naekt,
Geworden door de sonde:
Maer wierden vry gemaekt,
Door Christus die hem steld
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
58
In onse plaetse borge,
En als een sterke held,
Droeg voor ons trouwe sorge.
4. Soud gy dan nu verachten,
Wanneerje rechtevoort
Der droeven armen klachten
Ontrent u deuren hoord?
Voorwaer een steenen hert
Behoord hem te bewegen
Als wy haer sien in smert,
Of droefheid ooit verlegen.
5. Hebt gy van God den Heere
Veel segen en voorspoed,
Soo let op sijne leere
Hoe gy u dragen moet:
En of je dan ook niet
Moet helpen uit beswaren,
Die gy ontrent u ziet,
Als arme Martelaren.
6. Sy die voldoen in desen
Haer rechte liefdens pligt
Sullen hier namaels wesen
Door Christum vast gesticht:
Die 't soo sal nemen aen,
't Geen wy aldus besteden
Vervolgens sijn vermaen,
Als of wy 't aen hem deden.
7. Maer hoe word dit vergeten,
Ontrent de Christenheid
Die weinig daer van weten
Of schoon den armen schreyt:
Vol jammer en verdriet,
Haer herten zyn als steenen
Dat waerlijk als men siet,
Een menschlijk hert doet weenen.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
59
8. 't Schijnt of ze 't niet bemerken
Wat Christus ons gebiet
Die onse liefdens werken,
Ten nauwsten overziet,
Haer hoogmoet en geseg,
Haer schatten niet om tellen:
Die banen haer den weg,
Na 't eeuwig vier der hellen.
9. Soud gy een Christen hieten,
En wout gy dok hier naer
Het eeuwig heil genieten,
Soo weet ook datje daer
God eere mee bewijst:
Dat gy alhier beneden
Den armen laaft en spijst,
En dekt zijn naekte leden.
10. Doch weet noch boven allen,
Indiender imand schenkt,
En dat hy by gevallen,
Den armen mee gedenkt:
Dat gy het niet en soud
Hebben oprecht geschonken,
Indien je daer me woud,
Gaen voor de wereld pronken.
11. Gy konde alsoo niet maken
Dat Godt u werken loond,
Indienje dese saken,
Slechts voor de menschen toond:
En dat nochtans u hert,
Mildadig is met schromen,
Gelooft het vry ten werd
By God niet aengenomen.
12. Of woud gy slechs in desen
Godt dienen in den schijn,
Op dat gy soud gepresen,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
60
Van andere menschen zijn:
Voorwaer hy siet het aen,
En kend ons hert en sinnen,
Ja weet hoe 't werd gedaen:
Al eer dat wy 't beginnen.
13. Weest dan alsoo mildadig
Ontrend den armen nu,
Dat God ook recht genadig
Mag wesen over u,
Laet noyt het geen je doet
Voor andre menschen blijke,
't Word u genoeg vergoed,
In 't eeuwig Koningrijke.
Afmaninge van tydelyke goederen.
Stemme: Edel Karsou.
1. OCh werelds kind,
Vervoert op quade wegen,
Hoe komt gy dus verlijd,
Dat gy u vind,
Ten hoogsten zo genegen,
Tot staet en heerlijkheid:
En 't onderscheid,
Der liefde niet kond maken,
Die wanneer de wereld vleijt,
De rechte liefde staken.
2. U herte kan
Dat aen de wereld hangen,
En veel omhelzen daer,
En kond gy dan,
Den segen Gods ontfangen?
Dat dunkt my wonderbaer,
't Is immers waer:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
61
Dat niemand kan twee Heeren,
Dienen en van passen haer,
Sou beide konnen eeren.
3. Wat is het goed,
En rijkdom deses werelds,
Die gy te samen brengt,
Den overvloed,
U Goud en ryke Perels,
Indien men 't recht bedenkt
So ist vermenkt,
Met kommer en beswaren,
't Geen de arme ziele krenkt
En doet ter hellen varen.
4.'t Is waer het staet
Een yder aen te merken
Gelijk ons word geleerd,
Dat metter daet,
Wy met ons handen werken,
Doch God moet zijn ge-eert,
Die niet begeerd,
Dat ons gemoed' dan soude
Werden van hem afgekeert,
En aen de wereld houde.
