Factsheet Schoon water

Schoon water
Met het programma schoon water streeft Wetterskip Fryslân naar een optimale waterkwaliteit van alle
oppervlakte wateren in het beheergebied. Hiervoor worden maatregelen uitgevoerd om verontreiniging
van het oppervlaktewater te voorkomen en om het watersysteem natuurvriendelijker in te richten. Er
moet worden voldaan aan de eisen, die voortkomen uit onder andere de Kaderrichtlijn Water en de
Richtlijn Stedelijk afvalwater en de Zwemwaterrichtlijn. Hiermee wordt gewerkt aan het realiseren van
een waterkwaliteit, die afgestemd is op de functie van het water en waarmee functies elders niet
worden belast.
kengetallen
KRW waterlichamen
Zwemwaterlocaties
24
32
rwzi’s
transportleidingen
gezuiverd afvalwater
vuillast
WVO vergunningen
29
800 kilometer
86 miljoen m3
1.558.000 ie
1.500
Begroting 2015
€ 43,8miljoen
1. Waterketen
1.1 Zuiveringen en Energie-efficiencymaatregelen
Met het zuiveren van afvalwater in de 28 eigen rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s), wordt een
belangrijke bijdrage aan de waterkwaliteit geleverd. Wetterskip Fryslân streeft naar het steeds
verder verhogen van prestaties van de zuiveringsinstallaties tegen zo laag mogelijke kosten. Dit
betekent onder andere dat de energie-efficiëntie van de zuiveringsinstallaties wordt verhoogd. In
2015 zal het energie efficiency effect van de eind 2014 gerealiseerde bellenbeluchting op rwzi
Heerenveen zichtbaar worden. Uitbreiding van de beluchtingscapaciteit van de rwzi Heerenveen
heeft eind 2014 plaatsgevonden. Hierdoor is deze rwzi vanaf eind 2014 klaar voor het ontvangen van
het afvalwater van de nieuwe zuivelbedrijven in Heerenveen. Medio 2015 wordt de
energiebesparende bellenbeluchting op rwzi Joure in bedrijf genomen.
Op de rwzi Drachten vindt een aanpassing in de sliblijn plaats. Hierdoor krijgt de rwzi Drachten
tevens ruimte voor het verwerken van het afvalwater van de rwzi Wijnjewoude. Deze rwzi zal op
termijn gesloopt worden. Door het aanpassen van de sliblijn kan meer slib worden vergist en is bijna
geen inkoop van aardgas voor het productieproces meer nodig.
1.2 Optimalisatie slibketen
Op basis van de uitgangspunten voor slibverwerking in het Integraal Zuiveringsplan 2013 vindt in de
periode 2015 tot en met 2017 de bouw van de energiefabriek plaats. Door vanuit een ander
perspectief naar het traditionele waterzuiveringsproces te kijken, hebben de waterschappen het
concept van de energiefabriek bedacht. In een energiefabriek worden energie en grondstoffen
teruggewonnen uit afvalwater. De bouw van de energiefabriek is gericht op het realiseren van een
nieuwe centrale slibverwerking op de rwzi van Leeuwarden. In 2015 wordt de selectie van
marktpartijen uitgevoerd, het uitvoeringskrediet aangevraagd en de aanbesteding gedaan. De
gecontracteerde marktpartij werkt aan het definitief ontwerp van de energiefabriek en start na
opdrachtverlening met de realisatie. Per 1 januari 2017 is de nieuwe energiefabriek in productie.
Daarnaast start in 2015 de voorbereiding van de aanbesteding van de eindverwerking van slib voor
de periode na 1 januari 2017. Dat is het moment waarop het lopende contract eindigt.
1.3 Samenwerking waterketen
Samenwerking met de waterketenpartners, gemeenten, provincie en Vitens is belangrijk om onze
zuiveringstaak efficiënter uit te voeren. Met de Friese waterketenpartijen werkt Wetterskip Fryslân
in 2015 aan concrete besparingsmogelijkheden uit de ‘Arkbak doelmatig werken in de
afvalwaterketen’. Deze ‘Arkbak’ is ontwikkeld binnen de samenwerking van het Fries
Bestuursakkoord Waterketen en omvat een verzameling van mogelijke maatregelen die kunnen
bijdragen aan de gezamenlijke opdracht naar aanleiding van het Bestuursakkoord Water om in
Fryslân € 12 miljoen te besparen in het beheer van de waterketen. Uit de rapportage in 2014 aan de
landelijke visitatiecommissie blijkt dat de Friese waterketenpartijen de besparingsopgave naar
verwachting gaan halen.
