Vruchtbaarheidsindex 2014

De erfelijke aanleg voor aantal geboren lammeren
bij vleesschapen
S. Janssens, maart 2015
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica,
departement Biosystemen, KU Leuven
www.huisdierengenetica.be
Vruchtbaarheidsindex 2014
In 2014 werden 4132 worpen gebruikt voor een nieuwe berekening van de
vruchtbaarheidsindex (VIP) bij 8 rassen. Bij deze berekening worden zowel levende als
doodgeboren lammeren meegeteld omdat op die manier de genetische capaciteit voor “aantal
lammeren” correct wordt geschat.
Indexen worden berekend voor 8 rassen (zie tabel 1). Het grootste aantal dieren en worpen
tellen we bij de Texelaar (65595 dieren met meer dan 100000 worpen sinds 1994). Het minst
talrijke ras is de Rouge de l’Ouest met 1155 dieren en 912 worpen.
Voor andere rassen bij KHV zal worden bekeken dit jaar of er voldoende worpen zijn om
ook indexen te berekenen (bv. voor Blauwe Texelaar).
In onderstaande figuur is de worpgrootte van 2014 uitgezet tegenover het % sterfte van
lammeren bij de geboorte. De sterfte varieert van 9% tot 32%. Dit hoge sterftepercentage komt
voor bij de Ile De France maar hier spreken we over zeer weinig worpen in 2014. Dus dit cijfer is
waarschijnlijk niet representatief. Opvallend is ook dat met een hoge worpgrootte de Swifter toch
geen hoge sterfte laat optekenen (procentueel dan).
Figuur 1: Sterfte% versus gemiddelde worpgrootte per ras voor worpen in de
indexberekening van november 2014. Rassen zijn TE8=Texelaar,
ZB8=Zwartbles, SW8=Swifter, HD8=Hampshire, RD8=Rouge de l’Ouest,
BM8=Bleu Du Maine, SU8=Suffolk, IL8=Ile de France.
Uit de tabel is af te leiden dat de Swifter het meest vruchtbare ras is met 2,754 lammeren
per worp. Onderaan vinden we de Hampshire met 1,495 lammeren geboren per worp. Voor Texel
en Suffolk wordt onderscheid gemaakt tussen worpen na hormoon behandeling of na natuurlijke
bronst. Door te sponsen en PMSG te gebruiken zijn er immers iets meer lammeren per worp.
Tabel 2: Het jaar vanaf wanneer worpgegevens worden gebruikt, het aantal dieren
(ooien + voorouders), het aantal worpen en de gemiddelde worpgrootte
per ras in de indexberekening van november 2014
START
JAAR
TEXEL
SUFFOLK
HAMPSHIRE
BLEU DU MAINE
ILE DE FRANCE
ROUGE DE L’OUEST
SWIFTER
ZWARTBLES
DIEREN
(OOIEN +
VOOROUDERS)
1994
1994
1994
1994
1994
2006
2006
2006
65595
13011
3615
6836
1349
1155
2778
2111
AANTAL WORPEN
NAT.
75921
16614
5627
10900
1274
912
2679
1303
HORM.
24221
3395
LAMMEREN/WORP
NAT.
1,505
1,624
1,494
1,906
1,721
1,911
2,754
1,955
HORM.
1,602
1,644
Nat.: worp na natuurlijke bronst, Horm. : worp na hormonaal behandelde bronst
VIP = schatting van de erfelijke waarde voor vruchtbaarheid
De vruchtbaarheidsindex is een fokwaardeschatting die berekend wordt met een
computer model. Hierin worden alle worpen van ooien en alle afstammingsinformatie gebruikt
om in te schatten of een dier positief of negatief vererft voor het aantal geboren lammeren.
Die inschatting is altijd ten opzichte van alle andere dieren van het ras waardoor je de VIP niet
kan gebruiken voor gekruiste dieren.
Alleen gegevens uit de databank van KHV kunnen gebruikt worden (voor de berekening
van….). Worpen van ooien die geïmporteerd werden tellen niet mee en rammen uit het buitenland
hebben meestal geen index omdat de gegevens van de moeder niet kunnen opgenomen worden.
Voor worpgrootte is de erfelijkheidsgraad 10% wat eerder laag is. Dit betekent dat
verschillen in worpgrootte voor 10% terug te voeren zijn tot erfelijke verschillen. Er zijn dus heel
wat niet-genetische factoren die de worpgrootte beïnvloeden: de periode waarin een ooi aflamt
(eigenlijk de periode van dekken), het bedrijf waar de ooi aflamt en de leeftijd van de ooi en.
Voor deze laatste factor worden 6 klassen gebruikt (ooi van 1, 2 3, 4, 5 of 6 jaar en ouder).
Onderzoek heeft uitgewezen dat deze factoren de grootste invloed hebben op de worpgrootte en
door ze in rekening te brengen kunnen alle dieren van het ras correct vergeleken worden.
Bij Texel en Suffolk wordt er in de vruchtbaarheidsberekening onderscheid gemaakt
tussen de worpen na een natuurlijke bronst en de worpen na een bronst waarbij de ooi
hormonaal werd behandeld. Door een behandeling met hormonen brengen ooien ofwel grotere
(vijfling) of soms ook net kleine worpen (eenling). De variatie neemt daardoor toe en hiermee
wordt rekening gehouden in de indexberekening. Dit gebeurt niet in bv. de Nederlandse indexen
maar wel in Franse. Bij alle andere rassen wordt er enkel naar worpgrootte na natuurlijke bronst
gekeken.
