vÙeeÙeefveJee[s
De@[. mebpeÙe IeeÙeeU
GÛÛe vÙeeÙee}Ùe, Keb[heer" Deewjbieeyeeo
otjOJeveer - 9403552370, 8149588213
E-mail : [email protected]
efveJe[CetkeâerÛeer hee$elee hetCe& veJnleer cnCetve efveJe[ jö nesles
hejblet heg{eruekeâeUemee"er Dehee$e "jefJeCes DeÙeesiÙe
ceneje°^ Øeebelf ekeâ ceneveiejheeefuekeâe DeefOeefveÙece, 1949 ÛÙee keâuece 9 ceOÙes ceneveiejheeefuekeâebÛÙee
efveJe[Cetkeâerle veiejmeJeskeâ cnCetve efveJe[Cetkeâ ue{efJeCÙeemee"erÛÙee hee$eleseJf e<eÙeer GuuesKe Deens. heesškeâuece
(1) vegmeej SKeeÅee JÙeòeâerme DeMeer efveJe[Cetkeâ ue{efJeCÙeemee"er lÙee JÙeòeâerves JeÙeeÛeer 21 Je<ex hegCe&
kesâuesueer DemeeJeer DeMeer lejleto Deens. efveJe[CetkeâerÛes veeceefveoxMeve he$e meeoj keâjCÙeeÛÙee efJeefnle MesJešÛÙee
leejKesme JeÙeeÛeer 21 Je<ex hegCe& keâjCeejer JÙeòeâer Demes veeceefveoxMevehe$e YejCÙeeme hee$e mecepeueer peeles.
hegCes ceneveiejheeefuekesâÛÙee Skeâe veiejmeseJf ekeâeÛÙee efveJe[erme lÙee veiejmeseJf ekesâves veeceefveoxMevehe$e oeKeue
keâjCÙeeÛÙee MesJešÛÙee efoveebkeâeme JeÙeeÛeer 21 Je<ex hegCe& kesâueer vemeuÙeeÛes keâejCeeJe®ve efveJe[Cetkeâ ÙeeefÛekeâe
ueIegJeeo vÙeeÙeeueÙeele oeKeue keâjCÙeele Deeueer nesleer. GheueyOe hegjeJÙeeJe®ve lemes efmeæ PeeuÙeeves cee.
ueIegJeeo vÙeeÙeeueÙeeves lÙee veiejmeseJf ekesâÛeer efveJe[Cetkeâ jö "jJetve heg{erue meele Je<ee&mee"er efveJe[Cetkeâ
ue{efJeCÙeeheemetve Dehee$e "jefJeues nesles. Dehee$e veiejmeseJf ekesâves Ùee efvekeâeueeefJe®æ cee. cegyb eF& GÛÛe
vÙeeÙeeueÙeele efjš ÙeeefÛekeâe oeKeue kesâueer nesleer.
cee. cegyb eF& GÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves meoj veiejmeseJf ekesâÛee efveJe[ jö keâjCÙeeÛee ueIegJeeo vÙeeÙeeueÙeeÛee
efveCe&Ùe keâeÙece kesâuee. leLeeheer lÙee veiejmeseJf ekesâme meele Je<exmee"er Dehee$e "jefJeCÙeeÛee efveCe&Ùe DeÙeesiÙe
DemeuÙeeÛee efveJee&Ue veeWoefJeuee. cee. GÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves DeeheuÙee efvekeâeuehe$eele ceneje°^ Øeebelf ekeâ
ceneveiejheeefuekeâe DeefOeefveÙece, 1949 ÛÙee keâuece 9, 16 DeeefCe 404 ceOeerue lejletoeRÛee Dee{eJee
Iesleuee DeeefCe efve<keâ<e& veeWoefJeues keâer, SKeeÅee efveJe[Cetkeâerle efveJe[tve DeeuesuÙee GcesoJeejeves efveJe[tve
ÙesCÙeemee"er Yeü° DeeÛejCe kesâuÙeeJe®ve efveJe[ jö nesCes DeeefCe efveJe[Cetkeâermee"er veeceefveoxMevehe$e meeoj
keâjCÙeemee"er DemeCeejer hee$elee OeejCe ve keâjCes, oesve efYeVe iees°er Deensle. lÙeecegUs JeÙeeÛeer Deš hetCe&
vemeleevee veeceefveoxMeve he$e oeKeue keâjCes cnCepes Yeü° DeeÛejCe keâjCes veJns. lÙeecegUs Yeü° DeeÛejCeeÛee
mJeleb$e Deejeshe vemeleevee Je lemee hegjeJee vemeleevee ÙeeefÛekeâekeâlÙee& veiejmeseJf ekesâme heg{erue meele Je<ex efveJe[Cetkeâ
ue{efJeCÙeeme Dehee$e "jefJelee ÙesCeej veener. Demee efveJee[e cee. GÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves veeWoefJeuee.
