forum 1801-raad 3 Inspraak RAG en COOG _G Kalverdijk

Inspraakreactie van G.Kalverdijk namens Stg. RAG. en Stg. RAG.
t.a.v. Beleidsnota 2009/2010 Cultuurhistorie gemeente Langedijk.
Bl. 18. Karolingische tijd, na : een concrete invulling De gegevens van vnl. A. Schermer
bij de Ruilverkaveling ca. 1970 in het buitengebied Geestmerambacht vermelden vooral
vondsten uit de Karolingische periode, naast vondsten uit de Romeinse tijd.
Bl. 19. r.5 v.o. na: collectief of individueel gedaan werden Over de droogmaking van de
Diepsmeer is relatief het meest bekend, ook de financiële aspecten, vnl. door de
betrokkenheid van Johan van Oldenbarneveldt (volgens G.de Vries Azn., J.P. Geus, zie ook
“Oudkarspel, meer dan 4 eeuwen veld- en waternamen, met de oudste droogmakerijen”
uitgave van Stichting COOG)
Bl. 20. r. 12 v.o. na: Grote of Heerhugowaard Tegen deze bedreiging van de eerste
bewoning van de Langedijk en Sint- Pancras werd de Oosterdijk opgeworpen, na o.a. de
fatale doorbraak van de Schagerdam in 1248, waardoor de Heerhugowaard en de kleinere
meren van de Waardgeerzen waren ontstaan.
Bl. 23. In de bronnenlijst toevoegen: Broek op Langedijk, meer dan 4 eeuwen water- en
veldnamen, met de oudste doorvaarveiling. (Uitg. COOG, Geneaboek 2008.
De beschrijving van Broek op Langedijk is onevenredig veel groter dan de andere voormalige
bannen/ gemeenten (dorpskernen?)Uitbreiding van de andere dus aanbevolen.
Bl. 25. In de tweede alinea van Oudkarspel (dit is de Oosterdijk) ( zuidelijk van de
voormalige Houthandel Eecen buigt de Oosterdijk bij het Waartje naar het westen af en
verenigt zich naar het noorden toe met de Dorpsstraat)
Advies: vervang het gedeelte in deze alinea (dat meer behoort bij St.- Pancras, naar het
gedeelte St.- P. en geef meer bijzonderheden over Oudkarspel, zoals o.a. te vinden in de
inleiding van COOG- boek Oudkarspel op bl. 3 t/m 10.(Passages b.v. over de Heerlijkheid,
banne, terpen- wallenstructuur, Barndewieldoorbraak, kasteel,kerk, sluis, ook resultaten van
arch. onderzoek)
Bl. 25 Zuidscharwoude komt niet terug in de dorpsnaam Hoewel ZS in de late
Middeleeuwen ook de naam (Sint) Pieterskarspel heeft gehad komt deze later niet meer voor
in de dorpsnaam.
Gegevens toevoegen over b.v. de Kromme Brug en omgeving; herberg, oude gemeentehuis,
kerk, bannegrenzen, Zuidscharwouder polder enz.
Bl. 27 r.3 v.o. Iedere sloot en eiland had een naam Vele van de honderden sloten en ca.
15000 eilanden hadden een naam.
Bl. 29 laatste alinea: na De oudste droogmakerijen van Nederland, mogelijk ter wereld
(meren die door een ringdijk en ringvaart enz..)
Bij deze laatste werd In de Kerkmeer werd na 1916 de verbrande molen met behoud van
de vijzel vervangen door een gemaal, dat heden ten dage nog bestaat
Bl. 29 r.2. v.o. :Vervang 15de eeuw door 16de eeuw.
Bl. 30. 2de linea: Kaart van 1850…zichtbaar Op vele oudere kaarten (zie met name het
boek van B. de Vries ) zijn al in de 16de eeuw schepradmolens afgebeeld (8- kantige en ook
wipwatermolens) In de 19de eeuw werden de schepraderen door vijzels vervangen, echter niet
in alle kleine binnenpoldertjes.
