Stadswandeling PDF - Spannende Geschiedenis

Stadsgids
Nijmegen
inclusief Historische Stadswandeling
3
G 19
2
17
18
21
10
22
24
11
23
Station
E
Historische Stadswandeling
Bijzonder gebouw
Parkeerplaats
Bioscoop
Fietsenstalling
Hotel
Fietsenstalling,
overdekt
Parkeergarage
Voetgangersgebied;
afgesloten voor (auto)verkeer
Weg met
eenrichtingsverkeer
5
H
6
9
7
F
B
4
C
8
1
9
16
20
D
15
12
13
14
A
Bezienswaardigheden
25
Horeca
1
Waaggebouw
17
Café in de Blaauwe Hand
2
3
Protestants Weeshuis
Café Daen
Synagoge
18
19
4
Commanderie van St. Jan
20
Pannenkoekenrestaurant
5
6
St. Stevenskerk
7
8
Besiendershuis
Valkhofkapel
22
Stippels
9
Barbarossaruïne
SmartTrash
10 Kronenburgertoren
23
24
11 Rondeel
25
Anamorfosa
Brouwershuis
Plaats1
‘t Hoogstraatje
21
Koffiehuis de Heerlijckheid
Winkels
12 Bedriegertjes
Capello
Musea
13 Arsenaalpoort
A
Natuurmuseum
14 Mariënburgkapel
B
De Stratemakerstoren
15 Keuperstoren
C
Fietsmuseum Velorama
16 Belvédère
D
Museum Het Valkhof
E
muZIEum
F
Museumschip en
Luisterplek Spannende
Geschiedenis Romeinen
Luisterplek Spannende
Geschiedenis Middeleeuwen
Luisterplek Liberation Route
B&B Opoe Sientje
G
Museumbrouwerij De Hemel
H
Informatiecentrum
‘Nijmegen omarmt de Waal’
Welkom in Nijmegen
Welkom in Nijmegen, de oudste stad van Nederland!
Ga mee op een reis door de tijd. Ontdek hoe de Romeinen en Bataven
hier al leefden en laat u meevoeren naar de Middeleeuwen met de
spannende legende van Mariken van Nieumeghen tot u aankomt
in het heden waar u lekker kunt gaan shoppen in een van de leuke
speciaalzaakjes of moderne winkelcentra die de stad rijk is. En
natuurlijk sluit u de dag af op een terrasje, bijvoorbeeld langs de druk
bevaren Waal waar u kunt nagenieten van al het moois dat deze dag
u gebracht heeft. Dat moet zeker lukken want Nijmegen heeft de
grootste “terrasdichtheid” per inwoner van Nederland.
Ook op cultureel gebied heeft Nijmegen veel te bieden. De beziens
waardigheden en musea zijn zeker een bezoek waard. En voor
fietsers en wandelaars vormt de omgeving van Nijmegen een waar
eldorado.
Wij wensen u een mooie ontdekkingstocht!
INHOUD
Cultuur & Historie in Nijmegen
Historische Stadswandeling
Musea in Nijmegen
Winkelen in Nijmegen
Uitgaan in Nijmegen
Ontdek het Rijk van Nijmegen
Tip: ontdek meer bijzondere locaties via de
mobiele website m.vvvnijmegen.nl.
1
2
19
21
23
25
Cultuur & Historie
in Nijmegen
Nijmegen heeft als oudste stad van het land
een rijke historie. De geschiedenis wordt
in de stad niet vergeten, maar gekoesterd
in prachtige historische gebouwen, parken
en musea. Wie zichzelf verwent met een
wandeling door Nijmegen, maakt een reis
door het verleden.
Grote Markt
De rijke cultuurhistorie van Nijmegen gaat tweeduizend jaar terug, toen de
Romeinen hier neerstreken en Nijmegen uitgroeide tot de grootste stad van
het toenmalige Nederland. Enkele eeuwen later koos keizer Karel de Grote het
Valkhof uit om er een paleis te bouwen, en werd het een van de belangrijkste
plaatsen van zijn rijk. In de eeuwen daarna kozen ook vele andere vorsten,
hertogen en keizers Nijmegen als domicilie. Vanwege de strategische ligging
was de stad vaak het brandpunt van strijd. De laatste keer gebeurde dat
tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen de geallieerden per ongeluk de stad
bombardeerden. Behalve honderden doden werd ook een groot deel van
de binnenstad weggevaagd. Dankzij een geslaagde wederopbouw heeft
Nijmegen haar gezellige, levendige karakter kunnen behouden. De stad
ademt een gemoedelijke sfeer uit. Als u oog heeft voor het verleden, kunt u
ruimschoots genieten van de rijke afwisseling aan cultuurhistorie die Nijmegen
u te bieden heeft.
Spannende Geschiedenis en
Liberation Route
Nijmegen heeft een rijke geschiedenis. Een
historie die ver terug gaat in de tijd en haar sporen
heeft achtergelaten. Van belangrijke plekken
uit de Romeinse tijd , Middeleeuwen en
de Tweede Wereldoorlog zijn audio- en
videoverhalen gemaakt. Die spannende verhalen
kunt u met uw mobiel gratis downloaden op
www.spgs.nl of op
www.liberationroute.com.
Luisterplek Liberation Route
in Valkhofpark
Historische Stadswandeling
tijdsduur circa 2 uur
Start: VVV Rijk van Nijmegen, Keizer Karelplein 32h
(Stadsschouwburg).
