1 Duurzaam ondernemen in de gemeente Smallingerland

Duurzaam ondernemen in de gemeente Smallingerland
In 2008 is een enquête verspreid onder bedrijven in de gemeente Smallingerland. Het doel
was inzicht te krijgen in de mate waarin bedrijven reeds duurzaam ondernemen en wat ze
nodig hebben om verder te komen. Dit rapport bevat een samenvatting van de resultaten.
Het onderzoek is verricht in het kader van een stage van Djura Dijkstra voor de Universiteit
van Groningen, onder begeleiding van Jaap de Vries van DGMR1.
Steekproef
De enquêtes zijn verstuurd naar alle bedrijven in de gemeente Smallingerland waar tien
fulltime (fte) personen of meer in dienst waren. In totaal is er naar 232 bedrijven in de
gemeente Smallingerland een enquête verstuurd. Van deze 232 enquêtes zijn er 63
enquêtes geretourneerd. Dit komt neer op een response rate van 27,2%. Bij aankomst zijn
de enquêtes gecontroleerd op compleetheid en kwaliteit en is er ook gekeken of de enquêtes
aan de randvoorwaarde van minimaal tien werknemers voldeden. Na deze controle zijn er 53
enquêtes overgebleven die voor de analyse zijn gebruikt. De belangrijkste resultaten worden
in dit rapport weergegeven.
Resultaten
Uit de analyse blijkt dat de respondenten uit veel verschillende branches komen. De 53
bedrijven bevinden zich in twaalf verschillende soorten branches (zie figuur 1). Koplopers zijn
de bedrijven die zich bevinden in de industrie en in de bouw en installatiesector met elk
twaalf respondenten. Deze getallen kunnen grotendeels verklaard worden door de
onderzoeksbeperking waarbij alleen die bedrijven zijn opgenomen die 10 fte of meer in
dienst hebben. In figuur 2 is terug te vinden hoe groot de bedrijven zijn als er gekeken wordt
naar fulltime medewerkers. Hieruit blijkt dat bijna de helft van de respondenten (49 %)
werkzaam is voor een bedrijf die tussen de 10 en 25 werknemers in dienst heeft.
Figuur 1
bouw en installatie
Branches
communicatie
detailhandel
11%
8%
facilitaire dienstverlening
22%
groothandel
2%
industrie
6%
2%
landbouw en visserij
2%
8%
maatschappelijke organisaties
2%
milieu
4%
22%
persoonlijke dienstverlening
11%
transport
zakelijke dienstverlening
1
Per 1 mei 2014 is de adviestak duurzaam ondernemen van DGMR overgenomen door Jaap de
Vries met zijn eigen bedrijf DZyzzion. Voor meer informatie: [email protected].
1
Figuur 2
Aantal fte werkzaam
10 < 25
8%
9%
25 < 50
50 < 100
11%
49%
100 < 250
> 250
23%
In de enquête is aan de respondenten gevraagd of zij vinden dat duurzaam ondernemen
voor elke onderneming prioriteit moet krijgen. Het blijkt dat bijna 47,2% van de respondenten
het hiermee grotendeels eens is (figuur 3). Daarnaast is er gevraagd of de onderneming zelf
bewust bezig is met duurzaam ondernemen. Hierop antwoordde 41,5% van de respondenten
dat zij hier grotendeels mee eens zijn (figuur 4). Ook blijkt dat er een verband bestaat tussen
prioriteit en bewust bezig zijn met duurzaam ondernemen. Inhoudend dat als de respondent
aangeeft dat duurzaam ondernemen een prioriteit is voor elke onderneming, het ook vaak
het geval is dat ze er zelf bewust mee bezig zijn. Op de vraag of men ook iemand heeft
aangesteld voor duurzaam ondernemen binnen de organisatie zegt het merendeel (56,6%)
dat ze niemand hiervoor hebben aangesteld. Bij 24,5% van de respondenten is het
takenpakket vergroot en 17% van de respondenten zegt dat zij duurzaam ondernemen op
een andere wijze invulling geven, bijvoorbeeld dat duurzaam ondernemen al geïntegreerd is
in de bedrijfsvoering.