Bl. 30.r.7 v.b. Er werden …in 1595 In de tweede helft van de 16de eeuw werden het
Kleimeer (1567) en het Diepsmeer (1595) drooggemalen. De opdrachtgever van droogmaking
van de laatste polder in combinatie met de Moorsmeer of Tjaarlingermeer was voornamelijk
Johan van Oldenbarneveldt. De Kleimeer en Diepsmeer zijn grotendeels nog in het landschap
herkenbaar.
Bl. 30 Na: Later in de 20ste eeuw enz. worden na de schepradmolens vijzelmolens, een
groot stoomgemaal en dieselgemalen ingezet met toenemende capaciteit en betrouwbaarheid.
Bl. 33. Bij Aanbevelingen is weggelaten dat opname in de Welstandsnota gewenst is. Is dat
gebeurd of niet nodig?
Bl. 35/36 . Actualisatie van de vigerende bestemmingsplannen en bij verordening vaststellen
van de archeologische beleidskaart geïntegreerd met de cultuurhistorische beleidskaart is
hard nodig, “verontrustend afwezig” volgens de 3de alinea op bl. 36.
Bl. 38.laatste r.v.o. : “Kan” vervangen door “moet”
Bl. 41/42/43. Zie bij 35/36. Aanbevelingen belangrijk, o.a. aanvulling van de CHW- kaart van
de Provincie (zie ook bl. 7; b.v. toevoeging van de Twuyverweg, Dijkstalweg, het Kerk- en
Dergmeer- ensemble)
Ook opstellen Beeldkwaliteitsplan (uit Concept weggelaten, waarom?) en de Regeling
Kleine Landschapselementen van Landschap N- H meer uitwerken.
Bl. 48 t/m 50. Het stroomschema Archeologisch onderzoek is t.o.v. het concept minder
hanteerbaar. Advies: met behulp van cijfers (1 t/m/ 12) en Ja- nee – aanduidingen bij de pijlen
verbeteren.
Bl. 51 In hoeverre zijn de adviezen van Cultureel Erfgoed N-H. aan de gemeente Langedijk
t.a.v. Erfgoedverordening bindend en tijdelijk van aard ? De rol van de provincie/ het rijk is
hierbij niet duidelijk omschreven. Elders zijn regio- of stadsarcheologen aangesteld
(Bergen/Heiloo,Alkmaar, Hoorn ) Is dit ook overwogen voor b.v. westelijk West- Friesland?
Bl. 59. Bij de voorlichting en communicatie kunnen de historische verenigingen/ stichtingen
mogelijk een belangrijke rol spelen.
Een regionaal opgezet bezoekerscentrum in het Geestmerambacht, mogelijk nabij de
camping en het beheersbureau, kan als uitgangspunt dienen voor een cultuur- en
natuurhistorische route.
Bl. 60/61. Educatie en scholen, zie 59.
Bl. 65. In o.a. Heiloo en Schagen is de inschakeling van vrijwilligers bij het bovenstaande en
ook archeologische activiteiten met redelijke financiële steun van de gemeente normaal.
Regionaal overleg/ samenwerking bevordert de kwaliteit en is ook voordeliger.
Bl. 72. 2de alinea: Subsidies via ILG zouden in onze waterrijke gemeente ook benut kunnen
worden om doorvaarbaarheid, waterberging enz. te verbeteren voor agrarische,
cultuurhistorische en toeristische doeleinden. Met name een planontwikkeling rond het Kerken Dergmeer- ensemble krijgt daardoor meer mogelijkheden.
Bl. 75. Provincie erkent de waarde van Kleimeer en Diepsmeer en de “ inliggende kleine
droogmakerijen” , maar noemt niet expliciet de nog duidelijk in het landschap aanwezige
Kerk- en Dergmeer- ensemble. Contact hierover werd in 2002 door de provincie toegezegd
als er bedreiging zou komen door toenemende industrie (Breekland II of zelfs III?)
