open hartig - stichting Hart

OPEN ❤HARTIG
JAARGANG 33 - NR. 1
MAGAZINE SPORT EN FITNESS VOOR HARTPATIËNTEN
❤
LENTE 2015
H A R T- A K T I E F I S E E N S T I C H T I N G I N B E W E G I N G
❤
H A R T- A K T I E F R E G I O : H A A G L A N D E N E . O .
❤
W W W. H A R T A K T I E F. N L
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
-ColofonJaargang 33 - nr. 01 – lente 2015
Stichting Hart Aktief
Postbus 1153, 2280 CD Rijswijk
Tel: 070-393 41 77
E-mail: [email protected]
Voorzitter: Dick Koning
Sportlocaties
Hart-Aktief
Hieronder treft u de lijst aan met managers en aanspreekpunten
op de sportlocaties. Voor info: Kantoor Hart-Aktief 070-393 41 77
Dag
Openhartig
Eindredactie: Harro Roos
Coverfoto met dank aan De Keukenhof
Advertenties: HADEX - Niekerk
Tel: 0594-50 78 09
Opmaak: Landes Uitgevers - Drachten
Druk: Scholma Druk - Bedum
De volgende uitgave van OpenHartig
verschijnt juni 2015
Voor informatie over toezending van
OpenHartig kunt u contact opnemen via:
[email protected]
Kopij en tips voor de redactie graag mailen
naar [email protected].
Inleverdatum kopij volgende nummer:
15 mei 2015
Tijden
Zaalmanager/Aanspreekpunt
Telefoon:
Zaalsportlocatie Sporthal de Fluit - Fluitpolderplein 1 -Leidschendam
Maandag: 14.45 - 15.45 Dhr. F.Teunissen
070-327 82 60
Zaalsportlocatie Sporthal Loosduinen - Groen van Prinstererlaan 276 - Den Haag
Donderdag: 16.30 - 17.30 Mw. C.A.J.Wortman-Muller
070-329 51 21
Locatie Fitness HagaZiekenhuis - Leyweg 275- Den Haag
Maandag: 17.15 - 19.15 Dhr. F. Scholtes
Dinsdag:
17.15 - 19.15 Dhr. F. Scholtes
Donderdag: 17.15 - 19.15 Mw. G. Rathgeb
Vrijdag:
17.15 - 18.15
06-199 783 43
06-199 783 43
06-131 929 86
Maandelijkse tarieven voor het sporten bij Hart-Aktief
Zaalsport €22,50 per maand. Inschrijfgeld eenmalig €10,00
Fitness €27,50 per maand. Inschrijfgeld eenmalig €10,00
Inhoudsopgave:
Colofon en Sportlocaties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 3
Van het bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 4
Reanimatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 5
Ooievaarspas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 5
André van den Hoogenband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 7 & 8
Van de Hartstichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 8
Patiënt nog geen consument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 9 & 10
Deelnemersbijdrage: Elly . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 10
Nieuw onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 11
Bewegen en het NISB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 13 & 14
HAGA
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 15
Column . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 17
Mediterraan eten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 19
Dotteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 21
Bewegen en Zenuwstelsels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 23
Korte berichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 25
Stichting Hart Aktief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 26
❤
3
Van het bestuur
Toen ik vanochtend op mijn kantoor kwam, werd ik meteen
getrakteerd op een fraaie straal
zonlicht die door het raam piepte
en
mijn
bureau
verlichtte.
Heerlijk, het is weer lente.
Natuurlijk: de winter is mooi en
we mogen in Nederland trots zijn
op onze vier seizoenen maar ik
ben altijd weer blij als de ijskristallen plaatsgemaakt hebben
voor dauwdruppels die glinsteren
in de vroege ochtendzon. De
feestdagen en de ergste kou zijn
dan achter de rug en we kunnen
er weer met volle energie tegenaan. En ik heb er zin in!
De afgelopen maanden hebben de activiteiten van Hart Aktief natuurlijk full
swing doorgedraaid. We mochten in die
periode ook weer wat nieuwe deelnemers begroeten. Daar zijn we natuurlijk
blij mee maar we hebben nog steeds wat
ruimte voor nieuwe mensen. Dus blijf
Hart Aktief promoten, bijvoorbeeld
door folders bij je huisarts neer te leggen. Laat het me weten en ik zorg dat je
de folders krijgt. Bij voorbaat mijn dank.
In ieder geval wens ik de nieuwe deelnemers veel aangename uren fitness bij
Hart Aktief.
Zo langzamerhand nadert de nieuwbouw van het HagaZiekenhuis zijn voltooiing. Jullie weten dat ook de afdeling
Fysiotherapie naar het nieuwe deel
verhuist. Helemaal duidelijk wanneer
die actie plaats gaat vinden, is het nog
niet. Op dit moment kunnen we dus
alleen zeggen dat de oplevering van de
nieuwbouw in april is. Jullie horen
natuurlijk zo snel mogelijk van mij wanneer dat allemaal echt gaat gebeuren.
We zullen dat ook via onze website
laten weten.
De aangekondigde opknapbeurt van
hartaktief.nl is begonnen. Vooralsnog is
de website alleen geactualiseerd maar er
komt een volledige gedaantewisseling
aan. De site heeft de afgelopen jaren een
smeulend bestaan geleid en daar willen
we dolgraag een einde aanmaken. We
mikken op een toegankelijke site met
alle noodzakelijke informatie onder
handbereik en een helder beeld op het
laatste nieuws. Ook hier geldt: hebben
jullie tips, stuur dan even een mailtje
naar [email protected].
Misschien vinden jullie het leuk om je
partner een keer mee te nemen naar de
activiteit. Dat kan, laat het me maar
even weten. Als het in de smaak valt,
kan hij of zij zich natuurlijk altijd als
nieuwe deelnemer bij me aanmelden.
Jullie weten ongetwijfeld dat we ons
zeker niet alleen op hartpatiënten richten. Iedereen die baat heeft bij onze trainingssessies, dus ook iemand die uitsluitend zijn conditie wil opvijzelen, is
van harte welkom.
Veel sport- en fitnessplezier deze
lente!
Dick Koning,
Voorzitter Stichting Hart Aktief
❤
4
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
Kwaliteit van leven na reanimatie
vaak goed
Mensen die buiten het ziekenhuis gereanimeerd zijn en die de hartstilstand overleven, hebben een
jaar daarna heel vaak een goede kwaliteit van leven.
Dat is te lezen in het nieuwe boek ‘Harten vaatziekten in Nederland 2014’ van
de Hartstichting en blijkt uit het ‘ALASCA-onderzoek’ in Limburg en Noord
Brabant. In Nederland leven 1 miljoen
mensen met een hart- of vaatziekte. In
Nederland krijgen jaarlijks zo’n 16.000
mensen een hartstilstand buiten het ziekenhuis en daarvan wordt 50 % gereanimeerd. Mensen die de aanval overleven
hebben uitzicht op een heel goede kwaliteit van leven.
Binnen de ALASCA studie (Activity
and Life After Survival of a Cardiac
Arrest) die plaatsvond tussen 2007 en
2011, moesten patiënten 2 weken, 3
maanden en 1 jaar na de hartstilstand
vragenlijsten invullen. Patiënten gaven
aan na een jaar na de hartstilstand nog
wel in meerdere of mindere mate last te
hebben van vermoeidheid, emotionele
problemen en daarmee samenhangende
stress, maar ze vonden hun kwaliteit
van leven over het algemeen heel goed.
Vooral in de dagelijkse activiteiten of in
participatie in de samenleving merkten
ze dat hun situatie vóór en na de hartstilstand vergelijkbaar was gebleven.
Bovendien is 3/4 van alle patiënten na
een jaar weer ‘gewoon aan het werk’.
De gevonden cijfers zijn vergelijkbaar
met internationale studies op dit vlak.
De Hartstichting werkt eraan dat het in
héél Nederland mogelijk is dat omstanders binnen 6 minuten kunnen gaan
reanimeren, dus voordat professionele
hulpverleners ter plaatse zijn. Ze doen
dat niet alleen door op alle mogelijke
manieren het belang van het volgen van
reanimatiecursussen door de broodnodige vrijwilligers te onderstrepen, maar
ook door eenvoudige en snelle bereikbaarheid van AED’s te stimuleren. De
overlevingskans hangt namelijk direct
samen met reanimatie door omstanders
en de inzet van een AED, bij voorkeur
binnen die 6 minuten. Professionele
zorg door het ambulancepersoneel en
de behandelingen in het ziekenhuis
zoals een koelingsprotocol en een dottertherapie, dragen bij aan de overlevingskans.
Bron Hartstichting
De Ooievaarspas mogelijk bij Stichting Hart-Aktief
Hart-Aktief heeft erkenning gekregen van de gemeenten Den Haag, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg
om mensen met een smalle beurs in de gelegenheid te stellen door middel van de ‘Ooievaarspas’ te
werken aan zijn of haar conditie. Wij zijn hier erg blij mee en zullen alles in het werk stellen om dit
proces voor iedereen toegankelijk te maken.
