color Article - Golden Research Thoughts

ORIGINAL ARTICLE
ISSN:-2231-5063
Golden Research Thoughts
lkjka’k :,dfolkO;k “krdkr vki.k inkiZ.k d:u ifgys n”kd laiys vkgss- ;k “krdkrhy vkOgkus o Hkkjrh; lektkP;k “kS{kf.kd
izxrhe/;s vMFkMs nqj d#u lkekftd ifjorZukl f”k{k.kkpk mi;ksx d#u lektkpk o R;krwu jk"Vªkpk fodkl dj.;klkBh f”k{kdkPkh
Hkqfedk [kqi egRokph vlrs- R;klkBh f”k{kdkP;k vaxh fo”ks’k xq.k] fo”ks’k ik=rk rlsp vkpkjlafgrkgh vlyh ikfgts- f”k{kdkaPkh
tckcnkjh o drZO;s f”k{kdkauh vaxhdkjyh ikfgts- R;klkBh f”k{kdkus ckaf/kydh ekuyh ikfgts-
veGusj rkYkqD;krhy ek/;fed f’k{kdkaP;k
ckaf/kydhpk vH;kl
izfrHkk lqfuy ikVhy
www.aygrt.isrj.org
veGusj rkYkqD;krhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk vH;kl
izLrkouk%&
^^ckaf/kydh Eg.kts fLodkjysY;k dkekojhy fu’Bk-**
f”k{kdh is”kk gk ,d izkekf.kd o pSrU;nk;h O;olk; vkgs- Hkkjrh; izkphu laLd`rhe/;s f”k{kdkps thou
ifo= vkf.k Js’B ekuys tkr gksrs- f”k{kdkaps thou R;kx] leiZ.k vkf.k ckaf/kydh ;kauh iw.kZ Hkjysys vlk;psla’kks/kukps egRo
f”k{kd gk f”k{k.k izfØ;spk d.kk vkgs- jk"Vª mHkkj.khr f”k{kdkps Qkj eksBs ;ksxnku vkgs- f”k{kdkyk jk"Vªkpk
f”kYidkj Eg.krkr- f”k{k.k izfØ;sRkwu ,d lqlaLd`r pfj= laiUUk jk"Vªkoj fu’Bk vl.kkjs lekt_.k QsM.kkjs ukxfjd
fuekZ.k dj.;kps dk;Z f”k{kd djhr vlrks^^f”k{kdkps O;fDreRo R;kP;k dkefxjhps Lo#i fu’Bk ;krwu O;Dr gks.kkjs O;kolkf;d vax Eg.kts ckaf/kydh
gks;-**
f”k{kdkfo’k;h lektke/;s vl.kkjh vknjkph Hkkouk n`< dj.;klkBh o rlsp f”k{kdkpk ntkZ xq.koRrk
ok<fo.;klkBh o R;kpk fodkl gks.;klkBh f”k{kdkph fofo/k ?kVdka”kh ckaf/kydh fuekZ.k d#u lektkrhy f”k{kdkpk
Lrj] ntkZ] xq.koRrk ok<fo.;klkBh o R;kpk fodkl gks.;klkBh gs la”kks/ku gks.ks egRokps vkgsla’kks/kukph xjt
f”k{kdkus Lor%e/;s cny ?kMowu vk.k.;kcjkscjp f”k{kdkus fofo/k ?kVdka”kh ckaf/kydh lk/k.ks Qkj xjtsps
vkgs- fo|kFkhZ lekt O;olk; ;kaP;k”kh ckaf/kydh Bsowup f”k{kd Lor%Pkk Lrj mapkow “kdrks- Lor%ps LFkku lektkr
fuekZ.k d# “kdrks- Lor%pk vknj lektkr fuekZ.k d# “kdrksla’kks/ku leL;sPks fo/kku
veGusj rkyqD;krhy ek/;fed “kkGsrhy f”k{kdkaP;k ckaf/kydhpk vH;kl dj.ksla’kks/kukps mfí”Vs
1- veGusj rkyqD;krhy ek/;fed f”k{kdkaP;k ckaf/kydhpk “kks/k ?ks.ks2- veGusj rkyqD;krhy iq#’k ek/;fed f”k{kdkaP;k ckaf/kydhpk “kks/k ?ks.ks3-veGusj rkyqD;krhy L=h ek/;fed f”k{kdkaP;k ckaf/kydhpk “kks/k ?ks.ks4-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kdkaP;k ckaf/kydhpk “kks/k ?ks.ks5-veGusj rkyqD;krhy “kgjh Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kdkaP;k ckaf/kydhpk “kks/k ?ks.ksla’kks/kukps x`fgrs
1- veGusj rkyqD;krhy ek/;fed f”k{kdkae/;s ckaf/kydh vk<GRks2- veGusj rkyqD;krhy iq#’k ek/;fed f”k{kdkae/;s ckaf/kydh vk<GRks3-veGusj rkyqD;krhy L=h ek/;fed f”k{kdkae/;s ckaf/kydh vk<GRks4-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kdkae/;s ckaf/kydh vk<GRks5-veGusj rkyqD;krhy “kgjh Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kdkae/;s ckaf/kydh vk<GRksla’kks/kukph ifjdYiuk