5. Och arm en dwaes,
Waer komen uwe waren,
En schatten doch te pas
Die gy Eilaes,
Met sorge wilt vergaren:
En leggen in de kas,
Besie hoe ras,
Uw leven gaet ten ende,
En verkeerd tot stof en as,
Dat gy soo heerlijk kende.
6. Siet gy niet hoe
't God alles heeft geschapen,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
62
En heden onderhoud
Wel dan waer toe,
Soud gy u soo vergapen,
Aen zilver ofte goud,
Voorwaer gy bouwt
Op wankelbare gronden,
Sooje niet op hem vertrouwt,
Die alles heeft gesonden.
7. En wilt dan noit
In uwe jonge jaren,
Bekommert henen gaen,
Wie datter oit
In uwe grijse haren
U by sal konnen staen:
Weet gy voortaen,
Of gy 't ook sult beleven,
Wel dan geeft de sorge aen
Die 't leven heeft gegeven.
8. Maer soo u hert
Tot Rijkdom is genegen,
Soekt Godes Majesteid,
Op aerden werd
Noyt sulken schat verkregen:
Als hier in is bereid,
Dog sooje seid
Hoe kan dit zijn gevonden?
Door een hert dat klachtig schreid
Van sijn bedreve sonden.
Op het aenschouwen van een gewensten Boomgaart Oegst.
Stemme: Ach Helena ach! myn waerde.
1. HOe vermakelijk is de Meye,
Als wy sien de boomtjes staen
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
63
Met haer bloemtjes velerleye,
Net en keurlijk om en aen,
Als wy stadig in de ooren,
't Soet geluid der vogels hooren:
't Wijl het Nachtegaelje sinkt,
Dat het door de velden klinkt.
2. Doch wat kan ons egter smaken,
't Geen men maer en hoord of ziet,
Sijn 't voorwaer geen beter saken,
Daer de mond wat van geniet?
Oordeelt vry dit eens ter degen,
Achtjet voor geen meerder segen,
Dat wy zien het aerd gefruid,
Dan het Nachtegael gefluit.
3. Siet hoe Godt nu al de boomen,
Overlaet met vruchten goed,
't Wijl dat hy de milde stroomen,
Van sijn segen open doet,
Eerst doet hy de botten komen,
En daer uit de schoone blomen,
Uit de blommen metter daet,
Sietmen dat de vrucht ontstaet.
4. Die nu zijt geneigt te snoeppen,
Gaet maer tot den Boogertman,
't Schijnd als of de boomen roepen,
Plukt mijn vrucht en eet 'er van,
't Is al voor den mensch gewasschen,
Doch voor al wilt hier op passen,
Dat den Appelman hier naer,
U niet maent voor sijne waer.
5. Nu kan yder na begeren,
Krijgen dat sijn herte lust,
't Sy van Appels ofte Peren,
Want daer is op onse kust:
Alderhande slag verkregen,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
64
Door des Heeren milden segen,
Die alleene dient erkend,
Dat hy 't ons van boven send.
6. Schoon de boomen s'winters schijnen,
Te verdorren t' eenemael
En van koude schier verdwijnen,
Als wy weer de nachtegael
Hooren met haer soete stemmen,
Die ons doet in vreugden swemmen,
Ist weer heerlijk in der daet,
Opgepronkt met nieuw gewaed.
7. En dat wy noch daer en boven,
Sien de vruchten velerley,
't Ciercel van ons Tuin en Hoven,
Na het groentje van de Mey,
Die gelijkerwijs den regen,
Komen van den boom gesegen,
Kander aengenamer zaek,
Sijn tot lust en tot vermaek.
8. Wat behoord men dan te weten,
Als men zulke dingen ziet,
Dat wy slechs maer vruchten eten,
Neen voorwaer gelooft het niet,
Daer behoord al meer te wesen,
Hert en zinnen opgeresen,
Dienen Godes Majesteid,
Te betoonen dankbaerheid.
