bEwUsTzijN ovER NoodzakElijk lEidERsChaP vERENiGdE sTaTEN

// WETENSCHAP EN PRAKTIJK
Bewustzijn over
noodzakelijk leiderschap
Verenigde Staten groeit
Door Joost van Mierlo
Het is een regenachtige winterdag in Amsterdam. Typisch Nederlands. David
Petraeus kent het land goed genoeg om dat te beseffen. Zijn vader kwam
ervandaan, uit Harlingen om precies te zijn. ‘Maar de meeste familieleden zijn
over de wereld uitgezwermd’, zegt Petraeus.
Zijn vader, afgestudeerd aan de Scheepvaartschool
in Rotterdam, was op zee toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Het schip waarop hij zich bevond kon
niet terugkeren naar Nederland en voer naar New
York. Samen met de meeste bemanningsleden diende
hij de Amerikaanse Merchant Marine. Na de oorlog
trouwde zijn vader met een Amerikaanse en vestigde
hij zich in de staat New York, waar David Petraeus
werd geboren.
Petraeus is een van de meest vooraanstaande en
succesvolle generaals uit de Amerikaanse naoorlogse
geschiedenis. Van ogenschijnlijk uitzichtloze situaties
in zowel Irak als Afghanistan wist Petraeus nog iets te
maken. Eerder leidde hij de 101st Airborne Division in
de strijd om Bagdad.
Zijn afscheid van de Amerikaanse inlichtingendienst
CIA, waar hij na zijn pensionering als militair directeur
werd, was minder glorieus. Een buitenechtelijke
Als voorzitter van
de denktank van KKR
adviseert Petraeus KKR
en de bedrijven waarin
het investeert, over de
belangrijkste wespennesten
in de wereld.
10
FINANCIAL
INVESTIGATOR
NUMMER 1 / 2015
affaire met de schrijfster van zijn biografie noopte
hem om terug te treden. Hij wordt ervan verdacht
informatie te hebben gedeeld met zijn vriendin.
Hoewel die informatie op geen enkele manier gebruikt
is voor de biografie, wenst de openbare aanklager
hem toch aan te klagen. President Obama neemt de
uiteindelijke beslissing. Hij lijkt niet veel trek te hebben om deze veel gelauwerde militaire held vanwege
een onhandigheid te veroordelen.
Daarover gaat de ontmoeting met Petraeus allemaal
niet. Als voorzitter van de denktank van KKR adviseert
Petraeus KKR en de bedrijven waarin het investeert,
over de belangrijkste wespennesten in de wereld. Zijn
toon is zakelijk, maar genuanceerd en minder stellig
dan men van een militair zou verwachten. Deels komt
dit misschien vanuit zijn academische achtergrond en
zijn Ph.D. in Internationale Betrekkingen en Economie
aan de Universiteit van Princeton. Tevens heeft hij
momenteel verschillende academische benoemingen.
Buiten dat heeft zijn militaire loopbaan hem zonder
twijfel geleerd dat geweld op sommige momenten
noodzakelijk is, maar dat door een dialoog, en vooral
door groepen van mensen gezamenlijk aan een project
te laten werken, echt iets bereikt kan worden. Vanuit
het bedrijfsleven bestaat grote interesse om zijn visie
over de wereld te horen.
KKR is investeerder in talloze grote en middelgrote
bedrijven. In Nederland was het bijvoorbeeld betrokken bij de verzelfstandiging van NXP, de technologie
dochter van Philips. Dat was een acquisitie van een
zodanige omvang dat een consortium van private
Foto: Archief KKR Global Institute
equity partijen, onder leiding van KKR, bij de overname samenwerkte. Normaliter opereert KKR
zelfstandig. Daar is het bedrijf meer dan groot genoeg
voor. De totale portefeuille aan beheerd vermogen
bedraagt $100 mrd. Voor de ongeveer honderd bedrijven
waarin KKR heeft geïnvesteerd, werken wereldwijd
zo’n 1 miljoen werknemers. De strategie is in bijna
alle gevallen gericht op groei door de inzet van lange
termijn kapitaal. Met de hulp van de financiële slagkracht van KKR en ondersteuning van het management kunnen overgenomen partijen deze groei
realiseren. Dat betekent in de meeste gevallen dat
internationale expansie wordt nagestreefd. Die
expansie betekent ook mogelijke onzekerheid. En
daar weet Petraeus over mee te praten.