hene - efØeÙee ie[os - efJe- ue#ceer ØeefJeCe
2014 (4) ceneje°^ uee@ peve&ue, 495
jepÙe «eenkeâ DeeÙeesieeves kesâuesuee
Deheerue yejKeemleerÛee ([erDeeÙe[er) efveCe&Ùe
GÛÛe vÙeeÙeeueÙeekeâ[tve jö
efpeune «eenkeâcebÛeeÛÙee efvekeâeueeefJe®æ jepÙe «eenkeâ DeeÙeesieeceOÙes Deheerue oeKeue keâ®ve oeo
ceeielee Ùesles. DeMee DeefheueeÛeer lejleto «eenkeâ mebj#eCe keâeÙeoe, 1986 ÛÙee keâuece 15 ceOÙes
veceto Deens. efoJeeCeer Øeef›eâÙee mebefnlee, 1908 ceOÙes efoJeeCeer keâefve‰ vÙeeÙeeueÙeele lemesÛe
efpeune Je GÛÛe vÙeeÙeeueÙeele efoJeeCeer ØekeâjCes ÛeeueefJeCÙeeÛeer keâeÙe&heæleer Ieeuetve efoueer Deens.
lÙeeceOÙes SKeeÅee oeJÙeeceOÙes DeLeJee DeefheueeceOÙes Skeâleheâea DeeosMe Peeuee. efkebâJee Debeflece
ngketâceveecee DeeosMe heeefjle Peeuee DeLeJee ØekeâjCe Jeeoer/DeefheueeLeeaÛÙee DevegheefmLeleercegUs Keejerpe
Peeues lej lÙee DeeosMeeÛee hegve&efJeÛeej keâjCÙeeÛee DeefOekeâej lÙee lÙee vÙeeÙeeueÙeeme efouee Deens.
cee$e Demee DeefOekeâej, «eenkeâ mebj#eCe keâeÙeÅeeves «eenkeâ cebÛe DeLeJee jepÙe «eenkeâ DeÙeesiÙe Ùeebvee
DeMeer ØekeâjCeeÛÙee «eenkeâ mebj#eCe keâeÙeÅeevegmeej Ûeeueleele lÙee keâeÙeÅeele veceto veenerle. ÙeeÛeeÛe
DeeOeej IesJetve cee. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves jepeerJe hee"keâ-efJe DeÛÙegle keâeMeerveeLe Ùee efveJee[ŸeeceOÙes
efpeune «eenkeâ cebÛe lemesÛe jepÙe «eenkeâ DeeÙeesie Ùeebvee SkeâleHeâea DeeosMe hejle IesCÙeeÛee,
hegveefJe&ueeskeâveeÛee DeefOekeâej vemeuÙeeÛes mhe° kesâues Deens.
jepÙe «eenkeâ DeeÙeesieeves Deefheue [erDeeÙe[er kesâuÙeeveblej lÙeeÛeer hegve&mLeehevee keâjCÙeemee"er
ÙeeefÛekeâekeâlÙee&ves kesâuesuee Depe& jepÙe «eenkeâ DeeÙeesieeves efmJeke=âle keâ®ve veeWoJetve IesCÙeeme vekeâej
efouÙee Je®ve cee. cegbyeF& GÛÛe vÙeeÙeeueÙeeÛÙee Deewjbieeyeeo Keb[heer"eceOÙes De®Ce - efJe mebiecesÕej
ner ÙeeefÛekeâe oeKeue Peeueer nesleer. cee. GÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves cee. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeÛÙee jepeerJe
hee"keâ Ùee ØekeâjCeeleerue efve<keâ<ee&Ûeer veeWo Iesleueer. ÙeeefÛekeâekeâlÙee&ves pÙee efoJeMeer lÙeeÛes Deheerue
[erDeeÙe[er Peeues lÙeeÛe efoJeMeer Deheerue hegve&mLeeheerle keâjCÙeemee"er meeoj kesâuesuee Depe& «eenkeâ
DeeÙeesieeves veeWoJetve IesCÙeeme vekeâej efouÙeeJe®ve cee. GÛÛe vÙeeÙeeueÙeele ÙeeefÛekeâe oeKeue kesâueer
ner heefjefmLeleer efJeÛeejele IesJetve lemesÛe ÙeeefÛekeâekeâlÙee&Ûeer efpeune «eenkeâ cebÛeeÉejs efvekeâeue osleevee
kesâuesueer efJeheÙe&mlelee jepÙe «eenkeâ DeeÙeesieeuee oeKeJetve osCÙeeÛeer mebOeer peeJet veÙes cnCetve efjš
ÙeeefÛekeâe cebpetj keâ®ve jepÙe «eenkeâ DeeÙeesieeme Deheerue iegCeJeòesJej SskeâCÙeeÛes DeeosMe efoues.