Lange tijd lag de stad opgesloten binnen haar eigen vestingmuren. Pas in
1874 mochten de muren worden gesloopt en kon aan uitbreiding worden
gedacht. Bovenop de dichtgegooide stadsgrachten werd een stelsel van
statige, brede singels aangelegd. Het Keizer Karelplein vormde daarin het
knooppunt. Te midden van het drukke plein ziet u een bronzen Karel de Grote
op zijn eeuwig steigerende paard.
Bij het verlaten van de VVV via de hoofduitgang, ziet u op de
Nassausingel vier beelden, welke de vier jaargetijden uitbeelden.
Links, schuin aan de overzijde van de Nassausingel ligt het
Kronenburgerpark. Steek de Nassausingel over en loop naar dit
park.
U bevindt zich hier in het prachtige stadspark, het
Kronenburgerpark bekend van het liedje van Frank
Boeijen. De grote variatie aan boomsoorten (meer
dan 150!) en de hoogteverschillen maken het park
uniek voor Nederland. Hier is een gedeelte van
de stadsmuur bewaard gebleven, wat een goed
idee geeft van de indrukwekkende vestingwerken
die eens de stad hebben omgeven. Van rechts
naar links zijn te zien: de nooit afgebouwde St.
11 en de
Jacobstoren (1525), het Rondeel (1527) imposante Kruittoren (1425) 10
.
Loop het park door richting de vijver en
houd de vijver aan uw rechterzijde. Aan
het einde bent u aangekomen op het
Joris Ivensplein.
De sculptuur op het plein is een monument voor
de in Nijmegen geboren, internationaal bekende
cineast Joris Ivens.
Kruittoren in het
Kronenburgerpark
2
11 10
2
zie plattegrond
Historische stadswandeling
Ga rechtsaf de winkelstraat in
(Lange Hezelstraat).
De Lange Hezelstraat was in de Romeinse tijd al
een belangrijke doorvoerweg. In de middeleeuwen
groeide hij uit tot de belangrijkste handelsroute
in de regio. Daarmee mag de Hezelstraat zich
met recht de oudste winkelstraat van Nederland
noemen. Als één van de eerste Nederlandse steden
verschenen hier in de dertiende eeuw al stenen
huizen. De panden op nummers 50-52 geven hun
middeleeuwse geheimen prijs. De meeste gevels
zijn daarentegen redelijk nieuw en stammen
uit de periode rond 1900. Wanneer u omhoog
kijkt ontdekt u hier boven de gemoderniseerde
winkelpuien een rijke en gevarieerde architectuur.
Lange Hezelstraat
Ga na ongeveer 200 meter linksaf (Begijnenstraat).
U loopt de Benedenstad in. Dat de naam refereert aan hoogteverschillen is hier
nog niet zo te merken, maar zal straks duidelijk worden. In de Begijnenstraat
wordt de middeleeuwse sfeer voelbaar. Links ziet u het voormalige Arme
Borgeren Kinderen Weeshuis. Het dateert uit de 16e eeuw en kreeg in 1644
zijn huidige vorm. In 1817 veranderde de naam in Protestants Kinderen
Weeshuis 2 . Het pand tegenover het weeshuis is de voormalige
Gereformeerde Kerk.
In de nieuwe gevel van pand nummer 30 is een originele plaquette met een
bierton gemetseld, die herinnert aan de tijd dat er veel brouwerijen in de
Benedenstad gevestigd waren.
Ga aan het einde van de weg rechts (Oude Haven / Lage Markt).
De naam verwijst naar de haven die hier binnen de stadsmuren lag. Bij
de afbraak van de muren is de haven gedempt. Als u de straat oversteekt
en terugkijkt op de gevelrij ziet u dat in deze straat meerdere oude
koopmanswoningen bewaard zijn gebleven.
Als de Oude Haven overgaat in de Lage Markt gaat u nog verder terug in de
tijd. De meeste huizen hebben een bouwgeschiedenis die teruggaat tot de
16e eeuw. Aan de linkerzijde ziet u na vijftig meter de St. Anthonispoort. Dit
is de enige overgebleven grote stadspoort van Nijmegen.
Stadsgids Nijmegen
3
Historische stadswandeling
Sla rechtsaf de Priemstraat in en loop
naar boven naar een pleintje (Kitty de
Wijzeplaats)
Op het pleintje staat een monument voor de in de
oorlog omgekomen Joodse Nijmegenaren.
Sla op het pleintje linksaf
(Nonnenstraat).
Synagoge en Joodse School
In de Nonnenstraat bevindt zich aan de linkerzijde de voormalige Joodse
3 uit 1756. Eén van de voorgangers was Isaac Presburg, die u later
synagoge op de wandeling nog tegen zult komen. De synagoge is in onopvallende stijl
gebouwd, omdat deze uiting van Joodse religie niet als zodanig herkenbaar
mocht zijn. Links naast de synagoge staat een Joodse school in oosterse
stijl uit 1873. Sinds 1913 heeft de synagoge verschillende functies gehad.
Tegenwoordig wordt het gebouw weer gebruikt als synagoge.
Keer om en loop rechtdoor richting de Ganzenheuvel.
Na ongeveer 50 meter gaat u linksaf de trappen op richting
het St. Stevenskerkhof.
U loopt langs de machtige muren van de Stevenskerk . Al in 1254 is
5
met de bouw ervan begonnen. Tot in de 16e eeuw is men bezig geweest om
de kerk te verbouwen en uit te breiden. Als u om de kerk heen loopt zult u dan
ook verschillende bouwstijlen kunnen herkennen. De kerk en de toren zijn in
de Tweede Wereldoorlog flink beschadigd en later gerestaureerd. Zowel van
binnen als van buiten is de Stevenskerk een waardig monument voor de stad.