Figuur 3
Stelling: Duurzaam ondernemen zou voor elke onderneming
prioriteit moeten krijgen
60
47,2
Percentage
50
40
28,3
30
20
10
1,9
13,2
7,5
1,9
0
niet mee
eens
redelijk
niet mee
eens
neutraal
redelijk
mee eens onbekend
mee eens
2
Figuur 4
Stelling: Wij zijn als onderneming bewust bezig met duurzaam
ondernemen
60
Percentage
50
41,5
35,8
40
30
20
10
11,3
7,5
3,8
0
niet mee eens
redelijk niet
mee eens
neutraal
redelijk mee
eens
mee eens
Ook is de respondenten gevraagd aan welke aspecten van duurzaam ondernemen het
meeste waarde wordt gehecht binnen hun onderneming. Het aspect dat hier het hoogst op
scoort is een milieuvriendelijker bedrijfsvoering met 21,1% (figuur 5). Het voldoen aan de
huidige wetten en regelgeving scoort 18,0% en het creëren van een ethisch werkklimaat
scoort 13,0%. Bij de vraag op welk gebied van duurzaam ondernemen (people, planet &
profit) de bedrijfsactiviteiten zich het meest richten (bedoeld of onbedoeld), antwoordden
40,5% van de respondenten dat zij voornamelijk activiteiten uitvoeren op het gebied van
milieu (figuur 6).
Figuur 5
Aspecten duurzaam ondernemen
18,0%
Voldoen aan huidige wetten en regelgeving
21,1%
Milieuvriendelijker bedrijfsvoering
Rechtvaardig personeelsbeleid
11,2%
Verbeteren van de bedrijfsreputatie
11,2%
13,0%
Creëren van een ethisch werkklimaat
4,3%
Ketenverantwoordelijkheid
Transparante bedrijfsvoering
5,0%
Bij beslissingen een afweging maken tussen bedrijfsbelang, milieu en
maatschappij
Donaties aan goede doelen
6,2%
0,6%
2,5%
Eisen stellen aan toeleveranciers
Actief bijdragen aan duurzame projecten
0,6%
2,5%
Ondersteunen van lokale vereniging
3,1%
Duurzame relaties aangaan met stakeholders
Ander aspect
0,6%
0,0%
5,0%
10,0%
Percentage
3
15,0%
20,0%
25,0%
Figuur 6
Gebied van duurzaam ondernemen waar bedrijfsactiviteiten het
meest op worden gericht
Milieu
40,50%
Externe welzijn
10,70%
Interne welzijn
22,60%
Bedrijfsrendement
16,70%
Alle terreinen
Geen terrein
2,40%
0%
4,80%
Onbekend
2,40%
Anders
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
45,0%
Percentage
Er zijn ook een aantal vragen gesteld aan de respondenten over de motivatie om duurzaam
te ondernemen. 49,1% van de respondenten zegt dat de persoonlijke overtuiging in
duurzaam ondernemen de belangrijkste motivatie is voor bedrijven om aan duurzaam
ondernemen te doen. 20,8% van de respondenten vindt dat de maatschappij dit van hun eist
en nog eens 20,8% zegt dat men dit doet omdat duurzaam ondernemen loont. Tevens
zeggen 71,7% van de respondenten dat als zij bedrijfsactiviteiten uitvoeren op het gebied
van duurzaam ondernemen, dat de kosten en opbrengsten in balans zijn (figuur 7). Voor
15,1% van de respondenten kost het redelijk wat geld en voor 7,5% van de bedrijven levert
het geld op. Dat geld een belangrijke rol speelt blijkt ook als de respondenten wordt
gevraagd wat de belangrijkste reden is waarom bedrijven (eventueel) niet duurzaam
ondernemen. 18,8% van de respondenten denkt dat de hoge kosten de belangrijkste reden
is om niet duurzaam te ondernemen. Op de tweede en derde plaats komt de moeite (16,0%)
en de tijd (13,2%) die bedrijven moeten steken om duurzaam te ondernemen (figuur 8).
