Langs rituele plekken Fietsknooppunten op deze route

Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
Langs rituele plekken
Archeologie fietsroute in de omgeving van Alkmaar
Bezienswaardigheden
Agenda activiteiten
Fietsknooppunten op deze route
73
33
32
34
26
30
31
pagina 1 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
4
7
49
6
Fietsknooppunt
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
Omschrijving
De fietsroute in de omgeving van Alkmaar is een rondgang langs een aantal rituele plekken. De route voert
over strandwallen en over de oudste dijkjes in het gebied.
De fietsroute begint bij NS-station Alkmaar, maar men kan natuurlijk overal langs de route beginnen. De rituele plekken
in de omgeving van Alkmaar vormen de thematische verbinding. Daarnaast zijn andere bezienswaardigheden
opgenomen met een archeologisch karakter. Soms is er niets te zien van het oorspronkelijke object, maar is het
verhaal bijzonder.
Een van de meest bijzondere verhalen gaat over het bos van Baduhenna. Dit bos is genoemd naar een godin. In het
bos van Baduhenna hebben de Friezen in het jaar 28 na Chr. de Romeinen verslagen. Deze waren op strafexpeditie
nadat de Friezen het Castellum Flevum hadden belegerd, een Romeins fort in de nabijheid van het tegenwoordige
Velsen. Getuigenissen van deze door Tacitus beschreven strijd zijn echter nooit gevonden. We weten dus niet precies
waar dit bos lag. Er wordt ook aan getwijfeld of het wel over een bos gaat, of over een moerasachtig bos. Tacitus
beschrijft een waterrijk landschap waar de Romeinen vlonders en bruggen moesten bouwen voordat zij aan hun
strafexpeditie konden beginnen. Waarschijnlijk was het ergens in de huidige gemeente Heiloo gelegen. De naam van
deze gemeente verwijst naar een heilig bos. De beste plek om over dit bos te fantaseren is op weg naar Heiloo door
het Heilooër Bos, hoewel we zeker weten dat dit niet de plek van het bos van Baduhenna was. Dit bos is 300 jaar
geleden aangeplant bij de buitenplaats Nijenburg.
De route volgt de strandwal van Alkmaar naar Heiloo, eerst aan de oostzijde en dan aan de westzijde. De strandwal is
een zandrug die door de zee is afgezet. Dit was de eerste plek waarop bewoning mogelijk was. De terugtocht gaat via
zandruggen bij Egmond en Bergen.
Op verschillende plekken langs de route heeft archeologisch onderzoek plaats gevonden. Vondstmateriaal dat deze
onderzoeken heeft opgeleverd is overgebracht naar het Provinciaal Archeologisch Depot van Noord-Holland. Begin
2015 gaat de nieuwe behuizing van dit depot open in Castricum alsHuis van Hilde, Archeologiecentrum
Noord-Holland.
Bezienswaardigheden
1 Topstukken uit de archeologiecollectie van Alkmaar
In de centrale hal van het Stadskantoor staat een vitrine waarin topstukken worden getoond die de
afgelopen jaren in de Alkmaarse bodem zijn gevonden. Naast aardewerk en zeer fraai glaswerk zijn er leren
schoenen te zien en een bronzen lavabo. Deze waterketel voor rituele handwassing is wellicht Vlaams. De
datering is rond 1425. De ketel is gevonden in een Alkmaarse beerput, zoals veel van de in deze vitrine getoonde
vondsten. Beerputten zijn rijke vindplaatsen voor archeologisch onderzoek.
2 Massagraf op de Paardenmarkt
Op de Paardenmarkt is in het wegdek de vondst van een massagraf verbeeld dat 31 menselijke skeletten
uit de tijd van het beleg (1573) bevatte. Het gaat waarschijnlijk om Geuzen, die zijn gesneuveld door
Spaanse kogels. Naast dit graf werd nog een graf uit de ijzertijd blootgelegd. De positie van de skeletten
werd bij de reconstructie van het wegdek verbeeld met donkere klinkers.
3 Het Kennemerbolwerk met de Molen van Piet.
De Molen van Piet uit 1769 staat op één van de hoogste bolwerken van de voormalige vestingwal van
Alkmaar. De omwalling uit de tijd van het beleg (1573) is in de 19de eeuw afgegraven en omgevormd tot
een stadspark. Staande op dit bolwerk krijgt men nog enigszins het idee van de hoogte van de
oorspronkelijke vestingwal, met dank aan de molen die gebaat was bij de hoogte van het bolwerk in verband met de
windvang. Ten tijde van het beleg was er nog weinig bebouwing buiten de hiernaast gelegen Kennemerpoort. Vanuit
het open landschap lagen de wallen erbij als onneembare hoogten.
4 Landgoed Nijenburg en de Kattenberg
Het landgoed en het Huis Nijenburg stammen in hun huidige vorm uit het begin van de 18de eeuw.
Hiervoor stond op deze plek een hofstede. De ligging van het huis is kenmerkend voor de buitenplaatsen in
Kennemerland: op de oostelijke rand van de strandwal, met uitzicht op het weidse poldergebied. Van de
zogenaamde Kattenberg tegenover het huis in het Heilooër Bos werd in het verleden aangenomen dat het om een
grafheuvel uit de bronstijd ging. Omdat er nooit archeologisch onderzoek heeft plaats gevonden is hiervoor geen enkel
bewijs. Het is aannemelijk dat de heuvel is ontstaan door het zand, dat bij het graven van de vijverpartij vrijkwam, op
een hoop te werpen.
pagina 2 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
5 Palencirkel bij het Maalwater
In 2005 werden, voorafgaand aan het bouwrijp maken van het gebied, de resten gevonden van een
palencirkel. Deze cirkel markeerde een rituele plek die dateert uit de ijzertijd. De betekenis van de
palencirkel is niet bekend. Gedacht wordt aan een houten vorm van 'Stonehenge'. Vandaar dat deze plek
Woodhenge wordt genoemd. De plek ligt aan de westzijde van de strandwal en is gedateerd 800 voor Chr. De plek kon
niet worden geconserveerd. Nu staan op de oorspronkelijke plek appartementsgebouwen. De gereconstrueerde
palencirkel geeft een idee van de rituele plek die er ooit is geweest.