Met deze tegemoetkoming mag er geen
belemmering meer zijn
voor de hartpatiënt om
de conditie te verbeteren en aan het sporten
deel te nemen. Hier
zijn wij ook een grote
voorstander van zijn.
Met de Ooievaarspas krijgt u een maximale korting van € 12,50 op het tarief
van de sportactiviteiten bij Hart-Aktief;
de deelnemer zelf is verantwoordelijk
voor de periodieke registratie van
zijn/haar pas op de sportlocaties tijdens
vooraf vastgestelde data.
Wilt u ook een Ooievaarspas?
• U kunt kijken of u in aanmerking
komt voor de Ooievaarspas op
www.denhaagopmaat.nl/ooievaarspas en daar tevens uw aanvraag
indienen.
• De levertijd van de Ooievaarspas is
maximaal acht weken.
• De Ooievaarspas is persoonlijk en
moet daarom worden voorzien van
uw pasfoto en handtekening.
Let op: een pas zonder foto of met een
loszittende foto is ongeldig.
• Voor deze aanbiedingen geldt de
maximum korting van €12,50.
U kunt dit navragen bij de aanbieder.
• Alle prijzen en aanbiedingen zijn
onder voorbehoud. Tussentijdse
aanpassingen zijn mogelijk.
• U kunt de Ooievaarspas niet
gebruiken in combinatie met andere
kortingen.
Voor meer informatie:
Hart-Aktief.
Postbus 1153
2280 CD Rijswijk
Tel: 070-393 41 77
E-mail: [email protected]
Of bij het zorgloket in uw woonplaats.
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
5
André van den Hoogenband: ik
zou Hart Aktief niet willen missen
André traint nu ruim vijf jaar bij Hart Aktief. Hij is bijna zeventig. Toen hij op zijn 61ste met
vervroegd pensioen ging, kreeg hij hartproblemen. ‘Het zit in de familie’, zegt hij, ‘we hebben
er allemaal last van.’ Op doktersadvies is hij gaan sporten en de laatste jaren gaat het goed
met André. Hij oogt vrolijk en ontbloot regelmatig zijn tanden in een parelende, aanstekelijke
lach. Op de vraag of hij Pieter kent, de Van den Hoogenband die naar Olympisch goud zwom,
zegt hij achteloos: ‘Nee, kennen niet, maar hij is ergens in de verte wel familie.’
‘Ik heb nu bijna 9 jaar een pacemaker’,
vertelt André. Sindsdien gaat het beter
met hem. Op aanraden van zijn dokter
is hij meer gaan bewegen, zo kwam hij
bij Hart Aktief terecht. In het begin
vond hij dat best lastig. ‘Je staat opeens
tussen allerlei vreemde mensen’, zegt
hij. Maar het wende snel, zeker toen hij
ook nog eens een oud-collega tegenkwam en nu voelt hij zich als een vis in
het water in de sportzaal van het
HagaZiekenhuis. André traint daar elke
dinsdagavond in de tweede groep. En
hij heeft het nog steeds naar zijn zin.
Echt zwaar zijn de trainingen volgens
André niet. ‘In het begin denk je als je
iets voelt wel meteen aan je hart, maar
die angst verdwijnt. Echt te pittig is het
niet. Als je maar goed op je eigen
lichaam let en uitsluitend doet wat je
aan kan. Is het voor jou te heftig dan doe
je even niet mee.’ Echt problemen tijdens de trainingen heeft hij niet gehad.
Integendeel, hij heeft het naar zijn zin en
denkt voorlopig niet aan stoppen. ‘Nee,
zeker niet,’ zegt hij. ‘Bovendien is het
gezellig’, zo benadrukt André. ‘Je ontmoet andere mensen en je vergeet daardoor dat je hartproblemen hebt. We
lachen heel wat af en laten iedereen in
zijn waarde. Dat is belangrijk. Ik zou het
niet willen missen. Zolang mijn gezondheid het toelaat, blijf ik het doen.’
Aan zijn hartproblemen denkt hij
sowieso maar liever niet, al heeft hij er
soms nog wel wat last van. ‘Anders kan
je jezelf wel opsluiten!’ lacht hij. ‘Dus
gewoon doorgaan en genieten van het
leven.’ Tot zijn pensionering werkte hij
als postbode bij de toenmalige PTT.
‘Veel sjouwwerk en aardig zwaar voor
je rug. Daarom heb ik de laatste tien jaar
alleen nog op kantoor gezeten, aangetekende stukken en zo. Wel altijd met plezier gewerkt.’
Naast het dikke uur bij Hart Aktief doet
André niet heel veel aan sport. ‘In het
begin wandelde ik heel veel, soms uren
achter elkaar, maar toen dacht ik: wat
schiet ik hiermee op? Natuurlijk doe ik
thuis wel klusjes. Stofzuigen, bood-
schappen, dat werk.’ Toch heeft hij nog
wel een andere passie, hij is twee avonden per week bezig bij zijn operettevereniging. Hij zit in het bestuur maar staat
ook aan de bar of doet andere klusjes.
Hij doet dat al dertig jaar, het is duidelijk zijn lust en zijn leven.
Destijds begon hij als bas-bariton in het
koor, daarna heeft hij wat solo-rollen
gezongen en nu is hij weer terug in het
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
>
❤
7
> koor. De optredens waren vroeger in het
Congresgebouw maar sinds vier jaar
zijn ze uitgeweken naar de Rijswijkse
schouwburg. Op dit moment studeert
het gezelschap Die Lustige Witwe in
van Franz Lehar. Een pittige klus. ‘Alle
voorstellingen moeten perfect zijn en
dat zijn ze ook.’ Een aantal reizen heeft
indruk op hem gemaakt. Zo zijn er
optredens geweest in Malta en Polen.
‘De armoede in dat land’, zegt hij bij de
herinnering aan het voormalige
Oostblokland. ‘De mensen waren zo
dankbaar toen we daar kwamen. Ze
stonden te huilen langs de kant.’
Aan het slot van het interview tikte
André me nog even op mijn schouder.
‘Ik wil graag nog even Frans Scholten
bedanken en alle andere vrijwilligers
van Hart Aktief. Ze doen veel werk. Zo
belt Frans mensen die een tijdje niet
geweest zijn, altijd even op om te vragen of er iets aan de hand is. Ja, een
bedankje is zeker op zijn plaats.’
Harro
Nieuwe behandeling herseninfarct
zorgt voor beter herstel
Patiënten met een ernstig herseninfarct herstellen beter en sneller als je het afgesloten bloedvat
snel weer openmaakt met een katheter. Ze hebben minder hersenschade, minder neurologische
klachten en functioneren beter in het dagelijks leven. Aan het onderzoek naar een nieuwe
manier om stolsels te verwijderen deden 19 ziekenhuizen mee en het werd gecoördineerd door
het Erasmus MC, AMC en Maastricht UMC+ . Het onderzoek werd medegefinancierd door de
Hartstichting.
Een herseninfarct heeft vaak ernstige
gevolgen, zoals spraakstoornissen en
verlamming. Zonder acute behandeling
raakt bijna de helft van alle patiënten
gehandicapt. Tot nu toe krijgt iemand
met een infarct standaard via de arm
een middel ingespoten dat stolsels
oplost. Dit werkt slechts bij 1 op de 10
patiënten. Daarom onderzochten de
behandelaars een nieuwe en betere
manier om het bloedvat snel, veilig en
effectief te openen. Men kwam uit op
‘dotteren voor de hersenen’.
Bij de nieuwe methode wordt via een
prik in de lies een dunne katheter in een
bloedvat gebracht. Deze katheter wordt
opgeschoven tot in de afgesloten slagader in de hersenen. Vervolgens wordt
❤
8
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
het stolsel via de katheter verwijderd.
Het onderzoek toont aan dat patiënten
die deze nieuwe behandeling ondergaan niet alleen beter en sneller herstellen dan patiënten die de behandeling
niet krijgen, maar bovendien zagen de
artsen na de nieuwe behandelingsmethode ook minder hersenschade op de
hersenscans. Patiënten hadden duidelijk minder problemen met bijvoorbeeld
lopen, aankleden en dagelijkse activiteiten.
Dit onderzoek kan grote en positieve
gevolgen hebben voor de behandeling
van patiënten met een acuut herseninfarct.
Per jaar komen ongeveer 2000 patiënten
in Nederland in aanmerking voor deze
nieuwe behandeling.
Een groot aantal patiënten kan op deze
manier een leven met ernstige beperkingen worden bespaard.
Bron: Hart en Vaatgroep en de
Hartstichting
Een patiënt is nog geen consument
Het Nivel (Nederlands instituut onderzoek gezondheidszorg) zocht door middel van interviews
met patiënten in drie ziekenhuizen naar de redenen van de keuze van die patiënten voor het
ene of het andere ziekenhuis. De resultaten werden begin dit jaar in het Nederlands Tijdschrift
voor Geneeskunde gepubliceerd. De vraag was: waarom kiezen weinig patiënten actief voor
het ‘beste’ ziekenhuis? Ze gaan gewoon naar een ziekenhuis in de buurt. Dat zet veel vraagtekens bij het huidige marktdenken in de zorg.
