Technisch Vakblad December 2014

Jaargang 3 – nummer 3
VOORWOORD
Nu we het einde van 2014 naderen en de feestdagen in aantocht zijn, is het zinvol om afstand te
nemen van de dagelijkse beslommeringen en even rust te nemen. De familie wordt dan voor
(meestal te) korte tijd belangrijker dan het werk. Dat is de tijd waarin we ons afvragen wat we het
afgelopen jaar hebben gedaan, wat we hebben bereikt en wat we niet hebben bereikt, waar we
ons vrolijk over hebben gemaakt en waaraan we ons mateloos hebben geërgerd.
Laten we ons voornemen om dat laatste in 2015 niet meer te doen. Ik zal
u daar in deze brief bij helpen. Veel van onze klanten ergeren zich
namelijk aan scheuren in hun betonvloeren. Dat is jammer, want
scheuren horen nu eenmaal thuis in betonvloeren. Voordat u van dit
vakblad nu weg zapt en mij verwenst, zal ik me eerst nader verklaren.
Beton wordt gewapend, niet om scheuren te voorkomen, maar om
scheuren klein te houden. Verderop leest u wat daar nu werkelijk aan de
hand is. Wanneer er geen scheuren in het beton zouden komen dan zou
al dat staal dat u erin stopt niet nodig zijn en alle kosten die daaraan
verbonden zijn weggegooid geld zijn! Dat is gelukkig helemaal niet zo, dus
u kunt met een gerust hart verder lezen.
Ir. Pieter Maas
Ik wens u alvast prettige feestdagen en een goed begin van het nieuwe
jaar.
Pieter Maas
Inhoud Technisch Vakblad december 2014
• Column Pieter Maas
Pagina 2
• Gebouwencomplex Colruyt te Ghislengien
Pagina 3 – 5
• Scheuren in bedrijfsvloeren
Pagina 6 - 8
Beste Lezers,
Recentelijk was de eigenaar er achter
gekomen dat de vloer had moeten worden
ingezaagd in vakken van 6x6m volgens het
contract met het vloerenbedrijf. Hij had het
bedrijf gebeld, doch daar had men hem
verteld dat als de vloer na een jaar nog heel
was (en dat was het geval), het niet meer
nodig zou zijn om alsnog te zagen, de krimp
was immers al lang opgetreden. De
zaagkosten werden per direct teruggestort
op de rekening van de eigenaar en
daarmee was de kous af…, ware het niet
dat een goede kennis hem hierop aansprak
en hem ervan overtuigde dat hij toch beter
maar kon laten zagen, je kon maar nooit
weten wat de gevolgen van het nalaten
zouden zijn in de toekomst.
Er zou inderdaad een kans geweest zijn
dat de vloer heel zou zijn gebleven. Op
den duur relaxeert namelijk een
gedeelte van de trekspanning weg. De
kans dat de vloer alsnog gescheurd zou
zijn was groot, het krimpproces was
immers nog niet geheel opgetreden, dat
kan wel drie tot vijf jaar duren. Nu de
vloer gescheurd was waren in ieder
geval de trekspanningen voor een zeer
groot deel weggeëbd en was zagen niet
meer nodig. De opdrachtgever heeft zijn
teruggestort geld gebruikt om de scheur
te repareren en daarmee was de zaak
opgelost.
Technisch Vakblad Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. – Jaargang 3 – nummer 3
Ir. Pieter Maas
De betreffende hal was een jaar eerder
gebouwd maar was nog niet verhuurd, de
oorspronkelijke huurder had zich op het
laatste moment teruggetrokken. De
eigenaar vertelde hoe de vloer was
gemaakt: 160mm dik met een onder
wapening Ø8-150#. De vloer was
gefundeerd op een vaste zandlaag waarop
een puingranulaat van 30cm was
aangebracht (verdicht). Op de fundering
.laag was folie aangebracht. Midden in de
vloer zat een korte zaagsnede van 1 meter
lengte vanaf de muur en vanaf daar een
lange scheur tot aan de andere kant van de
vloer. Op mijn vraag wat daar gebeurd was
kwam de volgende reactie.
De vraag was: wat is hier aan de hand en
wie is verantwoordelijk voor de schade?
Ik legde uit dat de vloer onder een hoge
trekspanning had gestaan tijdens het
zagen en dat die trek werd veroorzaakt
door een gedeeltelijk verhinderde
krimpvervorming. De krimp was wellicht
wel voor een groot deel opgetreden, de
krimpvervorming
kon
nauwelijks
plaatsvinden omdat de wrijving met de
ondergrond
dit
verhinderd
had.
