SOMALI Buuxinta Ilkaa Buuxinta ilkaha waxaa loo isticmaalaa in lagu bedelo mid ama ka badan oo ilko maqan ah. Buug yarahani waxa uu bixinayaa xogta ku saabsan buuxinta ilkaha. Waamaxay buuxinta ilkahu? Buuxinta ilkahu waa jirid macmal ah oo la geliyo lafta daanka. Dhakhtarkan ilkahu waxa uu ku lifaaqi karaa dahaadh iliga ah ama wax la isugu qabto ilkaha kala fog noocan”jirida ah” si uu u bedelo ilkahii maqanaa Buuxinta iligu waxay u qaabaysantay sida boolka. Waxa ay ka samaysanyihiin birta titaniyam, waana 3-5 milimitir qaradoodu oo dherarkuna waa 8-16. caadi ahaaan waxay qaadataa 3-6 bilood buuxinta iligu in ay si giijisan oo ku filan ugu xidhanto ka hor intaan iliga macmalka ahlagu lifaaqin. Xaaladaha qaar waxa ay noqon kartaa suuragal in tan hore loo sameeyo. Bedelida ilkahu waxay caadi ahaan ka koobanyahay 3 qaybood: buuxinta sida boolka u qaabaysan ee lafta ku jirta,taageere gaadhsiisan ilaa ciridka, iyo dahaadh gaadhsiisan la dhigo xaga sare. Iyaddoo ku xidhan habka iligu ugu baahanyahay in loo bedelo, habku waxa uu u baahanyahay 4-8 ballamood oo ilkaha ah, oo aanay ku jirin baadhitaanka hore ee ilkahu. Sawirka raajadu iyo sawirka ka sareeyaa waa isla qof bukaan jiif keliya ahaa oo sawirkii buuxinta iliga oo la is dul dhigay. Maxaynu ilkaha u buuxinaa? Ilka buuxinta waxa loo isticmaalaa si loogu bedelo ilko la waayay iyaddoo ay ugu wacantahay dhaawac, suus iliga ku dhacay, cudurada ciridka ama ilig maqan kaas oo aan kobcin(koboc la’aanta xubinta) Hadduu ilko badan kaa maqanyihiin, dhakhtarka ilkahu waxa uu dhigi karaa ilka buuxin badan sida seeska waxa ilkaha la iskugu qabto ama ilko la iska saari karo. Habka dhakhtarka ilkahu maaha aha kuwa wakhti badan luminaya, laakiin caadi ahaan waxay ahaan doontaa sugitaan muddo dheer ah in la buuxiyo iliga oo laftuna ay ku xidhiidhsanto. Muddada sugitaanka aad bay ugu kala duwanaataa hal bukaan jiif ilaa ka ku xiga. Yaa ilkaha loo buuxiyaa? Buuxinta ilkahu waa hab si wanaagsan loo yaqaan oo ku habboon dad aad u fara badan. Dadka badankooda ilkaha waa loo buuxin karaa, laakiin xaaladaha qaar waxa dhici karta in aanay jirin laf ku filani daanka, ama waxa ay yeelan karaan xaalad caafimaad ama waxay qaadan karaan daawooyin xadidan ikhtiyaarada. Sigaar cabbayaashu waxay ay halis isa soo taraysa ugu jiraan in ay ka dabcaan oo laga saaro. Dhakhtarkaaga ilkaha ayaa fulin doona baadhitaanka ilkaha oo buuxa ah oo waxa uu ku sheegi doonaa haddii laguu buuxin karo ama haddii ikhtiyaaro kale ay kuu wanaagsanaan lahaayeen adiga. Sida qaabka loo sameeyo: 1. Baadhitaan buuxa oo sawirida raajadda ah iyo suuragal ahaan aragtiyaha ilkaha ama qaababka daamanka. 2. Buuxinta ilkaha waxaa lagu geliyaa qaliin ahaan oo waxaa loogu xidhaa lafta si dabiiciya muddo 3-6 bilood. 3. Dhakhtarka ilkahu waxa uu go’aamin karaa in uu ku qariyo buuxinta hoosta ciridka wakhtiga ay ku xidhmayso laftu. Haddii ay sidaas tahay, waxaad u baahandoontaa hab qaliin fudud ah si loogu lifaaqo taageeraha gaadhaya ilaa ciridka. 4. Marka ilig buuxinta si giijisan loogu lifaaqo, dhakhtarka ilkahu waxa uu sameeeyaa sawirka negitifka oo farsamayaqaanka ilkahuna waxa uu sameeyaa dahaadhka, waxa iligu la iskugu qabto ama fareemka iliga qabta. 