Opvallend is ook dat als de respondenten wordt gevraagd tegen welke belemmeringen zij
zijn aangelopen als zij zelf bezig willen gaan met duurzaam ondernemen, dat het gebrek aan
kennis het hoogst scoort met 20,0% (figuur 9). Een andere belangrijke belemmering vinden
de respondenten de wetten en regelgeving (17,5%).
Figuur 7
Activiteiten uitoefenen op het gebied van duurzaam
ondernemen binnen het bedrijf
1,9%
1,9%
kost veel geld
1,9%
7,5%
15,1%
kost redelijk wat geld
zijn kosten en opbrengsten
in balans
levert geld op
levert veel geld op
71,7%
onbekend
4
Figuur 8
Redenen waarom bedrijven niet aan duurzaam ondernemen doen
18,8%
Kost (te) veel geld
16,0%
Kost (te) veel moeite
13,2%
Kost (te) veel tijd
6,9%
Past niet in de bedrijfsvoering
2,1%
Past niet in de strategie
9,7%
Geen klantvraag
9,0%
Levert het bedrijf niets op
9,7%
Er is te weinig kennis/ vaardigheden
12,5%
Onbekendheid met begrip
1,4%
Weet niet
0,7%
Andere reden waarom bedrijven niet aan do doen
0,0%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0% 10,0% 12,0% 14,0% 16,0% 18,0% 20,0%
Percentage
Figuur 9
Belemmeringen waartegen het bedrijf zelf is aangelopen op het
gebied van duurzaam ondernemen
Kosten
13,80%
Wetten en regelgeving
Tegenwerking autoriteit
17,50%
3,80%
Er is gebrek aan kennis
20,00%
Gebrek aan medewerking medewerkers
6,30%
16,30%
Geen marktvraag
17,50%
Onbekend/ n.v.t.
Anders namelijk
0,0%
5,00%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
Percentage
Als de respondenten wordt gevraagd naar motivaties waardoor bedrijven sneller aan de
gang gaan met duurzaam ondernemen, dan zeggen 22,7% van de respondenten dat er
meer marktvraag moet komen naar duurzame goederen of diensten (figuur 10). 21,0% van
de bedrijven denkt dat zodra duurzame maatregelen goedkoper worden er meer acties door
bedrijven worden uitgevoerd op het gebied van duurzaam ondernemen. Daarnaast denkt
17,6% van de respondenten dat het management meer bewust moet worden gemaakt dat
duurzaam ondernemen ook voordelen biedt.
5
Figuur 10
Bedrijven zullen eerder met duurzaam ondernemen aan de gang
gaan als...
15,1%
er meer hulpmiddelen worden aangeboden
6,7%
er meer aandacht van de media komt
21,0%
het goedkoper wordt
22,7%
er meer marktvraag komt
er informatie over duurzaam ondernemen komt en wat
dit betekent voor de onderneming
er meer bewustzijn is voor duurzaam ondernemen
door het management
11,8%
17,6%
4,2%
er meer praktijkvoorbeelden komen
anders
0,8%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
Percentage
De respondenten ervaren ook veel voordelen van duurzaam ondernemen (figuur 11). Bij de
vraag welke voordelen de door het bedrijf uitgevoerde activiteiten op het gebied van
duurzaam ondernemen opleveren, noemen 14,3% van de respondenten dat duurzaam
ondernemen voor beter bedrijfsimago zorgt. Ook ervaren de bedrijven dat het personeel
meer gemotiveerd (11,8%) en meer tevreden (11,2%) is wanneer de organisatie activiteiten
onderneemt op het gebied van duurzaam ondernemen. In een open vraag is ook aan de
respondenten gevraagd wat zij als de belangrijkste succesfactor zien om duurzaam
ondernemen te laten slagen in de onderneming. Deze antwoorden zijn gegroepeerd in
onderwerp en hieruit komt naar voren dat de belangrijkste succesfactoren zijn: draagvlak
creëren in de organisatie, het moet (zichtbaar) voordeel opleveren, men moet
verantwoordelijkheid willen dragen en men zal bewustwording moeten realiseren binnen de
organisatie dat duurzaam ondernemen echt werkt.