Van die geïnterviewde patiënten koos
70% passief voor een ziekenhuis: ze gingen naar het ziekenhuis waar de huisarts naar doorverwees, of naar dat wat
dicht bij huis was. Ze zochten ook niet
naar kwaliteitsinformatie over dat ziekenhuis. De overige patiënten (30 %)
deden dit wel, maar vaak met mate.
De resultaten van deze research
hebben consequenties voor ons
huidige zorgsysteem
‘Het idee van de actief kiezende patiënt
komt voort uit het marktdenken. Uit
ons onderzoek blijkt dat die principes
niet passen in de zorg. Dus is
het de vraag of keuzevrijheid
kan werken als instrument
om de zorg te verbeteren,’
zegt onderzoekster Jany
Rademakers. ‘Dit interessante onderzoek toont aan dat
patiënten zich nauwelijks als
kritische consument gedragen’, schrijven ook AMCdirecteur Marcel Levi en
VUmc-directeur Wouter Bos
in een commentaar. Wat rest
is volgens de ziekenhuisbestuurders een mechanisme:
de neiging van specialisten
en ziekenhuizen om complexe zorg te
concentreren. ‘Het aanbod is dan bepalend voor de beschikbare keuzes, niet
de regisserende verzekeraar of de kiezende patiënt’, aldus Bos en Levi.
Vraag van het onderzoek:
Waarom komt het keuzegedrag
van patiënten niet overeen met
de hervormingen in het nieuwe
zorgstelsel van de beleidsmakers. De antwoorden komen uit
veel interviews met patiënten
over hun keuze
In Nederland wordt van patiënten verwacht dat zij ‘actief’ een zorgaanbieder
kiezen, dat zij informatie over de kwali-
teit van zorgverleners inwinnen en
daarna het beste ziekenhuis uitkiezen.
Zo zullen zorgaanbieders op kwaliteit
gaan concurreren, waardoor die
omhoog gaat, is de veronderstelling van
het ‘marktdenken’.
In de praktijk kiezen patiënten niet
actief, maar gaan ze naar de zorgverlener die voor de hand ligt: het dichtstbijzijnde ziekenhuis of degene bij wie ze
vaker geweest zijn.
Verder beïnvloedt het verloop van de
ziekte het proces, waarbij diagnostiek
en behandeling elkaar afwisselen zonder dat er een moment is waarop een
keuze gemaakt kan worden.
Daarnaast maakt iedereen de keuze op
een andere manier. Jongeren, hoger
opgeleiden en patiënten met veel alternatieven in de buurt zijn eerder geneigd
actief te kiezen dan anderen.
Om verschillende inzichten te krijgen
werden interviews gehouden bij poliklinische patiënten van 3 ziekenhuizen op
meerdere
afdelingen
(Interne
Geneeskunde en Heelkunde). Patiënten
werd in de wachtkamer gevraagd of zij
wilden deelnemen. Nadat de patiënten
schriftelijk toestemming hadden gegeven, vroeg de interviewer o.a. waarom
zij specifiek naar dit ziekenhuis gegaan
waren.
Waarom kiest men voor ‘het
standaardziekenhuis’?
Het hing van veel factoren af of patiënten naar het standaardziekenhuis gingen of een actieve keuze maakten.
Patiënten kiezen niet actief, bijvoorbeeld omdat ze later alsnog van ziekenhuis zouden kunnen wisselen, snel
tevreden zijn, het niet normaal vinden
om actief te kiezen of omdat ze er vertrouwen in hebben dat hun huisarts of
specialist het juiste ziekenhuis voor hen
uitzoekt. Ze waren ook tevreden met
het standaardziekenhuis, omdat dit vast
een goed ziekenhuis was, het een UMC
was, er een korte wachttijd
was, het ziekenhuis intiem of
Nederlands was.
De rijdende trein
Anderen waren van mening
dat het belangrijk is om de
beste zorg te krijgen en dat er
best wel kwaliteitsverschillen
tussen ziekenhuizen bestaan.
Zij noemden situaties waardoor ze kritisch over ziekenhuizen of specialisten waren
geworden en die aanleiding
gaven tot het maken van actieve keuzes. Ze wilden bijvoorbeeld een second opinion of hadden
slechte ervaringen met het standaardziekenhuis.
Soms waren alternatieven beperkt. Er
waren weinig ziekenhuizen in de buurt
en patiënten, vooral degenen zonder
eigen vervoer, hadden geen tijd om te
reizen. In andere gevallen konden
patiënten slechts bij een paar ziekenhuizen terecht. Bovendien gaven patiënten
aan dat er tijdens hun ziekteproces geen
moment was geweest waarop ze een
ziekenhuis konden kiezen.
Metaforisch gesproken kwamen ze in
‘een rijdende trein’ terecht en was het
lastig of onlogisch om hier uit te stappen.
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
9
Het marktdenken, waar het zorgstelsel
op gebaseerd is, gaat ervan uit dat
patiënten een ziekenhuis kiezen.
Maar slechts een paar patiënten maakten een actieve keuze en er is vaak geen
sprake van een duidelijk keuzemoment.
Maar alle patiënten hechten waarde aan
de mogelijkheid om te kunnen kiezen.
Patiënten gaven aan dat bepaalde situaties zich duidelijk leenden voor een
actieve keuze zoals het moment waarop
bleek dat een operatie nodig was, bij
veranderingen in zorg- of thuissituatie,
toen bleek dat ze een ernstige of specifieke ziekte hadden waarvoor gespecialiseerde zorg nodig was of toen het standaardziekenhuis hen niet kon helpen.
Belang van keuzevrijheid.
Patiënten hechten groot belang aan hun
gezondheid; sommigen gingen op
“onderzoek” na een slechte ervaring.
De meesten waren tevreden met hun
‘keuze’. Anderen dachten dat ze geen
keuze hadden.
Bovendien bleek het vaak lastig om
actief te kiezen, als iemand al ergens in
behandeling is.
Het marktdenken lijkt niet goed
in de zorg te passen.
Om ervoor te zorgen dat patiënten toch
bij het ziekenhuis terechtkomen dat het
beste bij ze past en het idee van keuzevrijheid te verankeren zouden een aantal maatregelen genomen kunnen worden, bijvoorbeeld:
• het ontwikkelen van kwaliteitsinformatie voor huisartsen,
• het attenderen van patiënten op hun
keuzerecht gedurende hun gehele
ziekteproces
• het vergemakkelijken van de overstap naar een ander ziekenhuis.
Bronnen: Hartpatiënten Nederland;
“Medischcontact artsennet”, Heleen
Croonen; Ned. Tijdschrift voor
Geneeskunde.
Een bijdrage van een van onze
sporters uit onze mailbox
Lieve mensen,
Bijna 10 jaar geleden werd het grootste
gedeelte van mijn darmen verwijderd.
Er bleef nog maar 1,5 meter over. Voor
die tijd ging ik als een spring in het veld
door het leven. Ik sportte graag, maar
door die korte darm (het short bowl
syndroom) was dat onmogelijk geworden. Mijn energieniveau was zeer laag
en ik was blij, als ik een stukje kon wandelen. Gelukkig kon ik wel zonder sondevoeding en na jaren van uitpuzzelen
waar ik goed op reageerde, kwam ik
langzaam in een wat stabielere situatie.
Nog steeds durfde ik niet intensief te
bewegen. Het kostte me zoveel energie
en bovendien had ik door alle operaties
een lichte hartritmestoornis overgehouden. Ik was eigenlijk te bang om te sporten. Het vertrouwen in mijn lichaam
was ver te zoeken.
Afgelopen zomer was ik weer voor controle bij mijn MLD arts. Hij gaf me voorzichtig het advies om toch eens te gaan
fitnessen of iets dergelijks. Ik durfde de
stap te zetten. Vervolgens heb ik geïnformeerd naar de mogelijkheden in het
ziekenhuis en daar werd ik meteen met
open armen ontvangen. Onder begelei-
❤
10 HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
ding kon ik gaan sporten in mijn eigen
tempo. Dicht bij alle toeters en bellen
voor als het mis zou gaan. Dat was
belangrijk.
Voorzichtig ging ik het proberen en het
was fantastisch. Niet alleen hartpatiënten, maar ook andere mensen met
darmproblemen en evenwichtsstoornis
sen doen mee.
We doen zoveel verschillende oefeningen. Altijd op een stimulerende en leuke
manier aangeboden door de leiding.
Best heftig af en toe, maar met elkaar
gaat het zo vanzelf. De sfeer is altijd
gezellig en waar het natuurlijk allemaal
om gaat, is dat ik me zoveel beter ben
gaan voelen. Zowel lichamelijk als geestelijk. Een slechte dag is veel beter op te
vangen. Het vertrouwen in mijn lijf is
weer teruggekeerd. Dankzij het sporten
kon ik weer wandelen op het strand met
mijn hond.