Stevenskerk
4
3
5
zie plattegrond
Historische stadswandeling
Als de kerk open is,
loop gerust naar binnen
Tevens ziet u het monument voor de burgerslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en
komt u langs het moderne beeld van Moenen.
Dit is de duivel uit het beroemde middeleeuwse
mirakelspel Mariken van Nieumeghen. Mariken
liet zich door Moenen verleiden en leefde met hem
zeven jaar in zonde. Op de Nijmeegse Grote Markt
kwam ze tot inkeer. Na een zevenjarig verblijf in
het klooster werden haar alle zonden vergeven
en leidde zij voortaan een deugdzaam en vroom
bestaan. Moenen zit symbolisch met zijn rug naar
de kerk. Recht voor u ligt het fraaie laat-gotische
kerkportaal bij de ingang van de kerk.
Moenen
5
Stevenskerk - 13e eeuw
Gezichtsbepalend voor Nijmegen
Inspirerend Trefpunt
Voor meer informatie en openingstijden
zie www.stevenskerk.nl
Stadsgids Nijmegen
5
Twaalf apostelen op het Stevenskerkhof
Naast Moenen staat de Latijnse School. Deze voorloper van het gymnasium is
in 1546 gesticht door de Apostelenkerk van Keulen. Jongens van goede huize
kregen hier onderwijs. De katholieke inbreng verdween echter al snel door de
overname van het Nijmeegse stadsbestuur en, in 1591, door de protestanten.
Wat wel nog herinnert aan de Apostolische stichters zijn de beelden van de
twaalf apostelen, de tekst van de tien geboden tussen de vensters en de
beelden van de vier kerkvaders boven de ingang. Ook ziet u vlak onder de
dakrand gebeeldhouwde schedels en gekruiste knoken die verwijzen naar de
oorspronkelijke bestemming van deze plek: het kerkhof.
Loop eventueel nog iets verder rondom de Stevenskerk.
Aan de noordzijde bevindt zich een schilderachtige rij huizen die waarschijnlijk
vroeger onderdak boden aan de kanunniken, geestelijken die verbonden
waren aan de kerk. Ook deze huizen waren veertig jaar geleden totaal verkrot,
en deden in het beste geval nog dienst als pakhuis. Rond 1970 zijn ze in oude
stijl opnieuw opgebouwd.
1
6
zie plattegrond
Historische stadswandeling
Loop onder de Kerkboog door, de Grote Markt op.
Let op het verschil in bouwstijl tussen het pand boven de Kerkboog
en de Kerkboog zelf. De Kerkboog dateert uit 1542 en bevat nog veel
gotische elementen, zoals natuurstenen pilaren, een kruisbooggewelf en
gebeeldhouwde kopjes. Het pand erboven is amper een halve eeuw ouder
en ziet er totaal anders uit. In de topgevel zijn speelse, klassieke elementen
te herkennen. Met deze dramatische verschuiving van gotiek naar Hollandse
renaissancestijl is in een halve eeuw tijd voorgoed afscheid genomen van de
middeleeuwen. Niet geheel toevallig valt deze verschuiving ook samen met de
‘bevrijding’ van de Spaanse overheersing in de Tachtigjarige Oorlog.
In de middeleeuwen lag over de volle breedte van de huizenrij op de eerste
verdieping de Laeckenhal. Deze ruimte was 54 meter lang en vormde het
centrum van de textielhandel en de ontmoetingsplaats voor het gilde. De
begane grond was aan de kant van de markt open en vormde op deze
manier een zuilengalerij. Pas in 1542 werd de galerij dicht gebouwd. Enkele
natuurstenen pijlers van de voormalige galerij zijn nog in de gevelrij zichtbaar.
Loop wat verder de Grote Markt op.
Er zijn diverse cafés en restaurants te vinden.
Het Waaggebouw op de Grote Markt stamt uit 1612. In het rechtergedeelte
hing de officiële weegschaal, waarmee alle marktwaar werd gewogen. Door
de grote poort kwamen de kooplui met hun kar naar binnen. Door eenzelfde
poort aan de achterkant reden ze weer naar buiten. In de linkerhelft van het
Waaggebouw was het officiële Vleeshuis ondergebracht. Ter plekke werden de
dieren geslacht en ter verkoop aangeboden. Het onverkochte – en inmiddels
niet zo fris ruikende – vlees moest na twee dagen worden afgevoerd. Buiten
de stadspoorten werd het verkocht aan de minder bedeelden.
Midden op de Grote Markt staat
Mariken gescheiden van Moenen,
haar zonden te overdenken. Het steegje
even verderop, naast Café Marktzicht,
heet Vijfringengas. Dit verwijst naar de
ringen die Mariken als boete om haar
hals moest dragen. Pas bij de vergeving
van haar zonden vielen ze af. De vijf
ringen zijn terug te vinden om het
paaltje dat de steeg afsluit.
Mariken van Nieumeghen
Historische stadswandeling
17
Achter de Hoofdwacht 3 6581 VA Nijmegen
Tel. (024) 323 20 66
18
Lunch-Diner-Drinks
Wij serveren meer dan 25 speciaalbieren van de tap en van fles!
Uiteraard is bij ons van fust een heerlijk Nijmeegs biertje
van brouwerij De Hemel te verkrijgen!