Is het niet wonderlijk dat een voormalig
militair een rol heeft bij een investeringsfirma?
Petraeus: ‘Mijn rol heeft natuurlijk niets te maken met
advies op het gebied van financiële zaken. Daar hebben we mensen voor met veel meer expertise dan
ikzelf heb. Het instituut waar ik voorzitter van ben,
fungeert als een soort klankbord. We delen onze
inzichten met bedrijven en KKR-medewerkers. We
onderscheiden vier verschillende terreinen. Naast
macro-economische vraagstukken kijken we ook naar
ontwikkelingen op het gebied van milieu, maatschappelijke vraagstukken en overheidsissues. Verder
behandelen we de belangrijkste geopolitieke ontwikkelingen. Het moge duidelijk zijn dat mijn expertise
op dat gebied ligt.’
Hoe is het om dat soort vraagstukken te
behandelen zonder beschikking te hebben
over de enorme hoeveelheid gegevens waar
u in het leger, of aan het hoofd van de CIA,
toegang toe had?
‘Er is natuurlijk een verschil, maar ik zie toch ook
overeenkomsten. Ik ben erg onder de indruk van de
kwaliteit van de organisatie bij KKR. Ik noem het een
‘team of stars’. In die zin is het vergelijkbaar met mijn
ervaringen in het leger en bij de CIA waar ik ook het
voorrecht had met zeer ervaren mensen te mogen
werken.
Maar uiteindelijk gaat het om het verzamelen en
analyseren van kennis. Door mijn ervaringen uit het
verleden heb ik veel contacten en expertise. Op het
moment dat een investering aan de orde is, is het voor
mij mogelijk om wetenschappers en andere relevante
personen in een bepaald land te spreken te krijgen.
Op die manier kan ik mijn kennis uit het verleden
actualiseren. Dat is iets wat ook waardevol kan zijn
voor KKR of voor de bedrijven waarin KKR investeert.’
CV
David Petraeus is de voorzitter van KKR Global Institute, de eigen
denktank van de wereldwijde investeringsfirma KKR. Het instituut
adviseert KKR, haar investeerders en bedrijven waarin KKR investeert over belangrijke maatschappelijke vraagstukken.
1952 1974 1987 2000 2003 2004 2007 2008 2010 2011 2013 Geboren te New York
Afgestudeerd aan Militaire Academie West Point
Ph.D. Princeton University
Benoeming tot Brigadier Generaal
Commandant van de 101st Airborne Division in Irak
Commandant, Multi-National Security Transition Command in Irak
Commandant van alle coalitietroepen in Irak
Commandant van alle VS-troepen in het Midden-Oosten en
Centraal-Azië
Commandant van alle coalitietroepen in Afghanistan
Directeur CIA
Chairman KKR Global Institute
NUMMER 1 / 2015
FINANCIAL
INVESTIGATOR
11
// WETENSCHAP EN PRAKTIJK
Kunt u een voorbeeld geven?
‘Stel dat we een investering in Afrika overwegen. Een
van de vragen die ik dan behandel is de inkleuring van
het landenrisico. Dan helpt het dat ik recent op een
bijeenkomst een gesprek heb gehad met de president
en andere relevante ministers van het betrokken land.
Voor die mensen is het ook interessant als KKR
investeert. Dat is toch iets als een keurmerk. Als KKR
er investeert, volgen waarschijnlijk andere bedrijven.’
De wereld is er de afgelopen jaren niet
stabieler op geworden. Hoe kijkt u
daarnaar?