Daar kreeg ik het idee om een strandwandeling te gaan organiseren voor een
goed doel. Onmiddellijk kreeg ik alle
medewerking van familie, vrienden en
kennissen. Afgelopen zondag hebben
wij met elkaar een bedrag van 1200 euro
bijeen gelopen voor de vluchtelingen in
Syrië. Ik was werkelijk euforisch. Dit
was een jaar geleden ondenkbaar
geweest.
Lieve mensen, laat je niet te snel weerhouden om het in ieder geval te proberen. Ik ben zo blij dat deze stichting
bestaat en mensen deze kans biedt. Dus
kom lekker sporten en zie waar het allemaal toe kan leiden!
Elly
Heb je ook een verhaal
voor ‘Openhartig’? Stuur het naar:
[email protected]
De Hartstichting investeert in nieuw grootschalig
onderzoek naar hart- en vaatziekten
Het gaat om projecten waarbij tientallen wetenschappers van medische centra en onderzoeksinstituten samenwerken aan behandelingen van hartinfarct, hartafwijkingen, hartspierziekten
en hartfalen. Elk onderzoek krijgt van de Hartstichting 1,5 tot 5 miljoen euro, in totaal 19,5
miljoen euro subsidie. Het gaat dit jaar om 5 onderzoeken.
Onderzoek naar genetische achtergrond van aangeboren hartafwijkingen
Mensen die als kind zijn geopereerd aan
een aangeboren hartafwijking, krijgen
later vaak complicaties, zoals hartritmestoornissen. Connie Bezzina,
hoogleraar cardiogenetica aan
het AMC. ”Nieuwe technieken
maken het nu mogelijk om uit te
zoeken welke genetische achtergrond een patiënt heeft, en welke
risico’s daarmee samenhangen.”
Het onderzoek levert ook informatie op over het risico om als patiënt
zelf een kind te krijgen met een aangeboren hartafwijking. Hierover is tot nu
toe weinig bekend, omdat patiënten tot
de jaren 70 van de 20e eeuw overleden
voordat ze volwassen waren.
Ontwikkeling van een nieuwe
methode om medicijnen beter in
het hart te krijgen en te houden
De Hartstichting investeert in de ontwikkeling van een nieuwe methode om
medicijnen beter in het hart te krijgen en
te houden. Het doel is om de hartspier
effectiever te repareren na een hartinfarct, zonder dat vervelende bijwerkingen ontstaan. Wetenschappers verwachten veel van bepaalde nieuwe medicijnen. Van Rooij zette een samenwerking
op met scheikundige Patricia Dankers.
“We maken een speciale gel, die via een
katheter wordt ingespoten in het hart na
een hartinfarct,” licht Dankers toe. “Zo
zorgen we dat de medicijnen op de juiste plek terechtkomen, en op het juiste
moment hun werk doen.” De onderzoekers verwachten dat deze nieuwe
methode bijdraagt aan een effectieve en
veilige genezing van het hart na een
hartinfarct.
Onderzoek naar mogelijkheden
om de stofwisseling te activeren
Kunnen we zorgen dat het lichaam op
een andere manier met zijn energie
omgaat, en zo het risico op hart- en
vaatziekten verkleinen? Dat is de vraag
die een groep onderzoekers de komen-
de jaren wil beantwoorden. De
Hartstichting verstrekt daarvoor subsidie. Steeds meer mensen zijn te zwaar
en lopen daardoor een verhoogd risico.
Een groep wetenschappers werkt aan
beter begrip en een nieuwe aanpak van
dit probleem. “We weten dat lichaamsbeweging gunstig is voor je gezondheid, ook als je niet afvalt”, vertelt
onderzoeksleider Patrick Schrauwen,.
“Bovendien blijken er verschillen te zijn
tussen mensen met overgewicht: de één
wordt eerder ziek dan de ander.” Frits
Rosendaal,
mede-onderzoeksleider,
licht toe: “Vetcellen slaan energie op. De
zogeheten ‘mitochondriën’ zorgen binnen de cel voor het gebruik van energie.
Wij verwachten juist daar nieuwe aanknopingspunten te vinden om hart- en
vaatziekten te helpen verminderen.”
Erfelijke hartspierziekten: op
zoek naar nieuwe oorzaken
“Waarom begint de ziekte bij de één
veel eerder en takelt het hart sneller af
bij de ander? Dat willen wij de komende 4 jaar ophelderen”, geeft onderzoeksleidster Jolanda van der Velden
aan. “Wij denken dat er een wisselwerking is tussen de erfelijke afwijking en
andere factoren in het lichaam. Daarom
zoeken we naar extra oorzaken die de
oorspronkelijke afwijking schadelijk of
juist minder schadelijk maken.” De
onderzoekers nemen ook het onderhoudssysteem onder de loep dat de
eiwitten in de hartspiercel gezond
houdt. Dit systeem gaat bij sommige
mensen als ze ouder worden sneller
achteruit dan bij andere. Daardoor stapelen zieke eiwitten zich in een te hoge
dosis in de hartspiercel op. De onder-
zoekers proberen het onderhoudssysteem van de hartspiercel zo te stimuleren dat erfelijke hartspierziekten niet of
later ontstaan. Op die manier hopen zij
ook nieuwe medicijnen tegen erfelijke
hartspierziekten te ontwikkelen.
Hartfalen door slecht werkende nieren?
Bij veel patiënten met diastolisch hartfalen werken de nieren
minder goed. Met steun van de
Hartstichting bestuderen onderzoekers óf iemand diastolisch
hartfalen kan krijgen door slecht werkende nieren. Ze kijken naar stofjes in
het bloed die het hart en de kleine
bloedvaten ziek maken. Gezonde nieren
filteren schadelijke stoffen uit het bloed.
Bij slecht werkende nieren lukt dit niet
goed. “Als bepaalde schadelijke stoffen
in het bloed blijven zitten kunnen kleine
bloedvaatjes beschadigd raken”, leggen
onderzoekers Dirk-Jan Duncker en
Marianne Verhaar uit. “Hier ligt de link
met diastolisch hartfalen. Bij deze vorm
van hartfalen zijn namelijk juist deze
kleine bloedvaten ziek.” De onderzoekers willen ontrafelen hoe diastolisch
hartfalen precies ontstaat en verergert,
om uiteindelijk behandelingen tegen
deze ernstige ziekte mogelijk te maken.
De nieuwe projecten zijn zorgvuldig
geselecteerd door een internationale
commissie van wetenschappelijke
experts. De projecten zijn onderdeel van
Cardiovasculair Onderzoek Nederland,
de
krachtenbundeling
in
het
Nederlands hart- en vaatonderzoek,
waar de Hartstichting deel van uitmaakt.
1. Het eerder herkennen van hart- en
vaatziekten
2. Hart- en vaatziekten bij vrouwen
3. Betere behandeling van hartfalen en
hartritmestoornissen en dus
4. Snelle behandeling van beroertes.
5. Nieuwe manieren om een gezonde
leefstijl lang vol te houden
Bron: Hartstichting
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
11
Bewegen en het NISB
Zo langzamerhand weet iedereen die met gezondheid bezig is wel dat bewegen goed is. Het
móet zelfs, elke dag minstens dertig minuten in een pittig tempo. Zonder te overdrijven natuurlijk, en altijd in voorafgaand overleg met de arts. Maar ja, hoe pak je dat het beste aan en heb
je daar allemaal wel tijd voor?
Een gemiddelde dag is bij de moderne
mens doorgaans toch al boordevol activiteiten. Allemaal dingen die moeten:
werken, eten, het gezin, het huishouden
met alles erop en eraan. En dan komt
daar ook nog fitness bij. Hoe creëer je
daar tijd voor? Je hebt het al zo druk! En
je wil toch ook weleens ontspannen, zo
leuk is die dagelijkse kastijding van je
spieren heus ook niet altijd.
Natuurlijk zit je ook nog eens met allerlei andere vragen. Doe je wat je doet wel
goed? Is het wel een goed idee iedere 24
uur op een hometrainer te klimmen. En
wat is dan de beste machine: een fiets,
een roeiapparaat of een loopband?
Trouwens, voor lopen, roeien
en fietsen hoef je natuurlijk niet
een apparaat in huis te halen,
dat kan ook gewoon in de buitenlucht. Gezond en goedkoop.
Maar ja, zo’n apparaat is wel
handig en je bent meteen niet
meer zo afhankelijk van het
weer. En wat is nu precies
gezond? Doe ik niet te veel of
juist te weinig? Moet ik van
alles bijhouden? Hoe voorkom
ik blessures?
Bij het zoeken naar informatie
over sport en bewegen op
internet kwamen we al gauw
terecht bij de website van het
NISB, Nederlands Instituut
voor Sport en Bewegen. Veel
weetjes zijn daar te vinden. Een
belangrijk deel van de site is
gewijd aan allerlei organisaties
op sportgebied, het sportbeleid
en de diverse opleidingen maar
het gaat ons natuurlijk om tips
voor onze dagelijkse portie
beweging. En ook die zijn er
genoeg te vinden.
De Nederlandse Norm
Gezond
Bewegen,
de
NNGB.