hene-De®Ce-efJe-mebiecesÕej
2014 (4) ceneje°^ uee@ peve&ue 757
mejkeâejer DeefYeÙeesòeâÙeeves Kešuee ceeIeejer
Iesleevee Je lÙeeme mebceleer osleevee
vÙeeÙeeueÙeeÛÙee mJeleb$ÙeeÛee efJeÛeej keâjeJee
Heâewpeoejer Øeef›eâÙee mebefnlee, 1973 ÛÙee keâuece 321 DevJeÙes mejkeâejer DeefYeÙeesòeâe DeLeJee
meneÙÙekeâ mejkeâejer DeefYeÙeesòeâe Ùeeme lees neleeUerle Demeuesuee Kešuee hejle IesCÙeemee"er keâesše&Ûeer
hejJeeveieer ceeiele Demelees. Demes keâjleevee lÙeeves mJele: mJeleb$eheCes efJeÛeej keâ®ve yee¢e ØeYeeJeeKeeueer
ve ÙesCes DeefYeØesle Demeles keâejCe lÙeeÛeer efveÙegòeâer mejkeâejer DeefYeÙeesòeâÙeemee"er ’mejkeâej’ ns lÙeeÛee
he#ekeâej Demeles lÙeecegUs mejkeâejÛÙee megÛevesefMeJeeÙe KešuÙeeletve ceeIeej IesCes ÙeesiÙe vemelesÛe
cegUer.
cee. Iešveeheer"eves efMeDeesvebove heemeJeeve (sheo namdan paswan ) Ùee ØekeâjCeeceOÙes
Heâewpeoejer Øeef›eâÙee mebefnlee, 1973 ÛÙee keâuece 321 ceOÙes veceto lejletoerJej efve<keâ<e& veeWoefJeues
Deensle. Ùee efve<keâ<ee&ceOÙes Demes cnšues Deens keâer, Ùee lejletoervegmeej mejkeâejer DeefYeÙeesòeâÙeeves
keâesCelÙee DeeOeejeJej Demee Depe& keâjeJee efkebâJee vÙeeÙeeueÙeeves lÙeeme mebceleer osCÙeemee"er keâesCelÙee
yeeyeer efJeÛeejele IÙeeJÙee Ùee efJe<eÙeer mhe° mebkesâle veenerle. Demes Demeues lejer vÙeeÙeeueÙeeves mejkeâejer
DeefYeÙeesòeâÙeeves lÙeeÛes keâle&JÙe heej hee[leevee Kešuee ceeIeejer IesCÙeeÛee efveCe&Ùe DeJewOeeefvekeâ
keâejCeebJe®ve lej Iesleuee veener vee ns heeefnues heeefnpes.
cee. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeheg{s Heâewpeoejer Øeef›eâÙee mebefnlesves mejkeâejer DeefYeÙeesòeâÙeeme keâuece
321 vegmeej efouesuÙee DeefOekeâejeÛÙee JeehejeÛes ØekeâjCe megveeJeCeerme Deeues nesles. lÙee ØekeâjCeebceOÙes
ueeÛeuegÛehele ØeefleyebOekeâ keâeÙeÅeevegmeejÛe heesefueme DeefOekeâeNÙeeefJe®æÛee Kešuee hejle IesCÙeemee"er
Depe& oeKeue Peeuee neslee. ne Depe& efJeMes<e vÙeeÙeeueÙeeves HesâšeUuee neslee Je lees DeeosMe cee. GÛÛe
vÙeeÙeeueÙeeves keâeÙece kesâuee neslee.
cee. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves mejkeâejer DeefYeÙeesòeâÙeeves DeMee JesUer mJeleb$eheCes efJeÛeej keâ®ve
Kešuee hejle IesleuÙeecegUs peveefnle meeOeues peeCeej Deens DeLeJee lÙeeme yeeOee ÙesCeej Deens.