‘kqU; ifjdYiuk
1- veGusj rkyqD;krhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkss2-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s
lkFkZd Qjd ulrkss3-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd
Qjd ulrkss4-veGusj rkyqD;krhy “kgjh Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd
Qjd ulrkss5-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k
ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkss6-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd ;kaP;k
ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkssdk;kZRed O;k[;k
veGusj
egkjk"Vª jkT;krhy tGxko g;k ftYg;krhy cksjh unhP;k dkBh olysys lar l[kkjke egkjkt rlsp lkus
xq#thaph deZHkqeh Eg.kwu vksG[kys tk.kkjs ,d ifo= izfl/n rkyqD;kps fBdk.kek/;fed f’k{kd
ek/;fed f”k{kd izf”k{k.k iq.kZ d#u ek/;fed “kkGsr v/;kiu dj.kkjs veGusj rkyqD;krhy f”k{kdckaf/kydh
MkW uwjtgkWa ,u- xkfugkj ;kaP;k izekf.kr f”k{kd ckaf/kydh ekfidsrhy izkIrkad ek/;fed f”k{kdkaph
Golden Research Thoughts | Volume 4 | Issue 5 | Nov 2014
2
veGusj rkYkqD;krhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk vH;kl
ckaf/kydh n”kZforkrla’kks/ku i/nrh
izLrqr la”kks/kukr la”kksf/kdsus f”k{k.k izfØ;sRkhy izeq[k ?kVd f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhP;k vH;klklkBh
losZ{k.k i/nrhpk okij dsyktula[;k
izLrqr la”kks/kukr la”kksf/kdsus veGusj rkyqD;krhy ,dw.k 474 ek/;fed f”k{kd tula[;k ?ksryhuequk fuoM
izLrqr la”kks/kukr la”kksf/kdsus 45 L=h ek/;fed f”k{kd o 155 iq#’k ek/;fed f”k{kd v”kh ,dq.k 200
ek/;fed f”k{kdkaph fuoM laHkkO;rk i/nrhe/khy ljy ;kn`fPNd i/nrhus uequk fuoM dsyhla’kks/kukph lk/kus
izLrqr la”kks/kukr la”kksf/kdsus MkW uwjtgkWa ,u- xkfugkj ;kaP;k izekf.kr f”k{kd ckaf/kydh ekfidspk okij dsyk
vkgsla[;k’kkL=h; ifjek.ks
izLrqr la”kks/kukr la”kksf/kdsus e/;eku] cgwyd] e/;kad] izek.k fopyu] fo’kferrk] ^t ewY; ;k
la[;k”kkL=h; ifjek.kkapk mi;ksx dsyk vkgsekfgrhps fo’ys”k.k o vUo;kFkZ
mfí”Vs dz-1 veGusj rkyqD;krhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk ‘kks/k ?ks.ksdks”Vd dza-1
va-dz-
N
Mean
Mdn
Mo
SD
Ku
Sk
1
200
138-53
89
91
713-89
199-93
14-14
mfí”Vs dz- 2- veGusj rkyqD;krhy iq#”k ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk ‘kks/k ?ks.ksdks”Vd dza-2
va-dz-
N
Mean
Mdn
Mo
SD
Ku
Sk
1
155
153-7226
90
91
810-85
154-96
12-45
mfí”Vs dz- 3-veGusj rkyqD;krhy L=h ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk ‘kks/k ?ks.ksdks”Vd dza-3
va-dz-
N
Mean
Mdn
Mo
SD
Ku
Sk
1
45
86-2
88
96
10-7017
&0-982
&0-421
mfí”Vs dz- 4-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk ‘kks/k ?ks.ksdks”Vd dza-4
va-dz-
N
Mean
Mdn
Mo
SD
Ku
Sk
1
125
172-03
93
98
902-66
124-98
11-179
mfí”Vs dz-5-veGusj rkyqD;krhy ‘kgjh Hkkxkrhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk ‘kks/k ?ks.ksdks”Vd dza-5
