Tentotips
DE BLAUWE ROUTE
Gesprekken met kunstenaars
MAAIKE LEYN
Tijdschrift
Verschijnt 5x per jaar
Afgiftekantoor
9000 Gent X
Jaargang 11
DECEMBER 2013
erkenningsnummer : P209149
KUNST
LETTERS
Tentotips
JOHAN MUYLE
Tentotips XL
TONY OURSLER
INHOUD
03 COLLAGE 14
04TENTOTIPS
09 GESPREKKEN MET KUNSTENAARS:
MAAIKE LEYN
12 TENTOTIPS XL: TONY OURSLER
14ATELIERBEZOEKEN
15 VERBORGEN WERK #2
16 MELANGE
17 UIT DE WEBGALERIE
21 MIJN ATELIER
22 EXPO: DE ANATOMISCHE LES
24 TENTOTIPS XL: OORLOG EN TRAUMA
26 EXPO: VASARELY
28BOEKEN
31 WEDSTRIJDEN
33 AGENDA
34 ZOEKERTJES
Inspiratiedag voor begeleiders in Design museum Gent, oktober 2013.
WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER
ABONNEREN OP KUNSTLETTERS?
Claude Blondeel, André De Nys,
Ward Desloovere, Winne Lievens,
Hilde Van Canneyt.
Een abonnement kost 15 euro (5 nummers).
Groepsabonnement: 35 euro (5 nummers).
Rekeningnummer: 001-3538770-92
IBAN: BE12 0013 5387 7092
BIC: GEBABEBB
Abonneren kan via www.kunstwerkt.be
HOOFDREDACTIE
Ward Desloovere
OPMAAK
www.heartwork.be
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Hilde De Leeuw, Bijlokekaai 7C, 9000 Gent
KUNSTLETTERS IS EEN TIJDSCHRIFT VAN
KUNSTWERKT VZW
Bijlokesite, Bijlokekaai 7C, 9000 Gent
tel. 09/235 22 70, [email protected]
www.kunstwerkt.be
3
DECEMBER 2013
WEDSTRIJD
COLLAGE 14
© www.anerdsworld.com
Het gevecht is voorbij, een rivier, verbrande bomen, op de achtergrond
restanten van huizen. Er zijn soldaten gepasseerd, de stad ligt plat,
er heerst een bepaalde rust nu.
De Week van de Amateurkunsten (WAK) editie 2014 staat in het
teken van ‘De groote kunst’. KUNSTWERKT en het Forum voor
Amateurkunsten nodigen je uit om terug te blikken op de Eerste
Wereldoorlog, die 100 jaar geleden losbrandde. En dat aan de
hand van een originele wedstrijd rond collages.
Laat je inspireren door dit pakkend beeld uit het begin van de 20e eeuw.
Zoek verhalen, prenten, documenten, ga op onderzoek en verzamel alles in
een persoonlijk beeldverhaal. Een professionele jury zorgt voor een verscheiden selectie. Doe mee aan deze collagewedstrijd en win met je werk een plek
op een bijzondere tentoonstelling.
Veel succes!
Met collages bedoelen we een mix van materialen op eenzelfde drager. Ga
hierin zo ver als je maar wil, maar je inzending mag maximaal 350 gram
wegen en moet in een envelop van max. 156 x 220 mm passen.
De ‘Groote Oorlog’ sloeg verwoestend toe. Zeker ook in onze contreien. Dit
aangrijpende beeld van Diksmuide spreekt boekdelen. Het is afkomstig van
een stereoscopische camera die onlangs is opgedoken, met originele
glasplaten waarop scènes uit WO I staan afgebeeld. (Dit soort camera werd
tijdens de oorlog gebruikt om de slagvelden te fotograferen.)
Het beeld straalt gruwel uit, maar heeft ook esthetische waarde. En stelt je
vragen, die we als uitgangpunt nemen voor deze collagewedstrijd: kan iets
lelijks en vervreemdend ook esthetisch zijn? Hoe beeld je dat uit? Hoe breng
je allerlei contradicties samen tot een samenhangend geheel?
WAT?
Een collagewedstrijd voor iedereen.
HOE?
Lees het reglement op www.kunstwerkt.be of www.wak.be
Stuur je werk op naar KUNSTWERKT, Bijlokekaai 7c, 9000 Gent
WANNEER?
Indienen van het werk kan tot en met 1 april 2014.
4
KUNSTLETTERS
TENTOTIPS
PATRICIA JOHANSON
Het bewustzijn van verbondenheid tussen mens
en natuur staat centraal in het oeuvre van de
Amerikaanse kunstenares Patricia Johanson
(°1940). Al meer dan vijftig jaar is ze wereldwijd
één van de belangrijkste pioniers op het gebied
van ecologische kunst. Haar gedachtegoed is
uitgegroeid tot het tastbaar bewijs dat kunst wel
degelijk een bijdrage kan leveren aan een betere
leefomgeving. Johanson bedenkt sculpturale
oplossingen voor milieuproblemen en planologische vraagstukken met betrekking tot onder
meer overstromingen, erosie, sedimentatie. In
haar landschapsarchitectuur houdt ze steevast
en met prioriteit rekening met het herstellen van
de verloren habitat van plaatselijke planten- en
dierengemeenschappen.
Dallas Pteris Paths & Duckweed, 1981-863
Saggiataria Underwater, 1981-86
In 1969 kreeg Johanson een uitnodiging van het
tijdschrift House & Garden om een tuin te ontwerpen, die dan later zou worden gerealiseerd.
De kunstenares maakte meer dan honderdvijftig
schetsen. Het werd een doorwrocht artistiek en
ecologisch droomproject, dat de basis legde voor
haar latere werk. De redactie van het tijdschrift,
die een ontwerp voor een elegante, kleine
achtertuin verwachtte, was niet echt onder de
indruk. De voorstellen van de onbegrepen kunstenares werden niet gepubliceerd. En ook niet
concreet uitgewerkt.
Johanson ontwikkelde ideeën rond permacultuur, decennia vóór de internationale transitiebeweging en andere eco-activisten er op
focusten. Johanson pleitte voor het telen van
gewassen op daken in de stad, tussen kantoorgebouwen, in parkeergarages en zelfs op zee.
Ook recyclage van afvalstoffen kreeg haar
volle aandacht. Haar landschapsarchitectuur is
meestal geïnspireerd op de vorm van planten,
op de kleurvlekken van vlindervleugels, of op
de vormgeving van andere organismen.
Vanaf de jaren tachtig maakt Johanson uit de
schetsen ook maquettes in keramiek en brons.
De retrospectieve in Sittard omvat pakweg
honderddertig kleurrijke ontwerptekeningen,
maquettes, foto’s en video’s die dit visionaire
talent in de kijker plaatsen.
Het project ‘Fair Park Lagoon’ in Dallas Texas
(1981-1986) behoort tot één van haar meest bekende grootschalige realisaties. Een door algen
overwoekerde lagune werd ecologisch terug
gezond gemaakt. De eroderende oeverrand
van de waterplas werd versterkt door meerdere
looppaden doorheen het water, in de vorm van
lokale planten. Op die manier werd extra ruimte
gecreëerd om mens en natuur dichter bij mekaar
te brengen.
Ook ‘Ellis Creek’ werd gerealiseerd, weliswaar
met een prijskaartje van honderddertig miljoen
dollar. Het betreft een waterzuiveringsvoorziening voor de stad Petaluna in Californië (20002009). Johanson omarmde hier de dynamiek
van de getijden, van seizoenswisselingen, groei
en verval, kleurveranderingen door veranderende lichtinval en nog meer natuurlijke processen.
Gekunstelde technische oplossingen werden
geminimaliseerd. Het project bestaat uit een getijdenmoeras, meer dan 110 hectaren groot. De
golfslag van de zee voegt constant verse zuurstof
aan het water toe.
Anderzijds remt een dichte begroeiing van
waterplanten de waterstroom in de vijvers af,
terwijl diezelfde planten ook vervuilende stoffen
absorberen. Bovendien omvat dit huzarenstukje
achttien hectaren oxidatievijvers, watergebieden
die rioolwater zuiveren en filtervijvers voor het
verwijderen van zware metalen. De plattegrond
van de vijvers heeft de vorm van een met uitsterven bedreigde muizensoort die in het moeras
leeft.
Patricia Johanson blijft erin geloven dat de
dromen van de kunstenaar kunnen leiden tot
positieve veranderingen die het verschil kunnen
maken. Haar tekeningen worden steeds vaker
opgenomen in museumcollecties. Voor de Amerikaanse kunstenares ontstaat de echte kunst pas
als er concrete realisaties aan gekoppeld worden.
Meer dan enkele pilootprojecten levert dat helaas voorlopig niet op. In de nabije toekomst kan
onze wereld hopelijk getransformeerd worden
tot één groot kunstwerk, geïnspireerd door de
visionaire gedachtewereld van Johanson. Waarom zouden wij daar niet samen van dromen…
Saggiataria Underwater, 1981-86
PATRICIA JOHANSON - THE WORLD AS A WORK OF ART
Museum Het Domein, Sittard • Tot 26 januari 2014 • www.hetdomein.nl
5
DECEMBER 2013
GELINKT: DE COLLECTIE NETWERKT
© Design museum Gent
Lieven Daenens, sinds 1 oktober 2013 de eredirecteur van het Design museum Gent, maakte
voor deze tentoonstelling een persoonlijke selectie van topstukken die het museum onder zijn
leiding van 1974 tot einde september 2013 heeft
verworven. Zijn keuzes worden niet zomaar
getoond, maar krijgen een centrale plaats in een
inspirerend nieuw netwerk van designvoorwerpen. Collectiestukken worden dus gelinkt aan
andere objecten, waarvan er ook heel wat van
buiten het museum afkomstig zijn. Het Design
museum Gent bezit vandaag een hoogstaande
internationale verzameling met onder meer
belangrijke voorbeelden van het moderne
constructivisme en de Stijl, vroege en naoorlogse
iconen van het Scandinavische modernisme,
topstukken van het Italiaanse naoorlogse design
en ook een ruime vertegenwoordiging van het
postmodernisme.
De expo toont je het rebelse Alchimiadesign, de
Memphisvoorwerpen , het speelse Alessi-assortiment, behoedzaam aangevuld met representatief
werk van internationale én Belgische boegbeelden. Van Ron Arad en Shiro Kuramata tot
Maarten Van Severen.
Dhaenens stond er op om niet alleen losse
objecten te kiezen maar hij integreerde in de
presentatie ook de drie volledige interieurs van
de Belgische tenoren van de art nouveau Victor
Horta, Henry Van de Velde en Paul Hankar.
Ze behoren tot de belangrijkste kunsthistorische
aanwinsten waarop hij tijdens zijn museumcarrière de hand kon leggen.
Verder zijn er vazen, dienbladen, serviezen,
luchters, stoelen, kasten. De selectie is uitermate
divers. De enige constante is de link met functionaliteit. “Minder of meer functionaliteit, daar
valt nog over te redetwisten, maar de link moet
er wel zijn, dat is de constante in de definitie van
design”, aldus de voormalige directeur.
GELINKT: DE COLLECTIE NETWERKT
Design museum, Gent • Tot 2 maart 2014 • www.designmuseumgent.be
DE BLAUWE ROUTE
Villa Empain trakteert haar bezoekers op een
denkbeeldige reis die start aan de Middellandse
Zee en leidt naar China. We volgen het spoor
van de zijderoute met als leidraad de kleur
blauw, die al eeuwenlang kunstenaars, ambachtslui en dichters uit zowel het Oosten als het
Westen inspireert. ‘De Blauwe Route’ laat ons
kennismaken met het indigo van geweven stoffen, de blauwe keramiek van het Ottomaanse
Rijk en Midden-Azië, sculpturen en juwelen van
turkoois, lapis lazuli en saffier en uiteindelijk
ook het befaamde Chinees blauw.
In de Grieks-Romeinse oudheid werd blauw beschouwd als een ‘barbaarse’ kleur. In het Oosten
daarentegen werd blauw toen reeds gebruikt
in de kunst en in het dagelijkse leven, voor
religieuze rituelen, voor het verven van textiel,
het decoreren van keramiek en glas, en voor het
versieren van kostbare juwelen.
Indigo, ook anil genoemd, gaf zijn naam aan
de Nijl, de ‘blauwe rivier’ van Egypte. In het
land der farao’s bracht blauw geluk in het
hiernamaals. Turkoois was gewijd aan de godin
Hathor, het symbool van de vrouwelijke vruchtbaarheid. De Perzen dachten dat de wereld
rustte op een saffier waaraan de hemel zijn glans
dankte, terwijl men in het oude China blauw de
geneeskrachtige eigenschappen van de indigoplant toedichtte. Blauw werd er gebruikt bij het
vervaardigen van papier, kleren en porselein.
De Tibetanen koesterden turkoois dan weer als
beschermer van waters en bronnen.
In het Oosten gelooft men al sinds mensenheugenis dat blauw bescherming biedt tegen onheil,
maar in Europa is men vreemd genoeg pas
vanaf de 12e eeuw meer waarde gaan hechten
aan die kleur en zijn uiteenlopende nuances.
Pas in het moderne tijdperk treedt blauw in het
Westen resoluut op de voorgrond. Uiteindelijk
wordt het zelfs de algemene lievelingskleur, vóór
rood en groen.
Blauw symboliseert voor ons vandaag de
droom, de wijsheid en de sereniteit. De kleur
wordt geassocieerd met de zuiverheid van water,
de onbegrensdheid van de hemel en de zee,
de goddelijke of koninklijke aura. De tentoonstelling is een reis door tijd en ruimte, langs
culturen en kunsten, in een brede waaier van
expressievormen. Meer dan veertig moderne
en hedendaagse kunstenaars gaan voor blauw.
Naast werken van kunstenaars als Pierre
Alechinsky, Yves Klein en Joan Miró werd er
veel werk bijeengebracht van Oosterse kunstenaars, bij ons minder gekend maar daarom niet
minder sterk.
Sahand Hesamiyan, Sulook, 2012, staal, UV-kleur en zwart licht,
190 x 417 x 190 cm. © kunstenaar / Courtesy The Third Line, Doebai.
DE BLAUWE ROUTE
Villa Empain, Brussel • Tot 9 februari 2014 • www.villaempain.com
Tarek Al Ghoussein, Untitled 9 (C Series), 2007, digitale Lambda-print,
60 x 90 cm.
6
KUNSTLETTERS
RAOUL DE KEYSER
Zijn geboortestad Deinze en de woonomgeving
aan de Leie waren voor Raoul De Keyser (19302012) zijn leven lang een bron van inspiratie. Een
jaar na zijn overlijden herdenkt het Museum van
Deinze en Leiestreek de belangrijkste abstracte
schilder van ons land met een tentoonstelling
van zijn vroegste werken.
De Keyser was een laatbloeier. Zijn artistieke
loopbaan wordt voor het eerst opgemerkt in
1966, als hij samen met Raveel en enkele andere
vrienden, een kunstzinnige meerwaarde creëert
in de kelders van het kasteel van Beervelde. In
1967, twee jaar na zijn eerste tentoonstelling,
sleept hij de Prijs van de Jeune Peinture Belge
in de wacht. Het duurt echter nog tot de tweede
helft van de jaren tachtig vooraleer de naam ‘De
Keyser’ opduikt in de belangrijke internationale
tentoonstellingen en in prominente collecties.
Hij is dan al de vijftig gepasseerd.
In zijn vroegste werken neemt Raoul De Keyser
alledaagse motieven als uitgangspunt voor zijn
contrastrijke composities. De kunstenaar is
vooral geboeid door de meest banale voorwerpen, waar niemand aandacht aan schenkt: een
sok aan de wasdraad, een deurklink,… Eind
jaren zestig wordt het werk fragmentarischer
en abstracter. De blik reikt ook verder naar het
landschap en de wolkenluchten. De Keyser is
in de eerste plaats gefascineerd door grenzen
en begrenzing. Hij schildert witte lijnen op een
groen vlak; de krijtlijnen op een voetbalveld. Hij
schildert een detail van een prikkeldraad, een
hoek in de woonkamer. Met uitgepuurde composities weet hij telkens weer zijn onderwerpen te
reduceren tot hun essentie.
RAOUL DE KEYSER. 1964-1970
Museum van Deinze en Leiestreek • Tot 19 januari 2014 • www.museumdeinze.be
MICHIEL COXCIE
Michiel Coxcie (1499-1592) was in zijn tijd één
van de meest invloedrijke schilders in de Lage
Landen. Zijn bijnaam ‘De Vlaamse Rafaël’ geeft
aan hoe hoog zijn talent werd ingeschat door
zijn tijdsgenoten. In de jaren 1520 kreeg Coxcie
een stevige opleiding in het atelier van Bernard
van Orley in Brussel. Daarna verbleef hij zeven
jaar in Italië waar hij uitgroeide tot een toonaangevende schilder. Zo realiseerde hij onder
meer de fresco’s voor de oude Sint-Pieterskerk in
Rome. Na zijn terugkeer introduceerde Coxcie
in de Nederlanden artistieke revolutie, een schilderstijl die zuiver gebaseerd was op de stijl van
de Italiaanse hoog renaissance. Hij werd één
van de favoriete schilders van Keizer Karel en
klom snel op tot hofschilder van Filips II. Samen
met Titiaan maakte hij wandschilderingen voor
het Keizerlijk Paleis in Binche. In opdracht van
het Spaanse hof ontwierp hij naast schilderijen, vele wandtapijten en glasramen. Weinig
Vlaamse schilders dwongen zoveel respect af en
hadden zoveel invloed op hun generatiegenoten
als Michiel Coxcie. Tot diep in de zeventiende
eeuw herwerkten kunstenaars zijn artefacten.
Zelfs Rubens raakte er door geïnspireerd.