9. Hy die sijne rijke gaven,
Aen ons mildelijk besteet,
Wenst met een dat wy doorgraven,
Ook ons hert op dat het weet,
Van der aerden op te dringen:
En hem eer en lof te singen,
Tot ons hulpe seer bequaem,
En tot luister van sijn naem.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
65
10. 't Is een plicht seer weerd t'aenmerken
Van een Christelijk gemoed,
Dat men om de liefdens werken,
Die ons Godt van boven doet,
Wederliefde weet te plegen,
En te danken voor den segen,
Die op ons gegoten word,
Even als den regen stort.
11. Komt dan die u Tuin en Hoven,
Heden overladen siet,
Wend aendachtig 't hert na boven,
En vergeet de schepper niet:
't Komt uit sijne milde handen,
Al het zoet gewas der landen,
Eet dan vrucht maer ziet ook aen,
Waer de selve komt van daen.
Nieuw-Jaers Gesang.
Stemme: Hoe wispelturig is het Rat.
1. AL wat men hier op aerden siet,
Is alles vol veranderingen,
En sonder dat leeft niemand niet,
Schoon wy aan 's werelds einde gingen,
Hoe jonk of oud,
Hoe schoon gebouwt,
Niemand en kan sijn Jare dwingen.
2. Siet alle dingen heeft sijn tijd,
Soo Salomon ons heeft beschreven,
Dan is m' eens vrolijk en verblijd,
Dan weer in droefheid heen gedreven,
Den tijd is snel,
Doch even wel,
Het is 't beloop van 's menschen leven
3. Het Nieuwe-Jaer met sijn begin
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
66
Laet Godt weer op aerden schijnen,
Daer treden wy met blijdschap in;
Het oude gaet en moet verdwijnen:
Het Jaer dat doet,
Een rassen spoed,
En laet zig veerdig onder mijnen.
4. Wat nieuws hebt gy nu menschen kind,
Die in de wereld zijt woonachtig,
Ist niet de sonden die gy mind,
Door u hoogmoedig herte prachtig,
Zijt gy bereid,
In nederigheid,
Te gaen tot uwen God almachtig.
5. Den twist en tweedracht, haet en nijd:
Die woonen noch in uwe sinnen:
Daer in ist dat gy u verblijd;
Dat ziet men meest van u beminnen,
Het Satans kruid,
Dat in u spruid,
En schijnd gy nimmer te verwinnen.
6. De wereld en u boose vleys,
Die leiden u op quade wegen,
En hebben haren vollen eys,
Om alle gruwelen te plegen.
Maer in der daet,
Een nieuwe staet,
En word van God zo niet verkregen.
7. De leugentael en vals praktijk,
Schijnd nu by na te zijn een mode,
Hoe wel het is ons so scherpelijk:
In des Heeren woord verboden,
Doch wacht u vry,
Wie dat het zy,
Niemand en is sijn hand ontvloden.
8. Een nieuwen staet een nieuw gemoed,
Sult gy van God so niet verwerven,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
67
Door boose werken die gy doet,
Staet u wat anders te be-erven:
De duysternis,
Die eeuwig is,
Die zal u loon zijn na 't sterven.
9. Maer soo gy wilt een nieuwen staet,
En soekt die nooit door quade sinnen:
Voor eerst de liefde moet den haet
In u ten vollen overwinnen,
Gy moet uwe plicht:
Gelijk een licht,
Doet schijnen en de deugt beminnen.
10. Dan sal den Heer die 't al doorgrond:
D n segen over u gebieden
Van smorgens tot den avondstond;
Dan sal hy nimmer van u vlieden,
Gy sult met vre,
En eendracht me,
Woonachtig zijn by andere lieden.
11. Gaet dan tot God en brengt tot hem
U offerhanden door gebeden:
Soo sult gy 't nieuw Jerusalem,
Met hem hier namaels ook betreden,
In eeuwigheid,
Sal sijn bereid,
Voor u de kroon der heerlijkheden.
Gesang over het aenkomen van de Lenten tyd.
Stemme: Philander ging laest langs de kant.
1. O Lieffelijke lenten soet,
Wat brengt gy vreugden aen,
Wanneer als gy ons dus begroet,
Met opgepronkte Laen,
Gy doet het alles weer
Vernieuwen na begeer,
En spruyten uit,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
68
De velden getapijt,
Beloven nu ter tijd,
Dat Boreas henen glijt.
