Het elektriciteitsnet

Elektriciteitsnet
R.BELMANS
K.U.Leuven-Energie-Instituut
Inhoud
•
•
•
•
Overzicht
Historiek en ontwikkeling
Elektriciteitscentrales in België
Van de centrale naar de verbruiker
Overzicht
•
•
•
•
Vele onderdelen
Spanningsniveaus
Geïntegreerd systeem
Toekomst: vele spelers
Klassiek, verticaal geïntegreerd
elektriciteitssysteem
O p w ek k in g
T ran sp o rt
D istrib u tie
G eb ru ik er
Elektriciteitssysteem na
ontbundeling
P ro d u cen t
P ro d u cen t
......... ..
P ro d u cen t
P ro d u cen t
N etb eh eerd er
D istrib u tie
B ed rijf
V erb ru ik er
D istrib u tie
B ed rijf
V erb ru ik er
D istrib u tie
B ed rijf
V erb ru ik er
Vrije markt
•
•
•
•
Lange termijn visie voor investeringen
Energiebronnen
Levensduur van elementen is lang
Natuurlijk monopolie
Basis van het huidige net:
tot WO II
•
•
•
•
Koppeling (30 en 70 kV)
Lastafvlakking
Transformatoren
Langerbrugge, Mol, Schelle, Verbrande
Brug
• Stoom
• Economy of scale
Centrale van Langerbrugge
Centrale van Schelle
Hoogspanningslijn op 70 kV
ca. 1930
Organigram van CPTE in 1936
Na WO II: groei en consolidatie
•
•
•
•
•
Toenemend eenheidsvermogen
120  300  1000 MW
Energiebron
SteenkoolOlieUraniumGas
Toenemende spanningen
– 70  150  (220)  380
Centrale van Verbrande Brug
Centrale van Kallo
(eenheidsvermogen ± 300 MW)
Centrale van Tihange
(eenheidsvermogen ± 1000 MW)
Klassieke thermische
elektriciteitscentrale met
stoomcyclus
Net
Ketel
Stoom
Turbine
Alternator
Koeltoren
Condensor
Water
Voedingspomp
Brandstof
Lucht
Waterloop
Steenkoolopslag van de
mijncentrale van
Marchienne-au-pont in 1958
Verbrandingsketel
econom iser
oververhitter
ballon
w aterpijpjes
branders
m olen
luchtvoorverw arm er
Frequentie - Energiestockage
•
•
•
•
50 Hz
Zeer nauwkeurig
UCTE
Leveringszekerheid = stockage
– Uranium: geweldig
– Steenkool: goed
– Gas: verwaarloosbaar
Principeschema van een
PWR-centrale
. . ..... ... . ..
. . 1....2.... ..... .. . . ... . . .. .. . . . .
. . . . ..
. . . . . .. . .
. . . ..
.
.. . .
. ... .. .
.. . .. . .
. . ...
.
... .
..
.
.. .
..
..
.
.
.
.
. ..
.
2
.
.
..
.
.
4
.
.
..
.
3
.
..
.
.
.
.
..
.
..
.
..
..
..
..
.
1
5
.
.
. ..
.
. .
.
..
..
..
..
6
. ..
. ..
. .. . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .. . . .
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .
1
2
3
4
5
6
7
reacto rhart
regelstaven
stoom generator
drukregelv at
reacto rvat
prim aire koelpom p
stoom turbine
7
9
8
11
13
10
8
9
10
11
12
13
w isselstroom generator
condensor
pom p voor voedingsw ater
koeltoren
veiligheidsom hulsel
rivier
Hydraulische centrales en andere
hernieuwbare systemen in België
fotovoltaïsche omzetting
zonne-energie
waterkrachtcentrales
totaal vermogen ca. 100 MW
Windmolenpark
.
totaal vermogen ca 4 MW
Pompcentrale van Coo
STEG - TGV
•
•
•
•
•
Stoom en Gas = Turbine à Gaz et Vapeur
Aardgas
Reactiemotor en stoomcyclus
Zeer hoog rendement
Enorm edele brandstof (aardgas)
Andere thermische productieeenheden
•
•
•
•
•
Gasturbine
Dieselmotoren
WKK = warmte gedreven
Warmte Kracht Koppeling
Voorbeelden: Berlijn - Helsinki
Industriële warmte-kracht
koppeling
warmtekrachtkoppeling (WKK)
in aanbouw
Hernieuwbare bronnen
• Waterkracht: 90 MW
( 8 MW in Vlaanderen potentieel)
• Wind: land, on-shore, off-shore
• Fotovoltaïsch
• Geluidsduur
Dam van de waterkrachtcentrale
te Bévercé
Windturbines
Overzicht van de centrales in
België
kerncentrale
klassieke centrale
pompcentrale
stoom-gas (STEG)
in aanbouw
Evenwicht vraag en productie
•
•
•
•
Vraagprofiel
Automatische regeling
In dienst nemen van centrale
Planning van onderhoud
Vraagprofiel
•
•
•
•
Industrie - Tertiair - Residentieel
Plotse, onaangekondigde veranderingen
Geen stockage: vraag + verliezen = aanbod
Verschillende tijdseenheden
–
–
–
–
seconden: onvoorspelbaar, statistisch
minuten: grotere wijzigingen
uren: nog groter, maar voorspelbaar
weken - jaren: voorspelbaar
Verloop van de vraag gedurende
een typische dag
GW
14
12
10
8
6
4
2
6.00 h
10.00 h
14.00 h
18.00 h
22.00 h
2.00 h
6.00 h
Onderhoudsschema
T o taal g eïn stalleerd e cap aciteit
M W p iek
M in u m u m reserv e cap aciteit
V o o rsp eld e w eek p iek
R eserv e cap aciteit
: N u cleaire cen trale stilstan d
: F o ssiele cen trale stilstan d
D ec
N ov
O kt
S ep
A ug
Jul
Jun
M ei
A pr
Ma
F eb
Jan
D ec
Automatische regeling
•
•
•
•
Last stijgt  frequentie daalt
Continuïteit levering = kwaliteit
Verliezen beperkt ook bij nullast
Gekoppeld net: zelfs grote P, kleine  f
Regeling: f terug 50 Hz
•
•
•
•
UCTE
AGC: Automatic Frequency Control
LFC: Load Frequency Control
EDC: Economic Dispatch Control
Inzet van centrales
in de loop van de dag
GW
F ossiele C entrale
14
N ucleaire C entrale
12
10
LAST
8
6
RESERVE
4
2
6.00 h
10.00 h
14.00 h
18.00 h
22.00 h
2.00 h
6.00 h
Onderhoudsschema
T o taal g eïn stalleerd e cap aciteit
M W p iek
M in u m u m reserv e cap aciteit
V o o rsp eld e w eek p iek
R eserv e cap aciteit
: N u cleaire cen trale stilstan d
: F o ssiele cen trale stilstan d
D ec
N ov
O kt
S ep
A ug
Jul
Jun
M ei
A pr
Ma
F eb
Jan
D ec