Daardoor was de vloer onder een
trekspanning komen te staan. Op het
moment dat de zaag in de vloer werd
gezet ging de vloer scheuren zoals ook
een blad papier gaat scheuren wanneer
je eraan gaat trekken en tegelijkertijd
een kleine inkeping maakt met een
schaar.
COLUMN
Van Berlo Engineering is gespecialiseerd in
advies en technisch ontwerp van industriële
betonvloeren, maar levert ook expertise
voor schadegevallen. In die hoedanigheid
komen we aardig wat zaken tegen die tot
nadenken stemmen, maar die soms ook
aanleiding geven tot enig vermaak. Zo
werden we door een eigenaar van een
bedrijfshal van circa 1.000 m² gevraagd om
advies.
Daarom had hij een zaagbedrijf gebeld.
Die hadden in zijn bijzijn de zaag in de
vloer gezet. Maar na amper een meter
te hebben gezaagd scheurde de vloer
met een flinke klap voor het zaagblad uit
tot aan de overkant van de vloer. De
zager was daarna vertrokken en de
eigenaar had mij gebeld om eens te
komen kijken.
2
GEBOUWENCOMPLEX COLRUYT TE GHISLENGIEN
De Belgische groep Colruyt heeft in Ghislengien in de tweede helft van 2013 en de eerste helft van 2014 een
gebouwencomplex gerealiseerd dat hoofdzakelijk bestaat uit een silomagazijn, een distributiemagazijn,
een retourmagazijn, een garagegebouw en een uitgebreid buitenterrein. Hoofdaannemer was Willy
Naessens N.V. Het distributiecentrum met een oppervlakte van ongeveer 30.000 m² staat langs de A8-E429
Halle-Doornik.
DE COLRUYT GROUP
De Colruyt Group is actief in de distributie
van voedingswaren en non-food in België,
Frankrijk en Luxemburg, met ongeveer 400
eigen - en meer dan 500 aangesloten
winkels. In België gaat het om Colruyt, OKay,
Bio-Planet, DreamLand, DreamBaby, Spar en
Eurospar. In Frankrijk zijn er naast een
zestigtal Colruyt winkels ook geaffilieerde,
zelfstandige winkels van Coccinelle, Cocci
Market en Panier Sympa. De groep is ook
actief in de foodservice (levering aan
ziekenhuizen, bedrijfskeukens, horecabedrijven), in brandstoffen (DATS 24), print
en document management (Symeta) en
groenestroom productie. De groep telt ruim
25.000 medewerkers en realiseert een
omzet van EUR 7,8 miljard. Colruyt is
genoteerd op NYSE Euronext Brussel (COLR)
onder ISIN-nr. BE0974256852.
BIJDRAGE VAN BERLO GROEP
De Van Berlo Groep heeft een flinke bijdrage
geleverd aan de totstandkoming van dit
project, en oplossingen aangedragen die de
kosten van het project aanzienlijk hebben
verminderd.
De vloeren in het distributiecentrum, het
retourcentrum en in de garage zijn, samen
met hun paalfunderingen, ontworpen door
Van Berlo Engineering.
Ook de liftputten in het distributiecentrum
en de werkputten in de garage zijn door Van
Berlo Engineering ontworpen. Deze zijn
geprefabriceerd, geplaatst en afgestort door
Van Berlo Systeemfunderingen.
Foto: Jeroen Kuppens Fotografie
Technisch Vakblad Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. – Jaargang 3 – nummer 3
3
ENGINEERING
De paalfunderingen onder de vloeren van
het distributiecentrum en het retourcentrum
zijn uitgevoerd in de vorm van MiniVibropalen, van en door Vibrocom
Funderingstechniek B.V.
Een project van grote getallen, waarvoor
maar liefst 83 km paal in de grond is
gemaakt. Van Berlo Engineering heeft zich
ingespannen om een goed, maar ook een
relatief
goedkoop
vloersysteem
te
bedenken. Dat werd een hybride vloer, een
combinatie van een nettenwapening met
staalvezels.
Omdat het geheel van ontwerp en
uitvoering door het controlebureau Seco
werd gecontroleerd, zijn er uitgebreide
proeven gedaan voor de keuze van het juiste
type staalvezels. Het ontwerp van de vloeren
is vooraf uitgebreid met Seco besproken en
door hen geaccordeerd.
Van Berlo Bedrijfsvloeren heeft de vloeren
van het distributiecentrum, het retourcentrum en de garage, alsmede de
deklagen op de prefab verdiepingsvloeren
en enkele buitenverhardingen gestort en
afgewerkt.
De vloeren zijn vrijwel allemaal in een
zwarte kleur uitgevoerd en voorzien en een
silicaatbehandeling.