5. Dhakharka ilkahu waxa uu geliyaa shayga ugu dambeeya gudaha afka. 6. Ka dib baadhitaanada ilig buuxinta dhakhtarkaaga ilkaha ama hawl wadeenka sixada ilkaha. SOMALI Waa maxay qiimaha buuxinta iligu? Qiimaha si cad buu ukala duwan yahay iyadoo ku xidhan inta ilig ee aad u baahantahay in la bedelo, ama nooca habka aad doorato. Waxaad xaq u leedahay in aad ka hesho qiimo sheeg shay shay ah dhakhtarkaaga ilkaha ka hor intaanad hore ugu sii socon daawaynta. Ku bedelaada ilig keliya buuxin ilig way ka qaali santahay ku bedelka ilig caadiya oo loogu dhejinayo dahaadh, laakiin waxaad iska ilaalinaysaa in iligaaga ku xiga la soofeeyo. Xaaladaha qaar, waxaad xaq u yeelan kartaa buuxin ilig la kaabbo hoosta Mashruuca Caymiska Qaranka Noorweey. Dakhtarka ilkaha ayaa ku sii doona xog ku saabsan sharciyada iyo xaq ulahaanshahaaga. Maxaad u baahantahay in aad samayso? • Sii dhakhtarka ilkaha dhammaan xogta loo baahanyahay sidaas awgeedna habka qaliinka waxa loo qaban karaa si badbaado leh, sidaas darteedna waxa uu go’aansan karaa dhakharka ilkahu haddii aad xaq u leedahay daawayn kaabid leh. • Raac tilmaamha dhakhartka ilkaha ka hor iyo ka dib qaliinka si aad u hesho natiijooyinka ugu fiican ee suura galka ah ee habka. • Iska ilaali buurriga, sigaarka wiiga ilaa iyo ka dib bedelida buuxinta ilkaha. • Nadiifinta saxda ah ee dahaadhka buuxinta ilkaha waxay muhiim u tahay natiijo mudo dheeraata. Isla qof bukaan jiif keliya ah sida bogga hore, oo wixii iliga loogu qabanaayay ku yaal. Daryeelka buuxinta iliga iyo dayactirka • Buuxinta ilkahu waa maalgelinta lacageed ee caafimaadkaaga, laakiin waxay u baahantahay dayactir sax ah si ay u sii jiritaan dheeraato. • Bakteeriya ku dhegan oo laga tago iyadoon la dhibin ciridka ku wareegsan buuxinta iliga waxa ay sababai kartaa ololka ciridka iyo, xaalada ugu xun, waxay sababi kartaa buuxinta iligu in ay debecdo. • Ilka buuxintu waxay u baahantahay nadiifin feejigini leh sidii ilig dabiici ah. Hadhaaga cuntadda dheg dhega leh ee ku dhega laynka ciridka iyo dahaadhka waa in looga saaraa maalin kasta subaxii iyo ka hor wakhtiga hurdada. Ka sakow cadday burushka caadiga, waa in aad isticmaashaa “burushka dhaladda” iyo/ama dunta lagu nadiifiyo ilkaha. • Haddii aanad hubin waxaad sii wadi kartaa heerkan sare ee sixada iyo daryeelka ilkaha ah, markaa buuxinta ilkahu waxa dhici karta in aanay noqon doorashada kugu habboon adiga. • Waydii dhakhtarkaaga ilkaha iyo hawl wadeenka sixada ilkaha tilmaanta sixada afka iyo tilmaamaha daryeelka ilkaha maalin laha ah iyo dayactirka. • Buuxintan ilkaha waxaa si caadi ah u hubbinaaya dhakhtarka ilkaha/hawl wadeen sixada ilkaha ah si la mid ah sida ilkaha dabiiciga ah. Wax la isugu qabto ilkaha oo sadex qay bood ah ayaa lagu lifaaqi karaa sadex ilka buuxinood. ©Norsk Tannvern. Grafisk prod. og design: Trine Suphammer AS. Foto: Kjell Størksen Oversettelse: Semantix. Økonomisk støtte: Helsedirektoratet. Brosjyren kan lastes ned gratis fra www.tannvern.no
© Copyright 2024 ExpyDoc