‘Historisch gezien zijn er waarschijnlijk maar weinig
periodes waarin het mogelijk is om van een stabiele
situatie te spreken, zeker niet op mondiaal niveau,
maar door de trend van globalisering van de afgelopen
decennia merk je wel dat internationale verhoudingen
veel complexer zijn geworden. We hebben na de Koude
Oorlog wellicht een periode gehad waarin de Verenigde
Staten de onbetwiste leider was in de wereld. Dat is
niet langer het geval. Dat heeft niet alleen met moeilijke oorlogen te maken, maar ook met een economisch
klimaat waarbij een groot deel van de Amerikaanse
bevolking niet echt gedeeld lijkt hebben in de economische groei, als die er al was.
Maar ik zie de situatie veranderen. Ik zie een hernieuwd
zelfvertrouwen ontstaan in de Verenigde Staten. Dat
zelfvertrouwen heeft ook te maken met het feit dat het
land langzamerhand zelfvoorzienend is op het gebied
van olie en gas. Binnen enkele jaren zal het een nettoexporteur zijn. Dat heeft belangrijke repercussies voor
het internationale beleid van de Verenigde Staten. Het
Midden-Oosten blijft natuurlijk belangrijk. De manier
waarop de Verenigde Staten ernaar zal kijken zal zeker
ontwikkelen, maar de VS blijft een vitaal belang hebben
bij de vrije toegang tot energie uit de regio voor haar
belangrijke handelspartners in Azië en Europa.
De afgelopen jaren leek de VS terughoudender te zijn
geworden dan in het voorafgaand decennium. En het
Zijn loopbaan heeft hem
zonder twijfel geleerd dat geweld
op sommige momenten noodzakelijk is,
maar dat, door groepen van mensen
gezamenlijk aan een project te
laten werken, echt iets
bereikt kan worden.
12
FINANCIAL
INVESTIGATOR
NUMMER 1 / 2015
De kosten van arbeid in China zijn
zodanig dat het land binnenkort
sterke concurrentie krijgt als
'fabriek van de wereld'.
leek dat het Rusland van Vladimir Poetin daar gebruik
van maakte, maar dat blijkt nu eerder een misrekening
van die kant.’
Zal de Verenigde Staten in de nabije toekomst
sneller een vuist maken?
‘Er is bewustzijn over de noodzaak van het leiderschap
van de VS in de wereld, natuurlijk als onderdeel van een
coalitie. Maar het is wel duidelijk dat de terugkeer van
een aanzienlijke economische groei in de Verenigde
Staten, en het door mij al eerder gesignaleerde gevoel
van zelfvertrouwen dat daarmee gepaard gaat, van
invloed zal zijn op toekomstige ontwikkelingen.’
Over Rusland gesproken: zou u bedrijven
adviseren om daar te expanderen?
‘Grote voorzichtigheid is natuurlijk geboden. Ik heb
respect voor de manier waarop Europa onder leiding
van Angela Merkel heeft gereageerd. Rusland wordt
hard getroffen door de sancties die zijn ingesteld.‘
Waar ziet u de beste perspectieven?
‘Iedereen denkt natuurlijk aan China. Dat blijft een
fascinerend land. Maar het is in rap tempo aan het
veranderen. De kosten van arbeid zijn zodanig dat het
land binnenkort sterke concurrentie krijgt als ‘fabriek
van de wereld’. Hoe zal het met die verandering
omgaan? Het is natuurlijk nog altijd geen echt rijk land
en er zijn uitdagingen op het gebied van corruptie,
milieuvervuiling en de niet-bancaire kredietverlening.
Het land heeft de afgelopen decennia de ontwikkelingen goed kunnen sturen, maar het is spannend of het
daar ook in het komende decennium in zal slagen.
Er blijven echter voldoende andere landen over met een
interessant perspectief. Binnen KKR zijn we bijvoorbeeld enthousiast over Mexico en de Filippijnen. En ook
in Afrika zijn er veel landen die de afgelopen jaren veel
aantrekkelijker zijn geworden.’ «
• Olievondsten VS krikken zelfvertrouwen op
• Voorzichtigheid geboden in Rusland
• Een investering van KKR is een soort
keurmerk voor een land

Download Report