Kom hier alles te wetenover de vier lezingen

Bedrijfsvoering | Dienst Communicatie
PERSBERICHT
6/03/2015
15/0130 – Feesteditie lezingenreeks ‘Kruiwagen’ stelt Zandberg centraal
Op woensdag 25 maart 2015 organiseert de Dienst Stadsarcheologie in samenwerking met de
vzw Gentse Vereniging voor Stad, Archeologie, Landschap, Monument, de
de 25ste editie van de lezingenreeks ‘Kruiwagen’. Het wordt een feesteditie, waarbij de
Zandberg het centrale aandachtspunt is voor toelichtingen over stad, archeologie, landschap en
monument.
Vier archeologische en bouwhistorische projecten worden voorgesteld in de Panoramische Zaal
van het Middenstandshuis, Lange Kruisstraat 7, Gent (Bij Sint-Baafsplein en Sint-Baafskathedraal)
op woensdag 25 maart 2015 om 20 uur:
De Zandberg in de stadsgeschiedenis (Marie Christine Laleman)
Tal van historici hebben sinds de late 19de eeuw proberen te achterhalen hoe de middeleeuwse
stad is ontstaan. Dit gebeurde voornamelijk aan de hand van fragmentarische geschreven
bronnen, soms ondersteund door resultaten van archeologisch onderzoek. In het eerste luik van
de speciale Kruiwagen XXV wordt nagegaan welke plek de Zandberg en zijn omgeving in die
stadsgeschiedenis innemen. Het meest expliciet is de hypothese van toponymist Maurits
Gysseling (1953-1954), die op die plaats een vroegmiddeleeuwse dorp lokaliseerde. Maar ook in
alle andere scenario’s vervult de Zandberg een belangrijke rol. Sinds de 14de eeuw immers wordt
de Stad Gent bestuurd vanop de top van de Zandberg.
Postadres:
Stad Gent – Dienst Communicatie | Stadhuis | Botermarkt 1 | 9000 Gent
Bezoekadres: Hofstraat 1 | 9000 Gent | 09 266 52 37
[email protected] | www.gent.be |
| www.flickr.com/photos/stadgent
Bereikbaar:
Bus 3/5/6/17/18/38/39/42/44/48/52-55/55s/57/58/65/69-74/76-78 | Tram 4/21/21/24
Pagina 1 van 3
De betekenis van de Zandberg(en) voor Gent (Frank Gelaude)
De Zandberg is gekend als het goed verstopt pleintje met waterpomp en adelaar, maar voor de
fietsers als de korte, nijdige helling met slechte kasseien. Deze helling is slechts een deel van een
grote dekzandrug die het stadscentrum van Gent beheerst. Dankzij nieuw onderzoek en recente
resultaten kunnen deze zanden gedateerd worden en blijken ze alom tegenwoordig in en rond de
oude portus. Het voorkomen van deze dekzanden en rivierduinen, deels in de winterbeddingen
van Leie en Schelde, zijn bepalend geweest voor het ontstaan van de portus, de lokalisatie van de
Sint-Baafsabdij en de verdere ontwikkeling van de stad.
Te Koop: Open bebouwing op de Zandberg (Geert Vermeiren & Marie-Anne Bru)
De Zandberg: een hoger gelegen top in het landschap rondom de samenvloeiing van Leie en
Schelde. Of is het toch beter om het met de woorden, uit 1954, van toponymspecialist Maurits
Gysseling te zeggen: De ontstaansplek van Gent, het gebied waar zich de eerste nederzetting
bevond, de eerste landbouwnederzetting met zijn akkers op de hoge kouter of de zandrug. Bij
jonger onderzoek naar het ontstaan van Gent verdween deze ‘theorie’ naar de achtergrond in het
voordeel van de ontwikkeling van de ‘Portus’ rond de Sint-Janskerk en de site van het ‘Geraard de
Duivelsteen’. Maar stel dat het een samengaan is van beide theorieën, een stad die zich
ontwikkelde op de zuidwestelijke flank van deze Zandberg, enerzijds gebruik makend van de
hoogte, anderzijds van de nabijheid van water. Een stad die zich tussen twee belangrijke assen
ontwikkelde, enerzijds één aan de voet van de Zandberg (Sint-Jansstraat/Korte Ridderstraat),
anderzijds één op de top van de Zandberg (Nederpolder/Hoogpoort). De plek van waaruit de
flanken overschreden worden, de rivieren opgezocht worden en er in de middeleeuwen de
grootste stad ten noorden van de Alpen ontstond.
Postadres:
Stad Gent – Dienst Communicatie | Stadhuis | Botermarkt 1 | 9000 Gent
Bezoekadres: Sint-Niklaasstraat 27/101 | 9000 Gent | 09 266 52 37
[email protected] | www.gent.be |
| www.flickr.com/photos/stadgent
Bereikbaar:
Bus 3/17/18/38/39 | Tram 1/4/24 (halte korenmarkt)
Pagina 2 van 3
Het hotel Vanden Meersche: een 18de-eeuws Zand(berg)kasteel? (Guido Everaert)
Het gebouw is nu een grote constructie met drie trapgevels aan de Zandberg en een lange gevel
die zich over een groot deel van de Nederpolder uitstrekt. Het huidig uitzicht is een product van
de ‘restauratie’ uit 1950. De 18de-eeuwse bepleisterde gevels ruimden toen de baan voor nieuwe
exemplaren van baksteen en natuursteen met een vormgeving die ze gedeeltelijk nooit hebben
gehad. Minder bekend zijn de mooie 18de-eeuwse gevels aan de binnenplaats en het rijk
versierde tuinscherm. Veel Gentenaars kennen de mooie trapzaal met zijn kunstig beschilderde
wanden en prachtige houten trap alleen maar van afbeeldingen. Momenteel zijn archeologen aan
de slag in het gebouw. Iedereen kijkt reikhalzend uit of en hoeveel Stenen er zullen worden
ontdekt. Wie was voor al dat 18de-eeuwse moois verantwoordelijk? Was het gebouw volgens de
Franse architectuurvoorschriften opgevat? Hoe waren de interieurs toen aangekleed? En is de
tuin nog 18de-eeuws? Veel vragen waarop onlangs gedeeltelijk al een antwoord kwam met het
materieel en archivalisch onderzoek van het gebouw.
Praktisch
Wanneer: op woensdag 25 maart 2015 om 20 uur
Waar: de Panoramische Zaal Middenstandshuis, Lange Kruisstraat 7, Gent (bij Sint-Baafsplein en
Sint-Baafskathedraal).
Inkom: 5 euro.
Informatie
- Dienst Stadsarcheologie, De Zwarte Doos, Dulle Grietlaan 12, 9050 Gent-Gentbrugge,
tel. 09 266 57 60, fax 09 266 57 87, e-mail [email protected]
- Websites www.archeoweb.gent.be, www.gvsalm.be en www.archeonet.be
Bevoegd
Mevrouw Annelies Storms, schepen van Cultuur, Toerisme en Evenementen, stadhuis,
Botermarkt 1, 9000 Gent, tel. 09 266 51 44, fax 09 266 51 59, e-mail [email protected]
Postadres:
Stad Gent – Dienst Communicatie | Stadhuis | Botermarkt 1 | 9000 Gent
Bezoekadres: Sint-Niklaasstraat 27/101 | 9000 Gent | 09 266 52 37
[email protected] | www.gent.be |
| www.flickr.com/photos/stadgent
Bereikbaar:
Bus 3/17/18/38/39 | Tram 1/4/24 (halte korenmarkt)
Pagina 3 van 3

Download Report