Bl. 78. 2de alinea. ARCHIS- gegevens overnemen op de archeologische beleidskaart
aanbevolen. Op vernieuwing van de CHW- kaart bij de provincie aandringen en daarin de
belangrijkste gemeentelijke waarden opnemen (b.v. de in 41/42/43 genoemde elementen en
ook de omgeving van het oorspronkelijke tracé van de Zijtwinde als bannegrens en oude
waterkering)
Bl.82/83. Adressen wijzigen van:
Stichting Regionale Archeologie Gheestmanambocht (RAG) secr. mevr. M.Zwetsloot
Kanaalkade 23, 1749 CN, Schoorldam. 072- 5095253. e- mail: [email protected]
Stichting Coördinatie Onderzoek Oud- Geestmerambacht (COOG) extern- secr. G.Kalverdijk
Van Merlenlaan 10, 1852 CG, Heiloo. 072-5330679. e- mail: [email protected]
Opm. Adres van Stg. Langedijker Verleden is m.i. verouderd: secr. R. van Zuylen, enz.
Bl. 86/87. LANG 13A. Het bestuur van Stg. RAG tekent hierbij bezwaar aan tegen het
vervallen verklaren van de (Oude) ZIJTWINDE als hoogwaardig archeologisch element
in het landschap. In POLDERGEEST nr. 10, van mei 2010 van Stg. RAG hebben wij de
argumenten aangevoerd waarop dit bezwaar is gegrond. De PG10 is reeds verzonden naar dhr.
G.Alders, senior- archeoloog en dhr. F.Bons, hoofd afd. Welzijn van de gem. Langedijk.
Eventueel is de desbetreffende tekst digitaal beschikbaar en wij kunnen dit toezenden.
Wel aanvaardbaar is het vrijgeven van de onderzochte zuidelijker gelegen locatie, waar een
nieuwe Zijtwinde, als vogelobservatiedijk voor het natuurgebied Kleimeer, zal worden
aangelegd, omdat daar logischerwijze geen aanwezigheid kon worden vastgesteld. Omdat de
nog in situ verkerende Zijtwinde als looproute zal hebben gediend, naast functies als
bannegrens en waterkering, en men bovendien niet zozeer aan een traditionele dijk (met
sloot) moet denken (volgens deskundige Chris de Bont) dient met deze vrijstelling van de
onderzochte locatie niet het hele tracé van Koedijk tot Oudkarspel/ Noordscharwoude te
worden vrijgesteld.
Bl. 89. LANG31A Poldermolen/ Kerk- en Dergmeergemaal aanvullen met
Molen/machinistenhuis en het ruime perceel, het z.g. Oude Kerkhof, waarop huis en
gemaal (met schuren) zijn gebouwd, te noemen Kerk- en Dergmeer- ensemble. Het stipje
op de archeologische kaart zou op voorstel van mevr. M. Balledux uitgebreid kunnen
worden, temeer omdat uit veldnaamonderzoek is gebleken dat er een aantal
aangrenzende hoge akkers aan oost- en westzijde van het huidige perceel eveneens deel
van het Oude Kerkhof (kunnen) hebben uitgemaakt (zie COOG- boek Oudkarspel) De
waarde van de herinnering oudste droogmakerijen is als ensemble groter dan als b.v.
het huis apart bij de bouwkundig- historische monumenten wordt opgenomen.
Door de Provincie (ook Jaap van Veen van Cult. Erfg.N-H) en drs. Carla Rogge
(Monumentenzorg Alkmaar) werd in 2002 ook het huis uit ca. 1840/50 en de grond, juist als
ensemble, zeer waardevol geacht.
Gerard Alders meldde recentelijk het Oude Kerkhof als oud kapel- of kerkterrein 100 %
serieus te nemen.