2. De werken van den Opperheer
Die ziet men over al,
Nu dat hy gras en kruiden weer,
Doet spruiten uit het dal,
En schenkt ons weer de vrucht,
En aengename lucht:
Waer door men ziet,
Het al verheugen dan,
Wat adem blasen kan,
Roep den hoogen hemel an.
3. Als wy ons oogen keeren maer,
De groene velden in,
Wat sien wy niet al heyren daer,
Die met een vreugde zin,
Des Heeren lof seer schoon,
Verheffen op haer toon,
En roepen uit:
O Godt wat doet gy niet,
Want alles wat men ziet,
Kom wanneer als gy 't gebied.
4. Gy zijt alleen die onderhoud,
Den mensch en ook het vee,
Die in 't begin hebt opgebouwt,
Den Hemel aerde Zee,
En steld haer palen noch,
Dat sal den mensche doch,
Voor dankbaerheid
Vergelden aen u Heer,
Dat gy hem meer en meer,
Soo begonstigt tot u eer.
5. Komt hier o mensch leerd met verstand
Te kennen hem alleen,
Die met een vaderlijke hand,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
69
Ons als sijn kinders kleen,
Gestadig drinkt en voed,
Door segen en voorspoet:
Onweerdig ons,
Indien wy niet voortaen,
Gelijk het dient gedaen,
Met ons hert na boven gaen.
6. Verandert u in nieuw gewaed,
Wie dat gy wesen meugt,
Den rijkdom van u nieuwen staet,
Is liefde tot de deugt:
O mensch, aendoet den mensch
Na Godes eigen wensch,
Soo sult gy ook,
Eens komen in 't dal,
By 't lieffelijk geschal:
Daer nooit jeugt verdorren sal.
Avond-Gesang
Stemme: Van de 10. Geboden.
1. DEn dag is wederom overstreke,
Den duistre nacht die komt weer aen
En wy van d'arbeid afgeweken,
Dies gaen wy tot de rust voortaen.
2. De Son met haer vergulde stralen:
Die al wat leeft haer glans bewijst,
Gaet in het Westen nederdalen,
Gelijk zy in 't Oosten rijst.
3. De Vogelen en andere dieren,
In menigt en in groot getal,
Die daegs met sang den Schepper vieren:
Die toonen stilstant over al.
4. Doch gy o God van eeuwigheden,
En slaept noch sluimert nimmer meer:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
70
Siet op het aerdsche dal beneden:
En houd voor ons wacht o Heer.
5. Behoed ons doch voor zware droomen:
Voor vals verraet of moordery,
Wilt ons vijand ook soo betoomen
Dat hy ons nimmermeer komt by.
6. Laet ons den duivel niet verstrikken,
Die als een Leeuw rontsom ons gaet:
Wy hoeven voor hem niet te schikken:
Als gy o Heer, op schilwagt staet.
7. Gy hebt aen hem zijn macht benomen
En aen den ket'nen vast geleid,
Tot dat gy zult ten oordeel komen,
En elk doen zijn gerechtigheid.
8. Wilt ons o Heer alsoo bewijsen:
U trouwe gunst en hulp voortaen:
Tot dat wy zien den dag op rijsen,
En dat het licht komt weder aen.
6. Om dan alsoo door nieuwe krachten:
Te doen het werk ons opgeleid,
Tot ruste zijn de duister nachten,
Den dag is tot den arrebeid.
10. Wel nu o Heer wilt uwen name,
Soo gaen wy tot de rust voortaen,
Behoed ons door u hand al t' same,
Soo sullen wy doch niet vergaen.
Treur-Sank, over het droevig verongelukken van den eerwaerden
Godsaligen, en wel geleerden Wilhelmus van Schaerdenburg, gewesene
Herder en Leeraer, der Gemeynte tot Dircxland.
Stemme: 't Is goed Capuzyn te zyn.
1. STort nu tranen algemein,
O gy Dircland wilt vrij treuren,
't Geen men aen u ziet gebeuren,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
71
Is bedroeft voor groot en klein,
Doet u Herdeloose Kerke,
Heden nu eens roukleed aen,
Vreest den Heer aenschouwt zijn werken,
Die hy aen u heeft gedaen.