1.4 Innovatie Waterharmonica
In 2015 vindt de planvoorbereiding plaats voor realisatie van Waterharmonica’s op Terschelling en
Ameland. Deze innovatieprojecten bestaan uit de realisatie van een natuurlijke buffer
(Waterharmonica) tussen de rwzi en het watersysteem. De realisatie van deze projecten vindt plaats
in 2016 en 2017. Voor deze projecten is een bijdrage uit het Waddenfonds toegekend.
2. Inrichting watersysteem
2.1 Voortgang KRW
In het watersysteem neemt Wetterskip Fryslân maatregelen voor het verbeteren van de
waterkwaliteit. Vaak gaat het hierbij om inrichtingsmaatregelen, zoals het aanleggen van
natuurvriendelijke oevers en het passeerbaar maken van gemalen, stuwen en sluizen voor vissen.
Met deze maatregelen geeft het waterschap voor een belangrijk deel invulling aan de verplichtingen
vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW). In 2015 wordt volop gewerkt aan de uitvoering van
maatregelen uit de eerste planperiode van de KRW (2010-2015). Hiervoor wordt circa 60 km
natuurvriendelijke oever gerealiseerd en worden circa 20 gemalen sluizen en stuwen geschikt
gemaakt voor vismigratie.
Eind 2015 vindt ook de definitieve besluitvorming, door het nieuwe bestuur, over het
maatregelenpakket voor de volgende KRW-planperiode (2016-2021) plaats , met een doorkijk naar
2027. Hierin worden nieuwe ontwikkelingen, kennis en innovaties meegenomen.
2.2 Emissies en waterkwaliteit
Voor een goede waterkwaliteit is het voorkomen en beperken van emissies van groot belang. Het
waterschap reguleert daarom lozingen en emissies van bijvoorbeeld bedrijven, huishoudens en de
eigen zuiveringsinstallaties.
Het grootste deel van verontreiniging van oppervlaktewater is afkomstig uit diffuse bronnen.
Emissies vanaf agrarische erven en percelen vormen een belangrijke vervuilingsbron. Er wordt op
verschillende manieren gewerkt aan het terugdringen van deze emissies. Het is de bedoeling van
het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer (DAW), dat de landbouwsector zelf door middel van
concrete uitvoeringsprojecten actief bijdraagt aan vermindering van de uit- en afspoeling vanaf
erven (vooral stikstof en fosfaat) en akkerbouwpercelen (gewasbeschermingsmiddelen). Wetterskip
Fryslân wil hiertoe concrete afspraken maken met de sector. Het wettelijke instrument van
handhaven op deze emissies blijft onverminderd van kracht. Het ontwikkelen van groenblauwe
diensten kan hierbij een belangrijke rol spelen. Voorts wordt ingezet op adequate voorlichting en
wordt samen met de branche gezocht naar nieuwe effectieve en bedrijfsvriendelijke maatregelen
om uit- en afspoeling te voorkomen.
In een samenwerkingsverband met de Marrekrite, provincie Fryslân, gemeenten, het
watersportverbond en de Friese Milieu Federatie worden daar waar mogelijkheden zijn, het
beperken van emissies en de inzameling van vuilwater vanuit de recreatievaart gestimuleerd.
2.3 Monitoring en maatregelen zwemwater
Om te bepalen of het oppervlaktewater voldoet aan de eisen en om de effectiviteit van beleid en
maatregelen vast te kunnen stellen, wordt de waterkwaliteit gemonitord. Dit wordt bijvoorbeeld
gedaan voor de KRW en voor zwemwater. Eind 2015 moeten officiële zwemwaterlocaties voldoen
aan de eisen van de Europese Zwemwaterrichtlijn. In 2015 wordt een groot aantal maatregelen uit
de opgestelde verbeteringsplannen voor zwemwater uitgevoerd.
Na de projectmatige monitoring van gewasbeschermingsmiddelen in de vorige jaren, wordt deze
monitoring in 2015 opgenomen in een meetnet dat is afgestemd op de samenwerking in drie
werkverbanden: het landelijk meetnet, het regionale meetnet en het werkverband van het
Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW).
2.4 Sanering waterbodems
Eind 2014 worden de saneringen van de ernstig verontreinigde waterbodems in de Nieuwe Vaart en
Súd Ie onderdeel Dokkumer stadsgrachten aanbesteed. De uitvoering van de saneringen zal in 2015
plaatsvinden. Beide locaties zijn opgenomen in het huidige waterbodemsaneringsprogramma 20092014. Met de uitvoering van deze saneringen zijn in Fryslân de ernstig en spoedeisende
waterbodemverontreinigingen met humane risico’s gesaneerd.

Download Report