M Leuven brengt met de allereerste monografische tentoonstelling van Coxcie hulde aan
dit eerder onbekend, maar veelzijdige talent.
Dit blijkt uit het indrukwekkend oeuvre dat hij
naliet: een grote reeks schilderijen, monumenMICHIEL COXCIE - DE VLAAMSE RAFAËL
M, Leuven • Tot 23 februari 2014 • www.coxcie.be
tale glasramen, bekende grafische reeksen en
wandtapijten.
Coxcies carrière overspande nagenoeg de hele
tumultueuze zestiende eeuw, een periode van
politiek religieuze commotie met de reformatie
en contrareformatie binnen de katholieke kerk.
Tijdens de eerste decennia van de opstanden
koos Coxcie overtuigd voor de katholieke zijde.
Het leverde hem na de Beeldenstorm opdrachten op voor tientallen nieuwe altaarstukken in
onder andere Antwerpen, Mechelen en Brussel.
Ook tijdens een wandeling in de Leuvense
binnenstad ontdek je sporen van deze boeiende
periode.
De route leidt langs kerken waarvan enkele
speciaal opengesteld worden naar aanleiding
van deze tentoonstelling. Maak kennis met de
manier waarop een kerkbezoek verliep ten tijde
van de contrareformatie en met de humanistische traditie van Guy Morillon, de belangrijke
Leuvense mecenas van Coxcie, secretaris van
Keizer Karel.
Ontdek ook in de Brusselse Sint-Michiels- en
Goedelekathedraal de monumentale glasramen
en altaarstukken van Coxcie. Ook hier krijg je
een kleine extra tentoonstelling. Die focust op
vier 16e-eeuwse glasramen, bewaard op hun
oorspronkelijke plaats. Het Koninklijk Museum
Schone Kunsten aan de Regentschapstraat in
Brussel bezit twee zeer grote drieluiken van
Michiel Coxcie die niet naar Leuven kunnen
reizen. De monumentale meesterwerken ‘Triptiek met taferelen uit het leven van Christus’ en
‘Triptiek van de Gilde van de Grote Voetboog
van Brussel’ zijn er uitzonderlijk te zien in een
tijdelijke presentatie.
Michiel Coxcie, David en Goliath © Patrimonio Nacional
7
DECEMBER 2013
HUGO CLAUS
ANTHONY CARO
TOM SCHAMP
Anthony Caro, Roll Up, 2009-2010, gelakt staal, 178 x 152,5 x 140 cm /
70 1/8 x 60 x 55 1/8 in.
© Erven Hugo Claus. Fotograaf : Steven Decroos. Sabam Belgium 2013.
Hugo Claus (1929- 2008) was niet alleen een
groot schrijver. Meer dan vijf decennia lang, tot
zijn laatste dagen toe, maakte hij kleine tekeningen en schilderijen. Het hoorde volgens Claus
tot de vreugdevolle kanten van het leven. Tijdens de jaren vijftig stond zijn kunstenaarschap
in het teken van Cobra en de schilderkunst.
Hij voelde verwantschap en raakte bevriend
met kunstenaars als Pierre Alechinsky, Asger
Jorn, Karel Appel, Corneille, Constant en iets
later Roger Raveel. In 1956 hield hij zijn eerste
solotentoonstelling in Galerie Taptoe in Brussel.
Nadien volgden buitenlandse exposities, maar
naarmate de jaren verstreken, nam hij meer en
meer afstand van de Cobrabeweging.
Zijn oeuvre is niet zo maar onder te brengen
onder één noemer, maar moet eerder gezien
worden als een dialoog met de grote stromingen
van zijn tijd, zoals l’ art brut, popart, abstract–
expressionisme, surrealisme. Als beeldend
kunstenaar was Hugo Claus bij perioden zeer
productief. Hij heeft meer dan duizend werken
gemaakt, maar vernietigde er in de loop der
jaren ook heel wat. Stijl en stijlevolutie interesseerden hem niet en daarom dateerde hij geen
enkel werk.
De tentoonstelling in Oostende brengt een groot
deel van zijn overgebleven plastisch werk bijeen.
HUGO CLAUS - OMDAT IK GEEN BEELD BEN
Mu.ZEE, Oostende
Tot 5 januari 2014
www.muzee.be
Onderzoek naar abstractie en experimenteren
met materialen stonden centraal in het werk
van de Britse beeldhouwer Anthony Caro. ‘Sir’
Anthony Caro, that is, want deze leerling van
Henry Moore werd in 1987 geridderd voor zijn
bijdrage aan de vernieuwing in de hedendaagse
beeldhouwkunst. Caro creëerde sculpturen
met gevonden industriële objecten waarvan de
oorspronkelijke functie in de vergetelheid is
geraakt. Drinkbakken, spoorbielzen en meerpalen, bijvoorbeeld. Verroest staal, gietijzer en
hout worden samengeperst binnen een verticale
structuur waardoor de werken op het punt lijken
te staan te imploderen. In oktober stierf Caro
op 89-jarige leeftijd. Vóór zijn overlijden had
hij reeds een ensemble van sculpturen in staal,
messing en brons geselecteerd voor Galerie Daniel Templon, sinds enkele maanden in Brussel
gevestigd.
ANTHONY CARO
Galerie Daniel Templon, Brussel
Tot 21 december 2013
www.danieltemplon.com
Koekendozen, speelgoed, fietsen, inpakpapier,
platenhoezen of postzegels: Tom Schamp
illustreert het allemaal. Ook boeken, uiteraard.
Dat leverde hem al tal van prijzen op. Meest
bekend bij het jonge publiek is ongetwijfeld de
reeks ‘lusboeken’ rond de sympathieke grijze
muis-poes-pendelaar Otto. Schamp hanteert
een heel eigen stijl, waar vooral véél acryl en
karton aan te pas komen, vaak met een lichte
voorkeur voor volle, soms donkere tinten die in
combinatie met fellere ‘snoepkleuren’ het geheel
vaak iets magisch geven. Ontdek het eigenzinnige werk van deze bekroonde illustrator in een
bijzonder kleurrijke expo.
TOM SCHAMP
M, Leuven
Tot 16 februari 2014
www.mleuven.be
8
KUNSTLETTERS
MUSEUM TO SCALE
Jan Van Oost
Meer dan honderd dozen, elk met de afmetingen
100 x 65 x 60 cm en daarin hoogstandjes van
Belgische kunst: dat is ‘Museum to Scale’, een
initiatief van Ronny Van de Velde, dat nu in
het Brusselse Museum voor Schone Kunsten
wordt gepresenteerd. De inspiratie vond deze
galeriehouder en kunsthandelaar bij Marcel
Duchamp. Tussen 1935 en 1940 creëerde deze
kunstenaar tientallen boîtes en valise. Stuk voor
stuk kleine rariteitenkabinetten, elk in een bruin
lederen draagtas. In zijn draagbaar museum
bracht Duchamp tekeningen bijeen, maar ook
veel miniversies van bestaande kunstwerken,
waaronder uiteraard ook zijn eigen ‘Urinoir’.
De presentatie in Brussel toont gelijkaardige
valiezen van talrijke Belgische hedendaagse
kunstenaars die elk hun eigen ruimte, een miniatuurmuseumzaal op schaal 1/7 op een originele
manier hebben ingericht. Dat levert een pak
prettige verrassingen op. Tuymans toont in zijn
kijkdoos een schilderij over Disneyworld, een
verkleinde versie van een muurschildering die
hij enkele jaren geleden in München realiseerde.
Peter de Cupere knutselde een indrukwekkend
geurlabo in elkaar. Rinus Van de Velde, gekend
van zijn muurvullende houtskooltekeningen,
stak in zijn doos een piepkleine samenvatting
van zijn oeuvre tot nu toe: een combinatie
van tekst en beeld balancerend tussen fictie
en realiteit. ‘Rotoreliëf’ van Ann Veronica
Janssens verrast je op een sensationeel roterend
lichtspektakel. Op die manier creëerden 101
kunstenaars (waaronder Jan Fabre, Jan De Cock,
Pierre Alechinsky, Koen Van Mechelen, Michel
François) een minimuseum met eigen werk.
Samen vormt deze presentatie op een prettige
manier een staalkaart van Belgische kunst. De
tentoonstelling die een glimlach tevoorschijn
tovert bij elke bezoeker, heeft verder de ambitie
om een ambassadeur te worden van de Belgische
kunst in het buitenland. Het project reist immers
volgend jaar naar Rotterdam en Florida. Ook in
Frankrijk en Italië is er belangstelling. De interactieve website www.museumtoscale.com maakt
een bezoek aan de tentoonstelling ook van bij je
thuis in de zetel mogelijk.
Gideon Kiefer
MUSEUM TO SCALE
Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel • Tot 2 februari 2014 •
www.fine-arts-museum.be
JOHAN MUYLE
Na eerdere projecten in Kinshasa trok Johan
Muyle in 1995 voor het eerst naar India. Nu,
bijna 20 jaar en talloze bezoeken later presenteert hij, in het kader van Europalia India, een
solotentoonstelling die je onderdompelt in zijn
fascinatie voor het land. Muyle maakt beelden
en objecten - nooit helemaal schilderij, nooit
helemaal sculptuur- met materiaal dat hij tijdens
zijn reizen doelbewust zoekt of - in de meeste
gevallen - bij toeval vindt. Die stukken bewerkt
hij, ter plekke met de hulp van lokale ambachtslieden of in zijn eigen studio in België. De stad
als een groot openluchtmagazijn, dus. “Steden
als Kinshasa en Chennai (het voormalige Madras) zijn voor mij immense ateliers vol beelden,
affiches, voorwerpen, gebaren en slogans. Ze
hebben mijn westerse wereldbeeld en artistieke
praktijk volledig bepaald”, aldus Muyle.
In Chennai ontdekte hij het werk van schilders
gespecialiseerd in het ontwerpen van affiches
voor de filmindustrie van Bollywood. Die
inspireerden hem voor het maken van enkele
JOHAN MUYLE. INDIAN STUDIO
monumentale installaties, in samenwerking met
de plaatselijke reclameschilders. Zoals in eerder
werk bestaat elke assemblage uit een bonte
mengeling van westerse, oosterse en volkse
elementen, waarin schilderkunst, mechanica,
mise-en-scène, bewegende objecten en tekst
samenkomen. Grote wandsculpturen, met in- en
uiteenschuivende panelen, Indiase kalligrafie en verrassende en vaak vreemde speelse
elementen: een Indische vrouw die op gezette
tijden een straal water spuwt, ventilatoren die
een briesje veroorzaken en zo een hele serie
Indische plaatjes in beweging zetten. Naast die
monumentale beeldcollages presenteert Muyle
een aantal kleinere mobiele sculpturen. Rondtollende figuurtjes, vaak gecombineerd met een
kinetisch element: lampjes, op een ventilator
bevestigd, vormen lichtgevende tekens, bij het
beklimmen van een trapladder word je op een
miniconcert van een Indische trommel getrakteerd of verwelkomd door een veelarmige figuur
die naar een Indische godheid verwijst. Werken
CENTRALE for Contemporary Art, Brussel • Tot 6 februari 2014 • www.centrale-art.be
[ADN / WDS]
die een heel eigen, kritische, poëtische blik op de
condition humaine, godsdienst en de actualiteit
verraden. Want het achterliggende thema ligt
niet altijd kant en klaar voor het grijpen. “Dat
moet ook niet”, legt Muyle uit. “Net als in een
film zijn er zowel duidelijke als verborgen thema’s en verhaallijnen. Elk werk bevat inderdaad
heel diverse elementen, die je kan opvatten als
verschillende toegangspoorten om het werk te
benaderen.”
Indian Studio © Johan-Muyle
DECEMBER 2013
9
GESPREKKEN MET
KUNSTENAARS
MAAIKE LEYN
Weemoed en zin voor het extreme maken een wezenlijk onderdeel
uit van de grote houtskooltekeningen die Maaike Leyn maakt.
De kunstenares die ook slavistiek studeerde, heeft een aparte band
met Rusland en tekende lichamen van Oekraïense boerenvrouwen,
blaffende honden, tenten. Donkere, ruwe schoonheid, die zich niet
gemakkelijk in woorden laat vatten. Op 16 maart organiseert
KUNSTWERKT een bezoek aan haar atelier.
Je maakt monumentale houtskooltekeningen op doek. Geen toeval, want
werken met deze basismaterialen zou je zien als een rebellie tegen de nieuwe
mediamaatschappij?
Rebellie is een groot woord. Ik heb moeite met de snelheid en de vluchtigheid van de mediamaatschappij. Er is een overkill aan beelden waardoor
beelden eigenlijk hun betekenis verliezen. Mijn werk is een terugkeer naar
het ambachtelijke. Ik zie dat het een algemene tendens aan het worden is.
Mensen willen opnieuw kleren of meubels die met de hand gemaakt zijn.
Ik denk dat heel wat mensen verlangen naar objecten die zoals vroeger met
hart en ziel gemaakt zijn. Ik vind het belangrijk om een direct contact te
hebben met de materie waarmee ik werk. Bij filmen of in 3D werken is dat
contact meer uitgesteld. Tussen het idee en de creatie heb je een grote
voorbereidingsfase. Je moet locaties zoeken of materiaal verzamelen. Zelfs
als je schildert, is de voorbereiding groter. Zo moet je eerst de kleuren
mengen alvorens ze aan te brengen. Houtskool kan ik neerzetten zonder al
die voorbereidende handelingen. Als ik begin aan een nieuwe tekening,
bedenk ik wel vooraf de compositie en bereid ik mijn doek voor, waarna ik
de juiste grootte kies. Maar die voorbereidingen zijn redelijk minimaal en
eenmaal aan het werk kan ik volledig in het werk opgaan zonder al te veel
onderbrekingen. Ik moet niet stoppen om verfborstels uit te wassen.
Je werkt op de grond, legt je doek plat en neemt nu en dan afstand door op
een stoel te staan. Je schrijft: “Zittend in mijn tekening ben ik zat en vol
verlangen, maar na de roes komt keer op keer de kater. Eenmaal het tekenfestijn voorbij, hang ik mijn tekening aan de muur en zie ik de restanten van een
uit de hand gelopen feest.” Je ziet het ook als een gevecht, je hebt heel je
lichaam nodig, je geeft je helemaal over in de tekening. Werk je in een trance?
In ideale omstandigheden wel. Dan ben je één met je tekening en ben je
daar honderd procent door opgeslorpt. Je vergeet alle kleine dagdagelijkse
beslommeringen. Dat is het voordeel van in een atelier aan het werk te zijn.
Ik word er niet gestoord. Er is ook geen afleiding: enkel jezelf en je werk.
Wanneer ik thuis werk, heb ik veel meer afleiding. Er is altijd wel een
afwas te doen of een krant die vraagt om gelezen te worden.
Is je werk een reactie op het platvloerse, het commerciële, waar alles mooi is
en perfecte mensen altijd blij en succesvol zijn?
Ik kan me niet voorstellen dat ik poppy werk zou maken met heel veel
kleuren. Ik zou dat nep vinden, alsof alles happy is terwijl er ook altijd een
droevige onderlaag is. Die trieste onderlaag vind ik eigenlijk veel poëtischer
en rijker. In het echte leven doe ik graag zot, maar in mijn tekeningen vind
ik het wel spannend om op zoek te gaan naar de schoonheid in het trieste.
Ik heb slavistiek gestudeerd en ben lerares Russisch. Het weemoedige is
heel erg aanwezig in de Russische taal en literatuur. Onze maatschappij is
heel gematigd en braaf. In Rusland durven mensen veel extremer zijn:
intens blij of verdrietig. In het westen zijn we minder intens. Extreme
gevoelssituaties vermijden we liever en zien we als te confronterend.
Na je studies slavistiek ben je les gaan geven. Maar op je dertigste ben je met
een kunstopleiding gestart aan het KASK te Gent. Waarom had je zo veel
nood aan een voltijdse opleiding?
Het was nooit de bedoeling om nog verder te studeren. Ik tekende en
schilderde, specialiseerde me in Russische kunst, ging kunstenaars
opzoeken in Moskou. Ik organiseerde ook tentoonstellingen met werk van
Russische kunstenaars. In 2005 werkte ik een heel jaar aan een tentoonstelling voor Europalia Rusland in de Brusselse openbare ruimte. Het was een
boeiende ervaring, maar ik voelde me tegelijkertijd wat gefrustreerd omdat
ik geen tijd meer had om eigen werk te maken. Na die tentoonstelling heb
ik beslist om honderd procent te kiezen voor mijn eigen werk. Dat
betekende dat ik plots volledig op mezelf aangewezen was en dat vond ik
hard. In het gebouw van mijn atelier zaten ook muzikanten, en ik benijdde
hen omdat ze konden samenwerken aan nieuwe nummers. Als tekenaar
ben je volledig op jezelf aangewezen. Als beginnend kunstenaar is je werk
niet goed genoeg om tentoon te stellen, maar tegelijkertijd is het absurd om
10
elke dag met iets bezig te zijn en dat aan niemand
te tonen, hard te werken en het resultaat zo nu
en dan naar het containerpark te brengen. Zo
sadistisch wou ik niet langer zijn voor mezelf.
Aan de academie mocht ik eindelijk ook eens
andere mensen lastig vallen met mijn werk.
Wat heb je er geleerd of misschien wel afgeleerd?
Je komt er vooral in contact met mensen die met
gelijkaardige of net heel andere dingen bezig zijn.
Je hoort heel veel verschillende meningen, soms
herken je jezelf daarin, soms ook helemaal niet.
Op die manier ga je nadenken, toets je af. Wat
aanvaard ik of kan ik onmogelijk aanvaarden?
