DE VIHTA - Bouw je eigen sauna

D E VIHTA
ALGEMEEN
Een VIHTA is een boeket van kleine takken waarmee tijdens of na het saunabad
op de huid wordt geslagen.
De VIHTA (in het oosten van Finland ook wel VASTA genoemd) is al eeuwenlang
een onlosmakelijk deel van de
Finse saunacultuur.
Niet enkel de Finnen zijn
fervente
VIHTA
gebruikers.
Ook in de Russische Banyacultuur en in de zweethutten
van
de
Noord-Amerikaanse
Indianen
wordt
gebruik
gemaakt
van
gelijkaardige
takkenbossen.
In de zomer worden VIHTA’s
meestal
vers
gemaakt
en
dezelfde dag gebruikt. Buiten
het
seizoen
neemt
men
gedroogde
(of
soms
ingevroren) exemplaren.
H E T M A K E N VA N E E N V I H TA
In Finland heeft berk vaak de voorkeur als materiaal voor de VIHTA. Ook een
aantal andere bomen, struiken en planten zoals eiken, lijsterbes, esdoorn en
jeneverbes of een mix hiervan worden gebruikt.
De beste tijd om VIHTA’s te maken is het einde van de lente / begin van zomer
wanneer de bomen vol staan met jonge volgroeide bladeren. De bladeren zijn dan
stevig en soepel en zitten goed vast aan de tak.
Volgens de folklore valt de beste periode om VIHTA’s te maken samen met de
zonnewende (met de Finse midzomerfeesten). De mensen geloofden dat planten op
midzomer extra geneeskrachtige en magische eigenschappen kregen.
Om een VIHTA te maken worden kleine takken gebundeld tot een ongeveer 50cm
lang boeket dat makkelijk in de palm van een hand past. De takken worden
meestal zoveel mogelijk met de onderzijde van de bladeren naar de buitenzijde
en in een platte waaierachtige vorm geschikt. Het handvat van een VIHTA is
vrij van bladeren en heeft een diameter van ongeveer 3-4 centimeter voor een
goede grip.
Maar iedereen heeft zo zijn eigen voorkeur en de één heeft liever een lange
dunne zweep-achtige VIHTA terwijl de ander liever een plompe ,korte, dikke
VIHTA gebruikt.
Ter
hoogte
van
het
handvat
worden
de
takken samengebonden. Dit kan op
traditionele wijze met een
dunne
flexibele
tak
maar
wordt meestal gedaan met een
stuk
touw
of
soms
met
elastiek.
In de vroege zomer worden de
VIHTA’s
vers
gemaakt
en
onmiddellijk gebruikt. Voor
de andere seizoenen worden de
in de zomer gemaakte VIHTA’s
gedroogd
(of
soms
ingevroren). Om ze goed te
laten drogen worden ze aan
het handvat opgehangen op een
goed
geventileerde,
koele
plaats.
H E T G E B R U I K VA N E E N V I H TA
Een nieuw gemaakte VIHTA wordt voor het gebruik
gedompeld in koud water om hem goed en vers te houden.
en
tussendoor
Een gedroogde VIHTA wordt in warm water te weken gezet. Meestal zet
men tijdens het opwarmen van de cabine de VIHTA in een emmer water in
de saunacabine. De droge VIHTA wordt hierdoor weer zacht en soepel en
het water, gearomatiseerd door de VIHTA, wordt gebruikt om de oven op
te gieten.
Net als de vorm en soort van de VIHTA is ook het gebruik een kwestie
van smaak en gewoonte. Er zijn geen vaststaande regels.
Veel
saunagangers
gebruiken de VIHTA in de
saunacabine.
Ze
slaan
zichzelf,
tijdens
het
saunabad, met de VIHTA op
de
benen,
armen,rug
en
borst.
Meestal
wordt
gewerkt van de ledematen
naar
de
rug
om
te
eindigen met het gebied
rond de longen en het
hart,
maar
andersom
of
willekeurig kan ook.