Deze norm bepaalt wat je op
welke leeftijd minstens aan
dagelijkse beweging en sport
moet doen om gezondheidswinst te
behalen? Het staat allemaal op de NISBsite, onderverdeeld naar leeftijdsklassen. Maar het aardigste is nog wel de
lange lijst met beweegtips van het NISB,
die te vinden is op 30minutenbewegen.nl. Een rijkdom aan tijdbesparende
manieren om te zorgen dat je genoeg
beweegt en toch ook aan de andere
zaken van een dag toekomt. Let wel: het
zijn algemene tips dus niet speciaal
bedoeld
voor
(ex)-hartpatiënten.
Daarom: zorg altijd dat je vooraf met je
cardioloog of huisarts overlegt als je aan
een nieuw bewegingsprogramma
begint. En forceer je nooit tijdens sport
of fitness. Ga voor het hele overzicht
van alle tips naar: 30minutenbewegen.nl. Activeer wel je flashplayer
want anders krijg je geen tip te
zien. Hierbij krijg je ook de
beweegtest aangeboden, een erg
handig tooltje om na te gaan of je
voldoende in beweging bent
geweest op een dag. Met dank aan
het NISB
Tip 1 van de site is voorspelbaar: beweeg tenminste vijf
dagen per week (maar liefst elke
dag) minimaal 30 minuten in
blokjes van tien minuten of meer.
Doe dat matig intensief, dus de
hartslag ligt dan iets hoger dan
normaal.
Hieronder een kleine greep uit de
lijst met in totaal zo’n 30 NISBtips. Kijk voor het hele overzicht
op de website.
Tip 2. De MET-waarde
Bij de omschrijving van matig
intensief bewegen gaan we uit
van de rustwaarde, deze duiden
we aan in MET.
De MET-waarde is 1 in rust. Is een
MET-waarde 2 dan verbruik je
tweemaal zoveel energie als in
rust. Onder matig intensief bewegen vallen alle activiteiten met een
MET-waarde tussen de 4 en de 6,5
MET. Bijvoorbeeld: wandelen (5
km/h) = 4 MET, fietsen (16 km/h)
= 6,5 MET, ruiten wassen en grasmaaien = 4 MET, boodschappen
doen met een zware tas = 5 MET,
trap op lopen = 6 MET. >
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
13
> Kijk, zo krijgt boodschappen doen ook
nog eens een extra leuk pluspuntje.
Tip 4
Wist je dat klussen en schoonmaken in
huis ook beweegactiviteiten zijn? Let
op: voor je ‘dagelijkse dertig minuten’
moet je minimaal 10 minuten achter
elkaar (matig intensief) in beweging
zijn.
Tip 5
Je voelt je zo futloos, het werk en de
kinderen slokken al mijn energie op.
Juist dan: bewegen! Want de remedie
tegen een futloos gevoel is actie.
Mensen die meer bewegen hebben minder kans op depressies. Al tijdens het
sporten maakt vermoeidheid plaats
voor nieuwe energie. Probeer bewegen
ook in te passen in uw dagelijks leven:
breng de kinderen met de fiets naar
school en ga lunchwandelen. Ook kleine beetjes helpen.
gen wanneer je al trek hebt. Neem dan
eerst bijvoorbeeld een banaan, mueslireep, krentenbol of ontbijtkoek.
Tip 9
Het lijkt vreemd, maar de wekelijkse
poetsbeurt van het huis kan een ware
workout zijn. Een half uurtje ramen
zemen levert je al snel 120 verbruikte
calorieën op. Efficiënter kan niet.
Tip 13
Geen tijd om te bewegen? Bewegen is
gemakkelijk in te passen in het dagelijks
leven en je kunt het vaak combineren.
Spreek bijvoorbeeld af om dagelijks met
je collega's te gaan lunchwandelen.
Tip 28
Niets werkt zo motiverend als het zien
van vooruitgang. Let daar dan op!
Wellicht krijg je snel een betere conditie
en kun je langer achter elkaar rennen.
Of je kunt steeds meer gewichten tillen.
Misschien zie je dat je afvalt of dat je
zonder moeite kunt fietsen en praten
tegelijk. Houd je vooruitgang zo goed
mogelijk bij en put daar motivatie en
inspiratie uit. Je moeite wordt beloond
met een verbeterde gezondheid. Je kan
dit proces makkelijk in de gaten houden
met een van de vele handige apps die
tegenwoordig op de markt zijn,
Tip 6
Je verbrandt aardig wat calorieën met
traplopen. Berekening: 0,13 x het eigen
lichaamsgewicht. Dit is het aantal kcal
dat men per minuut verbrandt. Als
voorbeeld: 0,13 x 65 kilo = 8.45 kcal per
minuut traplopen.
30 minuten traplopen per dag geeft bij
bovenstaande berekening een verbruik
weer van 253,5 kcal. = ongeveer een
broodje frikadel zonder saus.
Tip 8
Tijdens het bewegen ga je transpireren.
Zorg ervoor dat je dit vochtverlies aanvult. Gewoon water drinken is voldoende. Vruchtensappen of energiedrankjes
zijn ook goed, maar deze drankjes
bevatten suikers. Start niet met bewe-
Tip 15
Beweeg op een manier die jij leuk vindt.
Maak bijvoorbeeld een wandeling in het
bos of in het park, fiets door een mooie
omgeving, neem een (gezonde) picknickmand mee en ga onderweg picknicken. Zo maak je het nog leuker.
Tip 21
Wil je weten of jij in
een week voldoende
in beweging komt?
Houd
eens
een
beweegdagboek bij in
je kalender of agenda.
Alleen de beweging
die tien minuten of
langer duurt wordt
meegenomen voor je
‘Dagelijkse dosis dertig’.
Je kunt ook de dagelijkse
beweegtest
doen.
Tip 24
Je bent van plan om
meer te gaan bewegen? Wanneer dan?
Hoe dan? Ervaring
❤
14 HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
leert dat hoe concreter je plan is, des te
groter de kans dat je het doorzet en uitvoert. Dus: “elke vrijdag ga ik zwemmen van 12.30-13.30 uur”. Vraag je partner of vriend je te steunen in je voornemen. Overleg voor je begint wel eerst
met je arts.
Tip 30
Heb je blessures, een medische aandoening of ben je zwanger? Dan is het goed
mogelijk dat je niet alle sporten of
beweegvormen mag doen. Vraag je fysiotherapeut of huisarts om raad.
De totale Beweegtest vind je :
http://beweegmenu.30minutenbewegen.nl/index.php?p=566848
Bron: Nederlands Instituut voor Sport en
Bewegen (NISB)
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
15
Column
Lekker lopen in de lente
Sommige mensen zijn dolblij met de
vier seizoenen. Ik hoor daar absoluut
niet bij. Okay, de lente kan er meestal
wel mee door, zie ook Van het bestuur
elders in dit blad. In de zomer is het
vaak echt fijn. De herfst kan meevallen
en de winter is hoe dan ook verschrikkelijk. In dat vermaledijde seizoen
speelt mijn leven zich vooral binnenshuis af. Lekker warm bij de kachel met
een goed boek, de deur op slot, een
heerlijk glas wijn in de hand terwijl je
brein op een soezerige manier stoeit met
levensvragen als 'waarom zijn we hier'
en 'wat is de zin van dit bestaan'. Vragen
waar je niet zo snel een antwoord op
vindt. En dat stoeien van je grijze massa
is dan ook meteen de enige beweging
die je lichaam krijgt. Voor lekker en in
gezwinde pas buiten lopen is het
immers veel te koud, te glad, te nat, te
winderig en te guur.
Die wat apathische houding is natuurlijk niet goed voor je gezondheid.
Daarom modder ik elke dag wat op een
hometrainer, doe lusteloos wat grondoefeningen en wring mijn gekrenkte
lichaam in allerlei ongemakkelijke houdingen die overal pijn doen en je duidelijk het gevoel geven dat de jaren nu
echt hebben toegeslagen. Komt iemand
toevallig de kamer in waar je zo bezig
bent, dan moet hij ogenblikkelijk met zuurstof worden bijgebracht. En dat gevoel van belachelijk zijn raak je dan vervolgens niet meer kwijt, dus zie je
vanaf dat moment zelf ook hoe
ridicuul je bezig bent. Je verrekt
je spieren en perst het kraakbeen tussen je botten uit.
Natuurlijk is dat een grappig
gezicht. Als ik het me zo voorstel moet ook ik lachen, huilen
helpt nu eenmaal niet.
Daarom kijk ik net als Dick
Koning, voorzitter van Hart
Aktief, elk jaar reikhalzend uit
naar de lente. In maart gooien
we de deuren open, verven de muren,
boenen de vloeren en trekken naar buiten. Heerlijk! En ik kan dus weer lopen
in die onbetaalbare vrije natuur. In het
nabijgelegen Zuiderpark haal ik dan
mijn hart op. Echt joggen, lukt me niet
meer. Als ik dat doe heb ik steeds het
gevoel dat mijn benen langzaamaan in
mijn romp verdwijnen. Dat doe ik dus
niet maar een flinke snelheid van 6 tot 7
kilometer per uur probeer ik waar te
maken. Om te controleren of ik dat haal,
heb ik altijd een speciale app bij me die
alle geheimen van mijn tocht onthuld:
gemiddelde
snelheid,
afgelegde
afstand, kaart van het parkoers en, ook
niet onbelangrijk; het aantal calorieën
dat ik ben kwijtgeraakt. Genieten in
optima forma.