D
Hemel
G
stads
brOuwerij
brOuwerij
museum
Stadsbrouwerij De Hemel is een levend museum,
gevestigd in een sfeervol 12e-eeuws voormalig
kloostergebouw, de Commanderie van St. Jan.
Franseplaats 1, 6511 VS Nijmegen 024 360 61 67
[email protected] www.brouwerijdehemel.nl
19
8
1
4
zie plattegrond
Café In De Blaauwe Hand
1 het steegje in
Sla op de Grote Markt links van de Waag (Achter de Hoofdwacht).
U loopt langs café In De Blaauwe Hand. Dit is het oudste café van Nijmegen.
De naam heeft te maken met de Laeckenhal. Vooral het indigo-blauwe
pigment was voor de lakenververs moeilijk van de handen te krijgen. Met
blauwe handen kwamen ze daarom na het werk het café binnen.
U komt uit bij een parkeerplaats op de Korenmarkt. Links ziet u
de Commanderie van St. Jan 4
.
Het oorspronkelijke gebouw stamt uit 1196 en ontleent zijn naam aan de
kloosterorde der Johannieters, die er in 1214 introk. Deze legendarische orde
van ridderbroeders legde zich vanaf de Kruistochten toe op de ziekenzorg.
Het gebouw is in de Tweede Wereldoorlog flink beschadigd en in de jaren
’70 van de vorige eeuw in zijn geheel gereconstrueerd. Momenteel biedt de
Commanderie van St. Jan onder andere onderdak aan Brouwerijmuseum de
Hemel, Restaurant Plaats1 en Koffiebranderij en Proeverij Coffyn.
Sla bij de Commanderie van St. Jan rechtsaf het steegje naar de
Pepergas. Vervolgens komt u uit op de Grotestraat.
Let op: de Grotestraat heeft een flink hoogteverschil. Als u slecht
ter been bent kunt u ervoor kiezen in de Bovenstad te blijven en via
de Burchtstraat richting het Valkhofpark te lopen (zie plattegrond).
Commanderie van St. Jan
Historische stadswandeling
Op nummer 33 woonde vroeger Isaac Presburg, voorganger in de synagoge
aan de Nonnenstraat. Zijn dochter Henriëtte trouwde in 1814 met de Duitser
Heinrich Marx. Hun zoon Karl werd wereldberoemd. Een andere dochter van
Isaac, Sophie, trouwde in 1820 met Leon Philips. Hun zoon Philip stichtte
samen met kleinzoon Gerard in 1891 een gloeilampenfabriek in Eindhoven.
Het Marxisme en de multinational Philips hebben dus dezelfde Nijmeegse
wortels! Beneden aan de Grotestraat ziet u een nieuwe moderne waterkering,
gebouwd in 2009. Bij hoog water kan de Benedenstad worden afgesloten. Zo
houdt de Benedenstad altijd droge voeten. In vroeger tijden maar ook nog in
de jaren 90 werd de kade bij dit punt afgesloten met keermuurschotten met
paardenmest ertussen; een eeuwenoud beproefd middel werkte nog prima.
Bijna onder aangekomen gaat u rechtsaf (Steenstraat).
De naam Steenstraat wijst op een zeer oude herkomst. Oud zijn in ieder geval
het Brouwershuis 6 en het Besiendershuis 7 . Het Brouwershuis stamt uit
de 16e eeuw (hoewel op de gevel het jaartal 1621 vermeld staat) en heeft
een mooie trapgevel. Even verder staat het eveneens met trapgevels getooide
Besiendershuis uit 1500. Rond 1900 was de Steenstraat lang niet zo statig als
deze twee huizen doen vermoeden. Het was er een luidruchtige bedoening
van bordelen, verdachte logementen en tapperijen.
Ter hoogte van het Besiendershuis gaat u linksaf, de Waalkade op.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw is de Waalkade flink onder handen
genomen en heeft een forse toeristische impuls gekregen. Dat is onder andere
te zien aan de vele cafés, restaurants en terrasjes op de kade. Rechts om de
hoek zit in de pui van het café een gedenksteen ter nagedachtenis aan de
watersnood van 1861. Even verder zijn in een vitrine van het Holland Casino
de resten te zien van een Romeinse vloerverwarming. Waarschijnlijk maakte
het huis deel uit van een kleine nederzetting uit de laat-Romeinse tijd (3e - 4e
eeuw) .
Tip: rust even uit met een drankje aan de Waalkade. Het
gezicht van Nijmegen zal de komende jaren ingrijpend
veranderen door een aantal grote Waalprojecten.
Meer informatie hierover is te verkrijgen bij het
informatiecentrum ‘Nijmegen omarmt de Waal’ in
restaurant De Nijmeegse Boot aan de Waalkade.
10
6
7
zie plattegrond
Besiendershuis
Aan de achterkant van het Holland Casino is uit dezelfde periode een tientallen
meters lange muur gevonden. Een klein stukje daarvan is nog zichtbaar. Nog
verder op de Waalkade staat, tussen enkele statige 17e-eeuwse huizen, de
Stratemakerstoren. Deze maakte deel uit van de middeleeuwse ommuring.
Sinds 1995 is de toren een museum. In de onderaardse gangen ziet u nog
de nissen waarin de kanonnen stonden die de nabije stadspoort moesten
verdedigen tegen de Spanjaarden .
www.gildenijmegen.nl
[email protected]
tel: 024 3603635,
maandag en donderdag
14.00 – 16.00 uur
B
Wilt u eens door de oude Nijmeegse
binnenstad zwerven?
De St. Stevenstoren beklimmen?
Of het Romeinse aquaduct volgen van
bron tot kraan?