Door Stg. COOG en Stg. RAG wordt een handtekeningactie gevoerd voor het gehele K&Dcomplex, dus als ensemble van molenhuis, gemaal en het onderliggende Oude Kerckhoff
(volgens transport- aktes uit de 16de/17de eeuw) Honderden mensen ook van alle andere
historische verenigingen, hadden sympathie voor het streven naar behoud en de plannen om
het intussen gerenoveerde gemaal met vernieuwde diesel een bredere functie te geven.
Daarbij kan de grond, zo mogelijk uitgebreid met een lager aangrenzend deel aan de noordof zuidzijde, die functie versterken.
Gedacht wordt aan integratie in een waterbergingsplan, een agrarische cultuurgewassenheemtuin, waarbij traditioneel lorries als vervoermiddel en toeristische attractie dienen,
Voorts: te demonstreren waterstaatkundige objecten van kleinere afmeting- dus op schaal
gemaakt (molen van Eecen en Paltrokmolen, beide al toegezegd, overhaal, duikers, stuwen
en sluisjes)
Als educatief interessante elementen in een cultuurhistorische route vanuit het
recreatiegebied Geestmerambacht kan dit het agrarisch en waterrijk verleden van
Geestmerambacht doen herleven.
Bl. 91. LANG6G Koogpolder, Seketerpolders Speketerpolder, Koogpolders.
Bl. 93. Aanvulling: ’t Waartje, in 1630 niet ingepolderd restant van de Grote of
Heerhugowaard. De strekdam in het meer, eigendom van de Heer van Harenkarspel. is
begroeid met dicht struweel. De dam is aangelegd ter bescherming tegen de golfslag ten
behoeve van de scheepvaart in het oostelijk door het Waartje stromende Kanaal AlkmaarKolhorn.
Bl. 93. LANG 11G. De wetering ten oosten van St.- P. heeft de naam Wijde Heining. Een
oude grenssloot uit het verdere verleden, die thans de wijk Oostwal begrenst.
Bl. 94. LANG18G De Langedijk. Ontstaan als verbinding tussen Vroonen en Broek op
Langedijk Vroone(n) en Oudkarspel.
Bl.94. LANG 19G en 20G. Twuyverweg en Dijkstalweg werden door stg. COOG en HV St.Pancras voorgedragen als aanvulling van de CHW- kaart en door de Provincie als zeer
waardevol erkend. Men zou bij een nieuwe uitgave deze dijken opnemen. Daarbij ook
mogelijk de Otterplaat (LANG 24G) een uitstulping van de Twuyverweg. waar otters op een
kleibank dicht bij het stroomgat in de dijk visten. De brug met doorvaart nabij de Otterplaat
zou eveneens behouden moeten blijven als herinnering aan de in het Ambacht vnl. door
bejaging uitgestorven otters.
Bl. 95. LANG22G en 23G. Spanjaarsdam- akkers (zie COOG- boek St.- Pancras/ Oudorp)
Spanjaardsbosje- akker- greppelstructuur is deels nog herkenbaar in het bosje.
Toevoegen de nummers 4,5,7,8,en 9 uit het boekje van Harry Raat en Ger Kalverdijk van de
Werkgroep Cultuurhistorie, dat in november 2004 namens Platform Langedijk Waterrijk aan
de Provincie werd aangeboden. De andere 7 van de 12 waardevolle elementen zijn in de
Beleidsnota wel vermeld. Het betreft de volgende Historisch- geografische elementen:
4. Buitendijks land ten noord- oosten van St.- Pancras nabij de Twuyvermolen ten oosten
van de Dijkstalweg en Twuyverweg in de Middeleeuwen Uuijtworp genaamd. In de Groene
Loper- plannen was aan dit gebied een open functie toegekend o.a. in het kader van
doorvaarbaarheid. Een overhaal naast de molen en verbinding van het Kanaal AlkmaarKolhorn met het reeds gegraven Twuyvermeer, vervolgens naar de waterpartij aan de
westkant van St.- Pancras zou verbinding naar recreatiegebied Geestmerambacht en ook via
de te heropenen Gedempte Veert naar Alkmaar mogelijk maken. Een interessant watercircuit
met Alkmaar zou daarmee zeker een toeristische trekpleister voor de Langedijk en de regio
zijn!