100 = gemiddelde aanleg
Binnen elk ras krijgt een gemiddeld dier een index van 100. Dit gemiddelde wordt
berekend over de volledige periode waarover indexen worden berekend. Elk dier met een index
van 100 heeft dus een erfelijk aanleg die gemiddeld is voor het ras waartoe het behoort. De VIP
kan daarom enkel gebruikt worden voor selectie binnen het ras.
De genetische spreiding binnen het ras wordt vertaald in 10 punten. 10 indexpunten komt
overeen met ongeveer +0.10 lam per worp. Een ooi met VIP=110 zal ongeveer 0,10 lammeren
meer werpen dan een gemiddelde ooi (VIP=100). Nog beter is om te kijken naar de evolutie van
de VIP in de tijd omdat in sommige rassen de recente dieren gemiddeld hogere indexen hebben.
Evolutie van de vruchtbaarheid
In de onderstaande figuren wordt de verdeling van de indexen per ras en de evolutie van
de indexen en van de worpgrootte in de tijd weergegeven.
De verdeling van de indexen toont dat er weinig dieren zijn met extreem lage of hoge
indexen. We vinden de meeste dieren rond het gemiddelde.
De evolutie van de index (rode stippellijn) en de worpgrootte van 2- jarige ooien (zwarte
lijn) wordt ook gegeven. Voor Texel is er duidelijk een toename van de indexen en van de
worpgrootte zichtbaar. Dit betekent dat er bij de Texelaar een toename is van de vruchtbaarheid
die voor een belangrijk stuk door fokkerij wordt gerealiseerd. Ook andere factoren (voeding,
klimaat) kunnen zorgen dat de worpgrootte varieert van één jaar tot een ander jaar.
Verdeling van de indexen - Texel
Texel
: vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
Aantal dieren
Lam/worp
17000
3.2
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
16000
3.0
15000
14000
Worpgrootte(Lam/worp)
115
2.8
13000
110
2.6
12000
11000
105
2.4
10000
9000
2.2
100
8000
2.0
7000
6000
95
1.8
5000
90
4000
1.6
3000
85
1.4
2000
1000
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Verdeling van de indexen - Suffolk
Suffolk
: vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
Aantal dieren
Lam/worp
4000
3.2
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
3.0
Worpgrootte(Lam/worp)
115
2.8
110
3000
2.6
105
2.4
2.2
2000
100
2.0
95
1.8
90
1000
1.6
85
1.4
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Verdeling van de indexen - Hampshire
Hampshire
Aantal dieren
Lam/worp
1100
3.2
: vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
1000
3.0
900
2.8
Worpgrootte(Lam/worp)
115
110
800
2.6
700
105
2.4
600
2.2
500
100
2.0
95
400
1.8
90
300
1.6
200
85
1.4
100
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Verdeling van de indexen - Bleu du Maine
Bleu du Maine : vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
Aantal dieren
Lam/worp
1900
3.2
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
1800
3.0
1700
Worpgrootte(Lam/worp)
115
1600
2.8
1500
110
1400
2.6
1300
1200
105
2.4
1100
1000
2.2
100
900
2.0
800
95
700
1.8
600
90
500
1.6
400
300
85
1.4
200
100
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Verdeling van de indexen - Ile de France
Ile de France : vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
Aantal dieren
Lam/worp
400
3.2
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
3.0
Worpgrootte(Lam/worp)
115
2.8
110
300
2.6
105
2.4
2.2
200
100
2.0
95
1.8
90
100
1.6
85
1.4
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Verdeling van de indexen - Rouge de Ouest
Rouge de Ouest : vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
Aantal dieren
Lam/worp
500
3.2
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
3.0
Worpgrootte(Lam/worp)
115
2.8
400
110
2.6
105
2.4
300
2.2
100
2.0
200
95
1.8
90
1.6
100
85
1.4
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Verdeling van de indexen - Swifter
Swifter
: vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
Aantal dieren
Lam/worp
1000
3.2
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
900
3.0
800
2.8
Worpgrootte(Lam/worp)
115
110
2.6
700
105
2.4
600
2.2
500
100
2.0
400
95
1.8
300
90
1.6
200
85
1.4
100
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Verdeling van de indexen - Zwartbles
Zwartbles
Aantal dieren
Lam/worp
800
3.2
: vruchtbaarheidsindex versus worpgrootte van 2-jarige ooien
VIP
120
VruchtbaarheidsIndex(VIP)
3.0
700
Worpgrootte(Lam/worp)
115
2.8
110
600
2.6
500
105
2.4
2.2
400
100
2.0
95
300
1.8
90
200
1.6
85
1.4
100
1.2
0
5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6
0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
Vruchtbaarheidsindex(VIP)
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
80
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
Geboortejaar
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Worpgrootte per ras (alle ooien)
Lam/worp
3.2
Texel
Suffolk
Bleu du Maine
Swifter
3.0
2.8
2.6
2.4
2.2
2.0
1.8
1.6
1.4
1.2
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
2
0
1
3
2
0
1
4
Jaar van worp
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven
Worpgrootte per ras (alle ooien)
Lam/worp
3.2
Hampshire
Ile de France
Rouge de l'Ouest
Zwartbles
3.0
2.8
2.6
2.4
2.2
2.0
1.8
1.6
1.4
1.2
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
2
0
0
8
2
0
0
9
2
0
1
0
2
0
1
1
2
0
1
2
2
0
1
3
2
0
1
4
Jaar van worp
Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, KU Leuven

Download Report