2. Siet hoe God de winden straf,
In sijn toren kan bestiere,
Dat hy neemt op die maniere,
Somtijds 's menschen leven af:
In het midden der tempeesten,
Van de golven seer verwoed,
Blijven zo wel vrome geesten:
Als den grooten sondaer doet.
3. Onse Predikant eerbaer:
Schaerdenburg seer hoog gepresen,
Sal in alle deesen wesen,
Ons hier een exemplaer:
Die hier is van land gevaren,
Met meer luy van qualiteijd,
En verslonden van de baren,
Sijn al t' samen met droefheid.
4. Wast niet droevig om te zien
Haer in dese groot ellende,
Van haer vrienden en bekenden:
Die geen bystand konde bien,
En niet anders daer door kregen:
Als veel klagen en geween,
Door geen tranen vloed als regen:
Die sy storten algemeen.
5. Daer was doen geen helpen aen:
Als het schip de mast had onder:
En de golven met gedonder,
Bruisten vel met hevig slaen:
Anders niet als droevig kermen,
Hoorde men aen alle kand,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
72
Groote God wilt ons ontfermen,
Riepen zy gelijkerhand.
6. Hoe heeft dien lofweerde geest,
Uitgeboesemd sijn gebeden:
Daer by dat wel dese reden:
Ongetwijffeld sijn geweest:
Ach uit den diepten o Heere,
Van mijner benaeuwtheid groot:
Wilt u aenschijn tot ons keere,
In soo grooten anxt en noot.
7. Denkt nu Dircxland vry aen hem,
't Geen hy daegs te voor u leerde:
Op dat gy u al bekeerde,
Zijt gedachtig zijne stem:
't Was voorwaer geen ydelheden,
't Gene dat hem wierd gehoord,
Maer een fondament van reden:
Vast gegrond op Godes woord.
8. Hoe heeft hy door sijne tael,
U ook menigmael voor desen:
Godes woord u aengewesen,
Door een Goddelijk verhael:
Dan met smeeken en vermanen:
Dan met straffen na den eijs,
Dat wy met berouw en tranen:
Moesten toomen 't sondig vleis.
9. Maer het scheen den tijd was daer,
Dat sijn leven was ten ende;
En hy van de aerdsche bende,
Nam sijn afscheid met gevaer:
Om in heerlijkheid hier boven,
Te gaen woonen eeuwiglijk:
Daer hy sijnen God zal loven,
In het hemels Koningrijk.
10. Treurd en weend inderdaet:
Gy Dircxland algelijke,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
73
Jonk en oud 't zy arm of rijke,
Over u vervallen staet:
Bid den Heer om sijn genade,
Ook met een om sulken man:
Die u wijst de rechte paden,
En den weg des levens an.
Bruylofs-Gesang.
Op de wijse: Beroemt Breda.
1. KOmt soete jeugt vlecht groene Lauwriere
Ter eeren van dit nieuw geboude paer,
Laet uwen geest in reine vreugde cieren,
En wenst nu veel geluk en heil aen haer,
Die nu vereenigt zijn en wel te vreen:
't Hert noch versteenigt nu onlangs geleen,
Versacht hem door gebeen.
2. Hoe aengenaem zijn ook des bruilofs dagen
Wanneer de Bruidegom volkomen ziet
Sijn weerste pand, dat sy na sijn behagen,
Hem trouwe gunst en wederminne biet:
Want hare reden die op sijn gemoed,
Wel eertijds deden, druk en tegenspoet:
Sijn nu als honing soet.
3. Den winter koud vertoont haer sture winden
Al eer ons komt de soete lenten aen,
De strenge Vorst die moet de stroomen binden
Eer dat wy sien de bloemtjes open staen,
Ook van gelijken schijnd den echten staet:
Die ons doet blijke hoe dat metter daet,
Het goed komt na het quaed.
4. Nu sal den druk en al het treurig wachten:
Van u o Bruidegom zijn op een end,
Nu gy o leed en pijne siet versagten,
Ontfangt de blom van niemand oyt geschend,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
74
Siet hoe de stralen van haar soet gesigt:
Staeg op u dalen als een snelle schigt,
Vervolgens hare pligt.