6 De Willibrordput bij het Witte Kerkje
De naam Heiloo (Heilegenlo, Heiligelo) wijst op de aanwezigheid van een heilig woud, wat reden geweest
kan zijn om hier al vroeg een kerk te stichten. Hier is een overlevering waarin de kerk in verband werd
gebracht met de komst van de Angelsaksische missionaris Willibrord, die een bron liet ontspringen toen er
gebrek aan drinkwater was. Er is echter geen enkele reden om aan te nemen dat dit wonder zich afspeelde in Heiloo
en ook niet dat het verband hield met een kerkstichting daar. Pas in de 14e eeuw werd dit wonder verbonden aan
Heiloo. Het is zelfs niet uitgesloten dat toen de Runxputte in Oesdom bedoeld werd. Het Willibrordspatrocinium in
Heiloo werd in ieder geval pas vrij laat vermeld, namelijk in 1455.
Bij archeologisch onderzoek is gebleken dat zich onder de tufstenen muren (11e/12 e eeuw) van de kerk van Heiloo
paalkuilen bevonden van voorafgaande houten kerken. De tegenwoordige Willibrordsput naast het kerkhof van Heiloo
heeft de vorm van een onregelmatige zevenhoek en komt in deze vorm al voor op afbeeldingen uit de 16e eeuw. De
insteek van de put doorsneed een oudere kuil met resten van gestapelde kleizoden, die moet dateren uit de 8e/9 e
eeuw. Een datering van de stenen put in de 13e of 14 e eeuw is goed mogelijk. De rode zandstenen platen waaruit de
put is opgebouwd, kunnen afkomstig zijn van een eerdere stenen put ter plaatse, dan wel van sarcofagen of grafplaten,
die zoals gebruikelijk van rode zandsteen waren vervaardigd.
Naar aanleiding van het wonder kwamen er bedevaartgangers naar de put. De bedevaart stopte rond het begin van de
19de eeuw. Daarna raakte de put in verval. De huidige opbouw van de put dateert van 1947. De middeleeuwse
binnenwand is nog aanwezig.
7 Huis Ter Coulster
Van Huis ter Coulster rest niet veel meer dan een toegangshek en een park dat rond 1800 is aangelegd.
Archeologisch onderzoek bracht aan het licht dat er sinds 1200 bebouwing aanwezig is. Het Huis ter
Coulster bestond sinds het eind van de 14de eeuw. Dit huis, dat uitgroeide tot een kasteelachtige
verschijning, raakte in de 18de eeuw in verval en werd in 1788 gesloopt. De fundering bleef bestaan. Daarop is de
huidige boerderij gebouwd. De theekoepel op het terrein is van 1891.
8 Zuiderloo
In het plangebied Zuiderloo tussen de Zevenhuizerlaan en de Vennewatersweg zijn vanaf 2011 belangrijke
archeologische vondsten gedaan. Hier werden de resten van een grafheuvel ontdekt. De grafheuvel bevatte
verschillende lagen De oudste (midden-bronstijd) bevatte een dubbele palencirkel. Eeuwen later is de heuvel
opgehoogd en is een enkele palencirkel geplaatst. Verder kwamen de resten van drie middeleeuwse boerderijen
tevoorschijn. In totaal werden de resten van 18 gebouwen gevonden. Een heel bijzondere vondst is de middeleeuwse
put van rond 600. Daarin werd een houten kop gevonden. Deze put krijgt in het Huis van Hilde een prominente plaats.
9 De Runxput bij Onze Lieve Vrouwe ter Nood
De bron in het huidige bedevaartsoord van onze Lieve Vrouwe ter Nood, in Oesdom op de grens met
Limmen, komt alsputeus Rorikespit voor het eerst voor in de 11e eeuw. De herkomst van de naam is
onduidelijk. Het is de vraag of Vikinghoofdman Rorik (9e eeuw) zijn naam verbond aan een oudere rituele
heidense plek in Oesdom, die later gekerstend zou kunnen zijn.
De gang van zaken rond het kerstenen van deze put is onduidelijk. Er was vóór 1409 een kapel aanwezig, die in 1573
werd verwoest. De laatste brokstukken van de kapel waren in 1637 verwijderd, maar toen het water van de bron in
1713 weer ging stromen en er wonderbaarlijke genezingen plaatsvonden, nam de devotie toe. In de 18e eeuw was
Heiloo dankzij de waterbronnen een soort Nederlands Lourdes, waarnaar zelfs uit Brabant en Limburg
bedevaartgangers toekwamen. ‘s Nachts waren er kaarsenprocessies van soms wel 300 mensen en zelfs de
protestanten putten het geneeskrachtige water.
De lokale overheid, die in een bijzondere relatie met het heiligdom bleek te staan, had in eerste instantie de bron door
een bekisting laten beschermen en een uitgebreid onderzoek ingesteld naar het ontstaan, waarna de omgangen
de eeuw begon de overheid de openbare verering tegen te
ongestoord doorgang mochten vinden. Halverwege de 18
werken. De heilige plaats werd in 1768 afgegraven en beplant en in het begin van de 19 e eeuw werden de laatste
relicten van de Mariaverering verwijderd, waardoor de omgangen in de open lucht tot een einde kwamen.
Aan het eind van de 19de eeuw herleefde de Mariadevotie. In het begin van de 20e eeuw werd het bedevaartterrein
pagina 3 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
Aan het eind van de 19de eeuw herleefde de Mariadevotie. In het begin van de 20e eeuw werd het bedevaartterrein
aangekocht om de traditie nieuw leven in te blazen en de verering te doen herleven. De resterende funderingen van de
kapel werden opgegraven, waarbij in 1905 de put werd aangetroffen. De bouw van een nieuwe kapel volgde en tussen
1915 en 1920 werd rond de kerk een park aangelegd. In 1930 bouwde men tenslotte de genadekapel rond de
Runxputte, waarbij de put een centrale plaats heeft in de door een zuilengang omgeven voorhof van de kapel. Het
complex is een provinciaal bouwkundig monument.
10 De Zanddijk
De route steekt het lager gelegen gebied tussen de strandwallen over via de Zanddijk, die nu nog nauwelijks als een
dijk is te herkennen. Het is de oudste dijk uit het gebied rond Alkmaar. Het dijkje werd in opdracht van de Abdij van
Egmond opgeworpen rond 1105. De monniken hadden last van het water van het IJ dat vanuit het zuiden opdrong.
Voor de mensen in Castricum gaf dit dijkje juist problemen. Het water kon niet weg. Dat was reden voor een conflict
tussen hen en de monniken. Later kwam het water uit het noorden en hadden de monniken juist last van het dijkje
doordat het niet weg kon en de landerijen van de abdij overspoelde.