Het is stimulerend om in zo’n omgeving je eigen
weg te vinden. Je kan naar een tentoonstelling
gaan, maar eigenlijk is het nog interessanter om
te zien hoe mensen werken. Je ziet iets evolueren
en je snapt waar het vandaan komt. Ik heb
‘afgeleerd’ om tekeningen meteen naar de
prullenmand te verwijzen. Ik laat veel meer
imperfectie toe in mijn werk. Als een werk vers
is, weet je nog te veel hoe het ontstaan is en
beoordeel je het te veel van uit het weten. Soms
rol je een werk op omdat je het niet goed vindt,
maar een half jaar later heb je door dat het
eigenlijk wel een sterk werk is. Of omgekeerd.
Hoe ga je eigenlijk te werk?
Ik heb een groot fotoarchief van zelfgemaakte
foto’s, meestal tijdens reizen. Daaruit pik ik
beelden die me prikkelen. Vaak combineer ik
verschillende beelden, bijvoorbeeld van een
zelfde onderwerp maar uit een ander perspectief.
En dan ga ik al schetsend op zoek. Wat kan ik
daarmee doen? Wat spreekt me aan? En zo
probeer ik tot een beeld te komen, dat ik daarna
uitvergroot.
Wat maakt voor jou een tekening sterker dan een
schilderij? Is dat de fragiliteit? En kijk je bij andere
kunstenaars sneller naar hun tekeningen dan hun
schilderijen?
Eigenlijk wel. Een tekening is op een manier
eerlijker, want directer. Onder de verf kan je veel
meer verdoezelen. Een tekening zie ik een beetje
als een naakt schilderij. Een onafgewerkte
Rubens waar je nog de krijtlijnen ziet, vind ik
eigenlijk wel boeiend. Anderzijds, mijn eigen
werken evolueren steeds meer naar schilderijen.
Geen lijnen maar vlekken. Maar dan met
pastelkrijt en houtskool. Het verschil is alleen dat
je met droog in plaats van nat pigment werkt.
Je werkt met klassieke figuratie: mensen, dieren,
landschap, gebouwen. Wat hoop je met die
klassieke onderwerpen toe te voegen aan de
Belgische kunst?
Ik vind het op zich niet belangrijk om constant
vernieuwend te zijn, dat is geen streefdoel.
Picasso beweerde ook al dat er sinds de grotschilderingen in Altamira eigenlijk niets is veranderd.
KUNSTLETTERS
Ik probeer gewoon te doen wat ik denk te
moeten doen, wat ik zelf aanvoel. Maar je leeft
sowieso in een andere tijd. De ervaringen die ik
opdoe, verschillen van de ervaringen die
Permeke binnen kreeg. Ik teken dan misschien
wel gelijkaardige dingen, maar toch is het
anders. Daar zit ook juist de spankracht. Op het
eerste zicht denk je: dit is een beeld van 150 jaar
geleden, maar daarna constateer je dat het niet
klopt. Bovendien zijn de formaten enorm. In het
verleden bestonden tekeningen op groot formaat
enkel als voorbereiding van een schilderij. Om
te verdwijnen onder de verf, dus. Ook het ruwe,
onaffe karakter van het materiaal dat ik gebruik
is hedendaags. In de klassieke kunst of bij de
Latemse school werden wel vieze dingen
afgebeeld, maar de presentatie was uiteindelijk
altijd proper. Mijn werken zijn onopgepannen
doeken die wat uitrafelen: er zijn andere stukken
doek op gekleefd, je ziet voetsporen, de doeken
worden met nageltjes in de muur geslagen.
Is het voordeel van de hedendaagse kunstscène
dat alles kan en mag? Dat ook het figuratieve en
het klassieke weer in is?
Ik denk niet dat alles kan en mag. Er zijn ook nu
heel wat taboes. Ik ben absoluut niet bezig met
wat in is. Ik vind het ook leuk om juist niet in te
zijn. Als mensen me niet hedendaags genoeg
vinden, dan is dat gewoon zo. Ik probeer
gewoon dingen te maken waar ik zelf in geloof,
die ik zelf wil maken. Desnoods sta ik dan naast
de hedendaagse scene. Het belangrijkste is dat ik
mezelf kan verwonderen.
Wil je met je werk een tegengewicht bieden voor
al te koude of conceptuele stromingen in de
kunst?
Ik ben wel bezig met wat er leeft, ik ga naar heel
wat tentoonstellingen. Maar ik streef er niet
naar om werk te maken dat daar bij aansluit.
Onbewust ben ik wel beïnvloed, maar ik maak
wat ik zelf wil maken. En ja, zo voel ik me
nauwer verwant met een ‘ouderwetse’ Thierry
De Cordier, dan met een coole Jeff Koons. Wat
conceptuele kunst betreft: ik ben een typische
beelddenker. Ik denk in beelden, niet in
woorden. Als ik naar een tentoonstelling ga, wil
ik kijken, geen woorden vertalen naar beelden of
beelden naar woorden. Dat doe ik al hele dagen
in het gewone leven.
Je lijkt heel erg beïnvloed door de Duitse Käthe
Kollwitz. Vormt zij je grootste inspiratiebron?
De link naar Käthe Kollwitz is gemakkelijk
gelegd, omdat ze ook met houtskool tekende.
Toen ik nog een kind was, ging ik nu en dan
kijken naar twee beelden van haar die bij ons op
het oorlogskerkhof in Vladslo stonden. Het zijn
stevige beelden die een treurend ouderpaar
voorstellen en recht naar het hart gaan. Zo
leerde ik haar werk al op vroege leeftijd kennen.
11
DECEMBER 2013
Maar het is zeker niet mijn belangrijkste
inspiratiebron. Mijn invloeden kunnen heel
divers zijn. Ik hou van de hardheid, de intensiteit
van Martin Kippenberger, maar tegelijkertijd
van de zachtheid en wazigheid waarmee
Gerhard Richter schildert. Ik werk zelf in
zwart-wit, maar hou evenzeer van de kleurrijke
snippers van Guy Mees. Of van de manier
waarop René Heyvaert kleuren en vormen
onderzocht. Het werk van Cecily Brown vind ik
zeer erotisch, bij Baselitz kom ik dan weer heel
heftige, ontroerende composities tegen. Het
vuile, het menselijke trekt me ook heel erg aan,
werk waar zweet en bloed aan kleeft. Ik denk
aan Philippe Vandenberg of Louise Bourgeois.
Je tekent met houtskool, maar je versnijdt ook je
doeken en legt op die manier gelaagdheid in het
werk.
Mijn vertrekpunt is wat me intuïtief raakt. Mijn
werk dient geen maatschappelijke relevantie te
hebben, het mag gewoon op zichzelf staan en
autonoom zijn. Ik probeer iets op te roepen dat je
niet zo maar onder woorden kan brengen. De
tekening staat niet in functie van een verhaal, is
niet anekdotisch. Kunst biedt daarmee een
andere manier om in de realiteit te staan. Het is
soms moeilijk om op een heel fijne manier te
communiceren met woorden. Met woorden kan
je niet alles zeggen. Of blijf je vaak op een heel
oppervlakkige manier communiceren. Tenzij je
gedichten schrijft of literatuur. Met tekeningen,
beelden kan je tot een diepere, verfijndere
inhoud komen dan in een gesprek. Als ik naar
mijn eigen werk kijk, vind ik het boeiend om de
neerslag te zien van vluchtige momenten. In mijn
tekeningen kan ik die voorbijgaande mentale
toestand vastleggen, alsof het hersenscans zijn. Je
ziet je eigen tekeningen veranderen, ze brengen je
ergens naartoe en dat is spannend op zich.
Dankzij die tekeningen ontmoet je bijzondere
mensen en kom je op plaatsen die je anders nooit
zou bezoeken.
Welke eigenschap waarover je zelf niet beschikt,
bewonder je het meest in andere kunstenaars?
Geduld, ik heb heel weinig geduld. Ik zou me
graag kunnen overgeven aan een volledige
toestand van tijdeloosheid. Maar tegelijkertijd
blijf ik toch altijd een zekere vorm van nervositeit en gejaagdheid in mij hebben. Ik zou niet
maandenlang heel traag aan iets kunnen
doorwerken. Ik wil altijd heel snel vooruit gaan,
maar als ik teken, dwing ik mezelf tot traagheid.
En misschien zorgt dat ook voor een soort van
innerlijke spanning in mijn tekeningen, de
constante clash tussen het trage, tijdloze en het
opgejaagde, het nerveuze.
Welke boodschap wil je aan de andere kunstenaars
meegeven?
Euh, eet elke dag een appel, loop een toertje rond
het blokje en vergeet je tanden niet te poetsen.
(lacht). Amuseer je, dat is het enige relevante wat
je kan doen. De rest is bijzaak. Wat zitten wij,
kunstenaars, toch in een luxepositie dat we zo
veel tijd met onszelf mogen doorbrengen! Elke
dag spelen met houtskool en pastel!
www.maaikeleyn.com
[Hilde Van Canneyt]
Elke twee weken post Hilde Van Canneyt
een vers interview met een bekende of
minder bekende kunstenaar uit Vlaanderen en Nederland. In elk nieuw van
KUNSTLETTERS verschijnt een versie
van één van de gesprekken. Een reeks
interviews die ze afnam tussen 2008 en
2013 is nu gebundeld in het boek ‘Hilde
vraagt. Gesprekken met 85 Belgische
kunstenaars’.
Wat is kunst? Wie is kunstenaar? Waarom
sluit iemand zich op om te communiceren
via een creatie? Het zijn vragen die Hilde
tijdens de gesprekken voorschotelt en
waarmee ze het verhaal achter een
kunstenaar en zijn werk bloot wil leggen.
De interviews online:
hildevancanneyt.blogspot.com
Meer info en bestellen:
www.hildevraagt.be
ATELIERBEZOEK
Op zondag 16 maart 2014 leidt Maaike
Leyn ons rond in haar atelier te Gent.
Interesse? Schrijf snel in via
www.kunstwerkt.be
12
KUNSTLETTERS
1.
© Jean Poucet
TENTOTIPS XL
TONY OURSLER
Tony Oursler vergrootte in de jaren ‘80 het speelveld van de
videokunst door bewegende beelden te gaan projecteren op 3Dobjecten en achtergronden. Daarmee bood hij een enorm alternatief
voor de klassieke videomonitor. Op zijn eerste Belgische solotentoonstelling in het MAC’s nodigt hij je uit op een trip naar onze
diepste verlangens en angsten. Onderweg: spoken en tovenarij,
spieden en bespied worden, technologie, maar ook kunstgeschiedenis, wetenschap, videogames en broodjeaapverhalen. Resultaat:
een psychedelische trip door een spookhuis. Met een randje kitsch
erom heen.
1. Open Obscura, 1996-2013.
2. Zicht op tentoonstelling ‘Phantasmagoria’ Tony Oursler © Ph De Gobert - MAC’s
3. Blue Classic 2009 © Tony Oursler
4. Getaway II, 1996
5. TONY OURSLER/VOX VERNACULAR (Boek)
Een retrospectieve wil Tony Oursler deze tentoonstelling niet noemen. Er
is werk te zien van de beginperiode tot nu, maar de expo is meer dan het
resultaat van het verschepen van de werken vanuit zijn studio in
New-York naar Grand Hornu, om ze daar in de ruimtes neer te planten.
Een expositie op maat is dit, waarvoor Oursler ook twee nieuwe werken
maakte.
Vanaf zijn eerste videocassettes, die hij in de jaren ‘70 en ‘80 maakte,
hecht deze Amerikaanse kunstenaar er groot belang aan de toeschouwer
actief te betrekken bij zijn video’s en installaties. Je ondergaat niet passief,
maar laat je meenemen, wandelt rond een werk, laat je vooroordelen
vallen en ontdekt. Je kijkt. Maar wordt ook bekeken. Toen Oursler in de
jaren ‘80 afstapte van klassieke projecties koos hij onder meer voor grote
bollen, waarop hij een oog projecteerde. In de iris van de ogen filmde hij
de weerkaatsing van films, tv-beelden waarnaar mensen aan het kijken
zijn. De oogbol als model voor de camera obscura. Tientallen van deze
oogbollen staren je in een grote ruimte in de expositie aan, of kijken net
weg. Door je bereidheid als toeschouwer om mee te gaan in de illusie,
slaagt deze opstelling, getiteld ‘Open Obsucara’ (1996-2013), er in je een
vreemd gevoel van aan- of afwezigheid te bezorgen. “Je weet dat het
opgenomen is, een geprojecteerd beeld, je ziet de technologie, maar het
komt tot leven door jou”, aldus Oursler.
Voordien al geraakte Oursler internationaal gelanceerd met zijn videopoppen: het gezicht van personages wordt geprojecteerd op de hoofden
van vaak misvormde poppen, waardoor een beeld ontstaat op de grens
tussen realiteit en fictie, tussen de wereld van de levenden en die van de
geesten. Zo duikt David Bowie, voor wie Oursler de videoclip bij het
nummer ‘Where are we now?’ maakte, in deze expo op, in een aan het
plafond bungelend popje.
DECEMBER 2013
13
2.
3.
De uitvinding van de miniprojector stelde Oursler in staat om
sinds 2000 micro-installaties uit te werken die bijna een fysieke
uitbeelding van gedachten zijn. Het levert fascinerende en intieme
sculpturen op, die via de gelijktijdige projectie van verschillende
minuscule beelden het verloop van een denkproces tonen. Wat
gebeurt er onder je schedeldak? Elk sculptuur brengt verslag uit
van de gedachten op één dag, gegroepeerd en in series of gelijktijdig getoond. Zoals de hersenen werken: alle visuele indrukken die
we dagelijks opdoen, overlappen elkaar of laten ons brein van het
ene beeld naar het andere springen.
Speciaal voor deze tentoonstelling maakte Oursler een veertig
meter lange installatie, waarmee hij hulde brengt aan ÉtienneGaspard Robertson, de Luikse geleerde die in de 18e eeuw met zijn
fantasmagorie ofwel ‘de kunst om spoken te doen spreken’ volle
zalen trok. In een totaalspektakel projecteerde Robertson bewegende
beelden op rookgordijnen, plaatste er lichteffecten en ijzige klanken
bij en trok zo zijn publiek mee in een magische wereld van illusie.
Voor Oursler, kleinzoon van een illusionist, die bevriend was met
Houdini, hét vertrekpunt voor een freaky installatie, die je als in
een trip in een spookhuis confronteert met je angsten, fobieën en
obsessies, opgeroepen door wat we dagelijks te verwerken krijgen
vanwege steeds machtigere media. Zet je reptielenbrein op tien!
TONY OURSLER/VOX VERNACULAR
Hoewel zijn werken in de eerste plaats gezién moeten worden,
besteedt Tony Oursler ook bijzonder veel aandacht aan de
woorden die hij in de mond of het brein van zijn personages legt.
Een opmerkelijke uitgave naar aanleiding van deze expositie
bundelt geschriften van de kunstenaar: een intrigerende selectie
van werkscenario’s, monologen, dialogen, essays die Oursler uit
zijn producties van de voorbije 35 jaar heeft gedistilleerd. Vaak zijn
het waanzinnige verhalen, zoals hallucinaties van psychiatrische
patiënten die hij neerschreef en in zijn video’s gebruikte. Elementen uit psychoanalyse, godsdienst en poëtische teksten komen hier
samen en leggen het bijzonder universum waarin deze kunstenaar
opereert bloot. Op die manier biedt dit werk een bijzondere
aanvulling op de expositie.
[Mercatorfonds, 256 blz, 49,95 euro ]
[WDS]
4.
5.
14
KUNSTLETTERS
ATELIERBEZOEK
ATELIERBEZOEK
DE AFGIETSELWERKJEAN-MARIE
PLAATS VAN HET KMKG BYTEBIER
BRUSSEL, 23 JANUARI 2014
GENT, 23 FEBRUARI 2014
Foto: Raoul Pessemier
Pariteit/discontinuous II, 2013, 150x180cm
De afgietselwerkplaats van de Koninklijke Musea voor Kunst en
Geschiedenis, in het Brusselse Jubelpark beheert een collectie van
ongeveer 4000 gietvormen van kunstwerken die dateren van de
prehistorie tot de 18de eeuw. Al de vormen werden stuk voor stuk
gemaakt aan de hand van authentieke kunstwerken uit de hele wereld.
Gespecialiseerde vaklui maken ook nu nog elk afgietsel volgens oude
technieken, en dat zowel bij het gieten als bij het patineren.
Tijdens een demonstratie zien we hoe kleine beeldjes worden gegoten
en hoe grote sculpturen volgens een eeuwenoude techniek aan de
binnenkant worden versterkt met jutte.
Je kan hier op bestelling de ‘Venus van Milo’ kopen. Of misschien ga
je met een buste van Voltaire naar huis. Of kies je voor de absolute
bestseller: de replica van het terracotta beeldje uit ‘Kuifje en het
gebroken oor’.
Jean-Marie Bytebier (°1963) schildert werken die doen denken aan
abstracte landschappen.
Hij schildert en herschildert ze tot alleen de essentie overblijft. Werk
dat handelt over kijken en afstand nemen. Fragmenten van natuur
buiten bereik van tijd en ruimte. Elk spoor van een narratief verhaal
ontbreekt.
WANNEER: donderdag 23 januari 2014, 14u
WAAR: Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel
PRIJS: 8 euro
“Vanuit mijn zolderraam kijk ik naar het landschap waar alles zich
probeert los te trekken van zijn omgeving. Alle dingen zijn zich apart
bewust van hun uniek zijn. De appelboom bloeit iets vlugger dan de
kerselaar. Het gras is groener dan de haag. En toch. Het licht maakt
ze zichtbaar en het contrast onderscheidt ze. Ik draai mij om en
schilder dat wat ik niet gezien heb.”
WANNEER: zondag 23 februari 2014, 11u
WAAR: Gent
PRIJS: 8 euro
Inschrijven kan makkelijk via www.kunstwerkt.be of 09/235.22.70.
Inschrijven via mail is NIET mogelijk.
