WS DEMENTIE Het leven is niet een boek vol feiten, maar een film vol gevoelens.. READER Deze reader bevat de benodigde informatie omtrent periode 4, workshop 1. Het onderwerp van deze lesperiode is “Dementie”. In deze reader vind je naast opdrachten ook achtergrond informatie, literatuur en filmfragmenten die je kunt gebruiken om kennis op te doen omtrent het onderwerp van deze lesperiode. Zorg dat je deze reader elke les bij je hebt. De volgende onderwerpen komen aan bod in deze lesperiode: Dementie De verschillende stadia van dementie Benaderingswijzen bij dementie Probleemgedrag bij dementie Delier Veel plezier en succes met deze lesperiode. 1 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Inhoudsopgave Les 1: Inleiding dementie, oorzaak en gevolg o Opdracht bij les 1 3 5 Les 2: Verschillende stadia van dementie en specifieke gedragingen o Opdracht bij les 2 6 8 Les 3: Benaderingswijzen bij dementie o Opdracht bij les 3 o Artikel “Landrijt beweegt met Jan mee” o Vervolg opdracht bij les 3 9 11 12 13 Les 4: Probleemgedrag bij dementie o Opdracht bij les 4 o Signaleringsplan Johanna 15 17 18 Les 5: Delier o Opdracht bij les 5 o DOS schaal 21 22 23 Extra materiaal: o Jong dementerenden o Leren bij dementie o Dementie en technologie 24 24 24 29 Literatuur o Dementie en geluk o Dementie sluit praten over euthanasie niet uit o Dementie vraagt om slimme oplossingen o Als woorden tekort schieten… o Dementie en depressie vaak met elkaar verward 30 30 31 34 37 41 Internetbronnen 43 Filmmateriaal 44 TIP! Alzheimer Café Eindhoven 45 2 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Les 1: Inleiding dementie, oorzaak en gevolg Onderwerpen van deze les: Wat gebeurt er in de hersenen? Wat is dementie? o Stoornissen in cognitieve functies Verschijnselen van dementie o Specifieke gedragingen Oorzaken van dementie o Alzheimer o Vasculaire dementie o Lewy Body dementie o Creutzfeldt Jacob o Ziekte van Pick (frontotemporale dementie) o Dementie en syndroom van down Wat kun/weet je na deze les: Je kan benoemen wanneer je spreekt van dementie. Je kent de verschillende oorzaken van het ziektebeeld dementie. Je kan de verschillende verschijnselen van het ziekte beeld dementie benoemen en herkennen in de praktijk. Je kan typerende verschijnselen en gedragingen van zorgvragers met het ziektebeeld dementie benoemen en herkennen in de praktijk. Opbouw van de les: Introductie Opdrachten maken Nabespreken opdrachten Waar te vinden in Nuzorg: Nuzorg niveau 3 Branches Oudere en geriatrische zorgvrager Theorie Hoofdstuk 10: Begeleiding bij gedragsproblemen. 3 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Bronnen bij deze les: www.moderne-dementiezorg.nl/ www.alzheimer.nl www.alzheimer-nederland.nl www.hersenstichting.nl download gratis de folder “dementie” www.youtube.com/watch?v=VMYj9wQpCNM&feature=related “Weet je dat niet meer?” http://www.dementiefilm.nl/ “Film De wondere wereld van dementie” http://www.moderne-dementiezorg.nl/films.php?id=14#!prettyPhoto/1/ Filmpje “Gesmolten gedachten”. Artikel “De wondere wereld van dementie”, aansluitende op de film vertoond in de eerste les: http://www.vilans.nl/docs/KNP/Verbeterprogramma/Bundel%20Ouderen/8_De_wond ere_wereld_van_dementie.pdf http://www.kansplus.nl/wp-content/uploads/2013/02/Brochure_dementie.pdf Brochure dementie en mensen met een verstandelijke beperking. PowerPoint (via mail) dementie 1 en 2 Ter voorbereiding op de volgende keer: Afmaken presentaties over de oorzaken van dementie, deze zullen aan het begin van de volgende les door jullie gepresenteerd worden. 