De enthousiaste gidsen van Gilde
Nijmegen nemen u graag mee in een
wandeling door 2000 jaar
geschiedenis.
Museum
De Stratemakerstoren
Waalkade 83-84
6511 XR Nijmegen
tel. 0031-(0)24-3238690
di t/m vr 12.00 - 17.00 uur
za en zo 13.00 - 17.00 uur
www.stratemakerstoren.nl
Stadsgids Nijmegen
11
F
St. Nicolaaskapel
Loop terug
richting Holland
Casino Nijmegen.
Ga links de brede trap op
(Veerpoorttrappen). Bovenaan
de trappen slaat u linksaf het
Valkhofpark in via een trap.
U betreedt nu het beroemdste en belangrijkste stuk grond van Nijmegen: het
Valkhof. De Romeinen stichtten hier het Oppidum Batavorum (de ‘hoofdstad
der Bataven’), dat rond het jaar 70 door de Bataafse opstandeling Julius Civilis
in brand werd gestoken. In de laat-Romeinse tijd (3e-4e eeuw) lag hier een
militaire versterking. Keizer Karel de Grote bouwde hier aan het eind van
de 8e eeuw een palts (paleis), dat uitgroeide tot één van zijn belangrijkste
residenties. Zelfs de Noormannen hadden het Valkhof een winter in hun bezit.
Ook latere keizers van het Rooms-Duitse Rijk waren regelmatig te vinden op
het Valkhof. Keizer Frederik Barbarossa breidde de burcht in 1155 flink uit.
Deze burcht heeft vele eeuwen stand gehouden, maar viel in 1796 ten prooi
aan de slopershamer. De protesterende Nijmeegse burgerij heeft kunnen
bedingen dat in ieder geval de twee kapellen gespaard werden.
De St. Nicolaaskapel ook wel Valkhofkapel genoemd, stamt voor
8
een deel uit 1030 en is daarmee een van de oudste, nog bestaande stenen
gebouwen van Nederland. Het is bovendien een zeldzaam voorbeeld van
Byzantijnse architectuur in Noord-West Europa. Normaal hebben kerken
in onze streken een kruisvormige plattegrond. Byzantijnse kerken hebben
daarentegen meestal een vierkante, ronde of veelhoekige grondvorm.
8
SINT NICOLAASKAPEL IN NIJMEGEN ( ca. 1030 )
Het oudste stenen gebouw in Nederland, dat nog voor dezelfde functie gebruikt wordt.




Bezichtiging en rondleiding
Huwelijk
Recital
Expositie
[email protected]
14
8
9
zie plattegrond
SINT N
Het oudste stene




Bezichtigin
Huwelijk
Recital
Expositie
Historische stadswandeling
Steek het park over naar de ruïne.
9
De St. Maartenskapel (of Barbarossaruïne) is gebouwd in 1155 en zat
aan de burcht vast. Als u van deze plek af in de richting van de St. Nicolaaskapel
kijkt en in gedachte de tussenliggende ruimte opvult, krijgt u een indruk van
de grootte van de toenmalige burcht. Aan uw rechterzijde, rechts van de twee
bankjes, stond de ruim dertig meter hoge woontoren of donjon.
Wat van de St. Maartenskapel rest, is eigenlijk alleen maar de halfronde apsis
en een klein deel van het koor. In de binnenmuur ziet u een aantal bogen
waar een tussenvloer op rustte. Dat was de scheidslijn tussen een relatief
lage benedenkerk en een hoge bovenkerk. Ook voor deze kapel is ouder
bouwmateriaal hergebruikt. Zo zijn de marmeren hoekzuilen Romeins en de
daarop liggende kapitelen uit de tijd van Karel de Grote. Ook op het Valkhof
is in de Tweede Wereldoorlog flink gevochten. De bezetter had er stellingen
aangebracht om de Waalbrug te verdedigen. Wonder boven wonder zijn de
twee kapellen in het strijdgewoel gespaard gebleven.
Verlaat het Valkhofpark via de brug in de
richting van Museum Het Valkhof.
In het onder architectuur gebouwde Museum Het
Valkhof vindt u één van de belangrijkste collecties
Romeinse kunst- en gebruiksvoorwerpen van ons
land. Voor het museum staat een Godenpijler .
Een eigentijds monument gebaseerd op de in
1980 gevonden brokstukken van een Romeinse
Godenpijler, welke in het jaar 17 in de buurt van
Kelfkensbos stond. De vondst van de brokstukken
van de Godenpijler betekende voor Nijmegen
de definitieve erkenning als oudste stad van
Nederland.
De granieten zuil bestaat uit tien delen met teksten
die verwijzen naar het verleden, citaten die door de
eeuwen heen over de stad zijn geschreven. De zuil
werkt tevens als Romeinse zonnewijzer. Boven op
de zuil ziet u een bronzen schildpad. Zijn schaduw
wandelt langzaam over het plein en staat symbool
voor een lang leven. Zijn vier poten staan voor de
vier windrichtingen, zijn schild voor bescherming.
Godenpijler voor
Museum Het Valkhof
Stadsgids Nijmegen
15
Historische stadswandeling
Sla na Museum Het Valkhof twee keer linksaf het Hunnerpark in.
U loopt hier over de stadswal. Door de uitvinding van het buskruit was de
stadsmuur uit de 15e eeuw kwetsbaar geworden en moest deze aan de
stadskant worden verstevigd met een dikke aarden wal. Daar loopt u nu op.
