Instructie waarschuwing stroomuitval

Waarschuwing_uitval_230V
Instructie
2008
Volautomatisch waarschuwing bij uitval 230 volt
Martien Büchner las in Kampeerauto 6-2008 het doe-het-zelfartikel Waarschuwingssysteem als 230
volt uitvalt. Hij was meteen geïnteresseerd, want hij had net overwinterd op een camping waar de
spanning regelmatig uitviel.
Maar Martien wilde meer: niet alleen gewaarschuwd worden bij uitval, maar ook als de spanning
weer terugkomt. Want dan kan de generator weer uit, of de koelkast weer op 230 volt. Hij had
namelijk de ervaring dat hij niet in de gaten had wanneer dat het geval was en dat hij zijn
omgeving dus onnodig overlast bezorgde met de generator. Verder wilde hij een
waarschuwingssysteem dat zichzelf automatisch inschakelt. Het handmatig inschakelen, zoals bij
het eerder gepubliceerde systeem, zou hij namelijk gegarandeerd vergeten. Ook wilde hij behalve
een akoestische waarschuwing, ook een optische. Het systeem dat hij bedacht, is ontworpen voor
de combinatie met een eigen stroomgenerator, maar het werkt ook prima zonder.
Ter verklaring: in de scheepvaart wordt de term landstroom gebruikt voor de stroomvoorziening
die niet uit de eigen generator of omvormer komt. Ook bij campers zou deze term bruikbaar
kunnen zijn om aan te duiden dat het om stroom gaat die van buiten de camper komt.
Hieronder uitleg over het waarschuwingssysteem van Martien Büchner.
Landstroomsignalering
Doel:
1. Waarschuwen als de 230V-landstroom wordt ingeschakeld.
2. Met controlelampje zichtbaar maken wanneer er 230V-landstroom op de camper aanwezig is.
3. Waarschuwen als de 230V-landstroom uitvalt.
4. Waarschuwen als deze opnieuw wordt ingeschakeld, bijvoorbeeld om een generator te stoppen.
5. Waarschuwen als bij afwezigheid de landstroom uit geweest is.
Gebruiksaanwijzing
Het waarschuwingssysteem werkt volautomatisch. Het schakelt zichzelf in, zodra de landstroom
wordt aangesloten. Het bedieningspaneel heeft een groen en een rood controlelampje, een
resetknopje en een zoemer.
Wanneer de camper wordt aangesloten op 230 volt van de camping of de camperplaats, gaat het
groene controlelampje branden en klinkt de zoemer. Wie binnen is, weet zo dat de camper is
aangesloten en kan bijvoorbeeld de koelkast omschakelen naar 230 volt. Ook wie buiten de
aansluiting doet, kan horen dat er inderdaad spanning op de paal staat. Dat scheelt heen-enweergeroep. Door te drukken op het resetknopje, wordt de zoemer uitgeschakeld. Het groene
lampje blijft branden, zodat je altijd in één oogopslag kan zien dat er 230 volt van buiten op de
camper staat.
Valt de spanning van de paal uit, dan gaat het groene lampje uit, het rode lampje gaat aan en de
zoemer waarschuwt voor stroomuitval. Door te drukken op het resetknopje, stopt de zoemer en
gaat ook het rode lampje uit. Dan kan de camperaar maatregelen nemen. Wachten tot de spanning
van de paal weer terugkomt, wat dan weer te horen is aan de zoemer en te zien is aan het groene
lampje. Koelkast intussen op gas? Ook als men besluit om een andere paal te zoeken waar nog wel
spanning op staat, begint het proces weer opnieuw met het groene lampje en zoemer.
Indien men in plaats daarvan besluit om de generator te starten, heeft dit geen invloed op het
waarschuwingssysteem. Controlelampjes en zoemer blijven uit. Alleen het controlelampje van de
generator geeft aan dat er 230 volt in de camper beschikbaar is. Als de spanning van de paal weer
terugkomt, is dit te horen aan de zoemer en te zien aan het groene controlelampje van het
140217 Instructie Waarschuwing_uitval_230V.doc
1 van 4
Waarschuwing_uitval_230V
Instructie
2008
waarschuwingssysteem. Dan kan men de zoemer weer uitschakelen met het resetknopje en de
generator stoppen. De paal neemt dan automatisch de stroomverzorging van de camper met 230
volt weer over.