4 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Opdracht bij les 1 Deel A: Om kennis op te doen over dementie ga je de volgende vragen beantwoorden: Wanneer spreekt men “officieel” van dementie? Geef de betekenis van de volgende cognitieve stoornissen: o Afasie: o Apraxie: o Agnosie: Welke verschijnselen horen bij het ziektebeeld dementie, welke verschijnselen zie je in de praktijk? Deel B: Groepsopdracht o o Vorm een groepje van 3 a 4 personen Werk één van onderstaande oorzaken van dementie uit, de docent bepaalt welk groepje welke oorzaak uit gaat werken. o Alzheimer Vasculaire dementie Lewy Body dementie Creutzfeldt Jacob & Huntington Ziekte van Pick (fronto-temporale dementie) Syndroom van Korsakov Dementie en het syndroom van down Besteedt daarbij aandacht aan: Achterliggende oorzaak Specifieke verschijnselen/kenmerken/gedragingen Ziekteverloop Erfelijkheid Hier krijgen jullie 40 minuten de tijd voor. Je krijgt 5 minuten om aan de klas jouw oorzaak van dementie uit te leggen. Dit mag op verschillende manieren: PowerPoint, poster, mindmap etc. 5 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Les 2: Verschillende stadia van dementie en specifieke gedragingen Onderwerpen van deze les: Presentaties oorzaken van dementie (les 1) Verschillende stadia van dementie o 3 stadia van Alzheimer o Indeling in fasen Behoeftetheorie van Maslow Specifieke gedragingen o Confabuleren o Façade gedrag o Zwerfgedrag o Decorumverlies o Rusteloosheid Wat kun/weet je na deze les: Je kent de verschillende oorzaken van het ziektebeeld dementie. Je kent het verloop van het ziektebeeld dementie. Je kan plaatsen, aan de hand van verschijnselen en gedragingen, in welke fase van dementie een zorgvrager verkeert. Je kan typerende gedragingen van zorgvragers met het ziektebeeld dementie benoemen en herkennen in de praktijk. Opbouw van de les: Presentaties oorzaken dementie (5 minuten per groepje)met toelichting docent Stadia van dementie Specifieke gedragingen Toepassingsopdracht Waar te vinden in Nuzorg: Nuzorg niveau 3 Branches Oudere en geriatrische zorgvrager Theorie Hoofdstuk 10: Begeleiding bij gedragsproblemen. 6 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Bronnen bij deze les: http://www.youtube.com/watch?v=md5ad2aTAnc&feature=related (filmpje fasen alzheimer) www.moderne-dementiezorg.nl/ www.alzheimer.nl www.alzheimer-nederland.nl www.hersenstichting.nl download gratis de folder “dementie” PowerPoint (via mail) dementie 1 en 2 Ter voorbereiding op de volgende keer: Bestuderen bovengenoemde PowerPointpresentaties. 7 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Opdracht bij les 2 Koppel de kenmerken aan de juiste fase van dementie: Desoriëntatie in tijd, plaats en persoon Repeterende bewegingen of uitspraken Bedreigde ik - fase Façade gedrag Slaap-waak ritme is verstoord Confabuleren Verdwaalde ik - fase Minder snel iets begrijpen Foetus houding Geen doelgericht gedrag meer Verborgen ik - fase Zoekend zijn Achterdocht Verzonken ik - fase Volledige afhankelijkheid Vergeetachtigheid Rusteloosheid Decorumverlies 8 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Les 3: Benaderingswijzen bij dementie Onderwerpen van deze les: Verschillende benaderingswijzen bij dementie o Validation o ROT/ROB o Reminiscentie o Psycho motorische therapie o Warme zorg o Zintuigactivering, snoezelen o Passiviteiten van het dagelijks leven (PDL) Wat kun je/weet je na deze les: Je kent de verschillende benaderingswijzen die toegepast kunnen worden bij een zorgvrager met dementie. Je weet in welke fase van dementie of bij welke gedragingen van de zorgvrager hij welke benaderingswijze (het beste) kan toepassen. Je kan verantwoorden waarom hij of zij kiest voor een bepaalde benaderingswijze bij een zorgvrager met dementie. Opbouw van de les: Terugkoppeling naar de vorige les: de verschillende stadia van dementie Maken opdracht deel A: Groepsopdracht benaderingswijzen Bespreken groepsopdracht en extra toelichting Artikel: “Landrijt beweegt met Jan mee.” Maken opdracht deel B. Nabespreken opdracht deel B. Waar te vinden in Nuzorg: Nuzorg niveau 3 Branches Oudere en geriatrische zorgvrager Theorie Hoofdstuk 10: Begeleiding bij gedragsproblemen. Nuzorg niveau 3 Generiek Ondersteunende begeleiding 3.4 Specifieke benaderingswijzen Bronnen bij deze les: www.moderne-dementiezorg.nl/ 9 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde www.alzheimer.nl www.alzheimer-nederland.nl http://www.youtube.com/watch?v=a3r5VAwLSvk “Paro, de robotzeehond”. www.dementieinbeweging.nl/downloads/21/factsheetlopen.pdf Folder Dementie en beweging www.dementieinbegweging.nl PowerPoint (via mail) dementie 3 Ter voorbereiding op de volgende keer: HUISWERKOPDRACHT: De volgende les gaat over gedragsproblemen bij dementie. Om je voor te bereiden op de volgende les ga je de komende week kijken welke gedragsproblemen zich er op jouw afdeling voordoen, als mogelijk gevolg van dementie. Beschrijf kort een situatie en neem deze de volgende keer mee naar de les. Beschrijf daarbij de volgende punten: Korte situatieschets van de zorgvrager Beschrijving van de gedragsproblemen (wat, hoe vaak, hoelang, wanneer, waarom ?) Beschrijving van de manier waarop deze zorgvrager benaderd wordt als hij/zij dergelijk “probleemgedrag” vertoont. 10 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Opdracht bij les 3 Deel A: Groepsopdracht benaderingswijzen o o o o o o Vorm een groepje van maximaal 5 personen. Ieder groepje ontvangt een enveloppe met allemaal losse stukjes van een PowerPointpresentatie. Het is de bedoeling dat jullie gezamenlijk de presentatie kloppend maken. Het is toegestaan om gebruik te maken van boeken of een laptop. Jullie krijgen hier 45 minuten tijd voor. Vervolgens wordt het klassikaal nabesproken met de complete PowerPoint erbij. 11 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Artikel “Landrijt beweegt met Jan mee”. Vraag: Welke benaderingswijze(n) worden toegepast door het verzorgend personeel? Waaruit kun je dat opmaken? 12 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Deel B: Puzzel over benaderingswijzen 13 1 10 11 12 2 7 6 3 8 5 4 9 13 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Omschrijvingen bij de puzzel: 1. Deze benaderingswijze is vooral gericht op het ophalen van herinneringen met de dementerende zorgvrager. 2. Geïntroduceerd door Naomi Feill, gericht op het meegaan in de beleving van de dementerende zorgvrager. 3. Bij deze therapie wordt er door middel van beweging en activiteit geprobeerd om de vaardigheden van de dementerende zorgvrager zo lang mogelijk in stand te houden en mogelijk te verbeteren. 4. Validation, reminiscentie en ROT zijn voorbeeld van ……. 5. Het komt vaker voor dat dementerende zorgvragers onrustig zijn en gaan …………….. 6. Bij deze benaderingswijze gaat het voornamelijk om het creeëren van een veilig en warm leefklimaat door middel van nabijheid, herkenbaarheid, huislijkheid, vrijheid en betrokkenheid. 7. Gericht op de zintuigelijke waarneming van de ernstig dementerende zorgvrager. 8. Verschijnsel dat je vaak ziet bij dementerende zorgvragers, wat zich kan uiten in onder andere agressie, hevige emoties en bijvoorbeeld dwaalgedrag. 9. Benaderingswijze gericht op de ondersteuning van de passieve zorgvragers. 10. Bij onder andere validation is het belangrijk om aan te sluiten bij de ………… van de dementerende zorgvrager. 11. Verschijnsel van dementie dat vaak verwardheid, dwaal- en zoekgedrag en onrust oplevert. 12. ROT is een benaderingswijze die gericht is op het terughalen van de dementerende zorgvrager in de ………….. 13. Zorgvragers in het laatste stadium van dementie nemen hun omgeving (bijna) alleen nog waar via hun …………………………. waardoor snoezelen vaak een prettige activiteit is voor de bewoners. 