Golden Research Thoughts | Volume 4 | Issue 5 | Nov 2014
3
veGusj rkYkqD;krhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk vH;kl
va-dz-
N
Mean
Mdn
Mo
SD
Ku
Sk
1
75
82-69
82
96
9-905
&1-05
&0-12
ifjdYiuk
‘kqU; ifjdYiuk 1- veGusj rkyqD;krhy iq#”k ek/;fed f’k{kd o L=h ek/;fed f’k{kd ;kaP;k
ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkssdks”Vd dza-6
,dq.k
N
izkIr
Mean
ek/;-
^df
^t
lkFkZ drk
Ukequk
iz kIr
LRkj
^t
ewY; o^
fdaer
uequk
f”k{kd
lkFkZdrk
“kqU; ifjdYiuk
fu.kZ;
ewY;
rqyuk
xzkfe.k
125
“kgjh
75
138-53
1-11
1-96
0-05
1-96
1-11 < 1- vlkFkZd
fLodkj
96
‘kqU; ifjdYiuk 2- veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy ek/;fed f’k{kd o ‘kgjh Hkkxkrhy ek/;fed
f’k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkssdks”Vd dza-7
,dq.k
N
izkIr
Mean
ek/;-
^df
^t
lkFkZ drk
Ukequk
iz kIr
LRkj
^t
ewY; o^
fdaer
uequk
f”k{kd
lkFkZdrk
“kqU; ifjdYiuk
fu.kZ;
ewY;
rqyuk
xzkfe.k
125
“kgjh
75
138-53
1-11
1-96
0-05
1-96
1-11 < 1- vlkFkZd
fLodkj
96
‘kqU; ifjdYiuk 3-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy iq#”k ek/;fed f’k{kd o L=h ek/;fed f’k{kd
;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkssdks”Vd dza-8
xzkfe.k
N
Mean
ek/;-
izkIr
^df
lkFkZdrk
LRkj
^t
Uequk ^t izkIr ewY; lkFkZdrk
o^ uequk
fdaer
f”k{kd
“kqU;
ifjdYiuk
ewY;
fu.kZ ;
rqyuk
iq#’k
109
153-72
L=h
16
92-69
0-98
123
0-05
1-96
0-98 < 1- vlkFkZd
fLodkj
96
‘kqU; ifjdYiuk 4-veGusj rkyqD;krhy ‘kgjh Hkkxkrhy iq#”k ek/;fed f’k{kd o L=h ek/;fed f’k{kd
;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkssdks”Vd dza-9
“kgjh
N
Mean
ek/;-
izkIr
^df
lkFkZdrk
LRkj
^t
lkFkZdrk
Uequk ^t izkIr
ew
Y
;
o^
fdaer
f”k{kd
ueq uk
“kqU;
ifjdYiuk
fu.kZ ;
ewY;
rqyuk
iq#’k
L=h
46
29
82-74
0-05
73
0-05
82-62
Golden Research Thoughts | Volume 4 | Issue 5 | Nov 2014
2-00
0-05 < 2- vlkFkZd
fLodkj
00
4
veGusj rkYkqD;krhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk vH;kl
‘kqU; ifjdYiuk 5-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy L=h ek/;fed f’k{kd o ‘kgjh Hkkxkrhy L=h
ek/;fed f’k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkssdks”Vd dza-10
ek/;-f”k{kd
N
Mean
izkIr
lkFkZdrk
^df
LRkj
^t
lkFkZdrk
Uequk ^t izkIr
ewY; o^
fdaer
ueq uk
“kqU;
ifjdYiuk
fu.kZ ;
ewY;
rqyuk
xzkfe.k L=h
16
92-69
“kgjh L=h
29
82-62
3-8
43
0-05
2-02
3-8 < 2- lkFkZd
R;kx
02
xzkfe.k Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s Qjd
vlrks- R;ko#u vls fnlwu ;srs dh] xzkfe.k Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kdkae/;s “kgjh Hkkxkrhy L=h ek/;fed
f”k{kdkais{kk ckaf/kydh tkLr vk<Grs‘kqU; ifjdYiuk 6-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy iq#”k ek/;fed f’k{kd o ‘kgjh Hkkxkrhy iq#”k
ek/;fed f’k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkssdks”Vd dza-11
ek/;-f”k{kd
N
Mean
izkIr
^df
lkFkZdrk
LRkj
^t
lkFkZdrk
Uequk ^t izkIr
ewY; o^
fdaer
uequk
“kq U;
ifjdYiuk
fu.kZ;