Deze winter heb ik me een tijdje overgeleverd aan Tai Chi, ik had dat vorig jaar
al aangekondigd. Heel mooi en enorm
voordeel: je kan het binnen doen! Ik zeg
het maar meteen: het was geen succes.
Okay, de bewegingen zijn prachtig en
het is hartstikke gezond. Absoluut een
aanrader voor iedereen die niet zoals ik
motorisch gestoord is. Tijdens de proefles begon het al. De gymzaal waar de les
plaatsvond was groot en hoog en vol
met mensen die zich geroutineerd
voortbewogen in van die judoachtige
taichi-kostuums. Met een jaloersmakende soepelheid werkten ze de lastige
oefeningen van de vechtsport af alsof ze
dat dagelijks deden. En dat zal ook wel
want een rechtgeaarde taichi'er traint
elke dag. Ik heb één oefening meegedaan, maar raakte daarbij zo in de
knoop met mijn ledematen dat ik de
zaal even later ook vanaf de grond kon
bekijken. Ik zei het al: geen succes dus.
En nu is het dan weer lente. Ik kan de
rigor mortis van de winter er weer
vanaf lopen. Het was niet eenvoudig
deze winter om in beweging te blijven,
maar het is gelukt. Ook al dank zij Hart
Aktief waar ik soms tegen heug en
meug toch naartoe slofte, ondanks wind
en regen. Ik geef het eerlijk toe: ik moet
mezelf soms over een gevoel van 'het is
zulk rotweer, ik blijf lekker thuis' heen
zetten. Ik spijbel dan ook weleens, maar
vaak lukt het me om toch te gaan. Ik
denk dan aan het credo van Theo de
Goeij: weet je wat ik doe als ik een keer
geen zin heb? Wel, dan ga ik gewoon!
Theo traint 's maandags in de eerste
groep. Zijn weergaloze spreuk breng ik
graag in praktijk En dat werkt goed. We
hebben een leuke groep, de tweede op
de maandagavond, en door de oefeningen krijg je nieuwe energie. Ik ben altijd
blij dat ik ben gegaan.
Natuurlijk moet je je niet zo door
seizoenen in de luren laten leggen. Elke seizoen heeft zijn charme, zeggen ze en dat zal best
waar zijn. Als je ervoor openstaat:
sneeuw, ijs, ijzel en bittere kou,
valt er veel te genieten. Ik heb
daarom besloten om het komende winter anders te gaan doen. Ik
duik daar vol in, zo heb ik mij
voorgenomen. Ga elke dag een
halfuur door weer en wind lopen
en ga voor het eerst van mijn
leven op skivakantie. Heerlijk
winter, roep ik de hele dag luidkeels! Maar voorlopig ben ik dolgelukkig dat het weer lente is.
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
17
De mediterrane keuken (uit landen rond de Middellandse Zee) wordt
beschouwd als een van de gezondste ter wereld en hij staat zeker
bekend als een manier van eten die hart- en vaatziekten vermindert.
Bovenal is het een keuken voor lekkerbekken.
De gerechten ontstonden door het
gebruik van verse producten uit de
omgeving.
Vlees met aandacht voor schaap en lam,
kaas, verse groenten, kruiden en paddenstoelen en natuurlijk veel vis.
De bevolking waardeert het eten om de
versheid en kwaliteit van de producten
en de simpele puurheid van het gerecht.
Èn die manier van koken kan mogelijk
de ‘Franse paradox’ verklaren.
Volgens de FAO, de voedselorganisatie
van de VN, eet een Fransman meer vet
per dag dan de gemiddelde Amerikaan
(wel vier keer meer boter en kaas). Toch
wijst de Hartstichting erop dat er in de
VS veel meer mensen met fatale hartkwalen zijn dan in Frankrijk. Men dacht
dat dat kwam omdat Fransen zoveel
rode wijn drinken.
Onderzoek wijst inderdaad uit dat matige drinkers een kleinere kans maken op
een hartaanval.
Maar Dr. Will Clower verklaart in zijn
boek Vet verkeerd de paradox toch nog
heel anders:
Fransen gebruiken 80 % van hun vet uit
magere zuivel: melk, kaas, boter, yoghurt. Ze eten meer vis (gemiddeld 3
keer per week). Ze nemen kleinere porties en vooral meer tijd om aan tafel te
eten. Ze eten weinig suiker en snoepen
minder
tussen
de
maaltijden.
Bovendien vermijden ze fast food.
Ze brengen ook meer tijd in de open
lucht door en dat gaat gepaard met
meer lichaamsbeweging én vooral: ze
hebben veel minder stress! Kortom ze
leven zoals iedereen dat eigenlijk zou
willen……nou wat houdt dan ons
tegen?
De hoofdbestanddelen van de mediterrane keuken zijn dus vooral veel verse
groenten als aubergines, courgettes,
artisjokken, uien, tomaten, erwten,
bonen, knoflook, verse vis en een royale
keus uit kazen, worsten en rauwe en
gedroogde ham. En er staat vaak rijst en
pasta en zaken als couscous & bulgur
op het menu. Er wordt maar weinig
zout gebruikt. Daartegenover is er een
overvloed aan verse en gedroogde kruiden als smaakmakers. En dan nog dat
matige gebruik van die lekkere wijn.
Logisch dus: dit jaar vindt u hier mediterrane recepten! We beginnen met een
schotel waar je afhankelijk van het seizoen simpel mee kan variëren. De keuze
van de wijn staat een ieder vrij. ☺
Mediterrane salade met rode puntpaprika, witte kaas en granaatappelpitten
Dit is stressloos en simpel een heerlijke
maaltijd maken: snijden, dressing
erover, garneren en klaar.
De combinatie van gedroogde- en verse
(Italiaanse) kruiden maakt dit een snel
recept. Ook qua voorbereiding kost de
salade weinig moeite: maak de dressing, snij alles klein en zet alle ingrediënten in de koelkast. Het opdienen
van de salade is dan een kwestie van
mengen, dressing erover gieten, mooi
opdienen en lekker genieten!
Soms zijn olijven zouter dan je denkt,
dus serveer die maar apart in een bakje.
1 handje fijngesneden bieslook en 1
handje gesneden platte peterselie,
2 à 3 fijngesneden lente-uitjes, wat dille
(uit een potje),
olijfolie, citroensap of wijnazijn en
gedroogde kruiden naar smaak
Plat Turks brood of Foccia
Bereiding
Maak eerst een saladedressing door de
gedroogde kruiden te mengen met een
scheut citroensap of wijnazijn en
3 x zoveel olijfolie. Even proeven, evt.
een beetje peper uit de pepermolen toevoegen en dan de dressing koud zetten.
Hou verse kruiden, granaatappelpitten,
kaas en olijven apart. Snij alle overige
ingrediënten in kleine blokjes en meng
die zaken door elkaar. Verwijder eerst
de vochtige zaadlijsten van de komkommer en soms de tomaten. Je kunt de
salade met de dressing maar kort bewaren als hij af is. Dus zet nu, tot je de salade opdient, alles koel weg.
Voor het opdienen giet je de dressing
over de door elkaar gehusselde blokjes
ingrediënten. Garneer de salade vervolgens met alle fijngesneden verse kruiden, stukjes witte kaas, gescheurd of
gesneden, en de granaatappelpitten,
(check wel even of alle eters daar dol op
zijn). Geef de ( wat zoutere) olijven
apart in een bakje.
Serveer er royaal Foccia of Turks brood
bij dat je eerst even in de oven hebt verwarmd.
Goed voor je gezondheid, je
humeur en je smaakpapillen.
Nodig voor circa 4 personen
1 (kleine) komkommer
12 tot 15 trostomaatjes
1 groene paprika
1 rode puntpaprika
1 heel fijn gesneden groene peper zonder zaadjes en zaadlijsten, bijvoorbeeld
een jalopena-peper. Let op: dit is pittig!
130 gram witte kaas (liefst mozzarella;
anders niet-zoute feta)
Een schaaltje olijven, naar keuze zwart,
groen of gevuld
2 handjes granaatappelpitten
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
19
Dotteren is de beste manier om een hartinfarct te bestrijden,
maar nieuw onderzoek laat risico’s zien. Het VUmc roept
cardiologen op naar oplossingen te zoeken.
Van de patiënten die na een acuut hartinfarct worden gedotterd, krijgt tot 30 procent hierna
een bloeding in het hart. Patiënten worden moe, zijn kortademig of houden vocht vast.
Jarenlang werd gedacht dat dit onvermijdelijk was. Het hart was te veel beschadigd tijdens het
infarct. Het onderzoek van het VUmc toont aan dat er een verband is tussen het dotteren en de
bloedingen in het hart.