5. Oostwalsloot, lopend langs de Destréelaan van Ahornlaan naar de spoorweg.
7. Een klein restant (aan het begin) van de grote Zomersloot, die van het oude Vroone(n) naar
de Diepsmeer liep. Het bevindt zich nog aan de noordzijde van het historisch bekende en
deels gehandhaafde Daalmeerpad, juist ten westen van de Vronermeerweg.
8. Banr(d)ewiel, meertje, dat door uitkolking (barnen= kolken) ontstaan is na een doorbraak
van de Langedijk, mogelijk kort na het ontstaan van de Heerhugowaard in ca. 1248. Thans
nog aanwezig in de uitbreidingswijk ten westen van Oudkarspel.
9. Vrouwenlandje, groot schiereiland dat in een polderlegger uit de 16de eeuw vermeld wordt
als eigendom van het Vrouwenoutaer (- altaar) van de Kerk van Oudkarspel.
Hier werd aan ziekte (b.v. pest) gestorven vee tot ca. 1950 onder toezicht van de veldwachter
met gebluste kalk begraven. Tot de Ruilverkaveling van ca. 1970 in gebruik als opslagplaats
voor te verbranden afval. Thans als parkje ingericht, gelegen in het Barndewiel.
Voorts adviseren wij de Gedempte Veert met omgeving archeologisch van grote waarde te
verklaren, gezien de vroegere vondsten die er zijn gedaan (Siem Wognum, HV St.- Pancras)
Ook de Wijde Veert met vooral het verlengde naar het zuiden en omgeving is gespaard bij de
Ruilverkaveling vanwege het als te kostbaar berekende dempen.
Bl. 100 Zijtwinde wordt hier terecht als 2de categorie beschouwd bij de bepaling van strengere
resp. lossere regimes voor archeologisch onderzoek.
Bl. 87/101. LANG19A.Dat de grond van de Uitbreiding van de Vronermeer al is vrijgegeven
is in strijd met o.a. LANG16A, waarin het Buitengebied archeologisch waardevol is
verklaard!
Bl. 108. LANG13A Hier wordt opnieuw de Zijtwinde beurtelings in de aanhef vervallen
verklaard, vervolgens in de 1ste alinea archeologisch van waarde geacht, in de 2de alinea
besloten de Zijtwinde van de archeo- kaart te verwijderen, óók het oude dijktracé…(!) Als
reden is aangevoerd: het niet aantreffen van een dijk. Historisch geografisch wordt de
Zijtwinde opnieuw niet van cultuur- historische waarde geacht op die zelfde gronden. Stg.
RAG en STG. COOG protesteren hier dus ten zeerste tegen zoals eerder vermeld bij
LANG13A.
Bl. 114. Er zijn meer dan een drietal meren binnen de huidige en zeker binnen de vroegere
grenzen van de Langedijker dorpen drooggemaakt. Beter: relatief veel meertjes en meren.
Bl. 115. In het concept werd nog terecht vermeld dat bij restauratie van ook
Rijksmonumenten ook archeologisch onderzoek plaats vindt bij grondroering.
Bl. 119 1ste alinea; Verbinding tussen B.o.L. en Vroonen Oudkarspel en Vroone(n)
Bl. 121. Aanvullen LANG31A met Oude Kerckhoff.
Bl. 128/129. In de bronnenlijst toevoegen: Björn de Vries: Een West- Friese Affaire, malers
in de Kerk- en Dergmeer. Uitg. Oudkarspel, mei 2010.
Ook toevoegen: Coogboek Broek op Langedijk (zie bij bl 23) en boekje van Platform
Langedijk Waterrijk (zie bl. 95).
Bl. 129 P.du urck Ir. P. du Burck.
G.Kalverdijk, Heiloo
vz. Stichting RAG, extern secr. Stichting COOG

Download Report