De combinatie van die beide behandelingen
maakte het noodzakelijk om hiervoor ook
enige proeven te doen zodat de
uiteindelijke kleur naar genoegen van de
opdrachtgever kon worden gewaarborgd.
De vloeren zijn inmiddels aan de
opdrachtgever overgedragen en presteren
zoals we dat verwachtten.
Foto: Jeroen Kuppens Fotografie
Technisch Vakblad Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. – Jaargang 3 – nummer 3
4
Tot slot willen we Willy Naessens Industriebouw bedanken voor de zeer prettige samenwerking op
dit project.
Object Locatie
Bedrijfsvloeren Distributiecentrum
(in totaal +/- 50.000m²) Retourcentrum
Garage
m² / m³
20.000 m²
7.200 m²
500 m²
Laadkades
4.000 m²
Hoogbouw
5.200 m²
Druklagen
13.200 m²
Putten 11 vloerputten voor liften
(in totaal 14 grote putten) 02 smeerputten
02 vuilwaterputten
Technisch Vakblad Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. – Jaargang 3 – nummer 3
310m²
+/- 30m³
+/- 46m³
Foto: Jeroen Kuppens Fotografie
5
SCHEUREN IN BEDRIJFSVLOEREN
Bedrijfsvloeren worden in veel gevallen uitgevoerd als monolietvloeren, in situ vervaardigde
betonvloeren die tijdens het verharden worden afgewerkt. Dit robuuste vloertype heeft in de
praktijk al decennialang bewezen de beste, maar ook de goedkoopste, oplossing te zijn als vloer in
productiehallen, opslagmagazijnen, werkplaatsen en distributiecentra. Draagkracht, vlakheid,
slijtvastheid en lage onderhoudskosten zijn de eigenschappen die zeer gewaardeerd worden door
de gebruikers. Er is echter een eigenschap die door de gebruiker niet wordt gewaardeerd, en dat
zijn de scheurtjes in het oppervlak. In dit artikel zal nader ingegaan worden op scheurtjes in de
monolietvloer.
Waarom komen er scheuren in het beton?
Beton is een zeer bros materiaal dat uitstekend
druk op kan nemen maar bij lage trekspanningen
scheurt. Trek kan ontstaan door buiging ten
gevolge van een uitwendige belasting, zie figuur 1.
Aan de onderzijde ontstaat trek, aan de
bovenzijde druk. Op het moment dat het beton
aan de onderzijde scheurt, neemt de wapening de
trekkracht in de scheur over van het beton. De
wapening overbrugt de scheur zodat de balk heel
blijft. Afhankelijk van de hoeveelheid wapening zal
de ontstane scheur weinig of ver open gaan staan,
zie figuur 2.
Figuur 1: gescheurde betonbalk
Figuur 2: de scheurwijdte is afhankelijk van de
hoeveelheid wapening
Technisch Vakblad Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. – Jaargang 3 – nummer 3
6
Trek kan ook ontstaan door inwendige
trekspanning. Dit is het geval bij een
verhinderde krimpvervorming. Beton krimpt
omdat er een gedeelte van het vocht, dat nodig
is om het beton te verwerken, na verharding
verdampt uit de vloer. Net als een drogende
spons wil de vloer daardoor krimpen, kleiner
worden. Door de wrijving tussen vloer en
fundering
wordt
deze
vervorming
tegengewerkt waardoor de vloer onder trek
komt te staan. De wrijvingskracht wordt groter
naarmate de belasting op de vloer groter
wordt. Door deze trek kan het beton eveneens
scheuren, zie figuur 3.
Figuur 3: gescheurde vloer als gevolg van een inwendige
trekspanning door een verhinderde krimpverkorting
Dit krimpproces, en de trekspanning die
daardoor in de betondoorsnede ontstaat, heeft
echter nog een extra vervelende eigenschap. De
vloer verliest haar overtollig water vrijwel alleen
aan de bovenzijde. Daarom zal de krimp aan de
bovenzijde het grootst zijn, en dus ook de
trekspanningen. Het gevolg is dat de vloer kan
scheuren, en bovendien dat scheuren aan de
bovenzijde van de vloer ontstaan.
De belemmerde krimpvervorming alleen is al
voldoende om scheuren te veroorzaken, de
combinatie van in- en uitwendige belastingen zal
vrijwel zeker scheuren veroorzaken. Toch is het
wel begrijpelijk dat een leek raar aankijkt tegen
een scheur in zijn vloer die nog niet eens belast
is. “Dan moet er toch wel iets mis zijn met die
vloer”.
Omdat de treksterkte van beton laag is zullen
dus al bij lage inwendige of uitwendige
belastingen scheuren ontstaan. De wapening
komt (pas) in actie wanneer de scheur is
opgetreden. De hoeveelheid wapening in de
scheur bepaalt hoe groot de scheurwijdte wordt,
zie figuur 4.
