TrösT in het Straatnieuws november 2014

reportage
6
7 n ovemb er 2014
Café TrösT
als troost
Een biertje en een goed gesprek zijn in elk café te krijgen. Maar over de
dood maak je niet snel een babbeltje aan de bar. Behalve bij Café TrösT,
want daar wordt juist wel over doodgaan, verlies en eenzaamheid gepraat.
En al doen de gespreksonderwerpen misschien anders vermoeden, er
hangt alles behalve een grafstemming.
Brownies als ijsbreker
De zelfgebakken brownies zijn een goede
ijsbreker voor de nieuwelingen vandaag,
waaronder ook ik. Het is wat vreemd als
journalist ‘in te breken’ in zo’n gezelschap,
maar ik voel me al snel welkom. Joop Nol
les, een van de organisatoren, opent de
middag in Café Averechts. ‘Het is alweer
bijna vier jaar geleden dat ik mijn vrouw
verloor. Ook in de herfst. Het viel me van
daag op dat veel mensen met opgewekte
gezichten binnenkwamen. Dat vind ik fijn.’
Joop leest een eigen gedichtje voor, waar
naar iedereen aandachtig luistert.
Even later kondigt organisator Renee Lom
men van Humanitas de muziek aan. Die is
vandaag van het Amsterdamse duo Zin en
Zon (Wieke Meilof & Petra Griffioen). Zin
volle en zonnige muziek uit de hele
wereld: van Franse musettes tot Hongaarse
en Roemeense volksmuziek. De accorde
on en viool dragen bij aan de goede sfeer.
Vandaag geen herkenbare treurige teksten
die bezoekers van hun stuk kunnen bren
gen maar instrumentale nummers die de
hoofden laten meewiegen en de voetjes
laten tikken op de houten vloer.
Vergeten hoe je leven moet
Tussen de muziek door is er tijd voor het
gesprek. En dat gaat, niet verrassend, al
7 nov em be r 2 0 14
snel over wie in ons midden we zijn ver
loren. Voor de dame tegenover me is dat
haar zoon. ‘Thijs pleegde suïcide op zijn
eenentwintigste. Of ik dat een plekje kan
geven? Tja, je moet en wil het integreren in
je leven. Maar je weet even niet meer hoe
het moet, leven, heel raar is dat. Toch gaat
het steeds een beetje beter. Praten met
lotgenoten helpt mij enorm.’
maar we horen nog steeds vaak van men
sen terug dat anderen het lastig vinden het
gesprek te openen. Veel mensen hebben
de neiging weg te lopen of ze maken hele
slechte opmerkingen uit onhandigheid. We
zijn er dus nog lang niet! Ik zou de omge
ving vooral mee willen geven: blijf bij jezelf
en dicht bij de ander. Vraag gewoon of de
ander erover wil praten of niet.’
Dit praten over verloren dierbaren, dat is
iets waar vroeger niet altijd ruimte voor
was, ervoer de mevrouw naast me. ‘Toen
mijn moeder op 52-jarige leeftijd overleed
was ik 27. Het kwam als een shock. Mijn
moeder was mijn rots in de branding. Ik
had twee kleine kinderen en zij hield alles
bij. Maar na drie maanden zeiden mensen,
treur je nou nog steeds? Dat mocht blijk
baar niet. Je moest door en vergeten. Ik
praatte amper met mijn broers en zus over
de dood van onze moeder. Nu is dat pra
ten veel vanzelfsprekender gelukkig. Je
ziet programma’s op tv over de dood: Ode
aan de doden, Over mijn lijk en Dood voor
beginners.’
Techno in de kerk
Iemand die veel over het rouwproces weet
is Annemieke Zwanenburg van De Zwaan
Uitvaarten. Zij ziet deze tendens ook. ‘De
dood is beter bespreekbaar dan voorheen,
Mijn tafelgenoten zijn zeer te spreken over
hoe persoonlijk het afscheid tegenwoordig
kan zijn. Vroeger was alles formeel, nu
mogen er ongebruikelijke dingen in de
kerk. ‘Tijdens het afscheid van mijn zoon
draaiden we het nummer wat hij het meest
had afgespeeld op zijn I-pod. Dat bleek
een techno nummer te zijn. Er was veel
jeugd aanwezig en iedereen kon even
helemaal uit zijn bol gaan, het voelde als
een bevrijding.’
Hoewel de dame naast me vroeger weinig
sprak over de dood van haar moeder, is ze
dat een beetje aan het inhalen. ‘Een paar
jaar geleden heb ik samen met mijn broers
en zussen haar verjaardag gevierd. We
zongen een verjaardagslied en zaten met
flessen wijn en taart bij haar graf. Fijn dat
dit gewoon kan tegenwoordig.’
