Beheer van uitheemse probleemplanten “Oeverplanten” & “Ambrosia” Johan van Valkenburg VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Uitheemse planten en regelgeving/beleid Flora en Fauna wet Convenant waterplanten EU richtlijn veevoeder Nieuwe EU regelgeving exoten in aantocht VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Activiteiten NVWA algemeen • Betrokken bij beleid • Controle op naleving convenant waterplanten en EU veevoeder richtlijn • Advies & voorlichting in brede zin VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Activiteiten waterplanten • • • • • • • Controle naleving Convenant Veldgids Q-bank EUPHRESCO DeCLAIM project EU interreg INVEXO & RINSE Advisering terreinheerders Voorbeelden projecten met terreinbeheerders (waterteunisbloem & watercrassula) VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Convenant Waterplanten Bijlage 1 Bijlage 2 • • • • • • • • • • • • • • Crassula helmsii Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides Ludwigia grandiflora Ludwigia peploides Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum Azolla spp. Cabomba caroliniana Egeria densa Eichhornia crassipes Lagarosiphon major Pistia stratiotes Salvinia molesta VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Communicatie Waterplanten • Algemeen publiek • Training herkenning VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Communicatie Waterplanten • Beheerders veldgids • Infosheets VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Informatie Q-bank factsheets Herkenning / verwarring met andere soorten : Kleine waterteunisbloem heeft steunbladen die rond tot ovaal en opgezwollen zijn, terwijl die van Waterteunisbloem (L. grandiflora) driehoekig, dun en plat zijn. Bovendien heeft Kleine waterteunisbloem helmknoppen die 1—1.8 mm lang zijn, dat is voor Waterteunisbloem 2—3 mm. Herkenning / verwarring met andere soorten : Watercrassula kan worden verward met vetmuur (Sagina spp.) en sterrenkroos (Callitriche spp.). De stengel van watercrassula is meestal wit tot rood gekleurd en de bloem heeft 4 kroonbladen (vetmuur 5, soms 4; sterrenkroos met zeer kleine bloemen zonder kroonbladen). VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Q-bank interactieve identificatie sleutels VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 EUPHRESCO DeCLAIM project • 4 soorten (Grote waternavel, Parelvederkruid, Waterteunisbloloem & Waterwaaier) • Veldkaart • Risicokaart • Handleiding voor beheer • Achtergrondinformatie (Engelstalig) VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Onderkenning van het probleem: Waterteunisbloem • Taxonomische verwarring • Vrij in de handel (populair: mooie bloemen) tot 2011 • 2 soorten rukken op uit het zuiden (L. peploides & L. grandiflora) • Ecologische schade (verdringing & licht) • Economische schade (reiniging watergangen) • Mogelijk nog beheersbaar • Opruimactie Biesbosch 2007 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Bevestiging november 2007 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Management advies in overleg met SBB • Afgraven tot een diepte van 10 – 30 cm en afgegraven grond in depot • Ludwigia op het land markeren en bodem afgegraven tot een diepte van 30 cm • Drainage van sloten voorafgaand aan afgraven • Ter plaatse graven van depot op niet besmette grond. Besmette grond met fragmenten en planten begraven en afdekken met minimaal 1 meter grond • Herprofilering van sloten en oever na afgraven VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Uitroeiing november 2007 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Uitroeiing november 2007 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Uitroeiing november 2007 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Uitroeiing november 2007 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Uitroeiing november 2007 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Controle na opruimactie Biesbosch 2008-2009 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Verspreiding 2012 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Tiengemeten 2012 natuurontwikkeling VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 December 2012 survey VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Mechanische en handmatige aanpak 2013 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Mechanische en handmatige aanpak 2013 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Mechanische en handmatige aanpak 2013 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 “helpende handjes” VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Resultaten 2013 survey Hergroei en nieuwe vestigingen VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 December 2012 survey VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Kostenplaatje Excavator Amphibic excavator 2012 2013 € 3.400 € 1.700 € 9.400 € 300 