Halverwege de walmuur is in de afgebroken Keuperstoren 15 nog de trap te
zien, die naar de verdwenen weergang leidde. Even verderop ziet u nog een
deel van de massieve muren met gewelfbogen voor de weergang.
Aan het eind van de stadswal ziet u aan de linkerkant een kiosk. Dit is een
voormalig tramhuisje uit 1911 en is een van de weinige overblijfselen van
het Nijmeegse tramverleden. De Nijmeegse tram werd beroemd door lijn 2,
die via Beek naar Berg en Dal liep en een hoogteverschil van tachtig meter
overbrugde. Vlak voor en na de oorlog was dit zogeheten ‘Bergspoor’ een
nationale toeristische attractie. U kunt vanaf hier op het midden van het
verkeersplein een standbeeld zien staan van keizer Traianus. Deze Romeinse
keizer schonk Nijmegen rond het jaar 104 het officiële marktrecht. Daardoor
werd Nijmegen de eerste stad op Nederlands grondgebied. Ook verleende hij
zijn familienaam (Ulpius) aan de stad, die vanaf dat moment Ulpia Noviomagus
ging heten. Ulpia Noviomagus lag enkele honderden meters ten westen van
het huidige stadscentrum.
Waalbrug
Houdt links aan richting Belvédère 16 .
De oorspronkelijke 15e-eeuwse waltoren is
halverwege de Gouden Eeuw (± 1650) vervangen
door deze toren in renaissancestijl. U heeft
vanaf de Belvédère – de naam zegt het al – een
schitterend uitzicht over de omgeving. Aan de
voet van de Belvédère ziet u een Duits kanon, dat
na de Tweede Wereldoorlog is blijven staan en
zijn loop nog altijd op de felbevochten Waalbrug
heeft gericht. De Waalbrug stamt uit 1936. Enkele
jaren na de opening werd de brug vanwege de
oorlogsdreiging opgeblazen. In de oorlog werd hij
opnieuw opgebouwd. Tijdens de bevrijdingsactie
van de geallieerden (operatie Market Garden) in
1944 bleef de brug miraculeus behouden, volgens
de verhalen door toedoen van de verzetsstrijder
Jan van Hoof.
15 16 zie plattegrond
Historische stadswandeling
Loop via dezelfde weg het Hunnerpark weer uit. Sla rechtsaf
(St. Jorisstraat) en rechtsaf Kelfkensbos op tot aan de Burchtstraat.
Loop een stukje de Burchtstraat in tot het Stadhuis.
Het stadhuis aan uw linkerzijde stamt in deze vorm uit 1554. In die tijd was
het een erg modern gebouw met opmerkelijk veel elementen uit de vroege
renaissance. Zo ziet u ‘klassieke’ beelden van keizers die Nijmegen groot
hebben gemaakt. Op grote medaillons staan allegorische voorstellingen
van deugden: hoop, liefde, geloof, moed, voorzichtigheid, eendracht en
rechtvaardigheid. De toegangsdeur is rijk versierd met houtsnijwerk. Naast
het stadhuis ligt een tweede poort. Dit is de Gedeputeerdenpoort uit 1663,
die toegang gaf tot de vergaderruimte van de Gedeputeerden van het gewest
Gelre. De poort is duidelijk bedoeld om te imponeren en vooral ook om af te
steken bij zijn ‘stadse’ buurman. Het stadhuis is in de Tweede Wereldoorlog
weliswaar ontkomen aan het bombardement, maar is bij de bevrijding alsnog
in brand gestoken. In de jaren vijftig is het grondig gerestaureerd.
A
NATUURMUSEUM
NIJMEGEN
Openingstijden:
dinsdag t/m vrijdag:
10.00 – 17.00 uur
Weekenden en feestdagen:
13.00-17.00 uur
Wie binnen kijkt, ziet buiten meer!
Een dagje uit in de natuur rond
Nijmegen start in het Natuurmuseum.
Daar maakt u kennis met het
Nationaal Landschap de Gelderse
Poort. Met verrassende, interactieve
tentoonstellingen en activiteiten zoals
de ganzenexcursies wil het museum
mensen enthousiast maken voor de
natuur. Ook voor kinderen is er veel te
beleven.
Gerard Noodtstraat 121
6511 ST Nijmegen
Telefoon: 024-3297070
[email protected]
www.natuurmuseum.nl
Stadsgids Nijmegen
17
Marikenstraat met Huis van de Nijmeegse Geschiedenis
Loop een stukje terug en sla rechtsaf (Marikenstraat).
De Marikenstraat vormt samen met de Moenenstraat dé nieuwe
winkelstraten van Nijmegen. Door gebruik te maken van het natuurlijke
hoogteverschil in de binnenstad heeft de Marikenstraat twee niveaus. De
Marikenstraat komt uit op het Mariënburgplein. Daar ligt de eeuwenoude
14
Mariënburgkapel waarin u het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis
vindt. Na een grondige facelift in 2000 is Mariënburg tot stand gekomen.
Kenmerkend zijn de gebouwen die naar voren hellen, met uitstekende
wanden, gekleurde gevels en aparte ramen.
Sla aan het einde van de Marikenstraat rechtsaf (Koningsplein). Na
12
de Bedriegertjes slaat
u links (Ziekerstraat) en vervolgens neemt
u de tweede straat rechts (van Welderenstraat). Bij de Bisschop
Hamerstraat slaat u linksaf en komt u uit op het Keizer Karelplein.