ewY;
rq yuk
xzkfe.k iq#’k
109
183-68
“kgjh iq#’k
46
82-74
1-09
153
0-05
1-96
1-09 < 1- vlkFkZd
fLodkj
96
fu”d”kZ
1- veGusj rkyqD;krhy ek/;fed f”k{kdkae/;s ckaf/kydh vk<GRks2- veGusj rkyqD;krhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s lkFkZd Qjd ulrkss3- veGusj rkyqD;krhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhP;k xq.knkukpk izkIr t gk
uequk t eqY;kis{kk ygku vkgs- ;kpkp vFkZ vlk dh] iq#’k o L=h ek/;fed f”k{kdkae/;s lkj[khp ckaf/kydh vk<GRks4-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhP;k
xq.knkukpk izkIr t gk uequk t eqY;kis{kk ygku vkgs- ;kpkp vFkZ vlk dh] xzkfe.k Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kd o “kgjh
Hkkxkrhy ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s Qjd ulrks5-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhP;k
xq.knkukpk izkIr t gk uequk t eqY;kis{kk ygku vkgs- ;kpkp vFkZ vlk dh] xzkfe.k Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o
L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s Qjd ulrks6-veGusj rkyqD;krhy “kgjh Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhP;k
xq.knkukpk izkIr t gk uequk t eqY;kis{kk ygku vkgs- ;kpkp vFkZ vlk dh] “kgjh Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o
L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s Qjd ulrks7-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k
ckaf/kydhP;k xq.knkukpk izkIr t gk uequk t eqY;kis{kk eksBk vkgs- ;kpkp vFkZ vlk dh] xzkfe.k Hkkxkrhy L=h
ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydhe/;s Qjd vlrks- R;ko#u vls fnlwu ;srs
dh] xzkfe.k Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kdkae/;s “kgjh Hkkxkrhy L=h ek/;fed f”k{kdkais{kk ckaf/kydh tkLr vk<Grs8-veGusj rkyqD;krhy xzkfe.k Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd ;kaP;k
ckaf/kydhP;k xq.knkukpk izkIr t gk uequk t eqY;kis{kk ygku vkgs- ;kpkp vFkZ vlk dh] xzkfe.k Hkkxkrhy iq#’k
ek/;fed f”k{kd o “kgjh Hkkxkrhy iq#’k ek/;fed f”k{kd ;kaP;k ckaf/kydh lkj[khp vk<GrslanHkZ xzaFklwph
Yks[kd
Bouch]M.B. ¼1988-92½
dne]pk-i- ¼1989½
xktjs]jk-fo-vkf.k
iqLrdkps uko
Research in Education]Fifth Survey] Vol.No.1 Page No.452.
“kS{kf.kd la[;k”kkL=] iq.ks% uwru izdk”kumn;ksUeq[k Hkkjrh; lekt f”k{k.k o f”k{kd]
Golden Research Thoughts | Volume 4 | Issue 5 | Nov 2014
5
veGusj rkYkqD;krhy ek/;fed f’k{kdkaP;k ckaf/kydhpk vH;kl
egar]T;ks-fo-¼2008½
iafMr]c-fc-¼1997½
fHkarksMs]fo-l--¼1989½
EgLds]Vh-,- ¼1988½
MkW ”ksorsdj]“kk-o-vkf.k
fudqes]e-nkS-¼2011½
lizs i|ekdj eqdqan-¼2005½
iq.ks% fuR; uwru izdk”kuf”k{k.kkrhy la”kks/ku] iq.ks% uwru izdk”ku“kS{kf.kd la”kks/ku i/nrh] iq.ks% uwru izdk”ku“kS{kf.kd la[;k”kkL=] iq.ks% izKk izdk”kuHkkjrh; f”k{kd& f”k{k.k iz.kkyh]
ukxiqj% fo|k izdk”ku“kS{kf.kd O;oLFkkiu&uok n`’Vhdksu] ukf”kd%
;”koarjko pOgk.k eqDr fo|kihB ukf”kd-
Golden Research Thoughts | Volume 4 | Issue 5 | Nov 2014
6