11 Abdij van Egmond
De Sint Adalbertabdij is de oudste abdij van Holland, als eenvoudig klooster gesticht aan het begin van de
10de eeuw door graaf Dirk van Holland. Oorspronkelijk was het een nonnenklooster, maar in 985 zijn de
nonnen vervangen door monniken. De abdij ontwikkelde zich in de Middeleeuwen tot een belangrijk
religieus en cultureel centrum in Holland, met een omvangrijke bibliotheek. Het adellijk geslacht Egmond is
voortgekomen uit de advocatie (voogden) van de abdij.
De abdij van Egmond was een belangrijk bede-vaarts-oord, waarvan de hoogtepunten werden gevormd door de
jaarlijkse feesten van Sint Adal-bert, Sint Agatha en Sint Jeroen, wan-neer de relieken van de betreffende heilige
plechtig werden ten-toonge-steld. Er was markt en kermis op het feest van Sint Adalbert. De processie van de heilige
die de jaar-markt met zijn bovenna-tuurlijke krachten beschermde, voerde van de abdijkerk direct langs De Krijt en
door het versierde dorp naar de Sint Adalbert-ka-pel, waar men tenslotte zingend de kapel binnentrad.
Al voor het jaar 1573 was de abdij in verval, in dat jaar vond de verwoesting plaats op last van Sonoy vanwege de
gevechtshandelingen tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
Lange tijd bleef de zuidelijke toren van de imposante westfaçade nog overeind tot deze in 1789 instortte. De laatste
resten van de abdij werden in 1800 voor sloop verkocht. Het 12de-eeuwse tympaan, dat zich boven de poort in de
westfaçade bevond, bleef bewaard en bevindt zich sinds 1842 in de collectie van het Rijksmuseum. Het is het oudst
bewaarde beeldhouwwerk uit de Noordelijke Nederlanden.
Het terrein van de middeleeuwse Adalbertabdij omvat de tuinen en landerijen (waaronder een tweetal weilanden) die
direct rond de huidige abdijgebouwen en de bijbehorende kerken liggen. Dit gebied is aangewezen als provinciaal
archeologisch monument.
Van het gehele abdijterrein bezit alleen het terrein rondom het protestantse kerkje (uit 1836) nog de oorspronkelijke
hoogte, de aangrenzende percelen zijn sterk afgegraven en liggen ruim 2 meter lager.
Op de perceelgrens aan de noordzijde is een oude muur te zien, waarvan wordt verondersteld dat dit een 12e eeuwse
ringmuur van de abdij is. Ook aan de zuidzijde van het terrein is een dergelijke muur aanwezig. Ten westen van de
huidige abdij ligt nog een aarden wal.
De huidige abdij dateert van 1935. Het is een ontwerp van A. J Kropholler in een historiserend stijl. Bij de Abdijwinkel
is een kleine expositie over de geschiedenis van de abdij. Hier is informatie verkrijgbaar over het Monnikenpad, een
wandelpad in de omgeving van de abdij. Aan dorstige passanten wordt Abdijbier verkocht.
12 Adelbertusweg
De Adelbertusweg, die loopt vanaf de abdij tot aan de Adelbertusakker, is sinds 922 een processieweg. Archeologisch
onderzoek heeft hier vele vondsten opgeleverd, waaronder een pauselijk zegel. Deze vondst is vanaf 2015 te zien in
het Huis van Hilde.
13 De Adelbertusakker
De Adelbertusakker ligt circa 700 meter ten westen van Egmond-Binnen en is ingericht als een
historisch-religieus monument, met een modern kapelletje. De Adelbertusput is in vernieuwde vorm
aanwezig en op het terrein zijn de opgemetselde contouren van het middeleeuwse kerkgebouw aangeduid
met behulp van mergelblokken. De Adelbertusakker is de plek waar in de vroege middeleeuwen een kapel was
gebouwd boven de Adelbertusput. Deze put zou zijn ontstaan ter plaatse van het graf van de plaatselijke heilige
Adalbert, gelegen bij de oorspronkelijke nederzetting
Egmond. Aan het water uit de put werd een geneeskrachtige werking
toegeschreven waarvan slechtzienden en bezetenen baat konden hebben.
pagina 4 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
Het leven (Vita) van de heilige Adal-bert werd door Ruopert van Mettlach in het laatste kwart van de 10e eeuw (tussen
977 en 988) beschreven. In deVita staat onder meer het volgen-de: Nadat Adalbert (vol-gens de traditie in 740) was
overleden, werd hij begraven op dezelfde wijze als waarop men de eigen doden placht te begra-ven. Men bouwde
boven zijn graf een houten kerk voor de
memo­ria van de heilige. Door hevige invallen van de Noor-mannen is deze kerk
echter vaak verwoest en werd alles erom-heen wreed geplun-derd. Deze plaats werd niet alleen door chris-tenen maar
ook door heidenen zeer druk bezocht, zozeer zelfs dat die met veelvuldige offer-gaven hun vurige verering gestalte
gaven.
Graaf Dirk I van Holland liet in 922 de kerk van Egmond afbre-ken en het ge-beente van Sint Adalbert opgraven en
over-brengen naar het kleine kloos-ter in Hallem (het huidige Egmond-Binnen). Daar liet hij een kleine kapel bouwen
voor Adalberts gebeente.
Op basis van recent 14C-onderzoek bleek echter dat de resten van Adalbert dateren uit de tweede helft van de 7e eeuw
en dat zijn overlijden dus niet rond 740 plaatsvond zoals de traditie wil. De archeologe Den Hartog veronderstelt dat de
relieken van de heilige Adalbert mogelijk afkomstig zijn van een op de Adelbertusakker vereerde heiden, die
naderhand werd getransformeerd tot een christelijke kluizenaar. Daarbij suggereerde zij dat de bron al kan hebben
bestaan vóór de komst van het christendom in Egmond en dat deze dan een heidense achtergrond bezat.
Op de Adelbertusakker zijn in 1920 opgravingen uitgevoerd door J.H. Holwerda van het Rijksmuseum van Oudheden
e eeuw gevonden. Midden in de
te Leiden. Hierbij werd de plattegrond van een driebeukige tufstenen kerk uit de 12
halfronde absis van het hoofdkoor bevond zich de Adelbertusput. De teruggevonden omtrekken zouden afkomstig zijn
van de in 1113 gewijde tufstenen kerk, opvolger van de oudere houten kerk. De afmetingen van het bijbehorende
kerkhofterrein bedroegen circa 40 bij 72 meter. De kapel werd vermoedelijk in 1573 verwoest; de ruïnes in de duinen
waren nog in 1692 te zien.