5. Haer rooder mond gelijk de purper rosen,
Die gy van duisend uitverkoren hebt,
Haer wangen schoon die net en cierlijk blosen:
Daer gy op heden u vermaek in schept:
Sijn gantsch u eigen daerom wilt met vlijd,
U tot haer neigen t' wijlje nu ter tijd:
Van haer verwinnaer zijt.
6. 't En is geen schat die haestig word verkregen,
Of die men om veel gelden koopen sou,
Daer is al veel in dit geheim gelegen,
Eer yemand voor hem krijgt een echte vrouw,
Door aerdig vleyen en veel kusjens soet,
Die tusschen beyen streelen haer gemoed,
Soo komt men aen dat goed.
7. Bedenkt het eens hoe gy wel meenig werve
Op haer gelaed en schoonheid hebt gedacht,
Die gy nu hier meugt tot u troost be-erven:
't Is reden dan dat gy 't ook weerdig acht,
De soete waren deenen dit gedaen,
Soo 'k sal verklaren luistert maer voortaen:
Als gy 't wilt verstaen.
8. Een vrolik hert haer stadig te bewijsen,
Dat is het eerste dat ik hier van stel,
En vorders dan haer deugden hoog te prijsen,
Gelooft het vry dat past de mannen wel:
Maer daer en tegen nors en steurs gebaer,
Verwind den segen nimmermeer voorwaer:
Ontrent het echte paer.
9. En boven dien of schoon haer jeugdig leven
Niet wesen sou gelijk het was voorheen,
Dat sy verwelkt, soud gy haer dan begeven,
Neen dat en is de plicht niet zo ik meen:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
75
Daer op wy letten, schoon den ouderdom:
Haer komt besmetten, sy is uwen rom:
En by u wellekom.
10. Wel aen dan die u heden gaet verbinden,
Maekt datje staeg op dese saken let,
'k Weet datje noit sult veel bequamer vinden:
Als 't geen ik hier u stelle tot een wet,
Dat echte lieden, over weder zy,
Haer gunste bieden, want gelooft het vry,
Daer is den segen by.
11. 't Sa lustig dan beminde speelgenoten,
Bedrijft nu vreugt het mag'er op bestaen,
En wilt de wijn niet met de voet omstooten,
Grijpt slechs de Roomers en de Fluiten aen:
't En is geen schande dat wy drinken om:
Ter eere van de weerde Bruidegom,
Met sijn beminde Blom.
Vreugden gesang, over de bloejende Kerke in Nederland.
Stemme: O Rotterdam verheven soet.
1. O Vry gevochte Nederland,
Gy die voor Godes segen,
Soo schoon en heerlijk zijt geplant:
In u Gods dienst te plegen:
Voorwaer verkregen door het swaert,
Tot noch toe trouwelijk bewaerd,
Onder u wijnstok schoone,
Meugt gy met vrede woone
2. In u siet men des Heeren Kerk,
Seer heerelijk floreren,
Daer wy noch daegs ons offerwerk
Hem toe brengen met eeren,
Sonder moveren of gevaer,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
76
Dat ons met last kon drukken swaer,
Van 't Afgodes gebroetsel,
Nutten wy 't heilig voedsel.
3. O Nederland prijst God den Heer,
Die u dus houd in waerden:
Gy zijt een pronk gy waerd wel eer:
Een moortkuil op der aerden,
Doe de spanjaerden vol hoogmoet
Haer wieschen in het Christen bloed,
En dat de Paepse werken:
In hadden uwe Kerken.
4. Maer Godt zy lof, de overhand
Blijft noch aen onse sijden:
De suiv'ren Godsdienst hier geplant
Waer door wy ons verblijden
De duistre tijden van geween
Sijn weg geweken, en met een
Het ware licht gekomen,
Tot blijdschap van den vromen.
5. Hier door soo dient ons hert bereid,
Om eer te bewijsen,
Om tot des Hemels Majesteid:
Met lofsank op te rijsen:
Dat hy met spijsen 's menschen ziel:
Soo onderhoud die anders viel,
En ons het woord laet leere:
Op dat wy al bekeere.