Als de spanning van de paal tijdens afwezigheid uitvalt, blijft het rode lampje branden en de
zoemer zoemen tot de spanning weer terugkomt. Dan gaat alleen het rode lampje uit en het
groene aan. De zoemer blijft doorgaan tot iemand op het resetknopje drukt. Dus wie na
afwezigheid in de camper komt en de zoemer hoort, terwijl het groene lampje normaal brandt,
weet dat de spanning eraf geweest is. Bij langere afwezigheid, is het misschien handig om even de
koelkast te controleren.
Wie bij vertrek van de camping of camperplaats de stekker eruit trekt, hoort uiteraard ook weer de
zoemer gaan en ziet het rode lampje branden. Met een korte druk op de resetschakelaar gaat alles
weer uit. Dan staat er geen spanning op het waarschuwingssysteem en het zal dan ook geen
stroom verbruiken.
Werking van deze schakeling
Het 230V-relais met vier wisselcontacten is aangesloten aan de landstroomzijde, dus vóór het
scheidingsrelais van de generator, indien aanwezig. Daardoor reageert dit systeem alleen op 230Vspanning die er van buitenaf wordt opgezet, niet op generatorspanning. Als er geen generator
aanwezig is, kan een willekeurig 230V-punt genomen worden dat niet op de omvormer is
aangesloten. De werking blijft hetzelfde.
Het 12V-gedeelte wordt via een zekering van 2 of 3 A aangesloten op een 12V-aansluiting, die ook
spanning voert als de hoofdschakelaar van de camper uitgeschakeld is. Meestal is deze aanwezig
bij de koelkast.
In rust staat het 230V-relais 1 open, zoals in het schema weergegeven. De 12V-plus staat dan
alleen op contact 30 van relais 2. Als na stroomuitval het systeem is gereset, wordt er dus geen
stroom gebruikt uit een accu die op dat moment niet wordt bijgeladen.
1. Landstroom schakelt in, groene lamp en zoemer gaan aan.
Als de 230V-landstroom wordt ingeschakeld, wordt relais 1 bekrachtigd en schakelt om. De groene
lamp gaat aan door contact 8 van relais 1. De zoemer krijgt spanning door contact 5 van relais 1
en de contacten 30 en 87a van relais 3 en gaat zoemen. Relais 2 krijgt spanning van contact 6 van
relais 1 en schakelt om. Hierdoor komt er spanning op de contacten 11 en 12 van relais 1, die nu
doorgeschakeld zijn naar de contacten 7 en 8, dus er gebeurt verder nog niets mee. Via de
contacten 1 en 3 van de resetschakelaar wordt relais 2 zelfbekrachtigd en blijft gesloten, ook als de
spanning van contact 6 van het 230V-relais 1 weg valt.
140217 Instructie Waarschuwing_uitval_230V.doc
2 van 4
Waarschuwing_uitval_230V
Instructie
2008
2. Uitschakelen zoemer na inschakelen landstroom.
Door kort op de resetschakelaar te drukken, wordt via de contacten 1 en 2 van deze schakelaar de
spoel van relais 3 bekrachtigd. Het relais schakelt in en blijft via contact 87 bekrachtigd, ook als de
resetschakelaar wordt losgelaten. De zoemer krijgt nu geen spanning meer en gaat uit. Verder
verandert er niets.
3. Landstroom valt uit.
Als de stroom van buiten uitvalt, schakelt relais 1 terug in de beginstand. De groene lamp krijgt
dan geen spanning meer en gaat uit. Relais 3 krijgt geen spanning meer en schakelt terug naar de
beginstand. Het relais 2 blijft zelfbekrachtigd, dus er blijft spanning op contact 11 en 12 van relais
1. Via contact 4 krijgt de zoemer spanning en gaat zoemen. Via contact 3 krijgt de rode lamp
spanning en gaat branden.