Om toekomstige verstoring zoveel mogelijk te vermijden, is het terrein aangewezen als provinciaal archeologisch
monument.
Na de reformatie werden de relieken bewaard in Haarlem. Aan het einde van de 19e eeuw keerden ze terug naar de
St. Adelbertuskerk in het vlakbij Egmond gelegen Rinnegom. Het in 1935 heropgerichte Benedictijner klooster in
Egmond-Binnen is thans het centrum van de Adelbertverering. Sinds 1984 worden daar ook de relieken van de heilige
bewaard. Rondom de oude Adelbertusput werd vanaf 1923 de St. Adelbertusakker ingericht. Jaarlijks komen hier op
de zondag na het feest van Sint Adelbert (25 juni) parochianen, monniken van de abdij en pelgrims samen om de
eucharistie te vieren.
14 De ruïne van het Kasteel van Egmond
Het kasteel is in 13de eeuw gesticht door de heer van Egmond, advocaat van de Abdij. Het kasteel groeide
uit tot één van de grootste van Holland. De bekendste eigenaar was graaf Lamoraal van Egmond, die in
1568 op de markt in Brussel werd onthoofd.
Het kasteel werd in 1573 door de Geuzen verwoest om te voorkomen dat het in handen van de Spanjaarden zou
vallen. Deze waren in aantocht om Alkmaar te belegeren. De ruïne bleef tot 1798 bestaan. Toen werden de resterende
delen verkocht en afgebroken. Een klein stukje van de rentmeestertoren bleef overeind.
Het onregelmatig ronde kasteel van Egmond, voorzien van een weergang op kolommen en door een gracht omgeven,
zou zijn gebouwd na verwoesting door Lodewijk van Loon van een ouder kasteel van Wouter van Egmond tijdens de
Loonse Oorlog in 1204. Hoewel niet in verband gemetseld, zou de donjon aan de zuidzijde in dezelfde tijd als de
ringmuur zijn aangelegd. De bouw van een stenen burcht met donjon kan bedoeld zijn om de claims op de advocatie te
versterken.
De tweede grote bouwfase van het kasteel betreft de rechthoekige burcht met een grote hoofdtoren, waarschijnlijk
vanaf circa 1285/1290. Gelijktijdig met het grootste deel van de rechthoekige hoofdburcht, dus nog in de 13e eeuw,
verrees een rechthoekige voorburcht met een zuidwestelijke hoektoren en een vierkante toren, de latere
rentmeestertoren, die de oorspronkelijke poorttoren van deze voorburcht zijn geweest.
Het terrein waar het slot van Egmond had gestaan, was in 1933 door de provincie Noord-Holland voor de N.V. PWN
aangekocht, met de bedoeling om de grachten uit te graven in het kader van de werkverschaffing (1934-1936)
De werkzaamheden werden secuur uitgevoerd en door archeoloog Braat (Rijksmuseum voor Oudheden) werden
enkele binnen de funderingen gelegen vlakken ingemeten en gedocumenteerd. Daarbij werden vooral
bewoningssporen uit het begin van de jaartelling aangetroffen. Door kastelenarcheoloog Renaud werden de
funderingen bestudeerd en geïnterpreteerd. De werkwijze ademt een voor die tijd grote zorgvuldigheid, wat mede
ingegeven zal zijn door de directe belangstelling van de PWN-directie, die na afloop de funderingen heeft laten
consolideren.
pagina 5 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
De consolidatie is uitgevoerd door het optrekken van de teruggevonden funderingen tot ongeveer 30 à 40 cm boven
het oude maaiveld. Het middeleeuwse muurwerk, met soms nog hard eikenhout daaronder, is daarbij intact gelaten.
Hierop werd een kern van beton gemaakt, bekleed met de oude teruggevonden bakstenen, aangevuld met nieuw
gebakken handvormstenen.
Prachtige vondsten, die bij het uitbaggeren van de slotgracht naar boven zijn gehaald, bevinden zich nu in het
Provinciaal Archeologisch Depot.
Direct ten westen van de slotgracht staat nog steeds de slotkapel van het kasteel van Egmond. Door Willem I van
Egmond werd de kapel in 1229 gesticht ter ere van Sint Catharina. Rond 1400 zou de kapel zijn vergroot, terwijl hij
omstreeks 1430 door Jan II vernieuwd werd om een kapittel te stichten. De kapel werd in 1633 door de Staten van
Holland hersteld, latere restauraties dateren van 1913 en 1964. Een bijzonderheid is een wapensteen van Jan van
Egmond, de “stichter” van de kapel uit 1430, waarbij het wapen van Egmond wordt vastgehouden door twee
klimmende leeuwen ter weerszijden en een tekstband op de rand.
15 Drakentandhindernis
Aan de linkerkant van de weg is nog een restant te zien van de landverdediging van de ‘Stützpunktgruppe’ Castricum
in de vorm van een drakentandhindernis (‘Hockerhindernis’). Deze was onderdeel van de Atlantikwall. Dit was een
5000 km. lange verdedigingslinie die door de Duitse bezetter tussen 1942 en 1945 was aangelegd van de Noordkaap
tot aan de Frans-Spaanse grens om een geallieerde invasie te verhinderen.
16 Antitankmuur
Aan de rechterkant van de weg loop een betonnen muur. Deze antitankmuur is tijdens de Tweede Wereldoorlog langs
de duinrand aangelegd als rugdekking aan de landzijde voor de kustbatterij Bergen aan Zee. Deze kustbatterij was
onderdeel van de ‘Stützpunktgruppe’ Schoorl.
17 Het Huis Ramp te Bergen
Dit huis was in het begin van de 17 e eeuw in handen van de familie Ramp. Maar uit archeologisch
onderzoek is gebleken dat het huis een veel oudere voorgeschiedenis had. Al omstreeks 1480 werd er een
toren van drie woonlagen boven een kelder gebouwd op een omgracht terrein. Vervolgens (circa 1490) werd
hier een zaal tegenaan gebouwd. Rond het jaar 1500 werd een muur rond het hele complex aangelegd, mogelijk in
dezelfde tijd verrezen ook enkele woonvleugels.
In 1739 wordt het Slot verkocht aan Graaf Willem Adriaan van Nassau (Heer van Bergen). Het raakt echter in verval en
het wordt in 1775 afgebroken.