Figuur 4: gescheurde vloer als gevolg een inwendige trekspanning
door een verhinderde krimpverkorting
Scheuren in gewapend beton zijn dus de
normaalste zaak van de wereld. Sterker nog: op
de plaatsen waar het beton niet gescheurd is
zou wapening eigenlijk niet nodig zijn.
Scheuren zijn dus een functioneel onderdeel van
het gewapend beton.
Is een gescheurde vloer nog wel functioneel als
bedrijfsvloer?
Dit is de vraag die de gebruiker zich stelt
wanneer hem wordt verteld dat scheuren nu
eenmaal bij gewapend beton horen. Het
antwoord hierop is echter niet eenvoudig te
geven want dat hangt af van het gebruik van de
vloer. In een vloeistofdichte vloer voor opslag
van gevaarlijke vloeistoffen zullen alleen
ondiepe scheurtjes mogen voorkomen want bij
een calamiteit mogen geen gevaarlijke stoffen in
de ondergrond komen. In een automatisch
magazijn waar de computergestuurde kranen op
rails door de gangen van een stellingmagazijn
rijden, is een grote scheurwijdte geen enkel
bezwaar, het logistieke proces wordt door die
scheur op geen enkele wijze gehinderd zolang
de draagkracht van de vloer verzekerd is.
Technisch Vakblad Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. – Jaargang 3 – nummer 3
7
Een magazijnvloer voor brede gangen en zes
lagen
stellinghoogte
kan
uitstekend
functioneren met scheurwijdten tot 1mm. In
een hoog stellingenmagazijn met smalle
gangen en VNA trucks (very narrow aisle)
zullen de scheurwijdten wat verder beperkt
moeten worden in verband met een
onvlakheid ter plaatse van de scheur. In het
algemeen kan worden gesteld dat scheurtjes
tot 1mm breedte geen bezwaar opleveren voor
de bedrijfsvoering in een normale productie- of
opslaghal.
Hoe kunnen scheuren worden gerepareerd?
In vrijwel alle gevallen kunnen scheuren in
bedrijfsvloeren worden gerepareerd door de
scheur open te slijpen, schoon te blazen en
daarna te vullen met een daartoe geëigend
vulmateriaal (kunsthars). Dat geldt zowel voor
vloeren op staal (op een geprepareerde
bedding) als voor vloeren op palen. Injecteren
van scheuren is slechts in zeer uitzonderlijke
gevallen nodig. Alleen wanneer de draagkracht
van de vloer wordt aangetast zal dit in
overweging moeten worden genomen.
Bij vloeren op staal is dat nooit het geval: ook
een bestrating functioneert immers toch ook als
lastoverdracht naar de ondergrond.
Misverstanden
De term krimpwapening veronderstelt dat dit
wapening is die de krimp van het beton
voorkomt, of die scheuren door krimp voorkomt.
Dat is echter niet het geval.
Met de term krimpwapening wordt in het
algemeen een lichte vloerwapening bedoeld die
slechts in staat is om de vloerdelen aan
weerszijden van een scheur bij elkaar te houden
zonder dat er nog krachten overgebracht
kunnen worden in de scheur. De Duitsers
hebben er een passender naam voor:
“Angstbewehrung”. Deze term dekt de lading
beter.
Wapening komt pas in werking wanneer het
beton scheurt. Wapening kan dus geen scheuren
voorkomen. Wapening voorkomt dat het beton
bros breekt ter plaatse van de scheur en het
verkleint de scheurwijdte.
CONCLUSIE:
Scheuren zijn een functioneel onderdeel van gewapend beton, ze stellen de wapening in staat om de
trek op te nemen die het beton niet kan opnemen. Scheuren in bedrijfsvloeren ontstaan meestal
door belemmerde krimpvervorming en beginnen dan aan de bovenzijde van de vloer. Wapening aan
de bovenzijde van de vloer is daarom nuttiger dan aan de onderzijde. De toelaatbare scheurwijdte is
sterk afhankelijk van de bedrijfsvoering die op de vloer plaatsvindt. Scheurtjes tot 0,8-1,0mm vormen
in de meeste productie- en opslaghallen geen bezwaar.
WWW.VANBERLO.COM
COLOFON
Dit is een uitgave van Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V.
Het Technisch Vakblad verschijnt drie à vier keer per jaar en
wordt toegestuurd aan zakenpartners.
Redactie
Petra Truren
Technisch Vakblad Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. – Jaargang 3 – nummer 3
Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V.
Doornhoek 3715, 5465 TA
Postbus 183, 5460 AD Veghel
Telefoon: +31(0) 413 389090
Telefax: +31(0) 413 389099
8
[email protected]