Nadat KUNSTWERKT je betaling ontvangen heeft, ben je
officieel ingeschreven en ontvang je alle informatie.
15
DECEMBER 2013
Foto: Kristof Vrancken / Z33
HET VERBORGEN
WERK #2
BOKRIJK, APRIL-JUNI 2014
Zes workshops en een tentoonstelling, waarbij 40 deelnemers
voorstudies en werken creëren rond het fenomeen ‘Bokrijk’: dat is
‘Het verborgen werk #2’. Ook met jouw inbreng?
Een kunstwerk is het eindproduct van een creatieproces: keuzes zijn
gemaakt, fouten zijn gewist. Het werk is af en verhult daarmee wat eraan
vooraf ging. ‘Het Verborgen Werk #2’ is gewijd aan dit creatieproces.
Het vertrekpunt is het dagelijks leven uit ons verleden, zoals het is
gereconstrueerd in het Openluchtmuseum Bokrijk. Jouw interpretatie
kan vertrekken vanuit een historisch, wetenschappelijk, religieus of
vormelijk aspect. Je legt je ideeën vast door middel van diverse media:
schetsen, maquettes, teksten, video, foto’s,... Deze voorstudies mogen
utopisch zijn.
Met de uiteindelijke resultaten van de workshop bouwen we een tentoonstelling, waardoor we leren hoe we eigen werk kunnen presenteren.
Begeleiding: Herman Maes en David Baeyens.
Hoe deelnemen?
Inschrijven voor de selectie kan tot 31 maart 2014 via mail naar
[email protected] of brief naar KUNSTWERKT, Bijlokekaai 7c,
9000 Gent.
Wat stuur je mee?
• Een korte motivatie waarin je zegt waarom je graag wil deelnemen aan
dit project.
• Beelden van een 5-tal eigen werken.
Alvast enkele data:
5 april: rondleiding Bokrijk / 26 april, 3, 10, 17 en 24 mei 2014: workshops in de Academie van Hasselt, telkens van 13u tot 17u / 7 en 14 juni:
2 sessies rond de opbouw van de expo / 21 juni: opening expositie
Deelnemen kost 50 euro. Als abonnee van KUNSTLETTERS krijg je
10% korting.
Meer info vind je op www.kunstwerkt.be
‘Het verborgen werk #2’ is een project van KUNSTWERKT in samenwerking met de Limburgse Academies voor Beeldende Kunsten.
16
KUNSTLETTERS
MELANGE
EEN KUNSTENPARCOURS
IN ANDERLECHT
OOK MET JOUW KUNST?
Bijzondere artistieke interventies in de stad: die krijg je in de lente van
2014 in Anderlecht voorgeschoteld. Voor het project ‘Mélange’ werkt creatief talent uit verschillende disciplines aan kunst in de openbare ruimte.
Het resultaat: een verrassend kunstenparcours, waarbij kunst zowel op
straat als in verlaten winkelruimten of gewoonweg bij de plaatselijke bakker zal te bewonderen zijn.
Wil jij een van de kunstenaars worden die zijn/haar kunst ‘mengelt’
met een stek in de gemeente Anderlecht?
GEEF JOUW KUNST EEN UNIEKE PLEK
Onder begeleiding van kunstenaar Paul Hendrikse werk je aan een
creatie die in de door jou gekozen locatie is gemaakt of er een sterke link
mee heeft. Met als eindproduct: een kunstenparcours in Anderlecht. Wij
zoeken kunstenaars die graag spelen met verwarring, verrassingen of de
omgeving in hun werk.
Uitvalsbasis voor dit project is Zinnema, het open talentenhuis te Brussel.
Hier komen de deelnemers samen, bedenken concepten en werken die uit.
De presentatie van de werken gebeurt in twee stappen:
Van 28 februari tot 31 maart 2014 worden verschillende concepten, voorstudies en installaties getoond in Zinnema. De vernissage vindt plaats op
vrijdag 28 februari.
Tijdens het laatste weekend van april (25 tot 27 april) vindt het kunstenparcours plaats en kan je de interventies in situ bekijken.
melange
Een kunstenparcours in/
un parcours des arts a Anderlecht
BEGELEIDING DOOR KUNSTENAAR PAUL HENDRIKSE
Paul Hendrikse ontving in 2011 de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst Émile en Stéphy Langui. Zijn werk werd tentoongesteld in tal van exposities in binnen- en buitenland. Zo had hij onder meer solo- en groepstentoonstellingen in S.M.A.K (Gent), Middelheimmuseum (Antwerpen),
De Garage (Mechelen), Z33 (Hasselt). In 2013 nam hij deel aan de videokunstbiennale Contour (Mechelen).
PRAKTISCH
Inschrijven voor de selectie kan tot 15 januari 2014 via mail naar
[email protected] of brief naar KUNSTWERKT, Bijlokekaai 7c,
9000 Gent.
Wat stuur je mee?
• Een korte motivatie waarin je zegt waarom je graag wil deelnemen aan
dit project en waarom deze manier van werken ‘in situ’ je aanspreekt
(max. 1 A4).
• Beelden van een 5-tal eigen werken. Als je over een gedrukte of digitale
portfolio beschikt, mag je deze ook doorsturen. Het is niet nodig om
ervaring te hebben met een gelijkaardig project.
• Als je deelneemt, hou dan zeker al volgende data vrij: 1, 8, 15 en 22
februari 2014.
De docent en de organisator selecteren 15 kunstenaars. Ten laatste op 22
januari 2014 kom je te weten of je werd geselecteerd om deel te nemen.
De prijs voor je deelname aan dit project bedraagt 45 euro, zonder materiaalkosten.
MELANGE is een realisatie van KUNSTWERKT en ZINNEMA.
17
DECEMBER 2013
DE KEUZE VAN
JEAN-MARIE BY TEBIER
Bij elke nieuwe editie van KUNSTLETTERS pluist een kunstenaar, curator of andere bekende naam uit de beeldende kunsten
de webgalerie op www.kunstwerkt.be uit, op zoek naar werken die
hem of haar opvallen, boeien of ontroeren. Uit de inmiddels meer
dan 6.000 werken, selecteert hij/zij enkele werken, die daarna op
de website extra in de schijnwerpers worden geplaatst. Bovendien
verschijnen 2 van de geselecteerde werken paginagroot in
KUNSTLETTERS.
Op 23 februari 2014 organiseert KUNSTWERKT een bezoek aan het
atelier van kunstenaar Jean-Marie Bytebier. Meer info over dit bezoek
vind je op blz. 14.
We presenteren je op de volgende bladzijden 2 werken uit onze webgalerie die
hem erg bevielen.
WALTER ADRIAENSEN
VAGUE
Olieverf, 40 x 50cm
Reeds als kleuter tekende ik voortdurend. Dat heeft me heel wat strafstudie en een verlengde middelbare schoolcarrière gekost. Als kind wou ik
zeeman of kunstenaar worden. Het eerste was uitgesloten wegens slecht
zicht en naar de academie gaan was onbespreekbaar in een katholiek
burgerlijk gezin in de jaren zestig. Stel u voor, naakte modellen in een
zondige poel van verderf. Verleidelijk voor mij, ondenkbaar voor mijn
ouders. Maar de drang om te tekenen bleef levend en een maand na mijn
pensioen ben ik gestart met een opleiding schilderen aan de Academie te
Lier. Na de volledige cyclus schilderen, volg ik nu de opleiding tekenen.
Jean-Marie Bytebier:
Het veranderlijke in water oefent een grote aantrekkingskracht op mij
uit. Water vervaagt letterlijk alles. Het werk van Walter is, los van mijn
interpretatie, ook zeer goed geschilderd. Het water is niet frontaal in
beeld gebracht. Het gaat van links naar rechts en vloeit van onder naar
boven. Je kijkt niet naar het water, maar je staat er bijna letterlijk in.
Met je voeten in het water en je hoofd in de wind word je een deel van het
werk en los je erin op. Knap!
Mijn inspiratie komt vooral uit de natuur, met een uitgesproken voorkeur
voor de zee. Dit werk, olieverf op karton, is een onderdeel van een reeks
van drie schilderijen. Het onderwerp ‘golven’ is geïnspireerd op prachtige
foto’s van de Japanse kunstenaar Syoin Kajii Nami. Ik schilder bij
voorkeur met olieverf, maar werk ook graag met pastel en houtskool.
Ik ben een gedreven amateur voor wie tekenen en schilderen even
noodzakelijk is als eten en drinken. Ik bewonder het werk van Gerhard
Richter, Michael Borremans en Thierry de Cordier. Pakkend hoe zij
vertrekkend van een ogenschijnlijk realistisch gegeven er in slagen om
een sfeer van vervreemding op te roepen.
DE KEUZE VAN JEAN-MARIE BYTEBIER
WALTER ADRIAENSEN, VAGUE
DE KEUZE VAN JEAN-MARIE BYTEBIER
WALTER ADRIAENSEN, VAGUE
DE KEUZE VAN JEAN-MARIE BYTEBIER
ANAÏS VAN GOETHEM, WOLKEN BOVEN DE STRAAT
20
KUNSTLETTERS
DE KEUZE VAN
JEAN-MARIE BY TEBIER
ANAÏS VAN GOETHEM
WOLKEN BOVEN DE STRAAT
Mezzotint, 29 x 39,5 cm
Tijdens een wandeling in mijn buurt werd ik getroffen door dit wolkenspektakel. Ik legde deze vluchtige indruk vast op foto. In mijn atelier
werkte ik deze waarneming verder uit tot een nieuw beeld.
Het werk is uitgevoerd in mezzotint. Ik ben verliefd op deze grafische
techniek, omwille van de picturale kwaliteiten. Kenmerkend zijn het fluwelige, diepe zwart en het rijke en subtiele gamma aan warme tonen.
Mezzotint is bovendien zeer geschikt om een bepaalde sfeer weer te geven.
Alles start met een ruw gemaakte koperen plaat. In plaats van op te
bouwen van wit naar donker zoals bij een tekening, vertrek ik van een
donker vlak. Het licht wordt tevoorschijn gehaald door dit zorgvuldig en
met grote toewijding uit te schrapen. Het is een trage werkwijze die me
dagen, soms weken in de ban houdt. De plaat wordt uiteindelijk geïnkt en
afgedrukt op etspapier.
Jean-Marie Bytebier:
Wolken hebben een steeds veranderende gelaagdheid, kleur en volume.
Ze zijn de verpersoonlijking van het altijd onderweg zijn. Ze razen over
ons hoofd en brengen ons van de aarde (in de wolken). Het ene moment
zijn ze er en het andere moment zijn ze weg. Dit fenomeen, dat door de
meeste mensen over het hoofd wordt gezien, is hier met veel passie en
aandacht in beeld gebracht. Anaïs heeft als een goede choreografe het
kijkstandpunt zeer laag gehouden en de kern aan de onderkant van het
werk gelegd. Zo kan je als toeschouwer uren van de wolken genieten en
naar het onuitgesprokene staren.
Ik studeerde Beeldende Kunst aan het Sint-Lucasinstituut te Gent en
ontwikkelde een passie voor grafiek en tekenkunst. De natuur is mijn
grote bron van inspiratie. Toch zijn mijn werken meer dan een weergave
van de werkelijkheid. Ze roepen ziels- en gemoedstoestanden op. Dit
gebeurt op intuïtieve wijze. De interactie met het publiek vind ik zeer
belangrijk. Kan de toeschouwer op zijn beurt iets herkennen en geraakt
worden? Kan ik door middel van mijn werk iets betekenen voor de ander?
DE KEUZE VAN JEAN-MARIE BYTEBIER
ANAÏS VAN GOETHEM, WOLKEN BOVEN DE STRAAT
DECEMBER 2013
21
MIJN ATELIER
Vele duizenden mensen zijn thuis actief bezig zijn met hun passie:
beeldende kunst. Op zolder, in de kelder, in de huis- of slaapkamer of gewoon aan de keukentafel. Van volledig ingericht atelier
tot rommelhok. In deze rubriek gunt een enthousiast kunstbeoefenaar ons een blik in zijn/haar artistieke werkplek.
Heb jij een bijzondere stek in huis waar je met je kunst bezig bent?
We willen het graag weten en als het kan graag eens rondneuzen
in je atelier of werkplek. Interesse? Graag een foto van je artistieke
werkplek naar [email protected] of naar KUNSTLETTERS,
Bijlokekaai 7c, 9000 Gent.
IK BEN: PETER HAUTEKIET
IK WOON IN: DEURNE
MIJN KUNST: 3D
IK BEN: LINDA MACKINNON
IK WOON IN: BRUGGE
MIJN KUNST: SCHILDEREN
Mijn werk vertrekt vanuit mijn fascinatie voor boten en meer bepaald de
vorm ervan. Ik leg me al jaren toe op het bestuderen van constructietechnieken en het ontleden van het bootlichaam. Dit ontdekte ik, vreemd
genoeg na jàren tekenen: ik ben niet zo zeer geïnteresseerd in kleur, maar
wel in vorm en lijn. Samen met mijn grote interesse in boten en mijn
voorliefde voor het werken in natuurlijke materialen zoals hout, heeft dat
geleid tot deze passie: de boot in haar uitgepuurde vorm, ontdaan van
elke functie. Het op zoek gaan naar het ritme van de vorm, hoe de
plaatsing van spanten de lijn bepaalt, intrigeert mij enorm.
Hier in mijn atelier ontstaan, vaak vanuit een vlug geschetst idee,
tekeningen voor een nieuwe vorm. Ik test, probeer uit welke houtsoort
zich het best leent, experimenteer met materialen als berkenschors en
zalmleder. Want het komt er op aan om de eigenschappen van het materiaal door en door te leren kennen, het te dwingen in de vorm die je wil.
Al sinds mijn kinderjaren teken en schilder ik. Jarenlang heb ik me
toegelegd op aquarel. Tot de uitdaging verdween en ik de drang voelde
naar een medium dat me toeliet om meer kracht in mijn werk te stoppen.
Die uitdaging vond ik in het schilderen van olieverf op doek. Ik ging les
volgen aan de academie en ontdekte voor mezelf een nieuwe, abstracte
manier van schilderen.
Sinds 3 jaar heb ik op de bovenverdieping van mijn huis een schildersatelier ingericht. Vooral veel licht en ruimte waren daarbij belangrijk. Ik
kom er helemaal tot rust en kan mijn gevoelens de vrije loop laten. Ik
experimenteer volop, het witte doek vormt nu meer dan ooit dé grote
uitdaging. De leegte ga ik te lijf met vorm en kleur, die ik zelf heb
bestudeerd en verkend. Om zo mijn emoties en ideeën uit te drukken. En
ik hanteer het motto: “Geloof alleen in wat een kunstenaar doet; niet in
wat hij over zijn werk zegt.”
devormboot.blogspot.com
artlindamackinnon.be
22
KUNSTLETTERS
EXPO
DE ANATOMISCHE LES
Nog tot 5 januari kan je in het Gemeentemuseum Den Haag naar
een unieke tentoonstelling over de ‘Anatomische Les’ in de kunst.
Meesters uit de zeventiende eeuw worden er samen getoond met
hedendaagse topkunstenaars. Met andere woorden: van Rembrandt tot Damien Hirst.
Rembrandt van Rijn (1606-1669), De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp, 1632,
olieverf op doek, 169,5 x 216,5 cm, Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis,
Den Haag. (Foto: Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis, Den Haag)
HET MENSELIJK LICHAAM EN DE KUNSTENAARS
Het menselijk lichaam en de ontleding ervan vormen al eeuwenlang een
onuitputtelijke bron voor de wetenschap. Vanuit de fascinatie voor het
menselijk lichaam en de honger naar kennis, was men er zich, zeker na
de eerste dissecties door Vesalius in de 16e eeuw, van bewust dat alleen
door werkelijk binnenin het lichaam te kijken, de anatomie van de mens
te doorgronden was. Maar ook voor kunstenaars is het menselijk lichaam
sinds eeuwen een geliefd onderwerp.
ANATOMISCHE LESSEN UIT DE GOUDEN EEUW
Binnen de Nederlandse schilderkunst vormen de ‘Anatomische lessen’
een bijzonder genre. De groepsportretten van keurige heren, verzameld
rond de snijtafel met daarop een lijk, laten in de museumzalen de
bezoekers zelden onverschillig. De reacties variëren van verbazing en
lichte huiver tot fascinatie voor het onderwerp: wat bezielde deze mannen
om zich zo te laten vereeuwigen? Ligt vandaag de keuze van een
23
DECEMBER 2013
Francis Bacon (1909-1992), Seated Figure (Zittende figuur), 1989, 193 x
147,5 cm, olieverf op doek, The Estate of Francis Bacon. (Foto: The Estate of
Francis Bacon)
Damien Hirst, Fear (Angst), 1994, glas, roestvrij staal en chirurgische
instrumenten, 180 x 90 x 36 cm, Courtesy White Cube © Damien Hirst and
Science Ltd. All rights reserved, Pictoright 2013
ontleedkundige demonstratie voor een groepsportret allerminst voor de
hand, in de zeventiende eeuw werden er in Nederland maar liefst tien
opgeleverd, met als koninginnestuk ‘De anatomische les van Dr. Nicolaes
Tulp’ van Rembrandt. Dit meesterlijk schilderij is dan ook het vertrekpunt van deze fascinerende tentoonstelling.
WETENSCHAP, KUNST EN KOOPMANSGEEST.
De ontleedkunde van het Chirurgijngilde uit de zeventiende eeuw staat
symbool voor het innovatieve karakter van Nederland in de Gouden
eeuw. Ook burgers konden tegen betaling meekijken naar de menselijke
ontledingen in het Theater Anatomicum. Wetenschap, kunst en koopmansgeest gingen samen en zorgden voor een ongekende bloeiperiode.