Bij een hartinfarct krijgt het hart te weinig bloed en zuurstof, doordat een
kransslagader is dichtgeslibd. Om de
ader open te krijgen, wordt de dotterbehandeling uitgevoerd, vaak met succes.
Nu is gebleken dat de omliggende kleine bloedvaten deze nieuwe stroom
bloed niet altijd aankunnen. Door het
infarct zijn ze beschadigd en ontstaat
lekkage. De bloedingen worden mogelijk erger door de antistollingsmedicijnen die cardiologen voorschrijven.
Cardioloog Niels van Royen van het
VUmc benadrukt dat dotteren van
levensbelang is én blijft. “Als je thuis op
de bank blijft zitten na een hartinfarct, is
de kans dat je overlijdt één op de drie,”
legt hij uit. “Als je snel wordt gedotterd,
is de kans op overlijden nog maar 5 tot
10 %. Dotteren is nog steeds de beste
manier en redt levens, maar de behandeling kan nóg beter.”
Toch is de behandeling van een
acuut hartinfarct nog voor verbetering vatbaar.
De dotterbehandeling heeft talloze
levens gered, maar zorgt soms voor een
bloeding in de hartspier. Dat beschrijven studente geneeskunde Ryanne
Betgem en onderzoeker Guus de Waard,
van VUmc, deze week in een reviewartikel in het tijdschrift Nature Reviews
Cardiology. Ze doen ook aanbevelingen
voor verbetering van de behandeling.
Bij een acuut hartinfarct ondergaat een
patiënt in Nederland een dotterbehandeling: de verstopte kransslagader
wordt vrijgemaakt en de interventiecardioloog plaatst in de ader een stent (een
buisje dat het bloedvat openhoudt).
Het dotteren is een succesvolle ontwikkeling, die sinds de jaren negentig vele
levens heeft gered. Jaarlijks krijgen in
Nederland zo’n 15.000 mensen een
acuut hartinfarct.
Dotteren is echter niet alleen een succesverhaal, zo blijkt uit een literatuurstudie
door Ryanne Betgem, en onderzoeker
Guus de Waard. Zij publiceren deze
week samen met collega’s in het gerenommeerde vaktijdschrift Nature
Reviews Cardiology. De dottertherapie
is weliswaar zeer succesvol, maar
behandelde patiënten ontwikkelen
soms daarna hartfalen, mede veroorzaakt door een bloeding in de hartspier
De hypothese: tijdens het hartinfarct zorgt de afwezigheid van
zuurstof en bloeddruk voor
beschadiging van de kleine vaten
in het hart
Wanneer de kransslagader wordt
geopend bij het dotteren, zorgt het
plotsklaps op gang komen van bloed
ervoor dat bloedvaatjes verder kapotgaan, met als gevolg een bloeding in de
hartspier zelf. Deze bloeding verhindert
het herstel en leidt op termijn mogelijk
tot hartfalen. Betgem noemt in haar artikel maatregelen die bloedingen naar
verwachting kunnen beperken of voorkomen.
Ten eerste zou het bloedvat langzamer
geopend kunnen worden, zodat de plotselinge druktoename op de kleine vaten
kleiner is. Ook het verlagen van de
bloeddruk tijdens de dotterprocedure
zou een gunstig effect op de kwetsbare
vaatjes kunnen hebben. Tenslotte zouden cardiologen ook het toedienen van
de antistollingsmiddelen kritisch tegen
het licht moeten houden.
Betgem en haar collega’s roepen vakgenoten op om meer onderzoek hiernaar
te doen. Aan het VUmc wordt nu al
experimenteel en klinisch onderzoek
gedaan.
Hoofdauteur Ryanne Betgem is nog
masterstudent bij de opleiding geneeskunde van VUmc School of Medical
Sciences en het komt niet vaak voor dat
een student al publiceert in een tijdschrift met het niveau van Nature
Reviews Cardiology..
Bron :VUmc nwe publicaties
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
21
Ook Hartstichting pleit voor bewegen
Ons hoofddoel blijft voldoende bewegen. Genoeg bewegen, minstens een half uur per dag,
houdt hart en bloedvaten in conditie, verlaagt de bloeddruk en maakt de kans op hart- en
vaatziekten en een beroerte kleiner. Het is goed om elke dag te bewegen. De Hartstichting
vraagt er weer eens aandacht voor.
Bewegen geeft een fit, energiek en
gezond gevoel. Door lichaamsbeweging
verdwijnen zorgen en spanningen naar
de achtergrond. Mensen die genoeg
bewegen, slapen lekkerder en staan fitter op.
Bewegen is goed voor het hart en de
bloedvaten; het zorgt voor een betere
verhouding tussen de cholesterolgehaltes en een gezond gewicht: hoe meer
iemand beweegt, hoe meer het gewicht
op peil blijft. Bewegen: het verbetert de
spijsvertering, gaat botontkalking tegen
en heeft een gunstig effect op diabetes
(suikerziekte)
uitgebreide tips in elders in het blad.
Al snel na een hartinfarct, dotteren of
hartoperatie zal een patiënt mee kunnen
en moeten doen aan hartrevalidatie.
Hier leert de hartpatiënt onder deskundige begeleiding om opnieuw de (sportieve) grenzen te ontdekken.
Hart Aktief biedt sport- en beweegactiviteiten speciaal voor hartpatiënten
onder deskundige begeleiding. De
begeleider houdt rekening met uw aandoening en zorgt ervoor dat het aanbod
is afgestemd op uw mogelijkheden.
Bron o.a. Hartstichting
Voor iemand die niet gewend is om te
bewegen, is een half uur best veel.
Bewegen hoeft niet meteen een half uur
achter elkaar. Drie maal 10 minuten of 2
keer een kwartier is ook goed. Zie de
Het zenuwstelsel en hart- en vaatziekten
Mensen bij wie het autonome zenuwstelsel niet goed functioneert, hebben een
verhoogd risico op hart- en vaatziekten en diabetes.
“Het functioneren van het autonome
zenuwstelsel lijkt mede te bepalen hoe
ongezond overgewicht voor iemand is”,
aldus Stefanie Hillebrand. Onderzoek
legt soms een verband bloot, waarbij
onbekend is of er sprake is van een oorzaak-en-gevolgrelatie.
Promovendus Stefanie Hillebrand
onderzocht voor haar promotieonderzoek of het autonome zenuwstelsel ook
een rol speelt bij het ontwikkelen van
diabetes en hart- en vaatziekten bij
gezonde mensen. Het autonome
zenuwstelsel regelt allerlei lichaamsfuncties en bestaat uit twee takken, legt
Stefanie uit. “Het parasympatische deel
is actief in rustige periodes en zorgt dan
voor een rustige hartslag en een actieve
spijsvertering. En het sympathische deel
werkt vooral tijdens perioden van activiteit, zoals tijdens lichamelijke inspanning en emotionele momenten.”
Hormonen en ontstekingsfactoren
Hillebrand onderzocht hoe dik zijn je
autonome zenuwstelsel beïnvloedt.
Vroeger werd gedacht dat weinig activi-
teit van het sympathische zenuwstelsel
zou leiden tot opslag van lichaamsvet.
“Maar nu wordt juist het tegenovergestelde verondersteld. Een hoge activiteit
van het sympathische zenuwstelsel en
een lage activiteit van het parasympatische zenuwstelsel zouden zorgen voor
overgewicht en ziekte.” Onderzoek
toont aan: hoe meer lichaamsvet, hoe
actiever het sympathische zenuwstelsel.
Dat geldt vooral als het vet is opgeslagen rond de organen in de buik. Dit vet
produceert hormonen en ontstekingsfactoren die het sympathische zenuwstelsel mogelijk stimuleren.
“ Activatie van het sympathische
zenuwstelsel is op zich niet slecht, maar
als het chronisch te veel geactiveerd
wordt wel,” zegt Hillebrand. “Bij
gezonde mensen kan het lichaam goed
schakelen tussen beide zenuwstelsels,
afhankelijk van wat het lichaam nodig
heeft. Wanneer de werking van het
autonome zenuwstelsel verminderd is,
verloopt de aanpassing minder goed en
is vooral het sympathische zenuwstelsel
dominant.”
Risico voor het hart
Bekend was dat mensen met hart- en
vaatziekten met een slechter functionerend autonome zenuwstelsel een minder gunstige prognose hebben.
Hillebrand’s onderzoek laat zien dat
dan iedereen slechter af is: “Gezonde
mensen met een slechtere functie van
het autonome zenuwstelsel hebben tot
45 % meer kans op het ontwikkelen van
hart- en vaatziekten.” Het actievere
sympathische zenuwstelsel zorgt voor
een hogere concentratie vetten in het
bloed
“Je merkt het zelf niet als je autonome
zenuwstelsel slechter gaat werken. Het
is bekend dat overgewicht in het niet
gezond is, maar voor de een is het veel
slechter dan voor de ander. En daar is
dus wellicht iets aan te doen!”
Bron: LUMC
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
23
VIER KORTE WEETJES
Slecht werkende nieren oorzaak hartfalen?
