Consumentengids 3, maart 2015 De slimme meter

huis & tuin
Nooit meer de meterstanden opnemen
Iedereen aan de
slimme meter?
De komende jaren krijgen alle huishoudens in Nederland een
slimme meter aangeboden. Wat zijn de voordelen? En hoe
zit het met de privacy? Tekst: Erik Honig
»
De meterstanden noteren en
doorgeven aan het energie­
bedrijf ? Dat is binnenkort ver­
leden tijd. De zogenoemde slimme meter,
die vanaf dit jaar in principe in elk huis­
houden wordt geïnstalleerd, is de digita­
le variant van de vertrouwde elektrici­
teits­ en gasmeter in de meterkast. Met
een slimme meter kan de netbeheerder
de meterstanden op afstand uitlezen, dus
thuisblijven voor de meteropnemer is
nooit meer nodig. Bij een verhuizing of
verandering van energieleverancier wor­
den gegevens automatisch doorgegeven.
Het energiebedrijf levert iedere twee
maanden een overzicht van energiever­
bruik en ­kosten. Ook kunnen bewoners
zelf de gegevens uit de slimme meter
gebruiken, om meer inzicht te krijgen in
het energieverbruik.
De slimme meter kun je koppelen aan
een energieverbruiksmanager (zie het
kader hieronder). Dit apparaatje – niet te
verwarren met de slimme meter zelf en
de zogeheten slimme thermostaat – kun
je los kopen. Zo’n verbruiksmanager
maakt het energieverbruik inzichtelijk,
en dat kan helpen om energie te bespa­
ren. Bijvoorbeeld omdat blijkt dat dat
ene apparaat wel erg veel stroom slurpt,
inzicht in energieverbruik
Energieverbruiksmanagers tonen uw verbruik. Er zijn diverse soorten op
de markt; zie de website energieverbruiksmanagers.nl. Het kan gaan om
apparaatjes die je op de slimme meter aansluit; sommige kunnen ook
met een oudere ‘domme’ meter overweg. Soms zijn ze gecombineerd
met een slimme thermostaat. De gegevens zijn vaak op afstand uit te
lezen. Maar er zijn ook diensten die de meterstanden voor u bijhouden.
Soms is die dienst gekoppeld aan het energiecontract. Of u machtigt een
derde partij om de meterstanden rechtstreeks op te vragen bij het
energiebedrijf. Daarbij kan het fout gaan: als uw identiteit niet goed
gecontroleerd wordt, kunnen gegevens in verkeerde handen komen.
52
Consumentengids maart 2015
of dat het vriesvak in de koelkast hoog­
nodig ontdooid moet worden. Althans,
dat het tot besparing leidt, is de aanna­
me. Maar het effect is wellicht tijdelijk.
Tot nu toe wijst onderzoek uit dat de be­
sparing op het gasverbruik slechts 0,9%
is. Over besparing op elektriciteit valt
nog niets te zeggen.
Voer voor hackers?
Als een energiebedrijf gegevens op af­
stand kan uitlezen, hoe zit het dan met
de privacy? Wie kunnen er straks bij de
gegevens over uw energieverbruik, en
weten dus wanneer u thuis bent en
hoeveel u verbruikt? Deze vraag is des te
relevanter vanwege onverkwikkelijke
toestanden die zich, zo bleek, in het na­
jaar van 2014 in Spanje voordeden. Be­
paalde typen meters daar konden wor­
den gehackt, waardoor onverlaten hun
energierekening door anderen konden
laten betalen. Er zouden zelfs mensen
ten onrechte zijn afgesloten van energie­
levering. Lopen we dat gevaar in Neder­
land ook? Volgens prof. dr. Marko van
Eekelen, lid van de sectie Digital Securi­
ty aan de Radboud Universiteit en voor­
zitter van de vakgroep informatica aan
de Open Universiteit, is de dataverbin­
Consumentenbond.nl
‘Het is nu zeer
onwaarschijnlijk
dat onbevoegden
kunnen inbreken
in iemands
slimme meter’
Digital security-expert
Marko Van eekelen
OP ONZE SITE
Meer over de slimme
meter leest u op
consumentenbond.nl/
slimme-meter
ding met de slimme meters goed be­
veiligd. ‘Op initiatief van Netbeheer
Nederland hebben wij meerdere keren
de beveiliging van de slimme meters
beoordeeld en diverse zwakheden bloot­
gelegd. Dit heeft geleid tot aanzienlijke
verbeteringen. Het is nu zeer onwaar­
schijnlijk dat onbevoegden kunnen in­
breken in iemands slimme meter.’
Volgens Van Eekelen is het veel belang­
rijker goed op te letten welke apparatuur
je op de slimme meter aansluit, zoals een
energieverbruiksmanager. ‘Aan welke
partij geef je daarmee je data uit han­
den? Hoe beveiligt die je data? Wie hecht
aan privacy, moet de aandacht vooral
daarop richten. Als je weinig vertrouwen
hebt in hoe een ander met je gegevens
omgaat, kun je de data beter privé hou­
Consumentenbond.nl
den.’ Dit werd recentelijk onderstreept
doordat journalist Jaap Meijers ontdekte
dat apps en sites die inzicht geven in
energieverbruik de identiteit van de ge­
bruikers vaak niet goed checken. Iemand
kan zich dan ten onrechte voordoen als
u. Dus zelfs als u uw gegevens niet aan
een derde geeft, kan het gebeuren dat
een ander via zo’n app of site bij uw ge­
gevens komt. Netbeheerders moeten dus
snel de procedures controleren.
Verbeterslag
De Consumentenbond strijdt al voor
goede privacywaarborgen sinds de eerste
plannen voor slimme meters werden
gelanceerd. Ze hadden al een jaar of vijf
geleden breed ingevoerd moeten worden,
maar na protesten, van onder andere de
Consumentenbond, is er nog eens goed
naar de plannen gekeken. En gelukkig
maar, want in het oorspronkelijke voor­
stel zouden de meters permanent gege­
vens naar de energiebedrijven sturen.
Bij die plannen was onvoldoende geke­
ken naar de dataveiligheid en privacy.
En je mocht als consument zo’n meter
niet weigeren, dat zou een economisch
delict zijn. Ook was in het oorspronkelij­
ke plan de mogelijkheid opgenomen dat
een huishouden via de slimme meter op
afstand kon worden afgesloten van ener­
gielevering.
De huidige situatie is gelukkig een stuk
gunstiger voor de consument; de slimme
meter komt eraan, maar u kunt hem
weigeren. Wel is het zaak dat netbeheer­
ders hier goed over communiceren, en
dat gebeurde op zijn minst in het verle­
den niet altijd. Ook is er de mogelijkheid
om ‘administratief lezen op afstand’ uit
te laten zetten. En waar eerst permanent
gegevens zouden worden gelezen, ge­
beurt dit nu eenmaal in de twee maan­
den. Ook de mogelijkheid om huishou­
dens op afstand af te sluiten is er niet
gekomen.
Consumentengids maart 2015
53