Figuur 11
Voordelen duurzaam ondernemen
lagere bedrijfskosten
meer omzet
meer tevredenheid personeel
meer gemotiveerd personeel
hogere klanttevredenheid
lagere energiekosten
meer innovatie
vermindering/ recycling afval
goed voor maatschappij
duurzamere relaties stakeholders
beter bedrijfsimago
lagere ziekteverzuim
onbekend
anders
0,0%
3,7%
3,1%
11,2%
11,8%
6,2%
9,3%
8,1%
9,9%
8,1%
8,1%
14,3%
4,3%
1,2%
0,6%
4,0%
8,0%
Percentage
6
12,0%
16,0%
Er zijn aan de respondenten ook vragen gesteld met betrekking tot hun stakeholders. De
respondenten konden aangegeven hoe groot de invloed was van bepaalde stakeholders op
de wijze waarop hun bedrijf aan duurzaam ondernemen doet. Blijkt dat de respondenten
vinden dat klanten de grootste invloed uitoefenen op de wijze van duurzaam ondernemen. Zij
worden achtereenvolgens gevolgd door de werknemers, overheid, gemeente en de
brancheorganisaties waar hun bedrijf bij aangesloten is. Daarnaast is gevraagd aan de
respondenten of zij vinden dat zij genoeg gestimuleerd of ondersteund worden door
verschillende instanties of personen om duurzaam te ondernemen. Hierop antwoordde
62,3% van de respondenten dat zij niet genoeg ondersteund worden en 34,0% van de
respondenten antwoorden dat ze wel genoeg ondersteund worden. Als de respondenten
gevraagd wordt welke instanties of partijen een belangrijke rol moeten spelen bij het
stimuleren en ondersteunen van duurzaam ondernemen, zeggen 17,0% van de
respondenten dat het management van het bedrijf deze taak op zich moet nemen (figuur 12).
Daarnaast vinden 15,7% van de respondenten dat de gemeente een belangrijke rol moet
spelen in het stimuleren van duurzaam ondernemen. Als er alleen gekeken wordt naar
bedrijven die vinden dat ze niet genoeg ondersteund worden, dan antwoorden 18,1% van de
respondenten dat voor het stimuleren en ondersteunen in duurzaam ondernemen de
gemeente als belangrijkste partij wordt gezien. Zij worden dan op de voet gevolgd door de
klanten (14,3%) en het management (13,3%). Op de vraag hoe deze ondersteuning het best
bewerkstelligd kan worden antwoorden de meeste respondenten (22,8%) dat zij graag
praktijkvoorbeelden willen zien van bedrijven die aan duurzaam ondernemen doen (figuur
13). Ook advies op maat wordt door 21,9% van de respondenten aangestipt als een
methode om duurzaam ondernemen bij bedrijven verder te kunnen ondersteunen.
