april 2014 - Kennissite MKB en Ondernemerschap

Licht herstel zakelijke dienstverlening in 2014
Algemeen
De afzet van de zakelijke dienstverlening zal in 2014 weer bescheiden toenemen. Deze sector is in hoge mate afhankelijk van de ontwikkelingen in andere sectoren. Architecten- en
ingenieursbureaus zijn bijvoorbeeld sterk afhankelijk van de ontwikkelingen in de bouwsector en de investeringsbereidheid van overheid en bedrijfsleven. Zij kunnen in 2014 weer
profiteren van een voorzichtig herstel in de bouwsector. Uitzendbedrijven zullen naar verwachting weer meer personeel kunnen aanbieden, omdat bedrijven uiterst terughoudend
zijn met het aannemen van eigen personeel. Veel bedrijven blijven hun behoefte aan zakelijke diensten, ook bij het aantrekken van de economie, kritisch tegen het licht houden. Er
wordt hierbij niet alleen gekeken naar de noodzaak van inkoop maar ook naar de prijsstelling. De sector kan in 2015 profiteren van het verdere herstel in andere sectoren met een
afzetgroei van 2,5%.
Figuur 1
Ontwikkeling afzet in de sector zakelijke dienstverlening, 2000-2015
8
6,25
6
5,00
4,75
3,75
4
3,75
3,00
2,50
2
1,25
0,75
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
-2
2011
2012
-0,25
-1,00
2013
2014
2015
-1,75
-2,50
-4
-4,25
-4,75
-6
-5,25
Bron: Prognose kerngegevens MKB, april 2014.
Belangrijkste ontwikkelingen in de zakelijke dienstverlening
Algemeen
Binnen de zakelijke dienstverlening worden onder meer de juridische en economische
dienstverlening, architecten- en ingenieursbureaus (management en technisch advies),
marketingbureaus, uitzendbureaus en de overige zakelijke dienstverlening onderscheiden.
Het beeld binnen de zakelijke dienstverlening loopt sterk uiteen. De architecten- en ingenieursbureaus en de marketingbureaus maken nog steeds een moeilijke tijd door. De architecten- en ingenieursbureaus zijn sterk afhankelijk van de bouw. De bouw is zwaar geraakt
door de kredietcrisis en heeft te maken met een flinke productiedaling. Wel lijkt het diepte
punt bereikt binnen de bouw en neemt de vraag in lichte mate weer toe. De afzet van de
architecten- en ingenieursbureaus zullen in 2014 en in 2015 weer een kleine groei tonen.
De marketingbureaus ondervinden de terughoudendheid van het bedrijfsleven met betrekking tot het inschakelen van derden. De uitzendbureaus merken snel en heftig krimp en
groei van de Nederlandse economie omdat zij samen met zzp’ers de flexibele schil van de
arbeidsmarkt leveren. Deze subsector profiteert dan ook het meest van de economische
verbetering. Vooral de uitzenduren voor technische beroepen zullen stijgen, terwijl de uitzenduren voor de medische sector zal afnemen.
Onderscheiden naar subsectoren
Management en technisch advies, research
Juridische dienstverlening
Notariskantoren hebben last van de crisis op de woningmarkt. Consumenten zijn terughoudend en kopen minder snel een (andere) woning, waardoor minder hypotheken worden afgesloten. Het gevolg voor de notarissen is dat er veel minder overdrachts- en hypotheekakten passeren en de tarieven aanhoudend onder druk staan, mede door de komst van nieuwe
prijsvechters op de markt. Het dieptepunt van de woningmarkt is in zicht en er is sprake
van een pril herstel van het aantal verkochte woningen. In het vierde kwartaal van 2013 is
het aantal verkochte woningen toegenomen met 20% ten opzichte van het derde kwartaal,
waarbij de transactieprijs op kwartaalbasis is toegenomen met 1,5%. Ook in 2015 zal het
herstel van de woningmarkt voorzichtig doorzetten.
Binnen de advocatuur zag men, evenals bij de gerechtsdeurwaarders en de incassobureaus,
de werkvoorraad toenemen door bedrijven of particulieren die in de problemen zijn gekomen door de recessie. Ook is er sprake van een toenemende vraag door de juridisering van
de maatschappij. De tarieven staan echter wel onder druk.