ÙeeefJe<eÙeer meceeOeeve veeWoefJeues heeefnpes DeeefCe vÙeeÙeeueÙeeves lÙeeme Ùeebef$ekeâ heæleerves mebceleer osJet veÙes
Demee efve<keâ<e& veeWoefJeuee DeeefCe DeejesheerÛes Deheerue HesâšeUues.
hene - yewjece cegjueerOej-efJe-mšsš Dee@Heâ DeebOeÇØeosMe 2014
SDeeÙeDeej(megØeerce keâesš& efJekeâueer) heeve ›eâceebkeâ 4533
KešuÙeeÛÙee vÙeeÙe megveeJeCeermee"er mee#eeroejeme
hegvne hegjeJÙeemee"er yeesueeJeCes iewj veener
Heâewpeoejer Øeef›eâÙee mebefnlee, 1973 ÛÙee keâuece 311 vegmeej SKeeÅee KešuÙeeÛÙee
megveeJeCeer ojcÙeeve, ÛeewkeâMeer ØekeâjCeele DeLeJee Flej keâesCelÙeener mebefnlesvegmeej oeKeue nesCeeNÙee
ØekeâjCeele mee#eeroejebvee mee#e osCÙeemee"er Heâcee&JeCes, GheefmLele JÙeòeâerme mee#eeroej cnCetve
leheemeCes ceie lÙeeme mecevme yepeeJeues Demesue Jee vemesue, efkebâJee SKeeÅee mee#eeroejeme hegvne
yeesueeJeCes ns DeefOekeâej vÙeeÙeeueÙeele Deensle. Ùee DeefOekeâejeÛee Jeehej vÙeeÙeeueÙeeme SKeeÅee
KešuÙeele DeLeJee ØekeâjCeele melÙeeÛee MeesOe IesCÙeemee"er DeLeJee vÙeeÙe keâjCÙeemee"er keâjlee Ùesle
Demelees. SKeeÅee mee#eeroejeÛee Skeâoe peyeeye veeWoefJeuee Demesue Je lÙeeÛeer Øeeflehe#eeÉejs GuešleheemeCeer
Peeueer Demesue DeMee JesUer osKeerue mee#e osCÙeemee"er hegvne lÙee mee#eeroejeme yeesueefJeCÙeemee"er
osKeerue ÙeeÛe lejletoeRÛee DeeOeej vÙeeÙeeueÙe Iesle Demelees. ÙeeÛe lejletoerÛee efJeÛeej keâjCeeje
efveJee[e cee. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves ceVeeve MesKe -efJe-mšsš Dee@Heâ Jesmš yebieeue Ùee ØekeâjCeele
efouee Deens. YeejleerÙe ob[efJeOeeve lemesÛe Ieelekeâ heoeLe& keâeÙeÅeeleerue lejletoervegmeej DeheerueeLeea
efJe®æ Kešuee iegojuee neslee. leheeme DeefOekeâeNÙeeÛee hegjeJee veeWoefJeleevee Skeâe JÙeòeâerÛee peyeeye
lees JÙeòeâer veblej ce=le PeeuÙeeves ’ce=lÙethetJe& peyeeye’ cnCetve meboefYe&le Peeuee veener. Ùee keâejCeecegUs
leheeme DeefOekeâeNÙeeme mee#e osCÙeemee"er hegvne yeesueefJeCÙeeÛeer efJevebleer mejkeâej he#eekeâ[tve keâjCÙeele
Deeueer. Deejesheerhe#eeves lÙee leheeme DeefOekeâeNÙeeÛeer GuešleheemeCeer Peeueer Deens. lÙeecegUs lÙeeme
hegvne yeesueeefJeCes cnCepes hegjeJÙeeleerue $egšer Ye®ve keâe{CÙeemeejKes nesF&ue Demee Dee#eshe Iesleuee.
keâefve‰ vÙeeÙeeueÙeeves mejkeâejhe#eeÛee Depe& HesâšeUuee. cee. GÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves cee$e lees Depe& cebpetj
kesâuee. Je ’ce=lÙethetJe& peyeeyeeuee efveMeeCeer efoueer ve peeCes cnCepes mejkeâej he#eeÛeer Ûegkeâ Deens. lÙeeÛee
HeâeÙeoe Deejesheeruee oslee ÙesCeej veener Demee efve<keâ<e& veeWoefJeuee.
cee. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves DeejesheerÛes Deefheue HesâšeUtve cee. GÛÛe vÙeeÙeeueÙeeÛee efveCe&Ùe keâeÙece
kesâuee. cee. meJeexÛÛe vÙeeÙeeueÙeeves mejkeâej he#eeÛeer Ûetkeâ ceguÙeebkeâerle ve keâjlee vÙeeÙeeÛes lelJe
heeUues peeJes cnCetve mejkeâej he#eeÛeer mee#eeroejeme hejle hegjeJee osCÙeemee"er yeesueefJeCÙeeÛeer
ceeieCeer ceevÙe keâjle DemeuÙeeÛes cnšues.
hene - ceVeeve MesKe - efJe- mšsš Dee@Heâ Jesmš yebieeue.
2014 SDeeÙeDeej(megØeerce keâesš& efJekeâueer) heeve ›eâceebkeâ 4372

ROJGAR webside pdf LAYOUT.qxd

Article -yeksha Prashna.p65