6. Wat hoord men nu niet uit Vrankrijk
En andere landen mede,
Hoe daer Gods volk zo schrikkelijk
Moet suchten in onvreden,
Die gantsch vertreden leggen schier:
Ja moeten onder 't sweerd en vier,
En strop en galge leven
Om soo haer God t' aenkleven.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
77
7. Voorwaer een Christelijk gemoed:
Die mag het wel beweenen,
't Verdrukken van het Christen bloed
d' Onnoos'len en den kleenen,
Om soo met eenen ook bereid:
Te wesen tot medogentheid:
En tot een angstig treuren,
Als of 't ons quam gebeuren.
8. Al leven wy niet in gequel
En in zo droeve banden,
Als sy nu doen noch lijkewel
Den druk van andere landen:
Moet doen ontbranden ons gemoed,
Om door een liefdens tranen vloed:
Haer smerd te helpen lichten:
In Christelyke plichten.
9. Het kon noch wel eens anders gaen,
Als sitte wy in vreden:
En hooren met gerustheid aen,
Gods woord ten aller steden:
Hy siet van beneden van om hoog,
Door sijn alsiend en wakker oog:
En kend al ons gebreken,
Die in den Godsdienst steken.
10. Maer gy o volk van Nederland,
Klimt op met lof en eere:
Brengt hem lofsangen velerhand,
En wilt zijn naem vermeere,
Die u de leere van zijn woord;
Met vrede laet verkonden voort,
En uwe ziel komt laven,
Met geestelyke gaven.
11. Staat gy o Heer, u Kerke by,
Hier en in andre landen,
Daer sy noch sugt in tyranny,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
78
Van hare boose vyanden:
Doet haer met schanden henen vlien,
Op dat sy weten ende sien:
Dat 't haer zeer hard zal wesen:
Te antwoorden na desen.
12. Soo sullen wy u lof en eer:
Tot aller tijd verbreiden
En in u woord een reine leer:
Voortaen ons gaen geleiden,
Tot dat wy scheiden algelijk:
En in u Hemels Koninkrijk,
Des levens kroon ontfangen,
Na suchten en verlangen.
Het Gulden Uur-slag.
Op de Wijse: Het Nachtegaeltje kleyne, &c.
1. KOmt hier bedrukte Zielen,
Hoord na u schuldig pligt,
't Geen yder uur u leerd,
Die vol in sonden krielen
En hoord na mijn berigt:
U buigsaem doch verneerd,
Na wellust, en begeert,
Sal ik my hier vertoonen,
Gelijk ik voormaers plag:
't Eind sal het werk hier kroonen,
Twaelf uuren in een dag.
2. De Klok is een geslagen
Gedenkt aen eenen God,
Die alles geeft en voed,
Een Wereld met behagen,
Een Kerk werd veel bespot,
Een Middelaer Christus goed,
Ook een geloof seer soet:
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
79
Een weg ten eeuwig leven;
Die Christus heeft bereid,
Voor die hem hier aenkleven:
Soo ons de Schrift verbreid.
3. De Klok slaet twee wilt merke,
God schiep in den begin,
Twee schoone Lichten groot,
Twee Menschen tot versterke,
Bracht hy ter wereld in:
Adam en Eva blood:
Waer uit de Mensch eerst sproot,
Is alleen stof en aerden:
Doch neerstig hier op let,
God gaf Moses vol waerde,
Twee Tafels in sijn Wet.
4. De Stok slaet drie mits desen:
Denkt drie Persoonen zijn,
In 't Goddelijk bestand,
Een waren God in wesen:
Hoord aen de woorden mijn,
Nu doch gelijkerhand,
God drie Feest-tijden sand,
In 't Jaer aen d' Isralieten:
Die hebben sy ge-eerd:
Drie Jongelings deed men smijten,
In 't Vyer doch niet verteerd.
5. De Klok slaet vier wil weten,
Vier Monarchien hoog,
Na Daniels beschrijf,
d' Evangelisten vermeeten:
Sijn vier in haer vertoog,
Tot vreugt voor Ziel en Lijf:
Uit Paradijs seer stijf,
Vloeyden ook vier Revieren:
Vier Elementen ziet,
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
80
Het Jaer door Gods bestieren,
In vieren recht bediet.