Maar het belangrijkste is misschien wel het feit dat deze schilderijen het
begin markeren van de empirische wetenschap. Voor het eerste komen er
in Europa mensen los van het allesomvattende idee van God. De Bijbel is
niet langer de verklaring voor alles. De mens gaat op zoek naar een
tastbare werkelijkheid en keert het lichaam binnenste buiten.
THEMA’S
De imperfectie of het falen van het menselijk lichaam, de verhouding
tussen lichaam en geest, de macht van de medische wereld en de magie
van de doorsnijding: het zijn enkele van de onderwerpen die in het werk
van o.a. Atelier van Lieshout, Lucio Fontana, Mona Hatoum, Paul Thek,
Marc Quinn en Damien Hirst in deze expo aan de orde zijn.
HET VLEES VAN FRANCIS BACON
Voor Bacon geldt de fotografie, zowel uit boeken, kranten en tijdschriften
als een belangrijk vertrekpunt voor zijn schilderijen. Hij wil het gevoelsleven schilderen dat achter het fotografisch beeld schuil gaat. Wanneer
Atelier Van Lieshout (1995), Woman (Cradle to Cradle) (Vrouw (Van
wieg tot wieg)), 2009, schuim, papier-maché, vernis, 200 x 65 x 105
cm, Atelier Van Lieshout. (Foto & copyright: Atelier Van Lieshout)
Bacon de aangebrachte verf op het doek uitsmeert met borstels of lappen,
vervormt hij zijn figuren tot levensechte gestalten. Zijn portretten krijgen
zo het effect van de ‘bewogen foto’, waarop een opeenvolging van
momenten in een enkel beeld besloten is. Bacons werk laat ons, net als
Rembrandt dat in ‘De Anatomische Les van Dr. Nicolaes Tulp’ doet, zien
dat het onmogelijk is ‘het leven’ vanuit één enkel gezichtspunt vast te
leggen.
DE LIJVEN VAN BERLINDE DE BRUYCKERE
Berlinde De Bruyckere gebruikt het menselijk lichaam (of delen daarvan)
in haar recente sculpturen juist als symbool voor het zielsleven. Haar
sculptuur ‘Into One –Another To P.P.P.’ is opgedragen aan de Italiaanse
cineast Pier Paolo Pasolini. Net als hem laat De Bruyckere zich beïnvloeden door katholieke rituelen, renaissance schilderkunst en de politieke
gebeurtenissen van haar tijd.
‘De anatomische les’ is een bijzonder boeiende tentoonstelling met een
filosofische vraagstelling die peilt naar de essentie van onze existentie.
DE ANATOMISCHE LES. VAN REMBRANDT TOT DAMIEN HIRST
Gemeentemuseum Den Haag
Tot 5 januari 2014
www.gemeentemuseum.nl
[Claude Blondeel]
24
KUNSTLETTERS
TENTOTIPS XL
OORLOG EN TRAUMA
Honderd jaar geleden brak een wereldconflict uit dat miljoenen
mensen zou treffen. Aan de vooravond van de grote herdenkingen
van de Eerste Wereldoorlog vormt de tentoonstelling ‘Oorlog en
Trauma’ een pakkend tweeluik waarin de gruwel van de absurde
en uitzichtloze strijd centraal staat. Het Flanders Fields Museum
te Ieper focust op het fysisch lijden en de (des)organisatie van de
hulpverlening aan het front. In het Gentse Museum Dr. Guislain
stelt een sterke combinatie van kunstwerken en documentair
materiaal de omgang met traumatische ervaringen en psychisch
leed centraal.
Hoe gaat de mens om met leed en trauma? Op die vraag brengen
kunstenaars in de expo in Museum Dr. Guislain een heel divers,
aangrijpend antwoord. Sommigen onder hen, als betrokkenen aan het
front, met getuigenissen uit de eerste hand. Zo leggen de tekeningen die
de Duitse kunstschilder Max Beckman, aan het werk als verpleger tijdens
de Slag bij Ieper, een diepe psychische ontreddering bloot. Terwijl aan de
andere kant van de linie de Franse kunstenaar Jean Lefort de gruwel van
het offensief vastlegt in sprekende aquarellen. Ook voor Rik Wouters
wordt de oorlog een traumatiserende ervaring: “Het vreselijke schouwspel van al die jonge doden heeft mij gek gemaakt”, verklaart hij.
Begrip voor de psychische impact van de gruwel, was zo goed als
onbestaande. Een soldaat die ten gevolge van shellshock niet meer
inzetbaar was, werd als ‘zwak’ of ‘lafaard’ bestempeld en er werd hard
tegen hem opgetreden, soms zelfs met executie tot gevolg. Maar de
alomtegenwoordigheid van het psychische trauma leidde toch tot een langzame erkenning dat oorlog mensen tot de rand van waanzin kan brengen.
Eén van de vreselijke gevolgen van de loopgravenoorlog was het grote
aantal soldaten dat ernstige gelaatsverminking opliep, met alle traumatische gevolgen die daarmee gepaard gaan. Het betekende de start van
experimenten met plastische chirurgie. Eric Manigaud toont een
imposante hyperrealistische potloodtekening van een dergelijke ‘gueule
cassée’. De Britse kunstenares Eleanor Crook maakte voor de expo een
bevreemdende beeldengroep van soldaten uit verschillende conflicten en
toont zo hoe elke oorlog samen met zijn technologische evoluties ook zijn
eigen soort wonden tot gevolg heeft.
De psychiatrie stond anno 1914 nog in de kinderschoenen en wetenschappers probeerden het begrip ‘trauma’ in kaart te brengen. Enkele plaasteren figuren uit de collectie van het militair hospitaal Val-de-Grâce tonen
de lichaamshoudingen van soldaten die het slachtoffer zijn geworden van
shellshock. Ze werden gebruikt bij doktersopleidingen in een poging om
de psychologische symptomen van een trauma in een statisch beeld vast
te leggen.
Met de ontdekking van de psyche groeide de aandacht voor psychische
trauma’s in oorlogssituaties. Zo bevat de Holocaust alle elementen van de
hedendaagse kijk op trauma. De systematische massamoord van het
nationaalsocialistische regime startte met het ombrengen van zieken en
gehandicapten, waarna het ‘euthanasie’-programma tijdens de Tweede
Wereldoorlog werd uitgebreid tot het actief doden van foute rassen
(joden, zigeuners) en ongewenste personen (andersdenkenden, kunstenaars). Een tweede luik van de expo toont onder andere werken van
kampoverlevenden Rosemarie Koczÿ, Jim Kaliski en tekeningen van
Arpaïs du bois, die de ervaringen van haar vader in het concentratiekamp op papier vastlegde. Bijzonder pakkend is het verhaal van Wilhelm
Werner die slachtoffer werd van gedwongen sterilisatie en werd omgebracht. Zijn tekeningen vormen een schokkend verslag van de behandeling die hij onderging in de psychiatrische inrichting.
Hoe tonen kunstenaars de waanzin van geweld? In een confronterend
luik waar oorlogsfotografie centraal staat, steelt de imponerende fotoinstallatie ‘The Sacrifice’ van James Nachtwey de aandacht. Met de
meterslange opeenvolging van foto’s die deze Amerikaanse fotograaf in
veldhospitalen en traumacentra in Irak schoot, toont hij op een intense
manier de chaos en slachting waarvan hij getuige was. “Your Steps were
Lost in the Landscape” is een reeks foto’s van de Mexicaanse Fernando
Brito: de lijken van mensen, vermoord in een van de bloedige conflicten
in zijn thuisland, gaan in deze bevreemdende foto’s bijna op in het
landschap. Ook in de reeks ‘Lost in Guantànamo’ van Tim Dirven is de
misdaad zelf niet te zien. De beelden tonen de klinische, efficiënte
infrastructuur van het gevangenissysteem en roepen de ontmenselijkte
kilheid van een leven in opsluiting op.
Sinds 1980 is het begrip ‘posttraumatisch stresssyndroom’ opgenomen in
de lijst van aandoeningen in de gezaghebbende DSM, de bijbel van de
hedendaagse psychiater. Slachtoffers van verkrachting of incest vertonen
identieke symptomen als oorlogsoverlevenden. De expositie vraagt
aandacht voor de verbreding van het begrip trauma en doet dat aan de
hand van een reeks sterke werken. Johan Tahon maakte een ontwerp
voor een monument, op initiatief van daders van kindermisbruik.
Alfredo Jaar probeert in zijn video ‘Embrace’ het verborgen verhaal
achter beelden te tonen: twee Rwandese jongens, omarmen elkaar, starend
naar een menigte en tonen hoe moeilijk te vatten pijn en lijden kunnen
zijn. Tracy Moffatt focust in haar foto’s op waargebeurde verhalen,
waarbij vernederingen in het dagdagelijkse leven centraal staan.
Van het front naar de achterkeuken, van shellshock over posttraumatisch
stresssyndroom tot het trauma van elke dag: dit verhaal van hoe we de
laatste honderd jaar met traumatische ervaringen zijn omgesprongen
levert weliswaar geen gemakkelijke of licht verteerbare, maar een erg
indringende en markante expositie op.
OORLOG EN TRAUMA. SOLDATEN EN PSYCHIATERS 1914-2014
Museum Dr. Guislain, Gent
Tot 30 juni 2014.
www.museumdrguislain.be
[WDS]
25
DECEMBER 2013
1.
2.
4.
5.
3.
1. Alfredo Jaar, Embrace, 1995, video, Courtesy the artist, NY
2. Eric Manigaud, Gueule Cassée, 2006, potlood en grafiet op papier.
Privécollectie Antwerpen, Courtesy Fifty One Fine Art Photography,
Antwerpen
3. Tim Dirven, Lost in Guantanamo, 2010, foto
4. Gery De Smet, Zege, 1992, privécollectie
5. Wilhelm Werner, Zonder titel, ca 1934-1938, potlood op papier.
Sammlung Prinzhorn, Heidelberg
26
KUNSTLETTERS
EXPO
VASARELY
Victor Vasarely, Stri-Öt, 1979 © Museum of Fine Arts Budapest – Vasarely Museum, SABAM Belgium 2013
Misschien is de Frans-Hongaarse schilder Victor Vasarely (19081997) wat vergeten, maar in de jaren zestig-zeventig was deze vader
van de op art razend populair.
DECEMBER 2013
27
Victor Vasarely, Ambigüe, 1969, Museum Würth, Küuzelsau, Allemagne © photo Philipp Schönborn, München,
SABAM Belgium 2013
Victor Vasarely, Metagalaxie, 1961, Galerie Pascal Lansberg © photo Thomas Hennocque SABAM Belgium 2013
In 1969 brengt David Bowie een eerste verzamelelpee uit met een cover
van Vasarely. Wanneer in 1976 een pocketuitgave verschijnt van Sartres
‘L être et le Néant’ prijkt er op de kaft een schilderij van Victor Vasarely.
Wanneer in 1977 het Centre Pompidou open gaat, hangt er in de
inkomhal een grote fotocollage die de toenmalige president en initiatiefnemer, Georges Pompidou voorstelt, van de hand van, jawel, Victor
Vasarely. Hoogste tijd voor deze boeiende retrospectieve in het Museum
van Elsene.
droom”, aldus Vasarely. Aanvankelijk experimenteert hij met zwarte en
witte rasters en vindt een compaan in de Franse beeldhouwer François
Morellet. Beiden gaan op zoek naar methodes om de klassieke formules
van de abstractie te vernieuwen. Zij breken ook met de subjectieve kunst
en huldigen een geprogrammeerde en systematische abstractie.
Victor Vasarely is de pionier van de op art of optische kunst. Met zijn
abstracte, geometrische werken zal hij een onuitwisbare stempel drukken
op de kunst van de 20e eeuw. Uit zijn experimenten met visueel schitterende kleuren, vormen en geometrische systemen, die hij naar hartenlust
combineert, toont hij zich een grootmeester van de compositie.
OPTISCHE FATA MORGANA’S
Victor Vasarely wordt geboren in het Hongaarse Pécs, op 8 april 1908.
Hij studeert geneeskunde in Budapest, maar kiest al gauw voor de
Academie voor Schone Kunsten. In 1930 verhuist hij naar Parijs en werkt
er voor het reclamebureau Havas. Hij is beïnvloed door Paul Klee en
Josef Albers en in 1947 vindt hij zijn eigen stijl uit: geometrische figuren
die met optische invalshoeken spelen. In 1955 maakt zijn werk deel uit
van de baanbrekende tentoonstelling ‘Le Mouvement’ in een Parijse
galerie. In het gezelschap van de bewegende beelden van Pol Bury,
Calder en Tinguely exposeert hij zijn optische fata morgana’s.
Hij exposeert in het New Yorkse Guggenheim Museum, neemt deel aan
de Documenta van Kassel en in 1976 opent hij de Fondation Victor
Vasarely in Aix-en-Provence. Vasarely is ook gekend bij het grote publiek.
De talloze afbeeldingen en reproducties van zijn werk maken hem
schatrijk. Allicht één van de redenen waardoor hij door de kunstpauzen
niet au sérieux wordt genomen.
GEDRAGEN DOOR DE GOLVEN
“Ik word gedragen door de golven, ik vlucht voorwaarts, gestuwd door
de atomen, op weg naar de eindeloze galaxieën van een kosmische
KUNST OF COMMERCIE?
Zijn experiment wordt in 1965 bekroond met de tentoonstelling ‘The
Responsive Eye’ in het Museum of Modern Art van New York. Wat
voordien ‘optisch-kinetische’ kunst heette, zal voortaan als ‘op art’ de
internationale kunstscène veroveren. In 1965 ontvangt hij de Grote Prijs
van de Biënnale van Sao Paulo, maar de intellectualistische vleugel van
de kunstkritiek blijft neerbuigend neerkijken op zijn werk. Al die
reproducties op posters, koffiemokken, behangpapier, dat kan toch geen
ernstige kunst zijn, is de veronderstelling.
Kunst of geen kunst, in het Museum van Elsene tekent Vicor Vasarely
voor een kleurrijke, vrolijke tentoonstelling.
VASARELY HOMMAGE/TRIBUTE
Museum van Elsene • Tot 19 januari 2014
www.museumvanelsene.be
[Claude Blondeel]
KUNSTLETTERS
28
BOEKEN
DE BUNDI-MUURSCHILDERINGEN
“Een paleis dat mensen in rusteloze dromen
voor zichzelf bouwen”, zo omschreef Rudyard
Kipling het paleizencomplex van Bundi, in de
zuidoostelijke hoek van de Indiase deelstaat Rajasthan. Het zou hem de inspiratie brengen voor
verhalen als ‘The Jungle Book’ en ‘Kim’. Het
paleis, dat sinds de onafhankelijkheid van India
in 1947 verlaten en onbewoond is, bevat een indrukwekkende en unieke kunstschat: een reeks
muurschilderingen die tot de oudste en meest
verfijnde van Rajasthan én de opmerkelijkste
van heel India behoren. De Belgische fotografe
Hilde Lauwaert werd tijdens een reis in 2009
overweldigd door de pracht van de muurschilderingen én getroffen door de staat van verval
waarin heel wat van de schilderingen zich
inmiddels bevinden. Het besef dat dit uiteindelijk tot de teloorgang van dit bijzonder stuk
erfgoed zou kunnen leiden, zette er haar toe aan
om tijdens drie bezoeken de muurschilderingen
uitgebreid te fotograferen. Aan de hand van
tientallen prachtige detailfoto’s brengt dit boek
de vijf mooist beschilderde kamers van het
complex en hun verschillende stijlen in beeld.
Vertrekken met namen als ‘Wolkenpaleis’ en
‘Bloemenpaleis’, waar de meest uiteenlopende
taferelen op plafondschilderingen, doorlopende
friezen en levendige studies getuigen van grote
creativiteit en artistieke bezieling. Dus, duik in
het dagelijkse leven aan het hof van Bundi van
het begin van de 17de tot de late 19de eeuw.
Geniet van de scènes uit traditionele religieuze
en literaire geschriften en de vele schitterende
weergaves van fauna en flora. En laat je, net als
deze fotografe, meeslepen door de pracht van
Bundi’s verborgen schatten.
Stilleven en hedendaagse kunst: niet meteen een
logische associatie? En toch, het stilleven kreeg
in de loop van de kunstgeschiedenis steeds
nieuwe betekenissen en ook in actuele kunst
leeft de traditie van de nature morte verder. Een
bekend voorbeeld is hoe Damian Hirst met zijn
diamanten doodshoofd nadrukkelijk teruggrijpt
naar het vanitasthema: kunstwerken met de
schedel als meest voorkomende symbool, wijzen
op de zinloosheid van wereldse bezittingen en
de broosheid van het menselijk leven. In dit
rijk geïllustreerde boek toont de Amerikaanse
kunstenaar en museumdirecteur Michael Petry
aan hoe hedendaagse kunstenaars bewust of
onbewust weer aanknopen bij onderwerpen die
direct verband houden met de metaforen van
de oude stilleventraditie.
Fauna, huis en thuis, eten, flora en dood: aan
de hand van die vijf thema’s illustreert Petry
hoe actuele kunstwerken als nieuwe en ruimere
interpretaties van stillevens kunnen worden opgevat. Zo mag de bloemengekte uit het Victoriaanse tijdperk dan wel volledig tot het verleden
behoren, ook in hedendaagse kunst wordt de
bloem, als symbool van schoonheid, in nieuwe
contexten, gebruikt. De verwelkende bloementapijten van Anya Gallacio drukken de toeschouwer op het onverbiddelijk wegtikken van
de tijd. Fruit, nog zo’n klassiek thema uit het
stilleven krijgt bij Klaus Pichler een eigentijdse
tik: zijn foto’s van rottende aardbeien en citroenen doen bezinnen over de enorme verspilling
van voedsel. Uiteraard maken kunstenaars van
nu ook gebruik van middelen die de technische
vooruitgang ons hebben gebracht. Video en
computertoepassingen halen het stilleven uit
zijn status van versteend beeld. Zo versnelt of
vertraagt Saara Ekström videobeelden om tot
werk te komen dat het verstrijken van de tijd
en de iele greep van alle levende wezens op hun
voortbestaan op aarde uitdrukt: een druppel
melk lost sierlijk op in een glas water, geopende
oesters beleven hun laatste stuiptrekkingen.