Economische dienstverlening
Accountants, belastingconsulenten en administratiekantoren merken dat klanten wegvallen
als gevolg van bedrijfsbeëindigingen. Daarnaast zijn steeds meer administratieve activiteiten gedigitaliseerd. De concurrentie op de markt van administratieve dienstverlening is
groot, en de tarieven staan onder druk. Bij de economische en organisatieadviesbureaus is
het afzetbeeld wisselend. Enerzijds doen bedrijven in het licht van kostenbesparingen minder een beroep op adviseurs. Anderzijds bevinden veel bedrijven zich nog te midden van reorganisaties waarbij een adviseur wordt ingeschakeld. De vraag naar (economisch) onderzoek is deels anticyclisch. De rijks- en lokale overheden bezuinigen duidelijk op de inkoop
van diensten. Dit is in de branche duidelijk voelbaar. Wel herstelt de markt zich voorzichtig.
Architecten- en ingenieursbureaus
Architecten- en ingenieursbureaus zijn wat betreft hun afzet voor een groot deel afhankelijk
van de ontwikkelingen in de bouwsector en de investeringsbereid van de overheid en het
bedrijfsleven. Architecten hebben een uitermate moeilijke periode doorgemaakt. De bouwproductie is in de afgelopen jaren sterk teruggelopen. De bouwsector heeft echter haar
dieptepunt bereikt en begint weer een voorzichtige groei te tonen. Het aantal afgegeven
bouwvergunningen groeit weer en er is een toename te zien in de orderportefeuille van de
architect. Voor de ingenieursbureaus is de investeringsgeneigdheid van de overheid en het
bedrijfsleven van groot belang. De marktsector begint zich weer positief te ontwikkelen. Met
een voorzichtig inzettend economisch herstel beginnen bedrijven weer te investeren. Daarnaast voelen de ingenieursbureaus de gevolgen van bezuinigingen bij overheden op alle niveaus. Het gevolg is dat de (grotere) ingenieursbureaus vaker hun weg zoeken in projecten
in landen waar wel wordt geïnvesteerd in gebouwen en infrastructuur.
Reclame, design en overig specialistisch zakelijk
De marketingbureaus staan onder druk door terughoudendheid van het bedrijfsleven wat
betreft uitgaven aan marketing. De marketing via internet en sociale media heeft minder te
lijden onder de crisis door de toenemende webverkopen. In deze segmenten liggen mogelijkheden voor vergroting van de afzet. Vooral de grote groep kleine bedrijven, waaronder
zzp’ers, zal moeite hebben te voldoen aan de toenemende behoefte van de klanten aan geintegreerde dienstverlening.
Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling
In tijden van recessie raken de tijdelijke krachten als eerste hun baan kwijt. Omdat de economische crisis inmiddels enkele jaren aanhoudt, hebben veel bedrijven het personeelsbestand inmiddels aangepast, waardoor bij groeiende vraag naar producten of diensten nu
snel tijdelijke arbeidskrachten aangetrokken zullen worden omdat bedrijven bij het aantrekken van de markt eerst de kat uit de boom zullen kijken alvorens het vaste personeelsbestand (weer) uit te breiden. Daarnaast wordt verwacht dat bedrijven voorlopig terughou-
dender zullen zijn in het aannemen van vast personeel zolang er geen sprake is van krapte
op de arbeidsmarkt. Bedrijven kunnen voor tijdelijke arbeid echter ook putten uit de sterk
gegroeide groep van de zzp’ers, waarvan velen wel meer opdrachten kunnen gebruiken, in
plaats van gebruik te maken van uitzendkrachten. Specialistische uitzendbureaus gericht op
de inzet van uitzendkrachten in de zorg hebben echter al langere tijd te maken met een teruglopende vraag. In 2014 en 2015 profiteren de uitzendbureaus vooral van de aantrekkende vraag naar arbeidskrachten als gevolg van opleving in de industrie. Mede hierdoor zal de
uitzendbranche in 2014 en 2015 groeien met gemiddeld 5%.
Reisbureaus, reisorganisatie en -info
Nu de economische recessie blijft aanhouden en de consumenten steeds kritischer worden
wat betreft de uitgaven waaraan een luxe-aspect is verbonden, merkt ook de reisbranche
daarvan de gevolgen. Het uitblijven van blijvend economisch herstel heeft ook de zakelijke
markt onder druk gezet. De zakelijke reismarkt zal als eerste in 2014 weer aantrekken en
het herstel zal in 2015 doorzetten. De vooruitzichten voor de particuliere reismarkt blijven
ook voor 2015 ongunstig. Persoonlijke dienstverlening wordt meer en meer vervangen door
dienstverlening via het internet en sociale media. Grote reisondernemingen lijken in het
voordeel omdat zij tegen lage tarieven reizen kunnen aanbieden en de vereiste investeringen kunnen doen met het oog op de nieuwe technologieën. Anderzijds bieden de nieuwe
technologieën ook kansen voor kleine gespecialiseerde aanbieders.
