zorgzaam omgaan met kinderen in de media

25/04/2014
Zorgzaam omgaan met
kinderen in de media
Balanceren tussen beschermen en
participeren
Bruno Vanobbergen
Kinderrechtencommissaris
Kinderen en media: vele gezichten
Deelname aan amusementsprogramma’s
Deelname aan reportages en documentaires
Deelname aan interactieve radioprogramma’s
In beeld voor nieuwsitem
In beeld als slachtoffer
In beeld als dader
1
25/04/2014
Kinderen tevreden laten
terugkijken
Brochure door Kinderrechtencommissariaat
Actieve sensibilisering door Raad van Journalistiek
Bijkomende artikel in Code voor Journalistiek:
Extra aandacht voor kwetsbare kinderen
Brochure: doelstellingen
Sensibiliseren
Waarheidsgetrouw fair en onafhankelijk berichten
Respect voor privéleven en menselijke waardigheid
Aandachtspunten om frustraties en teleurstellingen
te vermijden
Kinderen en jongeren met plezier terugkijken op
medewerking
Vaak evidenties: in praktijk niet altijd even
zorgvuldig toegepast
Brochure: voorbereiding
Bezoek en overleg VRT, VTM, SBS-Belgium
Interview met 5 kinderen en jongeren
2 kinderen ‘Arm Vlaanderen’
2 jongeren ‘Junior Eurosong’
1 jongere ‘Karrewiet Plus’
Bijwonen opnamedag ‘The Voice Kids’
Analyse voorbeelden van richtlijnen buitenland
2
25/04/2014
Informeer
Maak uzelf bekend – doel van interview
Geef uw contactgegevens – blijf bereikbaar
“De mensen van Karrewiet hebben mij op voorhand
heel goed ingelicht wat er ging gebeuren, die
zijn hier gekomen, die hebben eerst met mij
gebabbeld, dat was zo nen babbel en die waren
heel vriendelijk tegen me…”
Xenia, 13 jaar (Karrewiet Plus)
Toestemming
Toestemming vragen aan minderjarigen
Onderscheidingsvermogen: 12 jaar?
Onderwerp, context, output…
Zonder onderscheidingsvermogen:
Altijd toestemming van de ouders
Ook bij onderscheidingsvermogen ouders betrekken
Bij emotionele getuigenis
Schriftelijke toestemming
Toestemming
Toestemming is een continu proces
Toestemming in scholen: stilzwijgend tenzij
Associatie met politieke/filosofische overtuigingen
Belachelijk maken
Winstbejag
Een bepaald kind er uit wordt gelicht
Kinderen inlichten dat ze recht hebben om niet in
beeld te komen
3
25/04/2014
Begeleiding
Stel kinderen en jongeren gerust – vermijd
stress
Zorg voor extra professionele begeleiding
bij langdurige programma’s
(vertrouwenspersoon)
“Vanaf het kamp om reportages op te nemen was
er een kinderpsychologe bij. We zijn zo
drie kwartier met haar in gesprek geweest,
maar dat was echt een gesprek apart over de
groepssfeer en of er problemen zijn en of
ge u ergens niet goed bij voelt en zo. Ja
het was een toffe madam. ”
Lies, 14 jaar (Eurosong for Kids)
Geef kinderen en jongeren
inspraak
Neem mening van minderjarigen serieus
Minderjarigen hebben recht hun medewerking
te stoppen (informed consent)
“En mocht je daar dan zeggen dat het goed was
of dat iets absoluut niet uitgezonden mocht
worden? Ja, dat mocht, ja.
Is dat ook gebeurd? Ja. Ik had iets
verkeerd gezegd maar ik ga het niet zeggen
en jij papa ook niet.”
Michel, 12 jaar (Arm Vlaanderen)
Inspraak
Informeer kinderen over mogelijke impact
“Michel was eerst een beetje kwaad op de
journaliste dat zij doorverwees naar andere
organisaties …allee jong nu willen al die
mensen mij cadeautjes geven en dat mag
nie!...hij verstond dat eerst niet, maar nu
is het ok. Hij begrijpt het goede eraan,
maar voor een kind is dat moeilijk”.
papa van Michel 12 jaar (Arm Vlaanderen)
4
25/04/2014
Zorgzaamheid
Publiceer geen beelden die waardigheid van
minderjarigen aantasten, ook niet met
toestemming van betrokkene
Zorg voor bijkomende informatie waar
minderjarige terecht kan voor vragen
Laat minderjarige niet achter met slecht of
ontgoochelend gevoel
Dring er bij kinderen en jongeren op aan dat
ze hun naaste omgeving op de hoogte brengen
van hun medewerking
Zorgzaamheid nadien
Hou na traject verbinding met minderjarige.
Bij langdurig contact dringt men binnen in
het leven van minderjarige
“Ja en daar ben ik wel blij om, want meestal
is dat als mensen een programma opnemen
voor zo eenmalig zo dat na die opnames het
contact verbreekt , maar dan ben ik wel
blij zo dat we X (de programmamaakster) zo
nog af en toe eens zien, via Facebook, of
mama via hotmail of via de telefoon”
Leslie, 12 jaar (Arm Vlaanderen)
Zorgzaamheid: niet enkel tv
Fragment radio
5
25/04/2014
Publicatieverbod minderjarigen
onder een maatregel
Fragment YAR-wonen
Publicatieverbod minderjarigen
onder een maatregel
Spanningsveld tussen verbod >< participeren
Recht op privacy
Artikel 22 Grondwet (eerbieding van privéleven)
Artikel 22bis Grondwet (eerbieding morele, lichamelijke,
geestelijke en seksuele integriteit minderjarigen)
Artikel 16 VRK (bescherming tegen inmenging privacy)
Artikel 8 EVRM (bescherming van privé-, gezins-, familieleven)
Art.433bis Strafwetboek(bijzondere jeugdbijstand)
Verbod op publiceren en verspreiden van teksten, foto’s,…
verslaggeving waaruit identiteit kan blijken
Publicatieverbod minderjarigen
onder een maatregel
Recht op participatie
Recht om gehoord te worden (art.12)
Recht om mening uit te drukken (art. 13)
Een tienermoeder wil vertellen over wat het is om op
jonge leeftijd een baby te krijgen. Haar voogd en alle
hulpverleners staan achter de reportage. Maar omdat
ze zelf als kind in een problematische opvoedingssituatie
zat en de jeugdrechter daar uitspraak over deed, kan ze
alleen getuigen met een enorme ‘blur’ over haar gezicht.
6
25/04/2014
Knelpunten
Het verbod mogelijks te absoluut
Kansen op positieve beeldvorming in kiem gesmoord
Het verbod stigmatiseert mogelijks
Verbod accentueert verschillen
Grote diversiteit tussen jongeren
Nood aan regelgeving die een flexibiliteit toelaat
Oplossingen
Wetswijziging:
Bevoegdheid aan jeugdrechter om af te wijken
Inspraak van minderjarigen
Inspraak van programmamaker – journalist
Informeren
Herkenbaar in beeld indien geen referentie naar
maatregel of context van jeugdbescherming
Oplossingen
Creatieve manieren zoeken om deze thema’s toch
in beeld te brengen
Fragment pleegmoeder
7

Download Report