Petry houdt sterk vast aan zijn thematische
opdeling, maar ook los daarvan staat dit boek
garant voor een boeiende kennismaking met tal
van inspirerende hedendaagse kunstwerken. De
zachtjes deinende digitale bloemen en bomen
van Jennifer Steinkamp, Barnaby Barfords
keramieken beeldjes van amorele pubers of de
99 levensgrote replica’s van wolven die zich
blindweg op een glazen wand storten, een
indrukwekkend werk van Cai Guo-Qiang: blij
ze langs deze weg te hebben ontdekt.
MERCATORFONDS, 252 BLZ, 64,95 EURO
STILLE LEVENS
LUDION, 288 BLZ, 39,90 EURO
29
DECEMBER 2013
URVATER
“Er bestaan minstens twee soorten kunstverzamelaars”, schrijft kunsthistoricus Philippe
Roberts-Jones in dit boek over de Urvatercollectie. “Sommigen zijn bezig met de numerieke toename van hun aanwinsten en het
combinatie-effect ervan. Bij anderen (zoals de
Urvaters) gaat het niet louter om het bezitten,
maar veeleer om een nood aan aanwezigheid
en dialoog, een onderlinge vertrouwensrelatie
(…)”. De Antwerpse diamantair Bertie Urvater
en zijn vrouw Gigi droegen de kunstenaars
wiens werk ze apprecieerden, op handen en het
is vaak in hun ateliers dat ze hun belangrijkste
aankopen deden. Op die manier stelden ze één
van de belangrijkste kunstcollecties van de
jaren ‘50 en ‘60 samen, die vooral bekend stond
voor de surrealistische, maar evenzeer abstracte
werken. Man Ray, Max Ernst, Matta, César
waren goede vrienden. Hun werken maken
dan ook deel uit van de verzameling van de
Urvaters, net als klinkende namen als Magritte, Dali, Appel, Alechinsky, Miró, Klee en
Kandinsky. Werken uit de collectie waren dan
ook zeer gegeerd en musea vroegen vaak om
ze te mogen uitlenen. Omdat ze het moe waren
dat hun werken steeds waren verspreid en door
het risico om beschadigd te worden tijdens het
transport, besloten de Urvaters, dichtbij Brussel
een huis annex museum te laten bouwen door
architect André Jacqmain. Dit boek toont de
collectie van het echtpaar, leidt je rond in hun
bijzondere woning en is op die manier een reis
door de naoorlogse periode, toen Europese
verzamelaars het surrealisme ontdekten en
dweepten met abstracte schilderkunst.
STICHTING KUNSTBOEK, 224 BLZ, 45 EURO
MEESTERWERK.
VAN VAN EYCK TOT RUBENS IN DETAIL
“Zelden geven de schilderijen van oude
meesters hun geheimen en finesses al bij de
eerste oogopslag prijs. De precieze inhoud, de
vele betekenislagen van een complex schilderij
achterhalen vergt lang aandachtig bekijken en
bestuderen.” Dat is precies wat Till-Holger Borchert, hoofdcurator van het Groeningemuseum
in Brugge je in dit kanjer van een boek laat
doen. Deze expert in kunst van de Nederlanden
neemt je op sleeptouw langs veertig Vlaamse
meesterwerken. Uitgeverij Lannoo en de online
beeldbank Lukas Art in Flanders werkten
samen aan de spectaculaire detailopnamen,
die je de tijdeloosheid van deze meesterwerken
doen beleven. Topwerken van Rogier Van der
Weyden, Hiëronymus Bosch, Pieter Bruegel de
Oude, Peter Paul Rubens en vele andere grootmeesters van de Vlaamse schilderkunst onder
het vergrootglas gehouden, het is een belevenis.
Maar waar beter starten dan bij Jan Van Eyck:
zijn oog voor detail en zin voor realisme zijn ongeëvenaard. De detailfoto’s van “De Madonna
met kanunnik Joris van der Paele” bijvoorbeeld,
zetten Van Eycks verbluffend talent voor de
weergave van de speling van het licht en zijn absolute beheersing van de weergave van texturen
en materialen nog maar eens in de verf. Bij ‘De
dood van Maria’ door Hugo van der Goes valt
dan weer de meesterlijke weergave van individuele uitingen van verdriet op. Ook het werk
van Hiëronymus Bosch leent zich goed tot het
opzet van dit boek. ‘De tuin der lusten’ wemelt
van figuren, dieren, bossen, zeeën en hemelen.
De detailfoto’s drukken je met je neus op de bizarre taferelen en helse visioenen die zich op het
drieluik afspelen. Laatste werk in de rij is een
kunstkamerschilderij van Willem van Haecht
die het bezoek van de aartshertogen Albrecht
en Isabella aan de barokke kunstverzameling
van de Antwerpse koopman Cornelis van der
Geest evoceert. Een schilderij volgepropt met
schilderijen, ook hier legt dit boek de finesses
van het doek bloot. De winterlandschappen
van Brueghel, Rubens’ virtuoze monumentale
composities of de vernieuwende portretstijl van
Antoon van Dyck: het enorme formaat van het
boek en de paginagrote detailfoto’s laten toe
de werken van heel nabij te onderzoeken en
bewonderen. Op een afstand die in een museumzaal onverbiddelijk het alarm af doet gaan.
Kijken en verwonderd geraken, dus. Meteen is
het boek ook een uitnodiging om in musea en
kerken de schilderijen van deze oude meesters
met eigen ogen te (her)ontdekken.
LANNOO, 496 BLZ, 99 EURO
Joachim Patinir, Charon vaart de Styx over, ca 1520-1524. Olieverf op paneel,
64 x 105 cm. Madrid, Museo Nacional del Prado, inv. Nr. P 1616
30
ONTBIJTEN MET LUCIAN
Portretten die een visuele impact koppelen aan
een psychologische expressie: het maakt Lucian
Freud tot één van de belangrijkste en beroemdste schilders van zijn tijd. Freud, geobsedeerd
door onafhankelijkheid en privacy, slaagde
er, desnoods met de inzet van een paar ruige
vrienden uit de onderwereld, jarenlang in de
publicatie van biografieën te verhinderen. Geordie Greig, Britse hoofdredacteur van de Mail on
Sunday, behoorde tien jaar lang tot een select
groepje vrienden dat geregeld met de schilder
ontbeet in een ouderwets salon te Londen. Hij
pakt nu, twee jaar na de dood van Freud, uit
met een fascinerend portret van de kunstenaar.
Onthullende verhalen die de schilder tonen als
een rebelse man die zowel artistiek als seksueel
grenzen op zocht, flirtte met gevaar, risico’s
nam en een wellustig leven leidde, rommelig en
vol tegenspraak. Greig, die als 17-jarige scholier
onder de indruk geraakte van het werk van
Freud (“Keith Richards gekruist met Picasso”), laat intimi openhartig vertellen over hun
omgang met de beroemde portretschilder. “Een
stoet minnaressen, modellen, vreemdelingen en
zijn eigen kinderen trok als in een western door
eeuwig zwaaiende klapdeuren, vaak zonder iets
van elkaar af te weten, maar met schadelijke
gevolgen als dat wel zo was”, schrijft Greig.
Lucian Freud was onhandelbaar, compromisloos en onbeschaamd egoïstisch, leefde enkel
voor de verf. Door de onbetwistbare kwaliteit
van zijn werk zou hij er zijn hele leven mee weg
komen.
LUDION, 274 BLZ, 29,90 EURO
KUNSTLETTERS
DE ERFENIS VAN ROGIER VAN DER WEYDEN
In november sloot de prestigieuze tentoonstelling “De erfenis van Rogier van der Weyden.
Schilderkunst in Brussel 1450-1520” maanden
vroeger dan gepland de deuren. Schilderijen van
Vlaamse Primitieven van onschatbare waarde
werden in het Brusselse Koninklijk Museum
voor Schone Kunsten tentoongesteld in ruimtes,
waarboven werken werden uitgevoerd, wat voor
waterinsijpeling zorgde. Met faliekante gevolgen:
dreigend gevaar voor waterschade en einde
expo! Gelukkig heeft de jarenlange intensieve
voorbereiding die aan het project voorafging ook
een fraaie catalogus opgeleverd. Die biedt net als
de expo een unieke kijk op de Brusselse schilder-
kunst van de 15e eeuw. Brussel kende in die tijd
een opmerkelijke bloei. De Bourgondische hertogen hielden hof in het paleis van de Coudenberg,
wat tot drukke artistieke activiteit leidde. Naast
Rogier Van der Weyden en Hugo Van der Goes
waren tal van anoniem gebleven kunstenaars in
en rond Brussel aan de slag. Goed voor een artistieke productie van om en bij de 5000 werken.
Die is grotendeels in de vergetelheid geraakt.
Een belangrijke oorzaak: de meeste werken
zijn niet gesigneerd en moeilijk toe te schrijven.
Die kunstwerken werden door kunsthistorici
naar stijlverwantschap bijeengebracht en van
een ‘noodnaam’ voorzien. Dit boek toont het
onderzoek naar het werk van deze zogenaamde
“kleine meesters” en geeft aan hoe een schilderij
uit deze periode kon worden gesitueerd. Aan de
hand van een opschrift als ‘Te Bruesele’ bijvoorbeeld, door het typische Brusselse merkteken
met passer, door de getrouwe weergave van
Brusselse gebouwen, doordat de identiteit van
de opdrachtgever is bekend of door naar de aard
van het schrijnwerk van de lijsten te kijken. Het
catalogusgedeelte van het boek zoomt in op iets
meer dan 100 schilderijen, startend met Rogier
van der Weyden en eindigend met Bernard Van
Orley en brengt dit als belangrijkste conclusie
naar voor: de Brusselse schilders uit de 15e eeuw
werden tot nu toe ernstig onderschat.
LANNOO, 386 BLZ, 39,99 EURO
HENRY VAN DE VELDE
Nog tot 12 januari viert het Brusselse Jubelparkmuseum met een mooie retrospectieve de 150e
verjaardag van Henry van de Velde (1863-1957).
Bij deze geslaagde expositie hoort een knap boek
dat de baanbrekende prestaties van deze ‘alles-
kunstenaar’ belicht. Op het omslag: een topwerk
uit de verzameling van het Jubelparkmuseum:
een paar zesarmige kandelaars uit verzilverd
brons uit 1898-1899, waarmee Van de Velde zijn
opvattingen over de kracht van de lijn en over
het samengaan van schoonheid en functie tot
uiting bracht. Van de Velde staat bij ons vooral
bekend als architect, maar hij was een allrounder, een selfmade man bovendien, die zijn ideeën
over functionele schoonheid in meubelkunst,
interieurs, juwelen, zilverwerk, textiel, vormgeving, architectuur en gebruiksvoorwerpen allerhande toonde. Net als de expo slaagt dit boek
erin je te verbijsteren over de veelzijdigheid en de
niet aflatende creatieve stroom waarmee Van de
Velde produceerde. De kunstwerken, ontwerpen,
foto’s, tekeningen en maquettes tonen hoe hij
schoonheid koppelde aan eenvoud, praktisch nut
paarde met elegante stevigheid en zo uitgroeide
tot een pionier van het moderne design.
LANNOO, 304 BLZ, 45 EURO
[WDS]
DECEMBER 2013
31
WEDSTRIJDEN
MAKERS
MAAK JE KUNST? LAAT HET ZIEN IN 1
MINUUT!
deadline: 30 juni 2014
Maak een video over het maken van kunst,
van maximaal 1 minuut. ARTtube, het online
videokanaal van musea in Nederland en België,
wil weten hoe jouw kunstwerk tot stand komt.
Hoe verloopt het maakproces? Wat inspireert
je? Wie zijn je voorbeelden of idolen? Ga je vernieuwend met materiaal om? Het kan over je
eigen kunst gaan: in dat geval ben jij de kunstenaar én de filmer. Maar je kunt natuurlijk ook
een videoportret maken van de buurvrouw die
beeldhouwt, een interview met je beste vriend
die computerinstallaties maakt of een animatie
over je opa en zijn linoleumsnedes. Of misschien is er in jouw omgeving wel iemand die
ongewone materialen gebruikt (denk aan kunsthars, suiker, zand, ijs, pindakaas, zonnepanelen,
purschuim, of ..?) en daar iets moois over kan
vertellen (en laten zien natuurlijk). Combineer
een goed verhaal met een mooie vorm!
Wat?
Iedereen woonachtig in Nederland en België
mag meedoen.
De video mag maximaal 1 minuut duren.
De video moet gaan over het maken van beeldende, audiovisuele of mediakunst.
De video zelf mag niet het kunstwerk zijn.
De vorm is vrij (minidocu, interview, instructable, animatie...).
Lees de uitgebreide deelnamevoorwaarden op
de website.
Zelf een video maken - hoe doe je dat? Lees
onze tips en bekijk een aantal voorbeelden ter
inspiratie.
De inzendingen worden gejureerd door een
professionele jury.
Inzendingen worden beoordeeld op:originaliteit, inhoud: wat wordt er verteld, filmtechniek
en montage
Hoe doe je mee?
Maak een video! Plaats zelf je video op YouTube
of Vimeo. Vermeld deze tekst in de beschrijving
onder de video: ‘Deze video is gemaakt voor
Makers, de videowedstrijd van ARTtube. Meld
jezelf en je video aan via het wedstrijdformulier.
De 10 beste video’s worden geplaatst op ARTtube. De hoofdprijswinnaar ontvangt 1.000 euro
voor de tweede en derde prijswinnaar is er een
gloednieuwe iPad!
De jurering vindt plaats in juli 2014.
Winnaars worden bekend gemaakt in september
2014.
Alle info en inschrijvingen:
www.ARTtube.nl/wedstrijd
ONTWERP EEN BOEKENKAFT
WEDSTRIJD VOOR JONGEREN
VAN 12 TOT 18 JAAR
deadline: 31 december 2013
In februari 2014 komt er een nieuw avonturenboek uit (12-15 jaar) van schrijfster Roos Boum:
Het Verborgen Paleis van Narada. Een bijzonder boek want de lezers kunnen zelf kiezen
hoe het boek afloopt en ook bijzonder omdat
Roos het boek samen heeft geschreven met vier
jongens en meiden tussen de 12 en 14 jaar. Vandaar ook dat jullie de kaft mogen ontwerpen!
Ontdek op www.roosboum.nl/boeken/narada
waar het boek over gaat. Je vind er o.a. fragmenten uit het boek, die je kunnen inspireren
bij je ontwerp.
De wedstrijd wordt uitgeschreven door
Droomvallei Uitgeverij.
Als je de winnaar bent, verzoeken we je jouw
leeftijd te bewijzen. Maak je ontwerp op A5-formaat. De titel hoef je er niet op te zetten. Je
ontwerp inzenden in jpg-formaat naar
[email protected]
Jury bestaat uit auteur Roos Boum, uitgever
Esther van der Ham en vormgever Marcel
Westerink. De jury kiest, maar de genomineerde
ontwerpen komen van 1 tot 15 januari op
www.facebook.com/HetVerborgenPaleisVanNarada.
Er is één prijswinnaar. Die krijgt: eeuwige
roem, zijn ontwerp op de kaft van het boek,
hij wordt genoemd in het boek, krijgt een door
Roos Boum gesigneerde versie van het boek en
een boekenbon van 25 euro.
Meer info en reglement:
www.roosboum.nl/boeken/narada
TEKENWEDSTRIJD ANTWERPSE HANDJES
deadline: 12 januari 2014
Deze wedstrijd heeft als doel de bekendheid van
het Antwerps Handje te vergroten en dit met
een creatieve toets. Ben je tekenaar, schilder,
fotograaf of ander soort kunstenaar: download
de template van het Antwerpse Handje op
www.antwerpenkoekenstad.be/antwerpse-handjes
en laat je creativiteit erop los.
De Antwerpse Handjes zijn gekend als koekjes
of chocolade gevuld met chocolade of praliné.
Je kan die ook met iets anders vullen. Kies
daarvoor vrij je materiaal: (kleur)potloden,
stiften, verf, allerhande voorwerpen en andere
technieken zoals breien, knopen,… bedenk
maar wat. Je maakt het ontwerp op basis van
het voorbeeldsjabloon van het Antwerpse
Handje. Op naar een nieuw Antwerps Handje!
Wie kan meedoen en hoe doe je dat?
Ben je ouder dan 16 dan kan je individueel of
in groep (coauteur) deelnemen. Een kandidaat
mag maximaal 3 inzendingen indienen. Vergeet
niet de naam van de auteur(s) te vermelden.
Stuur je digitale ontwerp naar:
[email protected].
De digitale inzendingen dienen op het formaat
1/1 van het voorbeeldsjabloon (formaat A4) op
een resolutie van 600 dpi worden aangeleverd.
Andere dan digitale inzendingen (tekeningen
op papier e.a.) stuur je naar Karel de Grote-Hogeschool, t.a.v. Antwerpse Handjes, Nationalestraat 5, 2000 Antwerpen. Het ontwerp stuur
je op voor 12 januari 2014 middernacht.
De inzendingen die aan de voorwaarden van
het reglement voldoen, worden door de organisatie op de facebookpagina geplaatst.
Hoe worden de werken beoordeeld?
Een jury van professionele kunstenaars, vormgevers en illustratoren beoordeelt voor de helft
van de punten op basis van originaliteit, creativiteit en artistieke deskundigheid. De andere
helft wordt bepaald door het aantal likes op de
facebookpagina.