Figuur 12
Belangrijkste partijen voor het ondersteunen van bedrijven in duurzaam
ondernemen
Gemeente
1,3%
5,7%
6,9%
Parkmanagement
0,0%
Klanten
15,7%
Leveranciers
Werknemers
8,8%
Management
5,0%
Adviesbureaus
Andere bedrijven
1,3%
4,4%
13,8%
4,4%
Ondernemersvereniging
Maatschappelijke organisaties
Brancheorganisaties
3,1%
Regionale/nationale overheid
3,8%
17,0%
MKB Nederland
8,8%
KvK
MVO Nederland
7
Figuur 13
Bewerkstelligen ondersteuning duurzaam ondernemen
Praktijkvoorbeelden
7,0%
3,5%
Voorlichtingen via brochures
22,8%
Studiegroepen
Bijeenkomsten
21,9%
platform
11,4%
Advies op maat
10,5%
Pilottesten
8,8%
14,0%
Anders
De respondenten is ook gevraagd over welke aspecten van duurzaam ondernemen zij graag
kennis of advies willen krijgen (figuur 14). Het blijkt dat van de 53 bedrijven er maar tien zijn
die vinden dat zij zelf genoeg kennis in huis hebben. Dit betekent dat 43 bedrijven, of te wel
81,1% van de respondenten, vinden dat ze wel behoefte hebben naar kennis in duurzaam
ondernemen. Als men dan kijkt op welke gebieden deze 43 bedrijven advies/kennis in wil
krijgen, blijkt dat bedrijven graag kennis willen krijgen over hoe zij werknemers kunnen
motiveren tot duurzaam ondernemen (15,2%). Ook inzicht in de subsidies (14,1%) en de
criteria die de overheid stelt op het gebied van duurzaam ondernemen (13,1%) zijn aspecten
waar men graag meer advies of kennis in zou willen krijgen. Daarnaast is aan de
respondenten gevraagd welke middelen, instanties of personen zij (gaan) benaderen als zij
informatie of kennis nodig hebben over duurzaam ondernemen (figuur 15). 18,5% van de
respondenten zal de brancheorganisaties om informatie vragen. Ook het internet (16,9%) en
het ministerie (11,5%) zijn een populaire informatiebronnen. Op de vraag of de respondenten
ooit een inventarisatie hebben gedaan op het gebied van duurzaam ondernemen binnen hun
bedrijf, antwoordden 83,0% van de respondenten dat ze dit nog niet hebben gedaan. 5,7%
van de respondenten hebben dit door externen laten uitvoeren en bij 11,3% van de
respondenten is het niet bekend of er een inventarisatie heeft plaatsgevonden binnen hun
bedrijf.
8
Figuur 14
Aspecten waar bedrijven meer advies/kennis in willen krijgen
12,1%
Hoe duurzaam ondernemen in bedrijfsstrategie past
8,1%
Meet en beheersinstrumenten voor duurzaam ondernemen
6,1%
Inzicht krijgen in de milieuprestaties en kosten
4,0%
Opzetten van plannen voor verbeteren score op milieu en sociaal gebied
14,1%
Inzicht over subsidies
11,1%
Hoe het energieverbruik kan worden gemeten en verminderd
5,1%
Advies over alternatieve grondstoffen/materialen
8,1%
Communicatie naar stakeholders toe dat je duurzaam onderneemt
13,1%
Advies in de criteria, doelen en maatregelen van overheid op do-gebied
15,2%
Hoe werknemers motiveren voor duurzaam ondernemen
3,0%
Anders
0,0%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0%
10,0%
12,0%
14,0%
16,0%
Percentage
Figuur 15
Inwinnen informatie duurzaam ondernemen
Gemeente
Parkmanagement
Ministerie
Provincie fryslan
Netwerk bedrijven
Boeken
Ondernemersvereniging
Internet
Brancheorganisatie
Adviesbureaus
MKB Nederland
KvK
MVO Nederland
Onbekend
Andere partij
7,7%
3,8%
11,5%
5,4%
8,5%
6,9%
3,1%
16,9%
18,5%
3,8%
6,2%
3,8%
0,0%
0,8%
0,0%
3,1%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0%
10,0%
Percentage
9
12,0%
14,0%
16,0%
18,0%
20,0%

Download Report