18 Wiertdijkje
In de 13 de eeuw opgeworpen dijkje als eerste fase van de indijking van het ‘slikland’ aan de rand van de geestgrond
na de afsluiting van de Berger- en Egmondermeer door de dijk van Bergen naar Alkmaar (Kogendijk-Rekerdijk). Het
Wiertdijkje is een provinciaal monument.
19 Het Oude Hof
Tussen 1643 en 1660 liet de toenmalige heer van Bergen, Antonius Studler van Surck een nieuw huis
bouwen met grachten, een tuin en twee kattenbergen. Alleen de zijvleugel van het oorspronkelijke plan
werd voltooid. Net als op de strandwal van Heiloo werd dit huis gebouwd aan de rand van de polder op
zandgrond van de strandwal (hier haakwal genoemd door de vorm van een haak aan de noordzijde van het oude
Zeegat van Bergen).
In het bos, aan de Kranenburgerlaan, zijn de fundamenten te zien van een V1 lanceerinstallatie uit de Tweede
Wereldoorlog. Deze installatie is waarschijnlijk rond oktober 1944 in gebruik genomen om de V1’s, onbemande
vliegende bommen met straalmotor, naar het pas bevrijde Antwerpen te sturen. Antwerpen was voor het offensief van
de geallieerden als aanvoerhaven van groot belang. Na de gewonnen slag om de Scheldemonding op Walcheren,
Zuid-Beveland en Zeeuws Vlaanderen, liepen op 26 november 1944 de eerste geallieerde schepen Antwerpen binnen.
Het bovengrondse metalen deel van de installatie is na de oorlog verwijderd.
20 De Ruïnekerk
In 1094 wordt op deze plek voor het eerst een kapel vermeld. Hier vond in 1422 het mirakel van Bergen
plaats, het Bloedwonder. Als gevolg van dit wonder bouwde men een stenen kerk en ontstond er een
bedevaart naar Bergen.
In 1422 heeft zich in Bergen een wonder voorgedaan. Een kistje met gewijde hosties uit de kerk van Petten was door
toedoen van de St. Elisabethsvloed van 1421 aangespoeld bij Zanegeest, een buurtschap bij Bergen. In het volgend
pagina 6 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
jaar, omstreeks Pinksteren, was het zeewater, waarmee de hosties doorweekt waren geweest, veranderd in een stof
met een kleur als van geronnen bloed. De faam van het mirakel zorgde ervoor dat Bergen spoedig een bekend
bedevaartoord werd. Na de reformatie bleef de bedevaart tot in de 18e eeuw in stand via een stille devotie. In de 20e
eeuw herleefde de verering op een voornamelijk lokaal niveau. (bron: Meertens Instituut/Frits David Zeiler).
De zondag voor Pinksteren werd een officiële omgang gehouden die via de huidige Russenweg, Kerkedijk en de
Kapellaan voerde naar de plek waar de hosties waren gevonden en waar korte tijd na het wonder een kleine kapel was
gebouwd.
De naam Ruïnekerk ontstond na 1573 toen de kerk door de Geuzen werd verwoest. In 1799 werd rond de kerk hevig
gevochten door Frans-Bataafse en Engels-Russische troepen. De kogelgaten in het metselwerk zijn de stille getuigen
van deze strijd.
Recent archeologisch onderzoek in de directe omgeving van de kerk liet een fraaie opbouw van grondlagen uit
verschillende tijden zien. De oudste vondsten dateren uit de 13de eeuw. Onder andere werden tufstenen resten van
een eerdere kerk aangetroffen
21 Russisch monument
Het Russisch monument werd in 1901 opgericht op de plek van een massagraf van 500 Russische soldaten
die waren gesneuveld bij de eerste Slag bij Bergen op 19 september 1799. De Frans-Bataafse troepen
boekten bij Bergen een overwinning. De Russische soldaten maakten deel uit van het Brits-Russische
invasieleger dat op 27 augustus 1799 landde op de kust bij Groote Keeten. Na de nederlaag van het geallieerde
invasieleger volgde op 2 oktober nog een tweede slag bij Bergen die door het invasieleger werd gewonnen en op 6
oktober de Slag bij Castricum die onbeslist bleef. Op 10 oktober werd de conventie van Alkmaar getekend waarmee
de aftocht van de geallieerden een aanvang nam.
Het monument is in de vorm van een Russisch Kruis. Het monument, op de hoek van de Russenweg en de Notweg, is
in de vorm van een
Russisch kruis. In vergulde letters staat hierop te lezen: "Ter eeuwige gedachtenis aan de Russische
krijgers gevallen bij Bergen op de 8e en 21e september van het jaar 1799" (Russische jaartelling; volgens de
Westerse jaartelling is dit respectievelijk 19 september en 2 oktober).
22 De Janswerff
In 1995 werd op het terrein van de voormalige Brederodeschool een proefonderzoek gedaan naar de precieze ligging,
de aard en de kwaliteit van het Laatmiddeleeuwse huis ‘Janswerff’ van Bergen. De gemeente Bergen heeft het
onderzoek laten uitvoeren in verband met de herinrichting van het terrein. Het oorspronkelijke huis is omgeven door
een gracht met een gemiddelde breedte van 11 meter. Op het binnenterrein heeft een eenvoudig rechthoekig huis
gestaan. De gemeente Bergen heeft het binnenterrein laten markeren door een verhoging aan te brengen.
Voorafgaand aan dit onderzoek zijn op dit terrein Jacobakannen gevonden die nu in de collectie van het Sterkenhuis
zijn opgenomen.
23 De verdwenen Heilig Bloed Kapel
De hosties, die in 1421 in Zanegeest in een kistje aanspoelden tijdens de St. Elizabethsvloed, waren afkomstig uit de
kerk van Petten. Nadat het zeewater waarmee de hosties waren doordrenkt in de parochiekerk van Bergen in een
bloedachtige stof waren getransformeerd, werd dit als een wonder gekenmerkt. Daarom werd op de plek waar het kistje
was gevonden een kapel gebouwd en vond jaarlijks op de zondag voor Pinksteren een omgang plaats. Deze kapel van
het Heilig Bloed is in de 18de eeuw nagenoeg verdwenen. Een ooggetuige maakt in 1774 nog melding van muurresten
en resten van de fundering. Maar de plek was nog wel het doel van de omgang. In het begin van de 19de eeuw is de
verering uitgedoofd. Waarschijnlijk was er van de kapel ook niets meer over. Museum Het Sterkenhuis heeft enkele
bakstenen en leien van de Heilig Bloedkapel in de collectie.