14 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Les 4: Probleemgedrag bij dementie Onderwerpen van deze les: Probleemgedrag bij dementie Ontstaan van probleemgedrag Verschillende soorten probleemgedrag o Agressie o Achterdocht o Dwangmatig/claimend gedrag o Roepgedrag o Dwaalgedrag o Depressie o Seksueel ontremd gedrag Omgaan met gedragsproblemen o Richtlijn o ABC methode Wat kun je/weet je na deze les: Je weet hoe je probleemgedragingen kan herkennen. Je leert hoe om te gaan met uiteenlopende probleemgedragingen van demente zorgvragers. Opbouw van de les: Introductie door middel van een mindmap Inbrengen casus door docent. Groepsopdracht, inbrengen van meegenomen casus en delen van ervaringen. Klassikaal: omgaan met gedragsproblemen Waar te vinden in Nuzorg: Nuzorg niveau 3 Branches Oudere en geriatrische zorgvrager Theorie Hoofdstuk 10: Begeleiding bij gedragsproblemen. Nuzorg niveau 3 Generiek Ondersteunende begeleiding Theorie Hoofdstuk 5: Begeleiden bij gedragsproblemen (voornamelijk 5.4) Bronnen bij deze les: Signaleringsplan Johanna (blz. 17) Artikel: zie literatuur: “Dementie en depressie vaak met elkaar verward.” http://lerenvancasussen.wordpress.com/tag/dementie/ 15 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde http://lerenvancasussen.cce.nl/johanna/ www.moderne-dementiezorg.nl/ www.alzheimer.nl www.alzheimer-nederland.nl Richtlijn met betrekking tot dementie en depressie. http://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/richtlijnen-dementiedepressief2.pdf Omgaan met depressie en angsten van dementerenden http://www.alzheimernederland.nl/media/1857/Depressie_en_Angsten.pdf PowerPoint (via mail) dementie 3 Ter voorbereiding op de volgende keer: - 16 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Opdracht bij les 4 Casusbespreking: Als huiswerkopdracht na de vorige les heb je een situatie meegenomen met betrekking tot probleemgedrag van een zorgvrager binnen jouw afdeling. Deze ga je nu bespreken met je mede studenten. Vorm een groepje van maximaal 5 personen. Wat ga je bespreken?: o o o o Uitleggen van de (probleem)situatie Je bespreekt op welke manier er met deze zorgvrager wordt omgegaan De andere studenten mogen vragen stellen om een duidelijker beeld van de situatie te vormen Samen met andere studenten ga je kijken of er nog andere manieren zijn om met de bewoner om te gaan, gebaseerd op de theorie of eigen ervaringen. 17 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Signaleringsplan 18 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 19 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 20 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Les 5: Delier Onderwerpen van deze les: Wat is een delier? Oorzaken van een delier Herkennen van een delier Wat kun je/weet je na deze les: Je weet wat een delier is. Je weet waardoor een delier veroorzaakt kan worden. Je kunt een delier herkennen bij een zorgvrager. Je weet om te gaan met een zorgvrager die een delier heeft. Je kent het meetinstrument om te controleren of een zorgvrager mogelijk een delier heeft. Je kunt de overeenkomsten en verschillen aangeven tussen delier en dementie. Opbouw van de les: Opdracht delier Filmpje en uitleg delier Herkennen van een delier – DOS schaal Quiz dementie Waar te vinden in Nuzorg: Nuzorg niveau 3 Branches Oudere en geriatrische zorgvrager Theorie Hoofdstuk 10: Begeleiding bij gedragsproblemen. Bronnen bij deze les: http://www.jeroenboschziekenhuis.nl/Publicaties/107731/Aandoeningen-GeriatrieDelier http://geriatrie.venvn.nl/LinkClick.aspx?fileticket=1BHI4U_ZAdk%3D&tabid=3913&mi d=9911 Patiënten folder Delier http://www.ggzingeest.nl/dg-client-en-familie/praktische-informatie/nvvpfolders/2980422/Delier_acute_verwardheid.pdf Folder Delier http://www.gezond24.nl/video/bekijk/dokter-ted-acute-verwardheid-delier.htm Filmpje Delier PowerPoint Delier (via mail of fronter) 21 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Opdracht bij les 5 Maak de onderstaande vragen: Wat is een delier? Waardoor wordt een delier veroorzaakt? In welke situaties/onder welke omstandigheden zie je dat een delier vaker voorkomt? Welke verschijnselen vertoont een zorgvrager die een delier heeft? Welke overeenkomsten en verschillen zijn er tussen delier en dementie? Lees de onderstaande casus. Welke punten kun je uit deze casus halen die betrekking hebben op een delier? Schrijf of op arceer deze punten. 