4. Uitschakelen zoemer en rode lamp na uitval van landstroom.
Door kort op de resetschakelaar te drukken, wordt het zelfbekrachtigingscircuit van relais 2 via de
contacten 1 en 3 van de resetschakelaar onderbroken. Het relais zal openen. Daardoor komt er
geen spanning meer op de contacten 11 en 12 van het 230V-relais 1. De rode lamp en de zoemer
gaan uit. De beginsituatie is hersteld en bij hernieuwd inschakelen van de landstroom, begint het
proces weer bij punt 1.
5. Landstroom komt weer terug voordat de zoemer uitgezet is.
Als de landstroom terugkomt voordat de zoemer is uitgeschakeld, schakelt het 230V-relais 1 weer
in en de zoemer ontvangt dan geen spanning meer van contact 4 maar wel van contact 5 (via
relais 3). De zoemer blijft dus gewoon doorgaan. De rode lamp krijgt geen spanning meer van
contact 3 en gaat uit. De groene lamp krijgt weer spanning van contact 5 en gaat weer aan. Dit
proces herhaalt zich net zo vaak als de 230 volt van buiten wordt uit- en ingeschakeld.
Voordelen van dit systeem:
1. Je kan het niet vergeten in bedrijf te zetten, want je wordt altijd gewaarschuwd.
2. Je kan niet vergeten het uit te zetten want je wordt akoestisch gewaarschuwd.
3. Je krijgt zowel een akoestisch als een optisch signaal zodra de stroom in- of uitschakelt.
Dus als je de kabel op de paal aansluit, kun je al horen of er spanning op staat en kan je
partner de koelkast omschakelen naar 230 volt. Als je bij het weggaan de kabel eruit trekt,
wordt de partner er ook akoestisch op geattendeerd dat de koelkast moet worden
omgeschakeld.
4. Als de generator loopt, ontvang je een akoestisch en optisch signaal, zodra de stroom van
buiten er weer is, zodat je de generator kan stoppen.
Nadeel van dit systeem:
Als je niet in de camper aanwezig bent, blijft de zoemer gaan vanaf het moment dat de landstroom
uitvalt, tot het moment dat je terug bent om hem uit te zetten. Ook als de stroom intussen weer
terug komt, blijft de zoemer gaan. Als die zoemer erg luid is, kan dat hinderlijk zijn voor de buren.
Tips voor inbouw van het systeem:
Gebruikte componenten.
Dit systeem kan met de gebruikelijke in de handel verkrijgbare componenten gemaakt worden.
Zelf heb ik deze componenten gekocht in de webwinkel van Conrad Electronic Benelux B.V. en wel
als volgt:
140217 Instructie Waarschuwing_uitval_230V.doc
3 van 4
Waarschuwing_uitval_230V
Instructie
2008
Aantal
1
1
2
Bestelnr.
503003
503028
504209
1
710034
1
1
1
149780
149802
700262
Totaal
Omschrijving
SERIE 55.34 REL. 230 V AC NORM
SERIE 94 SCHROEFVOET. DIN/VDE
AUTO RELAIS 12V 150MA
Piëzo interval signaalgever 12V
2800Hz
5mm Signaallamp LED Groen 12VDC
5mm Signaallamp LED Rood 12VDC
Drukschakelaar 18535CD 1-polig
Stukpr. € Totaal
7,69
7,69
4,16
4,16
2,63
5,26
2,78
2,78
3,49
3,49
4,01
3,49
3,49
4,01
30,88
Plaats van inbouw
Als de camper is uitgerust met een generator met in de camper een bedieningspaneel
waarmee hij gestart kan worden, is het handig om de resetschakelaar en de
controlelampjes in dit bedieningspaneel of in de nabijheid daarvan onder te brengen.
Daarmee is de controle over alle 230V-voorzieningen geconcentreerd. In de
bedieningspanelen van de WTA-generators is hiervoor voldoende ruimte en daarin kan
ook de zoemer worden ondergebracht.
Controle en bediening van alle 230V-voorzieningen
overzichtelijk geconcentreerd.
Links het bedieningspaneel van de omvormer. Rechts
het bedieningspaneel van de generator. De bovenste
controlelampjes zijn van de generator, de onderste twee
en de drukknop zijn van de landstroomsignalering.
140217 Instructie Waarschuwing_uitval_230V.doc
4 van 4