De eerste vijf winnen elk 500 euro. De zesde tot
en met tiende plaats is goed voor 100 euro plus
een Antwerpen Koekenstad pakket.
De winnaars worden op 1 februari 2014
persoonlijk gemaild en op deze website gepubliceerd. De prijsuitreiking vindt plaats op 6 februari 2014 om 19:00 op de Karel de Grote-Hogeschool, Nationalestraat 5, 2000 Antwerpen.
CARTOONWEDSTRIJD
50 JAAR IN BELGIË
deadline: 24 januari 2014
In het kader van 50 jaar migratie van de
Marokkaanse en Turkse gemeenschappen naar
België, organiseren wij, de Vereniging voor Belgisch-Turkse Vriendschap, de cartoonwedstrijd
‘50 jaar in België’ in samenwerking met Press
Cartoon Belgium en European Cartoon Center.
Beltud roept alle creatieve geesten op om het
verhaal te brengen van de Turkse en Marokkaanse gemeenschap en na te denken over de
geschiedenis en bijdrage van de migratie, het
samenleven in diversiteit en de uitdagingen van
de multiculturele samenleving.
Cartoonisten Kim, Marec, Canary Pete ea.
zetelen in de jury en zullen de 3 beste cartoons
bekronen.
De deelname is gratis.
De eerste prijs bedraagt 1000 euro, de tweede
prijs 750 euro en de derde prijs 500 euro.
De prijsuitreiking zal plaatsvinden in februari
2014. De datum en locatie van de prijsuitreiking
en tentoonstelling worden later aangekondigd
via de website.
Aansluitend op de wedstrijd zal de cartoontentoonstelling gedurende het hele jaar 2014 op
32
belangrijke plaatsen in verschillende steden te
zien zijn.
Aan de hand van de sprekende en humoristische cartoonkunst wil Beltud het 50ste jaar
aanwezigheid van de Turkse en Marokkaanse
gemeenschappen op een ludieke manier onder
de aandacht brengen, de gemeenschappen
dichter bij elkaar brengen en het samenleven in
diversiteit op een originele manier illustreren.
Meer info en inschrijvingen:
www.cartoonwedstrijd.be
ONTWERP OPENBAAR KUNSTWERK IN
MINDERHOUT
deadline: 31 januari 2014
Het stadsbestuur van Hoogstraten lanceert een
ontwerpwedstrijd voor een openbaar kunstwerk
dat in het najaar van 2014 onthuld zal worden
in het dorpscentrum van Minderhout.
In 2014 herdenkt Hoogstraten de historische
Slag van Hoogstraten die 200 jaar eerder werd
uitgevochten. Binnen dat kader wil het stadsbestuur een openbaar kunstwerk plaatsen in
het dorpscentrum van Minderhout. Daarvoor
wordt een ontwerpwedstrijd uitgeschreven.
De Slag van Hoogstraten was een aaneenschakeling van bloedige treffens tussen de Franse
troepen van Napoleon en de geallieerden, die
een eind wilden maken aan de Franse overheersing op het Europese continent. Dat lukte
hen uiteindelijk ook na de Slag van Waterloo,
een goed jaar na de Slag van Hoogstraten. De
schermutselingen in onze regio eisten ook voor
de inwoners een zware lichamelijke en materiële
tol. Vooral het dorpscentrum van Minderhout
kreeg het hard te verduren. Meer informatie
over de Slag is te vinden op www.slagvanhoogstraten.be.
Als thema wordt ‘oorlog en vrede’ vooropgesteld binnen het kader van de herdenking van
200 jaar Slag van Hoogstraten, waarbij het
kunstwerk eerder de vrede benadrukt dan strijd
en oorlog. Het stadsbestuur stelt voor ontwerp
en realisatie een budget van 25.000 euro ter
beschikking.
Als locatie komen de omgeving van de kerk
en het dorpsplein in aanmerking; de precieze
plaats wordt in overleg met de geselecteerde
kunstenaar bepaald op basis van het ontwerp.
Inzendingen met een eerste proefontwerp, cv
en referentielijst van de kunstenaar kunnen
bezorgd worden tot uiterlijk 31 januari 2014.
Tussen 10 maart en 25 april 2014 krijgen drie
inzenders opdracht hun voorstel verder uit te
werken. De definitieve selectie vindt begin mei
2014 plaats, waarna de winnende kunstenaar
tot begin november tijd heeft om het ontwerp te
realiseren.
Het volledige reglement met de bepalingen
waaraan inzendingen moeten voldoen, is te
vindenop de website van Stad Hoogstraten (via
KUNSTLETTERS
ontspannen > cultuur beleven) en te verkrijgen
bij de cultuurbeleidscoördinator.
VIERJAARLIJKSE PRIJS VOOR BEELDENDE
KUNST
PROVINCIE WEST-VLAANDEREN
deadline: 16 april 2014
De Provincie West-Vlaanderen schrijft in 2014
voor de vierde maal de Vierjaarlijkse Prijs voor
Beeldende Kunst uit. De Prijs is bestemd voor
alle hedendaagse plastische uitdrukkingsvormen: tekenkunst, grafiek, schilderkunst, beeldhouwkunst, fotografie, film, video, multimedia,
mixed media enz. De wedstrijd is niet themagebonden maar specifiek bedoeld voor realisaties
uit de jongste vier jaar.
Aan de Prijs voor Beeldende Kunst is een
bedrag van 5.000 euro verbonden. Daarnaast
kunnen ook premies worden toegekend.
Iedereen die in West-Vlaanderen geboren is
of in West-Vlaanderen gedomicilieerd is, kan
deelnemen aan de wedstrijd. Alle informatie en
het wedstrijdreglement zijn terug te vinden op
www.west-vlaanderen.be/beeldendekunst.
33
DECEMBER 2013
AGENDA
EXPOSITIES EN EVENEMENTEN
WEST-VLAANDEREN
SCHILDERIJEN GEERT VERSTAEN
expo | Wingene | 27 september tot 28 december 2013
Schilderijen van Geert Verstaen in Galerij In-Connu te
Wingene.
TUSSEN DE LIJNEN
expo | Oostende | 22 november 2013 tot 4 januari 2014
Een spel tussen lijnen van kunstige werken in diverse media.
Werk van Mady Lannoy - Rosemie Christiaen, Mie
Ghesquiere, Isabel Allaert, Sabine Pauwaert.
AAN ZEE KAN HET WAAIEN II
expo | Oostende | 19 oktober 2013 tot 5 januari 2014
De tweede editie van een tentoonstellingsreeks voor
beloftevolle beeldende kunstenaars met een jong oeuvre die
een link met Oostende hebben: Simon Barroo, Hans Defer,
Bavo Defurne, Tiemke Gauderis, Johan Lingier, Barbara
Masschaele, Chris Vanderschaeghe en Jacques van der Zee.
PEOPLE IN MOTION
expo | Beveren-Leie | 1 december 2013 tot 31 januari 2014
Werken van Pascal Dewijn.
ATELIER ROBIN UZEEL
expo | Diksmuide | 15 oktober 2013 tot 1 januari 2015
Bezoek atelier van Robin Uzeel en zie hem live aan het werk!
Enkel op afspraak!
LICHTBEELDEN: EXPO DOOR PIETER DE DECKER
expo | Knokke-Heist | van 7 tot 29 december 2013
Pieter De Decker is gefascineerd door landschappen. Hij
experimenteert met fotoprints, papiersoorten, licht en
fototoestel.
EXPO: OP -1
expo | Oostende | van 8 tot 9 februari 2014
Tijdens ‘De nacht van de musea en galerijen’ te Oostende
stellen Tiemke Gauderis (°1984) en Kim Vlaeminck (°1984)
voor de derde maal samen tentoon. Ditmaal voegt ook
Fabienne Selestin Belpaeme (°1986) zich erbij.
OOST-VLAANDEREN
BAREFOOT
expo | Sint-Niklaas | 22 november 2013 tot 22 december 2013
Solo-tentoonstelling van Karien Deroo in Gallery NavArt in
Sint-Niklaas.
DENEGEN
expo | Eeklo | 7 december 2013 tot 5 januari 2014
“denegen” zijn negen kunstenaars uit het Meetjesland die
hun recente werk tonen aangevuld met een galerij
“politiekers”.
ARTIFICIUM STELT TENTOON IN KLEIN-SINAAI
expo | Stekene | van 18 tot 21 september 2014
ARTificium stelt tentoon in de kerk van Klein-Sinaai Deze
multidisciplinaire tentoonstelling past in een geheel van
evenementen verspreid over 3 dagen die plaatsvinden in OC
Boudelo, de Kerk en de straten van Klein-Sinaai.
ANTWERPEN
KUNST VEROVERT KANTOREN
expo | Mechelen | 20 september 2013 tot 20 december 2013
Werk van Mieke Drossaert (acryl op canvas, glaswerk,
Jacquard en handgetufte tapijten) en Kaatje Grauls
(keramiek).
JANART
expo | Boom | 1 oktober 2013 tot 3 januari 2014
Keramiektentoonstelling van humoristische fantasierijke
figuren
CONTINUÜM
expo | Antwerpen | 9 november 2013 tot 4 januari 2014
Recente unieke etsen van Els Vos in galerie Het Vijfde Huis.
TENTOONSTELLING
expo | Lippelo | 14 november 2013 tot 8 januari 2014
Ingrid Barbier toont schilderijen in olieverf en aquarel.
INSTRUCTIONS NOT INCLUDED
expo | Antwerpen | 14 december 2013 tot 22 januari 2014
Expositie van Natacha Pirnay.
DE KASTEELKAMERS
evenement | Sint-Katelijne Waver | 22 december 2013
In het authentieke Sint-Michielskasteel in St.-Katelijne Waver
zal er een expo & verkoop plaatsvinden van handgemaakt
schoons van een 6-tal ontwerpers.
NIEUWE ZEEFDRUKWORKSHOPS 2013-2014
cursus/workshop | Lembeke | 31 augustus 2013 tot 28 juni
2014
O.a. Design op stof en Portret à la Andy Warhol.
Persoonlijke begeleiding met 2 docenten, alle zeefdrukmateriaal & warme lunch inbegrepen.
CURSUS DESSINONTWERPEN
cursus/workshop | Maastricht | 8 februari tot 29 maart 2014
Deze cursus leert je niet alleen hoe je dessins moet maken
met Adobe Illustrator, maar geeft je ook inzicht in het beroep
van dessinontwerper en hoe je je als freelance designer op de
markt kunt zetten.
AQUARELSCHILDEREN IN DE FRANSE VOGEZEN
cursus/workshop | Mirecourt, Frankrijk | van 16 tot 21 april
2014
LIMBURG
ONTBIJTEN TUSSEN DE KUNSTWERKEN
expo | Wellen | van 1 tot 29 december 2013
Werken van Beatrix van Kerkoerle.
EXPOSITIES IN CC HASSELT
expo | Hasselt | 17 november 2013 tot 5 januari 2014
Jesus, Make-Up & Football: werk van Frederik Buyckx /
tentoonstelling met Antoon De Clerk en Jo Van Rijckeghem
/ Spiegels keren licht om: Gerolf Van De Perre stelt tentoon.
JUBILEUMEXPOSITIE LOUK WEYERS
expo | Maaseik | 29 november 2013 tot 8 januari 2014
Jubileumexpositie van Louk Weyers, verdeeld over drie
etages van Cultuurcentrum Achterolmen.
JOS Y. SERÉ
expo | Wellen | 1 december 2013 tot 26 januari 2014
JosY. Sere stelt tentoon.
EXPOSITIES IN CC HASSELT
expo | Hasselt | 12 januari tot 23 februari 2014
Appearances: werk van Dieter De Lathouwer en Annelies
De Mey / Tentoonstelling van Raphaël Buedts / Weerklank:
werk van Roel Goussey, Vincent De Roder, Rebecca
Dufoort en Frank Van Hiel.
WORKSHOPS EN CURSUSSEN
INTUITIEF SCHILDEREN, MAKEN VAN BEELDEN,
GRAFIEKEN
cursus/workshop | Vilvoorde | 27 februari tot 31 december
2013
Het intuïtief schilderen en beelden maken worden op een
spontane manier begeleid. Er kan geëxperimenteerd worden
met recyclagematerialen en andere zoals soorten verven,
eventueel thema’s.
OPEN ATELIER
cursus/workshop | Oostende | 19 maart tot 31 december 2013
Keramieklessen in Oostende
TEKENINGEN EN ANDERE DINGEN
cursus/workshop | Aspelare | 9 november 2013 tot 31 mei
2014
Een museum, een werkplek, een atelier, een tentoonstellingsruimte, een confrontatieruimte, een labo, een broedplaats
voor nieuwe ideeën, een onderzoeksruimte, kortweg gezegd
een plek waar kunst een dialoog aangaat met anderen en met
zichzelf.
Een tentoonstelling, kunstenroute, workshop
of ander evenement gepland?
Op www.kunstwerkt.be kan je nu (na
eenvoudige registratie) zélf je aankondigingen
(met foto’s) plaatsen. Afhankelijk van de datum
waarop je evenement plaatsvindt, verschijnt een
samenvatting van je aankondiging ook in
KUNSTLETTERS.
Uiterste inzenddatum voor de volgende editie
van KUNSTLETTERS: 17 januari 2014.
BELANGRIJK:
DIT IS DE HEEL BEKNOPTE VERSIE VAN
DE AGENDA: VOOR DE VOLLEDIGE
VERSIE VAN DEZE OF ANDERE
AANKONDIGINGEN KAN JE TERECHT OP
WWW.KUNSTWERKT.BE
34
ZOEKERTJES
KUNSTLETTERS
Uw zoekertje in KUNSTLETTERS?
Op www.kunstwerkt.be kan je nu (na eenvoudige registratie) zélf je zoekertjes (met foto’s) plaatsen.
Uiterste inzenddatum voor de volgende editie van KUNSTLETTERS: 17 januari 2014.
AANGEBODEN: MATERIAAL
AANGEBODEN: ATELIERRUIMTES
GROTE SCHILDERSEZEL / ATELIEREZEL
Afm. meubel: breedte: 73cm, diepte: 63cm, hoogte: 180cm
en werkblad kan verhoogd worden tot 240cm.Afm.
werkblad: breedte: 73cm, hoogte: 120cm. Stevige
handgemaakte ezel op wieltjes die je zowel plat als verticaal
kan gebruiken, voor zowel grote doeken als grote
modeltekeningen.
tel: 016502159
gsm: 0497414737
mail: [email protected]
KERAMIEKATELIER IN PORTUGAL
Een compleet ingericht keramiekatelier te huur in het
midden van Portugal: zowel elektrische als schopschijven,
een strengenpers, plaatwals, 2300L gasovens, rakuoven.
Gebruik van van grondstoffen niet in prijs inbegrepen.
gsm: 0351926897767
url: http://www.quintadatapadinha.com
mail: [email protected]
VIDEO MONTAGE COMPUTER EN CONVERTER
DV montage computer + DV naar analoog converter te
koop. Haalt analoog video signaal binnen en zet het direct
om naar digitaal video. mac Dual Processor 1.8 .+ wifi. Sony
PC9 - zet analoog om naar DV en DV naar analoog audio
in/out.
mail: [email protected]
MATERIAAL GLAS IN LOOD
loodprofielen u 4x4, u6x4, h8x4,h10x4,h6x4 / glasplaatjes 30
x30 spectrum glas, verschillende kleuren.
gsm: 0494/133539
mail: [email protected]
KERAMIEK BRONSOVEN
Keramiek raku of bronsoven. Tot 1400°C. Roestvrije
mantel. Digitale temperatuurmeter. Binnen diameter 45 cm
gsm: 0479060260
url: http://www.beeldhouwenstorms.be
mail: [email protected]
SCHRAGEN + AQUARELVERF + PASTELKRIJTJES
3 paar schragen + 2 gebruikte dozen aquarel en papier +
volledige doos pastelkrijtjes Rembrandt: weinig gebruikt.
gsm: 0498 45 50 55
mail: [email protected]
BEELDHOUWMATERIAAL VOOR AFGIETSELS IN GIPS
juterol, beeldgouwklei, metalen platen voor afgietsels,
kleibewerkingsmateriaal en spoelbak inox (86cm op
43,5cm).
gsm: 0498 45 50 55
mail: [email protected]
SOKKELS
metalen sokkels: 18 op 18cm, 110 hoog (3x), 20 op 20cm, 95
(1x) en 85cm hoog (3x). 48 op 33cm en 54 op 39cm, 90 hoog
/ houten sokkels (mdf) 22 op 18cm, 112cm hoog. Foto’s op
aanvraag.
gsm: 0489 45 50 55
mail: [email protected]
2 ELEKTRISCHE KERAMIEKOVENS
Eén voorlader merk Sigma, 3-fasen , tot 1300°, bakruimte
50/40/67 met thermocomputer TC40. Eén bovenlader merk
Smit, ook tot 1300°, bakruimte 30/30/40. Reeds veel
gebruikt... Prijs otk.
[email protected]
GEZOCHT: MATERIAAL
ERVARING MET GOEDKOPE ETSPERS?