7
Café TrösT is een activiteit van
Stichting Tröst en vindt plaats iedere
laatste zondag van de maand in
Café Averechts, Lijsterstraat 49,
Utrecht. www.trost.nl
zijn. Voorheen deden ze dingen met hun
partner en opeens sta je er alleen voor.
Niet iedereen durft in zijn eentje een kroeg
in te stappen.’
Er zijn verschillende soort nazorg. Nabe
staanden kunnen praten met rouwbegelei
ders maar ook iets doen en naar aanleiding
daarvan een gesprek voeren kan helpen .
Bijvoorbeeld een sprei of kussen maken
van kledingstukken van de overledene.
Ook Café TrösT is een optie. Mensen zijn
vaak bang af te wijken van wat normaal is
maar er zijn zoveel verschillende mensen
met zoveel verschillende behoeften, er is
eigenlijk niks ‘normaal’ in het rouwproces.
Verliefd
De boekenkoffer
Naast praten met lotgenoten kan ook een
mooi boek over de dood of het verlies hel
pen bij het proces van rouwverwerking.
Daarom is er altijd een boekenkoffer met
leenboeken aanwezig in Café TrösT. Een
bezoekster is erin aan het snuffelen. Ze
adviseert me het boek Ik maak je een graf
van letters van Cri Stellweg. ‘Dit boek heeft
me zo geholpen! Je zit na het verliezen
van een dierbare in een coconnetje en
daar moet je uit. Maar je wil mensen niet
altijd met je verdriet belasten, vooral jon
geren niet. Een boek lezen is daarom fijn.
Je herkent dingen of denkt juist: oh zo kan
ik ook met mijn verdriet omgaan.’
De cafésfeer, die de organisatie van TrösT
zo belangrijk vindt, is er echt. Zodra Zin en
Zon een pauze neemt, barst het gekakel
8
los, ook al zien sommigen elkaar voor
het eerst. ‘Je deelt iets. Je hebt hetzelfde
meegemaakt en voelt elkaar daardoor snel
aan’ , legt Henk uit. Hij kwam hier afgelo
pen zomer voor het eerst. ‘Mijn zus trad
toen op, maar hoewel ik hier voor haar
kwam, was het dubbel want ik ben ook
mijn vrouw aan borstkanker verloren.’
Henk vond de sfeer aangenaam. ‘Vandaag
dacht ik: ik ga er gewoon weer naartoe.
Er is hier geen drempel, geen barrière.’
Eenzame zondagen
Tegenover Henk zit Lilian. Zij is blij dat ze
er deze zondag weer even uit is want de
zondagen zijn voor haar een ramp. Anne
mieke ziet dat vaker: ‘Na afscheid van dier
baren is er veel steun van de omgeving.
Maar na een tijdje wordt dat minder. Vooral
dat weekend kan voor mensen moeilijk
De 68-jarige Anneke is een van de bezoe
kers die al een hoop ellende met zich
meedraagt. Ze verloor onder andere haar
tweede levenspartner aan kanker. Toch
blijft ze positief. ‘Ik had het nooit voor
mogelijk gehouden, maar toch is het me
gelukt de liefde weer toe te laten. Het is
een soort memories’ , lacht ze. Anneke is
weer verliefd en wel op een vakantieliefde
van vroeger. Op haar telefoon laat ze een
foto zien van 45 jaar geleden van haar met
haar Italiaan. Ze straalt van top tot teen. ‘Ik
kijk nu steeds zo uit naar mijn reisjes naar
hem, naar Rome. De stad van de liefde!’
lacht ze. ‘Maar ik geniet ook als ik thuis
ben. Als ik langs de Weerdsingel fiets, van
de stilte geniet. Utrecht is zo mooi. Ik voel
me hier nooit alleen.’ Zou bezoekster Lilian
het nog kunnen, verliefd worden? ‘Ach
meid schei uit ik ben vroeger zo vaak ver
liefd geweest! Maar op twintig weduwna
ren duiken tachtig weduwen. Je moet er
snel bij zijn!’ De dames nemen opgewekt
afscheid. Vandaag weinig tranen, maar dat
is volgende maand misschien weer anders.
In TrösT is er in ieder geval plaats voor hun
verdriet en dat wordt door de bezoekers
zeer gewaardeerd.
Tekst en beeld Simone van Erp
7 n ovemb er 2014

Download Report