Het zeewater was in 1421 vanuit de Zijpe, een zeearm tussen Petten en Camperduin, via de Rekere tot hier
doorgedrongen. Sinds 1825 volgt het Noord-Hollands Kanaal de loop van dit riviertje. Zanegeest was in de tijd van het
wonder één van de vier schependelen (districten) van Bergen. Het ligt op een duidelijke verhoging in het landschap, de
grond is zanderig en de erven worden door wallen gescheiden. Een geest is een zanderige verhoging in een voor het
overige nat landschap.
(bron: o.a. Meertens Instituut/Frits David Zeiler)
24 De Baakmeerdijk en de Oosterdijk
De route volgt hier twee van de oudste dijkjes uit het gebied, de Oosterdijk en de Baakmeerdijk. Na de Nicolaasvloed
van 1196, die grote schade aan de landerijen had aangericht werd langs de westelijke oever van de Rekere van
Alkmaar naar Bergen een dijk aangelegd. De Rekere was een afwateringsriviertje van de Schermeer dat liep via
Alkmaar naar de Zijpe, een zeearm tussen Petten en Camperduin. Vanuit deze zeearm kon het zeewater via het
riviertje ver landinwaarts doordringen.
pagina 7 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
25 Urnenveldje aan de Oosterdijk
In 1962 werd tijdens het egaliseren van een stuk grond een interessante vondst gedaan. Er werden 10 tot 20
aardenwerk potten gevonden op een oppervlak van slechts enkele vierkante meters. De potten werden door de
betrokken grondwerkers schoongespoeld in de sloot. Sommige gingen stuk, andere werden door hen meegenomen.
Slechts één pot bleef over. Deze werd na onderzoek door de toenmalige Rijksdienst voor Oudheidkundig
Bodemonderzoek gedateerd rond de eerste eeuw na Christus. Deze pot is opgenomen in de collectie van Museum Het
Sterkenhuis. Omdat de potten waren gevonden op een klein oppervlak en er in de omgeving geen enkel
bewoningspoor was te vinden ging men er van uit dat het hier om een grafveld ging. Het mogelijke bewijs daarvoor
was helaas al in de sloot verdwenen.
26 Vliegveld Bergen
Het voormalige militaire vliegveld Bergen is aangelegd in de jaren 1937-'39. 10 mei 1940 werd het vliegveld door de
Duitsers gebombardeerd. Daarna werd het door de Duitse luchtmacht ingericht. Er werden vele bunkers en hangars
gebouwd. Gedurende de oorlog werd het vliegveld door geallieerde bommenwerpers bestookt. Aanvankelijk werd het
vliegveld door de Luftwaffe gebruikt als uitvalsbasis voor jagers die de geallieerde konvooien van bommenwerpers
aanvielen. Na de geallieerde invasie in Normandië werd het vliegveld afgestoten en voor de vijand onbruikbaar
gemaakt door het graven van een raster van greppels en door houten palen die onderling met staaldraden waren
verbonden.
Na de oorlog bleef het vliegveld in handen van Defensie voor de opslag van munitie. Voor de verbeterde afwatering
van het terrein is onlangs explosievenonderzoek en archeologisch onderzoek gedaan in verband met de vele
munitieresten die nog in de grond zitten. Er werden drie brandbommen gevonden en funderingsresten van nog niet
bekende gebouwen.
27 Verklarende woordenlijst
Angelsaksische missionaris Uit Engeland afkomstige Rooms-Katholieke prediker.
Bronstijd
2000 tot 800 voor Chr.
Haakwal
Haakvormige zandrug.
Hostie
Rond schijfje ongedesemd tarwebrood dat het lichaam van Christus symboliseert.
Grafheuvel
Prehistorische heuvel waarin doden werden begraven.
IJzertijd
800 tot 12 voor Chr.
Stonehenge
Een cirkel van reusachtige stenen in Engeland (2300 voor Chr.)
Strandwal
Parallel aan de vloedlijn afgezette zandrug.
1
2
3
4
5
6
Ga oostelijke op Stationsweg richting Stuartstraat
Sla rechtsaf naar de Helderseweg
Ga zuidelijke op Helderseweg richting Snaarmanslaan
Sla linksaf naar de Tesselsebrug
Ga oostelijke op Tesselsebrug richting Mallegatsplein
Sla rechtsaf naar de Mallegatsplein
pagina 8 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
Routebeschrijving
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Ga oostelijke op Stationsweg richting Stuartstraat
Sla rechtsaf naar de Helderseweg
Ga zuidelijke op Helderseweg richting Snaarmanslaan
0,4 km (1 min.)
15 m (1 min.)
0,2 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Tesselsebrug
24 m (1 min.)
Ga oostelijke op Tesselsebrug richting Mallegatsplein
70 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Mallegatsplein
66 m (1 min.)
Ga zuidoostelijke op Mallegatsplein
2 m (1 min.)
Sla rechtsaf richting Kanaalkade
0,1 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Kanaalkade
32 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Sint sebastiaanstraat
27 m (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Sint sebastiaanstraat richting
Koningsweg
19 m (1 min.)
Ga rechtdoor op Koningsweg
Ga zuidwestelijke op Paardenmarkt
Weg vervolgen naar Sint Sebastiaanstraat
8 m (1 min.)
33 m (1 min.)
7 m (1 min.)
15
Ga zuidwestelijke op Sint Sebastiaanstraat richting
Museumstraat
43 m (1 min.)
16
Ga zuidwestelijke op Sint Sebastiaanstraat richting Gedempte
Nieuwesloot
19 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Gedempte Nieuwesloot
14 m (1 min.)
17
pagina 9 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
18
19
20
21
22
23
Ga zuidoostelijke op Gedempte Nieuwesloot richting Sint
Laurensstraat
11 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Sint Laurensstraat
48 m (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Sint Laurensstraat richting
Kerkplein/Oeverlandroute/weg 7
28 m (1 min.)
Weg vervolgen naar Koorstraat/Oeverlandroute/weg 7
0,2 km (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Ritsevoort richting Oudegracht
0,2 km (1 min.)
Weg vervolgen naar Heilooërbrug/Oeverlandroute/weg 7
9 m (1 min.)
24
Ga zuidelijke op Heilooërbrug/Oeverlandroute/weg 7 richting
Nieuwlandersingel
35 m (1 min.)