Schoonmaakbedrijven, beveiligings- en opsporingsdiensten
Bij de aanbesteding van schoonmaakwerk letten overheid en bedrijven steeds scherper op
de prijs. Dit heeft geleid tot een hevige prijsconcurrentie tussen de grote schoonmaakbedrijven. Acties in de branche hebben geresulteerd in een convenant waarin (grote) opdrachtgevers beloven de prijs minder doorslaggevend te laten zijn bij het afsluiten van contracten. De leegstand van kantoorruimte blijft een negatieve invloed op de schoonmaaksector hebben. Hoewel de omzet in de schoonmaakbranche in het laatste kwartaal van 2013
licht is afgenomen, zal de omzet in 2014 en 2015 toenemen. Het herstel is echter pril.
Aan de trend dat schoonmaakdiensten deel uitmaken van een mix van activiteiten van de
bedrijven, in het bijzonder samen met beveiligings- en opsporingsdiensten, lijkt een eind te
zijn gekomen. Bedrijven zullen minder snel op beveiliging besparen en ook leegstaande
complexen moeten worden bewaakt, wat een gunstig effect heeft op de bedrijven die beveiligingsdiensten aanbieden.
Overige zakelijke dienstverlening
De subsector overige zakelijke dienstverlening omvat een breed scala van diensten die gemeen hebben dat zij afhankelijk zijn van inschakeling met name door het bedrijfsleven,
hoewel ook de overheid op verschillende niveaus tot de klanten behoort. Deze klanten zullen uiterst kritisch blijven op de inkoop van zakelijke diensten. De ingrijpende bezuinigingen
bij de overheid temperen het herstel van de overige zakelijke dienstverlening enigszins. Per
saldo zal de afzet in 2014 toenemen met 1%.
Figuur 2
Ontwikkeling afzet in de sector zakelijke dienstverlening, 2014 en 2015
1,25
zakelijke dienstverlening (totaal)
2,50
waarvan:
1,00
Management en technisch advies
Reclame, design en overig specialistisch zakelijk
2,25
0,25
Research
1,75
0,00
1,50
0,50
0,75
Verhuur van roerende goederen
4,75
Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling
5,25
1,00
1,25
Reisbureaus, reisorganisatie en -info
Beveiligings- en opsporingsdiensten
0,25
Schoonmaakbedrijven, hoveniers e.d.
0,25
1,00
1,00
1,00
Overige zakelijke dienstverlening
0,0
1,0
2,50
2,0
3,0
2014
4,0
5,0
6,0
2015
Bron: Prognose kerngegevens MKB, april 2014.
Werkgelegenheidsontwikkeling
Arbeid is de belangrijkste factor in de zakelijke dienstverlening. De ontwikkeling van de
werkgelegenheid van de sector gaat op en neer met de ontwikkeling van de afzet. Dit betekent dat in 2014 de werkgelegenheid zich positief ontwikkelt en dat dit herstel ook in 2015
doorzet.
Figuur 3
Ontwikkeling werkgelegenheid in de sector zakelijke dienstverlening, 2000-2015
8
6,25
6,25
6
4,25
4
2,75
2,75
2,25
2
1,5
1,50
1,50
0,00
0,00
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
-0,75
-2
-2,25
-4
-3,50
-4,25
-6
Bron: Prognose kerngegevens MKB, april 2014.
2011
2012 2013
-0,25
2014
2015
Tabel 1
Kerngegevens van de sector zakelijke dienstverlening, niveau 2013, mutaties ten opzichte
van voorgaand jaar
Niveau 2013
2013
mld. euro
2014
2015
volumemutatie (%)
buitenlandse afzet
17,7
0,25
3,00
4,25
binnenlandse afzet
92,2
-2,00
0,75
2,25
109,9
-1,75
1,25
2,50
78,5
-1,75
1,25
2,50
totale afzet
w.v. MKB
aantal (x 1.000)
mutatie (%)
aantal werkenden
1.363,2
0,00
1,50
2,75
w.v. werknemers
1.176,8
-1,25
1,25
2,75
186,4
7,75
2,75
1,75
1.023,7
0,00
1,50
2,75
312,2
7,75
2,75
1,75
zelfstandigen
arbeidsvolume
aantal ondernemingen
Bron: Prognose kerngegevens MKB, april 2014.

Download Report