Aan de overkant van het plein, staat Concertgebouw De Vereeniging. Het is
in 1915 gebouwd door Oscar Leeuw, die op zijn beurt is geïnspireerd door de
beroemde architect Berlage (o.a. bekend van het Amsterdamse Beursgebouw).
Het overwegend bakstenen gebouw oogt massief, maar is tegelijk ook speels
door de levendige afwisseling van vormen.
Loop rechts over het Keizer Karelplein terug naar de VVV. U bent
aan het einde gekomen van deze wandeling.
18
14
12
B
C
4
A
E
zie plattegrond
Musea in Nijmegen
Nijmegen is rijk aan musea en galerieën, met vaak toonaangevende
(wisselende) collecties. Bezoek één van de volgende locaties:
•
•
•
•
•
•
Museum Het Valkhof D biedt een grootse collectie
Romeinse archeologie, oude en moderne kunst.
Museum De Stratemakerstoren B is een unieke
vestingtoren uit het begin van de 16e eeuw met
onderaardse gangen.
Een paar deuren verder bevindt zich het Nationaal
Fietsmuseum VELORAMA C met een collectie van
circa 250 historische fietsen.
4 vindt
In de Commanderie van St. Jan u Koffiebranderij & Proeverij Coffyn en
Museumbrouwerij de Hemel.
De stad Nijmegen ligt te midden van een prachtige
natuur. Meer informatie is te verkrijgen bij het
Natuurmuseum Nijmegen en Bezoekerscentrum de
A
Gelderse Poort .
Museum Het Valkhof
E kunt u op bijzondere wijze
In het muZIEum kennismaken met het wonder van zien en de onbekende wereld van
het niet-zien. Maak met een blinde gids een wandeling door het
absolute donker.
•
Bij informatiecentrum ‘Nijmegen omarmt de Waal’ H (in De Nijmeegse
Boot) kunnen bezoekers terecht voor informatie over projecten langs
beide oevers van de Waal.
•
F en Gastenschip Orca liggen in de
Het Museumschip Opoe Sientje Lindenberghaven.
Heeft u interesse in kunst, bezoek dan één van de galerieën,
bijvoorbeeld Galerie Marzee (Lage Markt 3) of Galerie Wit Licht
(Grotestraat 48).
•
D
www.museumhetvalkhof.nl
Stadsgids Nijmegen
Adv_VVV_Gids_2013_MHV.indd 1
19
26-6-2013 16:11:09
22
23
SmartTrash
nieuw & tweedehands kleding en accessoires
In de Betouwstraat 20, 6511 GC Nijmegen
0031-(0)24-7507184
www.smarttrash.nl
24
ag
cappello
HoedeN - tasseN - sJaals
Houtstraat 28 6511 JN NiJmegeN tel. 024 - 322 92 82 www.cappello.Nl
.nl
20
De Brocanterie in de Lange Hezelstraat
Winkelen in Nijmegen
Gezellige terrassen, moderne winkelcentra en knusse winkeltjes
maken Nijmegen, samen met de gemoedelijke sfeer, tot een stad waar
het goed toeven en winkelen is. De stad laat zien hoe goed oud en
nieuw samen kunnen gaan. Zo koopt u modern design in de oudste
winkelstraat van Nederland om daarna in een hip loungecafé wat te
drinken.
Moenenstraat
Waar Nijmegen de oudste stad van Nederland is,
mag de Hezelstraat Neerlands oudste winkelstraat
heten. Meer dan 100 winkels vindt u in deze
van oorsprong Romeinse en nu nog als zodanig
herkenbare middeleeuwse centrumstraat die
uitkomt op de Grote Markt. Breng ook een bezoek
aan de nieuwste winkelstraten van Nijmegen. Met
de Moenenstraat is er een nieuwe looproute
door het centrum van Nijmegen ontstaan. In de
Marikenstraat vindt u het nieuwste van het
nieuwste op het gebied van mode, vrije tijd en
media.
25
Stadsgids Nijmegen
21
Bekende modemerken zijn grotendeels te vinden in de Broerstraat en
Burchtstraat. Maak liever een ommetje door de Benedenstad waar u
tal van winkeltjes met curiosa vindt. Hier treft u van alles, van antiek tot
culinair kookgerei, van design woonartikelen tot prachtige hoeden en van
snuisterijen tot handgemaakte sieraden. En wat dacht u van de ringstraten
zoals de Van Welderenstraat en de In de Betouwstraat die Nijmegen een
onderscheiding opleverden voor het meest diverse winkelaanbod. Wanneer
het weer u in de steek laat, kunt u uiteraard ook overdekt winkelen. In hartje
centrum ligt winkelcentrum Molenpoort met zo’n 50 winkels.
Markten in Nijmegen
• Grote Markt: maandag en zaterdag van 9.00-17.00 uur
(16.00 uur in oktober t/m maart).
• Kelfkensbos: een groente- en biologische boerenmarkt
op maandag en zaterdag van 9.00-14.00 uur
(zaterdag vanaf 8.30 uur).
• Mariënburgplein: zaterdag van 10.00-17.00 uur een
boekenmarkt en regelmatig een kunst- en boekenmarkt.
• Rond de Stevenskerk: een hele bijzondere markt is de Nijmeegse
Lusemert (Vlooienmarkt) op maandag van 09.00-14.00 uur.
20
Op zoek naar
de lekkerste pannenkoek?
Hoogstraat 3 Nijmegen
(024) 360 46 59
www.hoogstraatje.nl
21
Koffiehuis De Heerlijckheid
Tijdens uw wandeling vindt u in het hartje van
de Oude Stad deze unieke zaak, waar sfeer,
warmte en gezelligheid hoog in het vaandel
staan. De Heerlijckheid, altijd iets extra’s bij de
koffie en dé plek voor een goede lunch. Verder
serveren wij een heerlijke high tea.