25
Sla rechtsaf naar de Kennemerstraatweg/Oeverlandroute/weg
7
71 m (1 min.)
26
Sla linksaf om op de
Kennemerstraatweg/Oeverlandroute/weg 7 te blijven
27
28
29
30
31
32
33
34
35
0,1 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Metiusgracht/Oeverlandroute/weg 7
59 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Oeverlandroute/Wilhelminalaan/weg 7
17 m (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Oeverlandroute/Wilhelminalaan/weg 7
33 m (1 min.)
Flauwe bocht naar rechts om op de
Oeverlandroute/Wilhelminalaan/weg 7 te blijven
Sla linksaf naar de Oeverlandroute/Prinses Julianalaan/weg 7
Sla rechtsaf naar de Oeverlandroute/Wilhelminalaan/weg 7
0,4 km (1 min.)
13 m (1 min.)
0,1 km (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Oeverlandroute/Wilhelminalaan/weg 7
19 m (1 min.)
Sla rechtsaf richting Prins Bernhardlaan
58 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Prins Bernhardlaan
43 m (1 min.)
pagina 10 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
Flauwe bocht naar rechts naar de Oeverlandroute/weg 7
Sla linksaf naar de Kuillaan
1,5 km (4 min.)
23 m (1 min.)
Ga zuidoostelijke op Kuillaan richting Heerenweg
0,1 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Kennemerstraatweg
0,3 km (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Kennemerstraatweg richting Kraaienlaan
0,6 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Kerkelaan
0,5 km (1 min.)
Ga noordwestelijke op Kerkelaan richting Spoorlaan
0,1 km (1 min.)
Weg vervolgen naar Belieslaan
0,9 km (3 min.)
Weg vervolgen naar De Omloop
0,3 km (1 min.)
Ga zuidwestelijke op De Omloop richting Bayershoffweg
Sla linksaf naar de Bayershoffweg
Sla rechtsaf naar de Westerweg
Ga zuidwestelijke op Westerweg richting Schuine
Hondsbosschelaan
35 m (1 min.)
0,8 km (3 min.)
42 m (1 min.)
0,1 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Schuine Hondsbosschelaan
89 m (1 min.)
Ga oostelijke op Schuine Hondsbosschelaan richting
Bergeonstraat
67 m (1 min.)
Sla linksaf om op de Schuine Hondsbosschelaan te blijven
0,3 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Holleweg/Oeverlandroute/weg 7
13 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Van der Veldenstraat
43 m (1 min.)
pagina 11 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
Sla rechtsaf om op de Van der Veldenstraat te blijven
32 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Heerenweg
0,2 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Raadhuisweg
0,1 km (1 min.)
Neem op de rotonde de 1ste afslag naar Kennemerstraatweg
Ga zuidelijke op Kennemerstraatweg richting Van Aostastraat
Ga zuidelijke op Kennemerstraatweg
32 m (1 min.)
0,3 km (1 min.)
22 m (1 min.)
Sla rechtsaf richting Heerenweg
0,3 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Heerenweg
0,8 km (3 min.)
Ga zuidwestelijke op Heerenweg/Oeverlandroute/weg 7
richting Sandecamplaan
0,3 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Hoogeweg/weg 7
1,4 km (5 min.)
Ga zuidelijke op Hoogeweg richting Kapellaan
59 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Kapellaan
0,4 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Runxputteweg/weg 7
0,3 km (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Runxputteweg/weg 7
0,4 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Dronenlaantje
0,1 km (1 min.)
Ga rechtdoor op Westerweg
0,3 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Zanddijk
86 m (1 min.)
Ga westelijke op Zanddijk richting Limmerweg
pagina 12 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
0,8 km (2 min.)
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
Sla rechtsaf naar de Limmerweg
Ga noordelijke op Limmerweg richting Vennewatersweg
1,5 km (4 min.)
39 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Vennewatersweg
0,3 km (1 min.)
Sla linksaf
0,1 km (1 min.)
Ga oostelijke richting Vennewatersweg
0,1 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Vennewatersweg
0,4 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Peperstraat
Ga noordwestelijke op Peperstraat richting Hollanderweg
Sla linksaf naar de Abdijlaan
38 m (1 min.)
0,2 km (1 min.)
21 m (1 min.)
Ga westelijke op Abdijlaan richting Herenweg
0,1 km (1 min.)
Weg vervolgen naar Sint Adelbertusweg
0,3 km (2 min.)
Ga westelijke op Sint Adelbertusweg
0,3 km (2 min.)
Ga westelijke op Sint Adelbertusweg richting Oude Schulpweg
0,2 km (3 min.)
Ga noordelijke op Sint Adelbertusweg richting Oude
Schulpweg
Sla linksaf naar de Oude Schulpweg
Sla rechtsaf
56 m (1 min.)
0,2 km (1 min.)
48 m (1 min.)
Vertrek in noordelijke richting
1,6 km (5 min.)
Flauwe bocht naar links naar de Van Oldenborghweg
1,0 km (3 min.)
pagina 13 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
Ga noordoostelijke op Van Oldenborghweg richting
Egmonderstraatweg
Sla rechtsaf naar de Egmonderstraatweg
72 m (1 min.)
0,3 km (1 min.)
Sla rechtsaf richting Tijdverdrijfslaan
46 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Tijdverdrijfslaan
44 m (1 min.)
Weg vervolgen naar Nieuwe Egmonderstraatweg
0,1 km (1 min.)
Flauwe bocht naar rechts om op de Nieuwe
Egmonderstraatweg te blijven
53 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Herenweg
68 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Julianaweg
0,2 km (1 min.)
Ga oostelijke op Julianaweg richting Schoolstraat
0,2 km (1 min.)
Ga noordelijke op Weg naar de Oude Veert richting Slotweg
65 m (1 min.)
Ga noordwestelijke op Weg naar de Oude Veert richting
Slotweg
21 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Slotweg
17 m (1 min.)
Ga westelijke op Slotweg richting Slempad
47 m (1 min.)
Ga westelijke op Slotweg richting Slempad
0,1 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Schoolstraat
3 m (1 min.)
Ga noordwestelijke op Schoolstraat richting Slotweg
65 m (1 min.)
Schoolstraat draait iets naar rechts en wordt Prinses
Marijkelaan
0,1 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Prinses Beatrixlaan
pagina 14 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
93 m (1 min.)
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
Sla rechtsaf naar de Herenweg
Ga noordelijke op Herenweg richting Prinses Irenelaan
Houd links aan en rij door op Herenweg/N511
Neem op de rotonde de 1ste afslag naar Eeuwigelaan
Sla rechtsaf naar de Buerweg
34 m (1 min.)