22 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde DOS schaal: 23 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Extra materiaal Jong dementerenden In les 1 en 2 zijn er al verschillende oorzaken van dementie naar voren gekomen die ook kunnen ontstaan op jonge leeftijd. De link hieronder bevat een documentaire die gemaakt is over Jong Dementerenden, waarin een kijkje wordt genomen in hun leven en het leven van hun dierbaren tijdens deze ziekte. http://www.moderne-dementiezorg.nl/films.php?id=22#!prettyPhoto/4/ Documentaire over jong dementerenden. http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/996590 “Zijn woorden drogen op.“ Documentaire over een 44-jarige man, echtgenoot en vader met fronto-temporale dementie. www.jongdementerend.nl Leren bij dementie Het kortetermijngeheugen van mensen die lijden aan de ziekte dementie werkt niet meer naar behoren en op den duur wordt ook het langetermijngeheugen aangetast door deze ziekte. Zo zou je dan dus ook zeggen dat iemand met dementie niets meer kan leren, maar niets is minder waar. In het boek “(op)nieuw geleerd, oud gedaan” wordt naast de werking van de hersenen en het ziektebeeld dementie ook stap voor stap uitgelegd op welke manier iemand met dementie (nog) wel iets kan leren. Weliswaar is de manier waarop dit gebeurd anders dan bij mensen die geen dementie hebben, maar het is mogelijk. Zo wordt er onderscheid gemaakt tussen de volgende vormen van leren: Associatieleren: gebeurtenissen, ervaringen en gevoelens worden aan elkaar gekoppeld en het een roept eigenlijk vanzelf het andere op. Zo kan de geur van brood iemand doen herinneren aan het ontbijt vroeger en motiveert de zorgvrager om op te staan. Operant leren: dit is leren door gevolgen (consequenties) van ons gedrag. Deze consequenties zijn in te delen in drie soorten: o o o Positieve versterking (belonen van gedrag) je gaat het vaker doen Negatieve versterking (straf, ontmoedigen van gedrag) je gaat het minder vaak doen Geen consequenties/gevolgen gedrag “dooft” uit Voorbeeld: wandelen in de winter met een te dunne jas aan. Je komt verkleumd thuis, met als gevolg dat je de volgende keer een dikkere jas aan doet of misschien wel binnen blijft. 24 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Emotieleren: ieder mens onthoudt iets beter als er emotie in het spel is. Dit geldt ook voor mensen met dementie. Belangrijk hierbij is dat deze emoties gebruikt kunnen worden om (dementerende) mensen iets te leren. Als je als verzorgende in de thuiszorg werkt en iemand wil niet geholpen worden door een “vreemde”, dan is het een manier om eerst prettige, leuke dingen met deze persoon te ondernemen, zodat hij jou op den duur associeert met prettige ervaringen en minder zien als vreemde. Foutloos leren: dit biedt bij mensen met dementie de meeste kans op succes. Twee dingen zijn hierin heel belangrijk: 1. Sluit aan bij het bekende gedrag van de persoon. (wat kan of weet iemand wel al/nog) 2. Het leerproces opdelen in kleine stappen, zodat de kans op fouten maken zo klein mogelijk is. 25 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Hieronder enkele fragmenten uit het boek waaruit blijkt dat mensen met dementie daadwerkelijk dingen kunnen leren: 26 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 27 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Het boek “(Op)nieuw geleerd, oud gedaan, is te leen in het OLC. Gegevens