Stikke Hezelstraat 54
22
tel. 024 - 3501429
Uitgaan in Nijmegen
Panorama van Nijmegen
Als ’s avonds de zon ondergaat, bruist het avond- en nachtleven
van Nijmegen. Keukenchefs uit de hele wereld openen gastvrij hun
gezellige restaurants.
Op het Koningsplein, Mariënburg en Grote Markt kunt u in de schaduw
van historische gebouwen gezamenlijk een glas drinken bij een van de vele
gezellige kroegen of cafés. In deze stad vol terrasjes is elke dag van het jaar
een ander café bezoeken geen enkel probleem.
Aan de Waalboulevard kunt u heerlijk langs de rivier flaneren of genieten van
een etentje of drankje met uitzicht op de Waal. Het Holland Casino Nijmegen
mag u zeker niet missen. Een sfeervolle ontmoetingsplaats waar spanning en
ontspanning hand in hand gaan. Precies op de plek waar ooit de Romeinen
dobbelden, kunt u nu het geluk in het spel beproeven.
WWW.VIERDAAGSEFEESTEN.NL
HET GROOTSTE EVENEMENT VAN NEDERLAND!
7 DAGEN
30 PODIA
2750 ARTIESTEN
VRIJ TOEGANKELIJK
Stadsgids Nijmegen
23
Romeinenfestival
Door de grote variëteit in theaters en podia kan elke avond een heerlijk
avondje worden. De schouwburg, het concertgebouw en verschillende
kleine theaters en podia laten u genieten van avondvullend vermaak. Naast
de grote bioscopen vertoont arthouse LUX bijzondere film-, theater, dans en
muziekproducties.
Evenementen
Het hele jaar door kunt u kennismaken met de vele evenementen welke voor
jong en oud worden georganiseerd. Het bekendst is natuurlijk de Vierdaagse,
maar ook buiten deze week bruist de stad. Wie de verschillende evenementen
zoals Go Short Film Festival (maart), Internationaal Tangofestival (maart), Music
Meeting (mei), Marikenloop (mei), Romeinenfestival (juni), Gebroeders van
Limburgfestival (augustus), Sambafestival (september) en Zevenheuvelenloop
(november) bezoekt krijgt een goede indruk van de diversiteit van het aanbod.
Nijmegen is jaarlijks in de derde week van juli even dé stad van Nederland als
de Internationale Wandelvierdaagse Nijmegen, met ca. 45.000 deelnemers uit
46 landen het grootste wandelevenement ter wereld, er plaatsvindt. Rondom
de wandelvierdaagse worden de Vierdaagsefeesten Nijmegen, het grootste
muzikale feest van Nederland, georganiseerd.
Kijk voor een uitgebreid overzicht op www.uitinnijmegen.nl.
Inspiratie nodig? Met de VVV komt u verder!
VVV Rijk van Nijmegen, Keizer Karelplein 32h (Stadsschouwburg)
T 0900-1122344 (€ 0,45 p.m.)
www.vvvnijmegen.nl
Uitgave: Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen
Beeld: Jurjen Drenth en Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen
Met dank aan: Ulpia Tekst Producties, Paul van der Heijden, Gemeente Archief
Grafische verzorging: Mastarte Nijmegen
Lithografie en druk: Thoben Offset Nijmegen
© 2013. De inhoud van deze brochure is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Alle informatie is aan
wijzigingen onderhevig. Aansprakelijkheid t.a.v. onvolledigheden of wijzigingen kan niet worden aanvaard
24
Ontdek het Rijk van Nijmegen
Het Rijk van Nijmegen heeft prachtige natuur. Enerzijds het rivieren
landschap tussen Maas en Waal, Wijchen, Beuningen, de Ooijpolder
en Millingerwaard. Anderzijds het fascinerende heuvellandschap
waarin Beek-Ubbergen, Berg en Dal, Groesbeek en Plasmolen-Mook
verscholen liggen. Wilt u een uitstapje over de grens maken, ontdek
dan Kranenburg op de draisine, een fietslijn op een oud spoor.
Het Rijk van Nijmegen is een ideaal gebied om te fietsen. Ga op ontdekking
met één van de vele fietsroutes in de omgeving. De regio Arnhem Nijmegen
heeft een fietsroutenetwerk dat u de mogelijkheid biedt een route op
maat uit te stippelen. Zo bepaalt u zelf de gewenste afstand. Dat is dus
grenzeloos genieten op de fiets! Voor meer informatie over het fietsroutenet
werk, fietsarrangementen, routes of het downloaden van kaarten ga naar
www.lekkerfietsen.nl.
In het Rijk van Nijmegen zijn ook veel bezienswaardigheden en musea te
vinden. Bezoek bijvoorbeeld een van de drie musea in Groesbeek: Nationaal
Bevrijdingsmuseum 1944-1945, Afrika Museum of Museumpark Orientalis.
Ontspannen genieten van de regio? Er zijn veel mogelijkheden, zoals een
dagje in de thermaalbaden van Sanadome of een wijnproeverij bij één van de
wijnhoeves uit Wijndorp Groesbeek.
www.wijnhoevedecolonjes.nl
ELK EERSTE WEEKEND
VAN DE MAAND
WWW.CENTRUMNIJMEGEN.NL
H U I S V O O R D E B I N N EN S TA D

Download Report