Wetenschappers van onder meer het
Erasmus MC gaan onderzoeken of
slecht werkende nieren de oorzaak kunnen zijn van hartfalen. Nederland telt
bijna 130.000 patiënten met hartfalen,
van wie de helft kampt met de diastolische variant. Bij diastolisch hartfalen
pompt het hart niet goed, omdat het te
stijf is. Het kan zich niet goed ontspannen en vullen met bloed, waardoor het
minder bloed uitpompt. De aandoening
is met de huidige medicijnen niet goed
te behandelen. Bij veel patiënten met
diastolisch hartfalen werken de nieren
minder goed. Daardoor filteren ze schadelijke stoffen minder goed uit het
bloed.
De onderzoekers bestuderen of en hoe
iemand diastolisch hartfalen kan krijgen
door slecht werkende nieren. Ze kijken
naar stofjes in het bloed die het hart en
de kleine bloedvaten ziek maken.
Dat blijkt uit het promotieonderzoek
van lector Connie Dekker-Van Doorn
aan de Hogeschool Rotterdam, zo meldt
website OK Nieuws. In zo’n TOPplus
procedure neemt het operatieteam vlak
voor een operatie twee minuten tijd om
alle details samen door te nemen.
Tijdens deze controle gaat het team na
of alle gegevens kloppen en of er
genoeg voorbereidingen zijn geweest
om de ingreep veilig uit te voeren. Na
de operatie vindt er een evaluatie plaats
waarin eventuele incidenten of complicaties worden besproken.
Bron: Nationale Zorggids
Bron: Hartflits.nl
Minder medische missers
Een nieuw ontwikkelde procedure voor
chirurgen moet eraan bijdragen dat er
jaarlijks minder fouten worden gemaakt
in de operatiekamer. Door de implementatie van TOPplus, een time-out
procedure en een nabespreking (plus),
verbetert de samenwerking tussen
teamleden op de operatiekamer en
daarmee ook de patiëntveiligheid.
Onderzoek UMCG en DSM
Ziekenhuis UMCG en chemische gigant
DSM gaan samen onderzoek doen naar
de voedingsstatus van bepaalde groepen gezonde mensen en de relatie hiervan met onder meer chronische ziekten,
erfelijke aanleg en omgevingsfactoren.
Voor het onderzoek wordt - naast vragenlijsten over voedselinname gebruikgemaakt van urine- en bloedmonsters en gegevens van het 3-generatie bevolkingsonderzoek LifeLines. Het
onderzoek moet meer inzicht opleveren
in de rol die vitaminen en mineralen
spelen in de stofwisseling van mensen
bij gezond ouder worden.
Bron: UMCG
Cholesterol, wel of niet goed?
Vooral na de feestdagen met zijn overvloedige maaltijden is het tijd om weer
eens te kijken naar de cholesterolbalans
in ons lichaam, schreef Stefan Leus, student geneeskunde aan de Universiteit
van Maastricht begin dit jaar in een van
zijn columns. En hij heeft gelijk, cholesterol is een belangrijke bouwstof voor
ons lichaam; nodig voor de aanmaak
van onze cellen, van gal en hormonen.
Je hebt twee soorten: de goede vorm
(HDL), en de ‘slechte’ vorm (LDL). Van
die laatste vorm kan je maar beter niet te
veel in je bloed hebben. Het hoopt zich
op in de aderen. Die raken vernauwd en
geven zo meer kans op een hart- of her-
seninfarct. ‘Belangrijk dus om er niet te
veel van te hebben!’, zegt Stefan en ook
hier heeft hij gelijk in. Hij geeft ook wat
tips om de LDL onder de duim te houden. Wees matig met verzadigd vet,
orgaanvlees, paling, garnalen en eet
maximaal 3 eieren per week is het
devies, aldus Stefan.
Het beperken van verzadigd vet kan
volgens hem onder meer door:
- magere varianten van voedingsmiddelen te gebruiken en minder snacks,
gebak, koek en chocolade eten
- vaste vetten, margarines en frituur te
vervangen door vloeibare producten
en olijfolie
- elke dag minimaal 30 minuten bewegen.
Daar is-ie weer! De perfecte manier om
je vethuishouding aan te pakken is dus
bewegen.
En een mediterraan dieet is niet alleen
goed voor je smaakpapillen maar voor
je hele lieve lijf.
Bron column van Stefan Leus, coassistent
& student geneeskunde aan de Universiteit
Maastricht.
HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
❤
25
Stichting Hart-Aktief: sport en fitness voor hartpatiënten
Doelstelling Hart Aktief:
In 1982 is Stichting Hart Aktief opgericht door zes revaliderende hartpatiënten die van mening waren dat bewegen
meer op zijn plaats was dan stilzitten. In
dat kader is het plan ontstaan om verantwoord bewegen aan te gaan bieden,
onder medische begeleiding, in de vorm
van zaalsporten. Het was een schot in
de roos. De organisatie begon te groeien
dankzij de goede resultaten. Hierdoor
werden cardiologen en andere behandelende artsen steeds enthousiaster en
ondersteunden dit initiatief. Zij verwezen steeds meer patiënten door naar
Hart Aktief om verder te werken aan
hun conditie en mentale welzijn. Sinds
2007 zijn de sportmogelijkheden uitgebreid door cardio-fitness aan de zaalsporten toe te voegen. Dit gebeurt in de
fitnessruimte van het HagaZiekenhuis
in Den Haag.
Wat doet Hart Aktief?
Hart Aktief staat onder leiding van een
voorzitter, die gesteund wordt door vele
vrijwilligers, die met inzet en motivatie
voor u klaar staan. De organisatie wordt
centraal aangestuurd en bewaakt. Ons
kantoor is op alle doordeweekse dagen
(maandag t/m vrijdag) onder andere
bereikbaar voor:
• Inschrijving deelname aan sporten
en/of fitness
• Verstrekking van de voor u van
belang zijnde informatie
• Benodigde ondersteuning bij uw
proces van revalidatie- en conditie
training waarbij gezorgd kan worden
voor:
• Eventuele communicatie naar uw
zorgverzekering
(aanvraagbrief
tegemoetkoming)
• Verwerking(subsidie) zoals bijvoorbeeld de Ooievaarspas in Den Haag
en omstreken.
❤
26 HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG
Wat biedt Hart Aktief u?
Bij zowel zaalsport als fitness bieden wij
de mogelijkheid om uw conditie op
sportieve wijze te handhaven of te verbeteren, Uw eigen grenzen en persoonlijke situatie staan daarbij centraal. Het
sporten vindt plaats onder controle en
begeleiding van ervaren en goed opgeleide instructeurs. Zij analyseren o.a.
welke mogelijkheden het beste bij u
aansluiten en samen met u zullen zij een
gericht advies opstellen. Bij eventuele
calamiteiten verlenen zij deskundige
hulp. Verder brengt Hart Aktief het
kwartaal magazine Openhartig uit, dat
onder alle betrokkenen wordt verspreid. Hierin wordt speciaal aandacht
besteed aan allerlei actuele onderwerpen rond hartpatiënten, gezondheid en
welzijn.
Wat heeft Hart Aktief
van u nodig?
Om bij Hart Aktief te kunnen sporten
willen wij graag een verklaring ontvangen van uw behandelende arts waarin
staat dat er geen medische bezwaren
zijn voor uw deelname aan onze sportieve activiteiten. Voor u en ons een
zekerheid dat uw deelname medisch
verantwoord is.
Hart Aktief financieel
Hart Aktief heeft geen winstoogmerk en
probeert de bijdrage van de deelnemers
zo laag mogelijk te houden. Hart Aktief
is dan ook altijd op zoek naar donateurs
en sponsors die ons werk willen ondersteunen. Alle giften zijn welkom op
IBAN-nummer: NL71INGB0004286530.
De bijdragen van deelnemers worden
via automatische incasso’s geïnd.
KANTOOR HART AKTIEF
Kantoor:
Bereikbaar: maandag t/m vrijdag van
8.30 – 16.30 uur.
Tel.: 070-393 41 77.
Postadres:
Postbus 1153
2280 CD Rijswijk.
E-mail: [email protected]
Kopij en tips: [email protected]
Website: www.hartaktief.nl
IBAN-nummer: NL71INGB0004286530.
SPORTLOCATIEGEGEVENS
Fitness
Haga ziekenhuis
Leyweg 275
2545 CH Den Haag
Fitness-uren
Maandag
17.15 – 19.15 uur
Dinsdag
17.15 – 19.15 uur
Donderdag
17.15 – 19.15 uur
Vrijdag
17.15 - 18.15 uur
Zaalsport
Sporthal Loosduinen
Groen van Prinstererlaan 276
2555 HZ Den Haag
Sporturen
Donderdag:
16:30 – 17:30 uur
Sporthal De Fluit
Fluitpolderplein 1
2262 ED Leidschendam
Sporturen
Maandag:
14:45 – 15:45 uur
Reanimatiecursussen:
Informatie over de mogelijkheden via
ons kantoor. Tel.: 070-393 41 77.