Voor ons dagcentrum zou ik graag een goedkope Fome basic
etspers kopen (nog geen 200 euro). Heeft er iemand ervaring
met deze persjes?
mail: [email protected]
SKELET OF DELEN ERVAN
Ik ben op zoek naar een skelet (of delen ervan) van dieren
ter grootte van varken, geit, schaap. Vooral een ruggengraat
(of wervels), ribben, bekken, schouderbladen, voor- en
achterbeenderen zijn welkom. Liefst niet gemonteerd, want
het wordt uit elkaar gehaald.
gsm: +32 494 16 53 80
url: http://www.maartenmarchau.be
mail: [email protected]
TE KOOP: FOTOSTUDIO - ATELIER - LOFT
In een industrieel pand aan de Walstraat 50 te Gentbrugge
bevindt zich een fotostudio/atelier van maar liefst 360 m²,
volledig vrij in te richten. Bij de ruimte hoort een terras van
50 m². Badkamer, 3 slaapkamers, retro design keuken,
houten vloer, vloerverwarming. Vraagprijs: 360000 euro.
tel: 0474759548
url: http://www.sleepstreet.be
mail: [email protected]
RUIMTE
Op de kade van Zeebrugge een pand van ongeveer 600m:
bovenste verdiep, water, elektriciteit, wifi en veel licht. Ik wil
deze delen met andere personen, het is te groot geworden
voor mij alleen.
gsm: (047) 4564004
url: http://www.vanhoogenbemt.be
mail: [email protected]
ATELIERRUIMTE GENT
Per direct beschikbaar. EUR 195,- p.mnd.p.p incl. kosten
nutsvoorzieningen, wederzijdse opzegtermijn 3 weken.
url: http://www.vastgoedbeheer.com
mail: [email protected]
ATELIERRUIMTE + TIJDELIJKE WOONRUIMTE TE
MEEUWEN
Op tijdelijke basis atelierruimte, kantoor- of woonruimte te
Meeuwen-Gruitrode. Vlot bereikbaar met ruime tuin en
parking. EUR 88,- p.mnd.p.p excl. Nutsvoorzieningen. Wij
werken met een bruikleenovereenkomst en GEEN
huurovereenkomst
url: http://www.vastgoedbeheer.com
mail: [email protected]
ATELIER TE GENT
Klein atelier te huur in de buurt van het Sint-Pietersstation te
Gent. Opp: 15m2; voorzien van elektriciteit, verwarming,
verlichting, wasbak, fietsenstalling en gemeenschappelijk
sanitair. Eventueel ook internet. Voldoende daglicht, zicht
op de tuin. Hoogte is beperkt tot 205cm. Bij voorkeur stille
activiteit. Huurprijs 100/maand excl btw en ewg.
gsm: 0495/18.36.28
mail: [email protected]
ATELIERRUIMTES IN ATELIER 4711 - ANTWERPEN
In Atelier 4711, werkplaats voor kunst + educatie, zijn
ateliers en/of kantoorruimtes te huur voor kunstenaars en
artistieke medewerkers bij kunsteducatieve organisaties, die
een plek zoeken voor hun eigen artistieke praktijk maar met
interesse of linken met educatie.
tel: 03/290 69 66
url: http://www.veerman.be
mail: [email protected]
incl. kosten gebruik
url: http://www.vastgoedbeheer.com
mail: [email protected]
GEZOCHT: ATELIERRUIMTES
ATELIER KEERBERGEN ZOEKT ATELIERRUIMTE
Wij zijn een groep van 30 amateurkunstenaars, wij komen in
twee groepen (namiddag en avond) wekelijks samen om te
oefenen. Door een verdubbeling van de huurprijs door de
gemeente zoeken we een nieuwe atelierruimte vanaf
september 2014.
gsm: 0486529907
url: http://atelierkeerbergen.jimdo.com
mail: [email protected]
GEZOCHT ATELIER MERELBEKE
Gezocht atelierruimte in de omgeving van Merelbeke. Dit
om allerhande workshops te geven.
gsm: 0473943360
url: http://www.ingecasteleyn.be/
mail: [email protected]
GEZOCHT: ATELIER -WERKRUIMTE
Werkplaats. Atelier, het liefst in een oud pand of boerderij.
Wel moet ik met machines werken, vandaar soms geluid.
mail: [email protected]
ATELIER GEZOCHT
Ik ben zoek naar een atelierruimte met verwarming in de
streek van Kortrijk om te schilderen.
gsm: 0473491247
mail: [email protected]
ATELIER GEZOCHT IN GENT
Ik zoek een aangename werkplek om met hout aan de slag te
kunnen. Vanaf 30 m² oppervlakte: minstens ruimte voor
werkbank, werktafel en houtrek.
gsm: 0485/486511
mail: [email protected]
ATELIERRUIMTE GEZOCHT
Ik zoek een ruimte, desnoods een tuinhuisje waar ik mijn
atelier in kan maken en kan werken, zodat ik in huis kan
verblijven. Als tegenprestatie wil ik wel helpen in en rond
het huis.
mail: [email protected]
ATELIERRUIMTE GEZOCHT IN ANTWERPEN
Ik ben op zoek naar een atelierruimte in Antwerpen
centrum, wie kan mij helpen? Max. huur: 200 euro.
tel: 0471961882
url: http://www.joleinjeursen.nl
mail: [email protected]
ATELIER GEZOCHT IN BRUGGE
Ik zoek een atelierruimte voor fotografie in Brugge of
omstreken. Sanitaire voorziening, elektriciteit en verwarming zijn een must.
gsm: 0478 769 141
url: http://www.dirkdemolder.com
mail: [email protected]
ATELIER MET WOONST TE HUUR VOOR 6 MAANDEN
60m² atelier + 40m² bemeubelde woonst, Antwerpen Zuid,
van1 jan 2014 tot 30 juni 2014. Geen domicilie.
gsm: 0486 85 65 18
url: http://timceustermans-deschepper.be
mail: [email protected]
ATELIERRUIMTE ANTWERPEN
2 grafisch ontwerpers van Antwerpen zoeken een toffe
atelierruimte, bij voorkeur tussen andere creatievelingen.
Omdat we op computer werken is grootte niet erg
belangrijk, maar veiligheid wel.
gsm: 0498254621
url: http://www.epwerk.be
mail: [email protected]
WOONRUIMTE/ATELIERRUIMTE TEMST
Een voormalig klooster, per direct beschikbaar voor
tijdelijke bewoning. EUR 195,- p.mnd.p.p incl. kosten
nutsvoorzieningen.
url: http://www.vastgoedbeheer.com
mail: [email protected]
GEZOCHT: ATELIERRUIMTES IN OOSTENDE
Atelier, werkplek, magazijn, gezocht in of rond Oostende.
Beeldhouwen, zonder veel lawaai of afval te maken! Ong.100
m², mag iets kleiner ook, max. 200 euro.
gsm: 0493 62 31 35
mail: [email protected]
ATELIERRUIMTE VEURNE
Op tijdelijke basis atelierruimte, kantoorruimte op
bedrijfssite aangeboden aan het station van Veurne. Vlot
bereikbaar met ruime tuin en parking. EUR 195,- p.mnd.p.p,
WISPER ZOEKT ATELIER VOOR CURSUSSEN
Wisper vzw organiseert beeldende cursussen voor
volwassenen en wil dit ook in Antwerpen doen.
Daarvoor zoeken we een atelier in het Antwerpse dat we 1 of
35
DECEMBER 2013
2 avonden in de week kunnen gebruiken. En de mogelijkheid om in een kast materiaal te stockeren. Het kan een
gedeelde ruimte zijn zolang die ‘s avonds maar opgeruimd is
en er max. 16 deelnemers in kunnen werken.
tel: 016 25 16 21
gsm: 0494 43 58 69
url: http://www.wisper.be
mail: [email protected]
FOTOSTUDIO/ATELIER GEZOCHT
Ik zoek een atelierruimte/studio voor fotografiedoeleinden.
Liefst regio Gent/Melle/Merelbeke.
+- 100m² / sanitaire voorziening / warmte / veel daglicht.
gsm: 0474 84 80 05
url: http://www.esveaa.be
mail: [email protected]
AANGEBODEN: TENTOONSTELLINGSRUIMTES
PRACHTIGE NIEUWE POPUP GALERIJ
Een uitstekende ruimte om tentoon te stellen. Te Kortrijk.
Zeer bestudeerde egale verlichting. Een fraaie strakke gevel
die de aandacht trekt. Een kleine etalage met een uitstekende
inkijk zorgt voor een goede zichtbaarheid en heeft een sterk
uitnodigend karakter. Ruim 60 m2 opp. en meer dan 30m
vrije wand.
gsm: 0477 359552
url: http://www.marbes.be
mail: [email protected]
KUNSTHUIS - GALERIE TUSSENIN
Een thuis voor creativiteit - in een aantrekkelijk pand van
1901 wordt een variatie van werken tentoongesteld en te
koop aangeboden.
gsm: 0498693422
url: http://www.mieghesquiere.com
mail: [email protected]
SUPERSTUDIO4 POP-UP GALLERY
SuperSTUDIO4 is een fonkelnieuwe stek voor ondernemend
creatief talent met een topligging bij de gekende Grote Markt
van het Veurne. De hedendaags ingerichte galerie schept het
ideale kader voor kwaliteitsvolle art & craft evenementen.
Nog enkele plaatsen voor 2014.
gsm: 0473 44 36 95
url: www.superstudio4.com
mail: [email protected]
PRACHTIGE RUIMTE TE HUUR ANTWERPEN
(EILANDJE)
Tijdens de maand juli & augustus staat onze prachtige
ruimte van 220 vierkante meters te huur voor langere
periodes. Alle faciliteiten zijn aanwezig. Parking, terras met
schelde zicht, afzelia houten vloer,...
tel: 032316206
url: http://www.barcelona-meeting.be
mail: [email protected]
GALERIE ARTE FALCO ANTWERPEN
Te huur voor tentoonstellingen of culturele activiteiten.
Kapel van de 16de eeuw, mooi gerenoveerd tot een prachtige
ruimte.
tel: 03 324 60 72
gsm: 0486 57 23 19
url: http://www.arte-falco.com
mail: [email protected]
EXPOSITIERUIMTE ANTWERPEN-NOORD
Volledig uitgeruste tentoonstellingsruimte van 100 m².
Lavendelstraat 24 - 2060 Antwerpen. Te huur per dag/
weekend/week.
gsm: 0496172670
url: http://www.degarage.be
mail: [email protected]
AANGEBODEN: MODELLEN
VROUWELIJK NAAKTMODEL
Kunstenaar zoekt vrouwelijk naaktmodel voor het maken
van anatomische studies en uitgewerkte tekeningen, later
ook schilderijen. Ervaring is niet nodig maar wel inzet.
Plaats: Grimbergen.
mail: [email protected]
NAAKTMODEL AANGEBODEN
Ik ben een jongeman van 27 jaar, atletisch, die graag wat
ervaring zou opdoen in het naakt modelleren. Alle
voorstellen zijn welkom...
mail: [email protected]
ERVAREN MANNELIJK NAAKTMODEL
Ben reeds 10 jaar model in verschillende academies. Je kan
mij altijd contacteren, kan zowel overdag als ‘s avonds
poseren. Houdingen zijn altijd karaktervol en kan ik lang
volhouden. Voor mij is poseren een kunst voor de
kunstenaar(es).
tel: 051748388
mail: [email protected]
ERVAREN JONG MANNELIJK (NAAKT)MODEL
24 jaar, 1m86 , normale lichaamsbouw, bruin haar. Ik ben al
2 jaar model voor een tekenschool en zelf actief bezig met
kunst. Ik zoek opdrachten voor dit schooljaar. Ik ben
maandag en dinsdag vrij en kan ook ‘s avonds en in het
weekend poseren.
mail: [email protected]
NAAKTMODEL
Ben dagelijks beschikbaar om te poseren voor kunst, naakt
of aangekleed. Regio Kortrijk.
gsm: 0472257083
mail: [email protected]
JONGEMAN ALS NAAKTMODEL
Deze 30-jarige jongeman stelt zich na een rustperiode
opnieuw kandidaat als naaktmodel , dit voor tekenateliers
en geïnteresseerde kunstenaars. Ik heb een slank model,
1M80, 67 kg en halflang haar.
mail: [email protected]
NAAKTMODEL GENT
Mannelijk naaktmodel, 30 jaar uit Gent. weliswaar met
beperkte ervaring, maar poses van 20 minuten zijn geen
probleem. Bij contact kan referentie doorgegeven worden.
Prijs bespreekbaar.
mail: [email protected]
GEZOCHT: MODELLEN
VROUWELIJKE MODELLEN
Sint-Lucas Academie te Gent zoekt vrouwelijke modellen
voor het atelier modeltekenen. Op dinsdag en donderdag
van 13u20 tot 17u30 of op dinsdag- woensdag en donderdag
van 18u10 tot 21u05.
gsm: 0473717471
mail: [email protected]
MENSEN MET DYSTONIE DIE MODEL WILLEN STAAN
VOOR PORTRET
Ik ben masterstudente aan het KASK in Gent en voor mijn
eindwerk maak ik portretten over dystonie, daarvoor ben ik
nog opzoek naar een 5-tal mensen met verschillende
dystonie aandoeningen. Mannen en vrouwen van alle
leeftijden met gegeneraliseerde dystonie, schrijverskramp,
cervicale dystonie en blefarospasme.
url: http://www.loudebuck.com/
mail: [email protected]
KUNSTKRING ZOEKT NAAKTMODEL
Voor ons modeltekenenatelier (omgeving Borsbeek/
Antwerpen) zoeken we een studente of dame die regelmatig
als vrouwelijk model wilt poseren voor de kunst. Ervaring
hierin is interessant maar niet noodzakelijk. Poses van 20
min. Donderdag, 19u tot 22u. Vergoeding: 35,-€/avond
mail: [email protected]
AANGEBODEN: ANDERE
STAGEPLAATS BEELDHOUWER
Stageplaats voor een aankomend beeldhouwer. te Rijen, NL.
Voor periode van 1 januari tot 1 april 2014 zoeken we een
gemotiveerde, onbetaalde medewerker. Wij werken met alle
traditionele beeldhouwtechnieken, zowel handmatig als
machinaal in natuursteen en hout. We gieten brons volgens
de cire-perdue methode.
tel: +31161220333
gsm: +31651346714
url: http://www.beeldhouwatelier.com
mail: [email protected]
GEZOCHT: ANDERE
KUNST OP HET PERRON 2014
Kunstenaarsvereniging ARTificium vzw uit Stekene
organiseert voor de derde maal Kunst op het Perron. Zin om
je werken en/of je kunsten te laten bewonderen, aarzel niet.
Het aantal plaatsen is beperkt.
gsm: 00 32 (0)475 26 54 57
url: http://www.artificium.be
mail: [email protected]
ART-HILL GALERIE ZOEKT KUNSTENAARS
De Art-hill galerie zoekt voor haar zomertentoonstellingen
getalenteerde kunstenaars, die niet of bijna niet hebben
tentoongesteld en eindelijk eens naar buiten willen komen
met hun werk. Alle disciplines zijn welkom. Heb je interesse,
mail ons foto’s van uw werk.
gsm: 0474/98.86.41
url: http://www.arthill.be
mail: [email protected]
MANAGER ZOEKT KUNSTENAAR
Bent u kunstenaar? Wij helpen u een platvorm te bieden,
maken uw website, zorgen dat uw werken geëxposeerd
worden,... . Kortom, wij verzorgen het volledige management van de kunstenaar!
gsm: 0032 484 114 550
url: http://www.marecasa.be
mail: [email protected]
GEZOCHT: KERAMISTEN
Op zondag 15 juni 2014 organiseren wij voor de 4de keer
een keramiekmarkt met demonstraties. Raku, draaien,
opbouwen, beeldhouwen, werk verkopen, ... het kan die dag
allemaal op de steenbakkerijsite Frateur te Boom. Wie als
keramist wil meedoen, kan zich inschrijven.
tel: 03/844.49.74
gsm: 0472.80.91.37
url: http://www.geleeg.be
mail: [email protected]
KUNSTPROJECT AAN HUIS
Vele kunstenaars zijn niet gekend bij het grote publiek en
toch is hun werk misschien van een heel goede kwaliteit.
Naamsbekendheid krijgen is dan ook belangrijk.Ben jij zo’n
kunstenaar en wil je graag meewerken aan een nieuw uit te
bouwen kunstproject ? Wij willen betaalbare kunst naar het
grote publiek voorstellen.
mail: [email protected]
ACTUELE HEDENDAAGSE KUNST 2014
Kunstenaars en fotografen kunnen eventueel deelnemen aan
de reeks tentoonstellingen in een grote bank te Kortrijk. Veel
verschillende expressievormen komen aan bod, van
fotorealisme, of een andere vorm van figuratie tot het
abstracte, collage, etc.
mail: [email protected]
KUNSTENAARS GEZOCHT
Ik zoek gelijkgestemde kunstenaars die samen een
tentoonstelling zouden willen organiseren. Zelf ben ik van
Herentals afkomstig, dus bij voorkeur iemand uit die buurt.
url: http://www.L-Artifex.be
mail: [email protected]
GEZOCHT: CATALOGUS KOEN VAN DEN BROEK 2001
Tentoonstelling door Provinciehuis Limburg in zomer 2001
mail: [email protected]
GEZOCHT: CURSUS ABSTRACT TOT IMPRESSIONISTISCH AQAUREL
Ik zoek, bij voorkeur in omgeving Duffel Lier Mechelen
Antwerpen, een cursus of workshop gaande van impressionistisch tot abstract.
gsm: 0477 373185
url: http://www.willgillemot.be
mail: [email protected]
MEER INFO EN ANDERE ZOEKERTJES VIND JE OP
WWW.KUNSTWERKT.BE
Tentotips
DE BLAUWE ROUTE
Expo
DE ANATOMISCHE LES
Tentotips XL
OORLOG EN TRAUMA
Atelierbezoek
JEAN-MARIE BYTEBIER

Deelnamevoorwaarden NVK Triennale 2015

Flyer Kunst Zonder Label

BKV Nieuwsflits nr.16 - Bergeijkse Kunstenaars Vereniging

nieuwsbrief Sept-okt

9de Internationale Biennale voor Fotografie en Beeldende Kunsten

DE FERMERIE MUGGEPLEIN 9 DEVENTER CURSUS AANBOD

Kunstenaarscollectief ZT uit Enschede gaat terug naar de oer

Persbericht Tentoonstelling RKD 2014

bijlage bij vraag 10 van KL afdoening ingekomen stukken

BON 80x80.indd