5,0 km (15 min.)
30 m (1 min.)
0,4 km (2 min.)
63 m (1 min.)
Ga oostelijke op Buerweg richting Slotrampweg
0,2 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Wiertdijkje
0,2 km (1 min.)
Ga oostelijke op Wiertdijkje richting Vincent van Goghweg
0,3 km (1 min.)
Sla rechtsaf om op de Wiertdijkje te blijven
0,4 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Voert
0,2 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Sluislaan
0,2 km (1 min.)
Ga oostelijke op Sluislaan richting Paddenpad
0,4 km (1 min.)
Ga noordoostelijke op Sluislaan
Sla linksaf richting Kranenburgerlaan
Ga rechtdoor op Kranenburgerlaan
Ga noordelijke op Kranenburgerlaan
41 m (1 min.)
0,1 km (1 min.)
31 m (1 min.)
0,2 km (1 min.)
Sla rechtsaf richting Maesdammerlaan
47 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Maesdammerlaan
8 m (1 min.)
pagina 15 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
Sla rechtsaf naar de Hoflaan
0,2 km (1 min.)
Ga oostelijke op Hoflaan richting Dorpsstraat
64 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Oude Prinsweg
57 m (1 min.)
Sla rechtsaf om op de Oude Prinsweg te blijven
22 m (1 min.)
Ga oostelijke op Oude Prinsweg richting
Breelaan/Oeverlandroute/weg 7
68 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Breelaan/Oeverlandroute/weg 7
54 m (1 min.)
Sla linksaf om op de Breelaan/Oeverlandroute/weg 7 te blijven
0,2 km (2 min.)
Sla rechtsaf naar de Russenweg
0,2 km (1 min.)
Ga oostelijke op Russenweg richting Jan Oldenburglaan
0,2 km (1 min.)
Ga noordelijke op Russenweg richting Notweg
30 m (1 min.)
Sla rechtsaf om op de Russenweg te blijven
30 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Koninginneweg
Ga zuidoostelijke op Koninginneweg richting Prins
Hendriklaan
0,2 km (1 min.)
24 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Prins Hendriklaan
0,3 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Van Teijlingenlaan
45 m (1 min.)
Ga noordwestelijke op Van Teijlingenlaan richting Van
Brederodepark
18 m (1 min.)
Sla linksaf naar de Van Brederodepark
0,1 km (1 min.)
Ga noordelijke op Van Brederodepark richting Van
Teijlingenlaan
0,1 km (1 min.)
pagina 16 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
Sla linksaf naar de Van Teijlingenlaan
76 m (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Van Teijlingenlaan richting Janswerf
72 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Beatrixlaan
46 m (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Kerkedijk
31 m (1 min.)
Ga noordoostelijke op Kerkedijk richting Molenweidtje
Sla linksaf naar de Kapellaan
Ga noordoostelijke op Kapellaan richting Schapenlaan
Sla rechtsaf naar de Schapenlaan
Ga zuidoostelijke op Schapenlaan richting Baakmeerdijk
Sla linksaf naar de Baakmeerdijk
0,9 km (3 min.)
36 m (1 min.)
0,2 km (1 min.)
19 m (1 min.)
0,4 km (1 min.)
69 m (1 min.)
Ga oostelijke op Baakmeerdijk richting Oosterdijk
0,9 km (2 min.)
Weg vervolgen naar Oosterdijk
0,6 km (2 min.)
Ga zuidelijke op Oosterdijk
0,7 km (2 min.)
Sla rechtsaf om op de Oosterdijk te blijven
20 m (1 min.)
Flauwe bocht naar rechts naar de Kogendijk
29 m (1 min.)
Ga westelijke op Kogendijk richting Zijl
0,9 km (3 min.)
Sla linksaf om op de Kogendijk te blijven
0,3 km (1 min.)
Ga westelijke op Kogendijk richting Willem Reijersweg
pagina 17 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
46 m (1 min.)
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
Sla linksaf naar de J.M. Graadt van Roggenweg
0,2 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Piet Boendermakerweg
0,3 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Oude Bergerweg
0,1 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Oeverlandroute/Oude Bergerweg/weg 7
9 m (1 min.)
Neem op de rotonde de 3e afslag naar Nesdijk
0,1 km (1 min.)
Ga zuidwestelijke op Nesdijk richting Wikkeweg
0,9 km (2 min.)
Flauwe bocht naar links om op de Nesdijk te blijven
0,3 km (1 min.)
Ga westelijke op Nesdijk richting Meerweg
0,1 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Meerweg
0,1 km (1 min.)
Weg vervolgen naar Groeneweg
0,2 km (1 min.)
Ga zuidelijke op Groeneweg
0,4 km (1 min.)
Sla linksaf om op de Groeneweg te blijven
0,4 km (1 min.)
Sla rechtsaf
67 m (1 min.)
Ga zuidelijke richting Kolonel Sneepweg
0,3 km (1 min.)
Flauwe bocht naar links naar de Kolonel Sneepweg
1,3 km (4 min.)
Sla linksaf naar de Hoeverweg/N512
Ga oostelijke op Hoeverweg/N512 richting Terborchlaan
Sla rechtsaf
pagina 18 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
36 m (1 min.)
1,1 km (3 min.)
10 m (1 min.)
Langs rituele plekken / fietsroute (32 km)
Uit in Noord-Holland - Daar ga je van UIT!
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
Sla linksaf
0,3 km (1 min.)
Ga zuidoostelijke richting Terborchlaan
0,2 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Terborchlaan
0,3 km (2 min.)
Neem op de rotonde de 3e afslag naar Van Ostadelaan
0,1 km (1 min.)
Ga noordoostelijke op Van Ostadelaan richting Bloemaertlaan
0,7 km (2 min.)
Weg vervolgen naar Nicolaas Beetskade
0,3 km (1 min.)
Sla rechtsaf naar de Bergerweg/Houtvaartbrug
0,1 km (1 min.)
Ga zuidoostelijke op Bergerweg richting Staringhstraat
0,3 km (1 min.)
Sla linksaf naar de Stationsweg
Ga noordoostelijke op Stationsweg richting Sint Josephstraat
pagina 19 / 19
www.uitinnoordholland.nl/routes/routedetailpagina/q/idroutes/66
78 m (1 min.)
Kaartgegevens ©2014 Google
0,2 km (1 min.)