Ook komt het voor dat de saunagangers elkaar ‘slaan’. De één gaat
liggen op een bank terwijl de ander hem of haar afklopt. Dit kan op
puur functionele wijze, kan stevig of lief maar kan ook, zoals bij een
ontspannende massage, als een soort ritueel worden uitgevoerd.
Ook wordt het slaan met de VIHTA wel uitgesteld tot bij het afkoelen.
Tijdens het afkoelen aan de lucht slaat de saunabader met een koele
VIHTA (uit een emmer koud water) op het lijf.
De kracht waarmee wordt geslagen kan sterk variëren. Mannen onder
elkaar willen nog wel eens forse klappen uitdelen, dit is nergens voor
nodig. De slagen met de VIHTA worden naar eigen smaak uitgevoerd,
korte tikjes, pittige klappen, meer wrijvende of schampende slagen...
Het gebruik van de VIHTA dient vooral een ontspannen ervaring te zijn
voor lichaam en geest. Het gaat erom de doorbloeding van de huid te
stimuleren door er met de takkenbos op te slaan. De toegepaste methode
is van minder belang.
W A A R I S E E N V I H TA G O E D V O O R ?
Tot in de eerste helft van de 20e eeuw waren artsen schaars in
Finland, met name buiten de grotere steden. Als alternatief waren er
overal natuurgenezers die hun werk vaak uitvoerden in sauna's. Bij de
door deze natuurgenezers toegepaste geneeswijzen namen behandelingen
met de VIHTA een belangrijke plaats in.
De VIHTA werd vaak gebruikt in combinatie met mystieke spreuken die de
kwade geesten moesten verdrijven die oorzaak waren voor de ziekten. De
sauna
was
één
van
de
hoekstenen
van
de
traditionele
Finse
gezondheidszorg, en werd ook wel ‘apotheek van de armen’ genoemd. De
VIHTA was hierin een goedgekeurd instrument van genezing. Een VIHTA
kon worden gebruikt om een patiënt met pijn of ziekte verlichting of
zelfs permanente genezing te verschaffen.
Voor verschillende aandoeningen werden er verschillende soorten
VIHTA’s gebruikt. Om de werking van de VIHTA nog te versterken werden
takken uit 3 verschillende gebieden en uit 9 verschillende bomen
samengevoegd.
Hoewel de VIHTA niet meer zoals vroeger een instrument is van
bijgeloof en geneeskracht is deze nog altijd alom tegenwoordig in de
Finse sauna. Bovendien bevatten VIHTA’s wel degelijk stoffen met
potentieel genezende krachten en kan het gebruik ervan gunstige
effecten hebben op de gezondheid.
Zo
hebben
de
looistoffen
en
zuren
in
berkenbladeren
een
desinfecterende werking en helpen bij het schoon houden van wonden en
schaven op de huid. In de berkenbladeren aanwezige suikers verzachten
de
huid
en
houden
deze
soepel.
Ook stimuleert het slaan op de huid de bloedsomloop en ontspant het
de spieren. Een deel van de gezondheidswinst komt ook uit de
emotionele kant van het
saunabaden, het ontspant
niet alleen het lichaam
maar ook de geest.
De VIHTA met zijn al dan
niet
op
bijgeloof
gebaseerde werking wordt
dus
nog
altijd
veel
toegepast
en
geeft
de
gebruikers
naast
een
beperkt
praktisch
nut
vooral
veel
plezier
en
ontspanning.
O V E R S AU N A- 11
Voor veel Finnen is de sauna een soort heilige plaats. De sauna is het
huis van de sauna-elf (saunatonttu). Zo wordt bijvoorbeeld vloeken in
de sauna als bijzonder onbeschoft beschouwd.
Een gekend bijgeloof zegt dat je na het saunabad nog wat water op de
stenen van de oven moet gieten voor de sauna-elf. Zo ben je ook bij
een volgend saunabezoek weer verzekerd van een optimale ‘löyly’
(stoom/leven).
SAUNA-11 ontwikkeld saunaproducten die eerlijk, vrolijk en intelligent
zijn. Op het snijvlak tussen moderniteit & traditie zoeken wij naar
mogelijkheden om het saunabad intenser, aangenamer en vooral leuker te
maken.

Download Report