Brief bestuur VSAN aan EK - Rechtsbijstand, juist nu

Per e-mail verzonden
Eerste Kamer der Staten-Generaal
Vaste commissie voor Veiligheid en Justitie
Binnenhof 22
Postbus 20017
2500 EA ‘s-Gravenhage
Postbus 13336
3507 LH Utrecht
Biltstraat 101
3572 AL Utrecht
Telefoon 030-234 33 05
Telefax 030-234 39 65
e-mail: [email protected]
www.vsanadvocaten.nl
Utrecht, 12 maart 2015
Geachte leden van de Eerste Kamer,
Wij willen de leden danken die hun steun hebben verleend aan de moties Franken en Scholten van
13 januari 2015. Het verheugt ons dat u de rechtsstaat, meer in het bijzonder de toegang tot het
recht, zo serieus neemt. Uw erkenning van het feit dat het snijden in de gefinancierde rechtsbijstand
een halt moet worden toegeroepen is voor ons zeer belangrijk.
U heeft echter te maken met een behoorlijke weerstand. Met u stellen wij vast dat de –inmiddels
afgetreden- staatssecretaris slechts gedeeltelijk uitvoering geeft aan de moties, die beide door uw
Kamer zijn aangenomen. De staatssecretaris is immers niet tegemoet gekomen aan het in de motie
Franken verwoorde verzoek om de voorgenomen bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand
ten bedrage van 85 miljoen achterwege te laten en alternatieve bezuinigingsmogelijkheden te
zoeken.
In zijn brief van 30 januari 2015 schrijft de staatssecretaris dat hij de verdere procedure inzake het
wetsvoorstel ter zake van de stelselvernieuwing opschort in afwachting van de bevindingen van de –
inmiddels ingestelde- onderzoekscommissie. De op 30 april 2014 voorgehangen algemene maatregel
van bestuur (verder te noemen: de amvb), waarin enkele maatregelen tot verlaging van de
vergoedingen van rechtsbijstandsverleners zijn opgenomen, zal echter gewoon in werking treden.
Mochten de resultaten van het onderzoek daartoe aanleiding geven, dan kunnen er dientengevolge
wijzigingen plaatsvinden in deze amvb, aldus de staatssecretaris. Met ingang van 1 februari 2015 is
de amvb inderdaad in werking getreden.
De staatssecretaris heeft dus niet zoals verzocht de bezuinigingen ten bedrage van 85 miljoen
achterwege gelaten en gezocht naar alternatieve bezuinigingsmogelijkheden. Hij heeft een deel van
de voorgenomen maatregelen opgeschort (de stelselvernieuwing) en een deel eenvoudigweg
doorgevoerd (de amvb). Met de amvb wordt een bezuiniging van in totaal 26 miljoen beoogd (in
2018). Dit is bijna een derde van de voorgenomen bezuiniging van 85 miljoen. In 2015 wordt daarvan
al 12,2 miljoen (13,3 minus het besparingsverlies van 1,1 miljoen vanwege de invoering per 1
februari) binnengehaald, bijna de helft van het met de amvb beoogde bedrag.
Wat eenmaal is binnengehaald, zal niet worden teruggegeven, zo is onze ervaring. Er is geen enkele
zekerheid dat de per 1 februari jl. ingevoerde bezuinigingsmaatregelen zullen worden teruggedraaid.
En mocht de nieuwe staatssecretaris in de onderzoeksresultaten wel aanleiding zien om de amvb in
te trekken of te verzachten, dan zal hij dat waarschijnlijk niet met terugwerkende kracht doen. Zie
hoe de zojuist afgetreden staatssecretaris is omgegaan met de –ook in zijn ogen terechte- kritiek op
de per 1 oktober 2013 ingevoerde maatregel inzake de kennelijke afdoeningen. Deze maatregel is
per 15 februari 2014 ingetrokken, zonder terugwerkende kracht.
Feitelijk heeft de staatssecretaris de motie Franken aan zijn laars gelapt. Van de 85 miljoen wordt in
2015 alvast 12,2 miljoen binnengehaald en ten aanzien van de resterende 72,8 miljoen zijn alle
mogelijkheden nog opengehouden. Naar alternatieve bezuinigingsmaatregelen buiten het budget
voor de gefinancierde rechtsbijstand wordt op dit moment niet gezocht.
De handelwijze van de staatssecretaris heeft een schaduw geworpen over de hoop die ons is
gegeven door de motie Franken. De hoop op rust na jaren van opeenvolgende
bezuinigingsmaatregelen en –plannen. De hoop op waardering voor het geweldige advocatenwerk
dat tegen een betrekkelijk lage vergoeding wordt verricht.
Het effect van bezuiniging op bezuiniging met steeds weer nieuwe ingrepen in het vooruitzicht mag
niet onderschat worden. Binnen de sociale advocatuur moet steeds harder worden gewerkt voor
steeds minder geld. Dit is het direct gevolg van de opeenvolgende verlagingen van de vergoedingen
en de forse verhogingen van de eigen bijdragen. Maar er speelt nog een derde factor: het forfaitaire
systeem waarin lichte zaken de arbeidsintensieve zaken moeten compenseren staat onder druk,
omdat de naar de advocatuur verwezen zaken gecompliceerder zijn geworden. In het door de
staatssecretaris beoogde systeem van de verplichte poortwachter zal dit effect alleen maar sterker
worden, aangezien het doel van de poortwachter is om eenvoudige zaken bij de advocatuur weg te
houden.
Er heerst onrust binnen de sociale advocatuur. De inkomsten nemen af, de kosten nemen toe en de
toekomst is onzeker. Advocaten verlaten hun kantoor om eenpitter te worden, advocaten stoppen
met het verlenen van gefinancierde rechtsbijstand, advocaten beëindigen hun praktijk. Het moment
waarop de laatste sociaal advocaat het licht uit doet komt naderbij. De on- en minvermogende
rechtzoekende kan dan niet meer terecht bij op de sociale rechtsterreinen gespecialiseerde
advocatenkantoren. Hij zal aangewezen zijn op advocaten voor wie de gefinancierde rechtsbijstand
bijzaak is. De kwaliteit die nu nog geboden wordt, kan straks niet meer worden gegarandeerd.
Terecht wees uw Kamer in haar brief van 4 februari 2015 op het feit dat de nadelige invloed van de
per 1 februari jl. ingevoerde amvb op de kwaliteit en effectiviteit van de rechtspleging in Nederland
disproportioneel is in vergelijking met de relatief geringe beslag dat hiermee op het totaal van de
overheidsuitgaven wordt gelegd. Gelet op deze disproportionaliteit verzoeken wij uw Kamer om het
departement een halt toe te roepen. Directe opschorting van de amvb in afwachting van de
onderzoeksresultaten van de commissie is het minste wat mag worden verwacht in het licht van de
motie Franken.
Wij rekenen op u.
Met vriendelijke groet,
Namens de VSAN,
M.H.J. van Geffen
Bestuurslid VSAN

Download Report