9. De klok slaet vijf wilt hooren,
Vijf Boeken Moses schreef,
Vijf wonden kreeg Gods Soon:
Vijf steenen om t' oorbooren,
En David zo Verdreef:
Den Goliat tot Hoon:
Denkt Christus met vijf Broon,
Vijf duisend Menschen spijsde:
Vijf dwase Maegden gaen bedrukt,
En God bewijsden,
Sodom' sijn straffen aen.
7. Slaet de Klok ses denkt mede,
In ses dagen heeft de Heer:
Het alles wel gemaekt,
Ses toevlugtige steden:
Kreeg Israel na begeer:
Gods gunst is haer genaekt,
Ses dagen ongelaekt,
Mosten sy 't Manna rapen
In de wilde Woestijn,
Christus maekt Bruylofts knapen,
Ses kruiken water Wijn.
8. Wanneer de Klok slaet zeven:
Gedenkt Godt heeft gerust
Al van sijn arrebeid:
En Jacob heeft begeven,
Al na sijn wil en lust:
Seven Jaer dienstbaerheid,
Om Rachel zo geseid:
Men leest van Pharoos tijden:
Seven Jaer goed en quaed,
Een Koning most belijden:
Met gras dat op 't veld staet.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
81
9. Slaet de Klok acht wilt denken
Acht wonderen perfect:
Door Elias verklaerd,
Laet u gemoed niet krenken:
Maer toond u als verwekt;
Acht Menschen zijn gespaerd,
In d'Ark Noachs bewaert;
Ten Achsten dag besneden
Wierd onsen Heiland mee,
Hy als een Vorst der Vreden:
Hier zoo sijn Intre dee.
10. Wel als de Klok slaet negen:
Denkt David lag in sond':
Wel negen Maenden lang,
d' Wijngaerds-Lien daer en tegen:
Soo het de Heer bevond:
Gaf Loon sonder bedwang;
Maer Godes Soon seer bang,
Ten negen uur na wenschen:
Riep hy met droeve klagt:
Aen 't Kruis voor vele Menschen:
Het is nu al volbragt.
11. Slaet de Klok tien met zinne:
Denkt hoe tien Plagen wel
Godt in Egypten gaf
Jeroboams beginne,
Was 't Volk van Israel,
Tien stammen fel en straf:
Dat Christus was uit 't Graf
Wou Thomas niet gelooven
Van tien Getuigenis,
God zond ons hier van boven
Ook Tien Geboden wis.
12. Is de Klok elf geslagen,
Denkt elf Apost'len maer
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje
82
Die sijn gebleven trouw,
Volgt haer in alle wegen,
Soo komt gy me hier naer:
In 't hemelsche gebouw:
Bevrijd van alle rouw,
Gods Wijngaerd sonder treuren,
Sal altijd open staen,
Kwaamt gy ter elfter uuren:
Hy sou u niet afstaen.
13. Is 't twaelf, wilt hier op agten
Want Israëls Volk voor eerst,
Bestond tot eener som:
Hier zo in twaalf geslagten,
Twaelf Spions onbevreest,
Gingen in Canan om,
Twaelf steenen ik nog nom;
In Aärons Borst-Lap stonden,
't Jaer is soo af-gebeeld:
't Werd doorgaens noch bevonden,
Soo is het al verdeelt.
Wilt dit doch wel onthouden:
Waer dat gy keert of gaet,
In dese wereld wijd,
Gy Mannen ende Vrouwen:
Tot uwer Zielen baet,
In den bekwamen tijd,
En neemt niet lang respijt:
Wilt dit gestadig leeren,
Geduurig en altoos,
Singt soo om God te eeren,
Verlaet de Sonden boos.
EYNDE.
Reynier Verton, Een nieuw liedt-boekje genaemt het dubbelt papiere ploegje

Indeling F en Mini

bekijk

Minder maar duurdere securitylekken in VK - Nieuws - B

Untitled

bekijk

Le rapport Allianz révèle les principales causes de sinistre pour les

ons overzichtelijke jaarverslag

RAN02-GEEL 13.indd - Passe

- Rotterdamse Schouwburg