boek: Titel: (Op)nieuw geleerd, oud gedaan. Schrijvers: Ruud Dirkse, Roy Kessels, Frans Hoogeveen, Irmgard van Dixhoorn Jaar: 2011 ISBN: 978-90-215-4964-4 28 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Dementie en technologie In de toekomst zullen mensen met dementie steeds langer thuis blijven wonen. Gelukkig ontwikkelt de technologie zich razendsnel zal dit steeds makkelijker en op een verantwoorde manier mogelijk zijn. Maar het gaat niet alleen om het langer thuis kunnen blijven wonen bij dementie en technologie, ook diverse andere technische snufjes die dementerende zorgvragers kunnen stimuleren en kunnen helpen bij het behoud van hun vaardigheden zijn al op de markt. Op www.moderne-dementiezorg.nl is hier veel over te vinden, en zeker een kijkje nemen waard. http://www.moderne-dementiezorg.nl/onderzoeksrubriek.php?id=4 Dementie en technologie 29 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Literatuur 30 Literatuur Reader dementie 30 Joyce Maessen Docent verpleegkunde 31 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 31 32 32 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 33 33 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 34 34 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 35 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 35 36 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 36 37 37 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 38 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 38 39 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 39 40 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 40 41 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde 41 42 42 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Internetbronnen http://www.moderne-dementiezorg.nl/ www.alzheimer.nl www.alzheimer-nederland.nl www.dementieinbeweging.nl http://lerenvancasussen.wordpress.com/tag/dementie/ www.hersenstichting.nl download gratis de folder “dementie” http://www.alzheimer-nederland.nl/media/131151/quiz.swf 43 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Filmmateriaal http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1325796 “Als ik dement ben, wil ik dood.” http://www.documentairenet.nl/review/holland-doc-mam/ “Mam” http://www.youtube.com/watch?v=cu4aX6omrUc “De wondere wereld van dementie” met dr. Anneke van der Plaats. http://www.youtube.com/watch?v=_VSEXDsHtx4&feature=related (het leven van jong dementerende in beeld, Preseniele dementie. horend bij les 2) www.youtube.com/watch?v=VMYj9wQpCNM&feature=related “Weet je dat niet meer?” http://www.moderne-dementiezorg.nl/films.php?id=14#!prettyPhoto/1/ Filmpje “Gesmolten gedachten”. http://www.youtube.com/watch?v=md5ad2aTAnc&feature=related (filmpje fasen alzheimer) http://www.youtube.com/watch?v=a3r5VAwLSvk “Paro, de robotzeehond”. http://www.gezond24.nl/video/bekijk/dokter-ted-acute-verwardheid-delier.htm Filmpje Delier 44 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde Alzheimer Café Eindhoven Bijeenkomsten voor iedereen die met dementie te maken heeft. Elke derde maandag van de maand behalve juli en augustus. Een bijeenkomst die op een feestdag valt wordt verschoven. De zaal is open vanaf 19.00 uur. Het programma eindigt om 21.30. De toegang is gratis, voor consumpties wordt een bescheiden bijdrage gevraagd. Contact mevrouw Thea Sturme 040 - 244 85 00 Mail ons Adres DAF-Museum Tongelresestraat 27 5613 DA Eindhoven Bijeenkomsten in Eindhoven 13 mei Veranderingen in de relatie en intimiteit bij dementie. Nathalie Huitema, psycholoogDe zaal is open vanaf 19:00 uur. Het programma eindigt om 21:30 uur. 17 jun “De wondere wereld van dementie” Anneke van de Plaats, geriaterDe zaal is open vanaf 19:00 uur. Het programma eindigt om 21:30 uur. 45 Reader dementie Joyce Maessen Docent verpleegkunde
© Copyright 2025 ExpyDoc