Materials Employees Volunteers 160 hours 60 hours 252 hours 414 hours VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Onderkenning van het probleem: Watercrassula • Eerste vondst 1995 • Geen effect op waterhuishouding • Groeiend probleem bij natuurontwikkeling en duinvalleien • Meldingen in amfibieën poelen VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Noordenveld natuurontwikkeling SBB VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Crassula helmsii Huis ter Heide • Juni 2012 verzoek management advies van Erwin de Hoop VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Juni 2012 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Juni 2012 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Observaties juni 2012 • • • • • Verspreide planten op “droge grond” Wisselende dichtheden in droogvallende poelen Zware besmetting op de oever van het grote ven Waarschijnlijk aanwezig op grotere diepte Alle besmettingen zijn op enig moment van het jaar in contact met het water van het grote ven VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Advies op basis bezoek juni 2012 • • • • • Besmetting isoleren Grote grazers uitrasteren Grote ven droogpompen Verwijderen bovenste grondlaag 20 cm Besmette grond ter plaatse in depot begraven VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Juli 2012 pomp operationeel VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Juli 2012 effect drainage VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Status activiteiten eind juli 2012 • Na weken van pompen is het minimale niveau bereikt ten gevolge van druk grondwater • Centrale deel van het ven nog steeds 50 cm water • Aanvang afgraven 20 cm op droge delen en drooggevallen bodem ven VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Bezoek augustus 2012 • Bodem drooggevallen deel ven afgegraven • Waterpeil stijgt • Bodem van alle besmette plekken afgegraven • Nieuwe surveys opgestart VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Bezoek augustus 2012 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Status van het project augustus 2012 • 3400 kubieke meter grond afgegraven • Nog 1200 kubieke meters te gaan • Resterende planten op de bodem van het ven vormen een permanente bron van besmetting • Optie om kleurstof toe te passen VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Oktober 2012 • Vrijwilligers survey van alle nieuwe vennen • Administratief traject voor vergunning toepassing kleurstof opgestart • Nieuwe vondsten bij 2 vennen • INBO aan boord voor monitoring vegetatie ontwikkeling VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Bezoek oktober 2012 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Bezoek oktober 2012 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Advies & vervolg acties • Kale oevers van het ven bedekken met ‘plastic’ • Monitoring plots aanleggen • Nieuwe besmettingen melden en verwijderen/isoleren • Nalopen aanspoelsel watercrassula VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Oktober - November 2012 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Kostenplaatje Tussenstand (December 2012) • Drainage, afgraven, begraven • 1500 m plastic (4 m breed) • 750 m afzetting • Staf tijd Natuurmonumenten & vrijwilligers (877 uur) • Kleurstof (30 kg) • Staf tijd INBO • Staf tijd NVWA € 55.000 € 5.500 € 1.500 € 21.000 € 600 p.m. p.m. VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Januari 2013 • Waterpeil stijgt boven niveau afgedekte oever • Fragmenten spoelen aan • Vrijwilligers schonen wekelijks de oevers VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Toepassing kleurstof 2013 • 1e dosis Januari 16 kg • Ven c. 120 m doorsnee • Centrale deel 150 cm diep VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Toepassing kleurstof 2013 • onderhoudsdosis maart 14 kg • 2e dosis 30 kg augustus VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 State-of-the-art najaar 2013 Huis ter Heide: light availability 2013 August (2nd addition) Octobe 50 March (1st addition)July DEPTH (cm) 70 90 110 130 effective shading? 150 170 0 PAR (% incident) 10 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Vrijwilligerswerk 2e & 3e ven VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Kostenplaatje 2013 • • • • • Kleurstof € 1200 Vrijwilligers 482 dagen Staf tijd Natuurmonumenten 95 dagen Staf NVWA p.m. Staf INBO p.m. • Natuurmonumenten >4600 uur VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Vervolg 2013/2014 • Voortzetten toediening kleurstof • Eenmalig maaien van de vegetatie • Lichtmetingen en vegetatie opname VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Is mechanische controle mogelijk? Ludwigia peploides: • Ja met vastberadenheid en bij voorkeur in een vroeg stadium van besmetting (2e jaar) Crassula helmsii: • Alleen op droge grond met zeer zorgvuldig werken • Schaal afhankelijk • In dras situaties hoogst problematisch • Bereid je voor op het ergste (ook als je weinig ziet is er nog veel meer!!) • Praktijkadvies watercrassula “bosschap”: http://www.bosschap.nl/cmsAdmin/uploads/praktijkadvieswatercrassula_25-11-2013_002.pdf VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Activiteiten Ambrosia • • • • • • Controle richtlijn Q-bank interactieve sleutel vogelvoer Advisering doelgroepen COST SMARTER Beheer proef in samenwerking SBB Beheer experiment met Gemeente Velsen VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Ambrosia artemisiifolia • Probleem in Centraal Europa • Export probleem naar Russische Federatie • Continue aanvoer via vogelvoer • Verlenging hooikoorts seizoen VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Is de dreiging echt groot ? Ambrosia in Frankrijk VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Communicatie Ambrosia VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Meerjarige mediacampagne (free publicity): “Voorkom hooikoorts jaarrond, trek Ambrosia uit de grond” Creëren bewustwording Interviews met: Q-music, RTL4, NOS journaal, RTL-Z, radio 1, regionale zenders, dagbladen, etc. bij particulieren, gemeenten, terreinbeheerders en akkerbouwers www.ambrosiavrij.nu VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Voorlichting Website Ambrosia 65 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Website Ambrosia Waarnemingen info: *iPhone app (Ambrosia melder) *Android app (Ambrosia alert) *De Natuurkalender *Waarneming.nl Partners in communicatie: NVWA FLORON Natuurkalender Pollennieuws Bestrijding info: *Tuineigenaren *Gemeenten& terreinbeheerders *Akkerbouwers Links naar alle partners & producten 66 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Controle Ambrosia • Notificaties derde landen (probleem Russische Federatie) • Pogingen voor Convenant • Sinds 2012 EU diervoeder richtlijn gerichte inspecties NVWA 67 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Digitale sleutel zaden VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Fauna strook september 2010 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Effect op fauna strook 1 maand na maaien VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Fauna strook 1 maand na maaien VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Bouwvoor na oogst en 1 maal extra ploegen VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Akker juni 2011 • Fauna strook opgeheven • Winter gerst • Bemonstering zaadbank in relatie tot afstand rand VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Akker september 2011 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Akker november 2011 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Vervolg aanpak 2012-2013 en toekomst 2012-2013 • Gewas in de winter • Extra nabehandeling 2 maal • Bemonstering zaadbank Resultaat: geen vooruitgang (zaadbank wordt aangevuld) Nieuwe aanpak 2014 *2 extra nabehandelingen ter voorkoming late vruchtzetting VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 2012: Ambrosia app voor gebruiksgemak en controle! (2014 update beschikbaar) VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Zandambrosia ( A. psilostachya) • Reeds decennia ingeburgerd in met name de duinen • Recent uitbreiding bij stadsontwikkeling IJmuiden • Hooikoortsproblematiek vergelijkbaar • Overjarig met wortelstokken VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Ambrosia psilostachya IJmuiden Augustus 2011 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Ambrosia psilostachya IJmuiden Augustus 2011 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Beheerexperiment A. psilostachya Maaien • 2 maal per jaar • Monitoring vegetatie bedekking Herbicide toepassing • Roundup Evolution glyfosate 2% toediening in herfst • Monitoring vegetatie bedekking VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Activiteiten “duizendknopen”PROBOS Voorkomen verspreiding 1. Zorgvuldig maaien om verspreiding tijdens het maaiwerk te voorkomen: klein stukje kan al zorgen voor een nieuwe plant; 2. Voer het maaisel af naar een composteerinrichting of laat het drogen op een dichte ondergrond en zorg ervoor dat de (tijdelijke) opslaglocatie duizendknoop schoon wordt opgeleverd; 3. Gebruik schone grond, dus zonder wortelstokken van duizendknoop; 4. Zorg ervoor dat er zorgvuldig wordt omgegaan met afgegraven grond waarin duizendknoop aanwezig is. Begraaf het (min. 3 m diep) of voer het af naar een composteerder. VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Landelijke praktijkproef PROBOS Dé bestrijdingsmethode bestaat niet 32 deelnemers ca. 100 locaties http://www.bestrijdingduizendknoop.n l/proeflocaties.html VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Landelijke praktijk proef PROBOS Proeven intensief maaibeheer, behandeling met Ultima, chemische bestrijding met Glyfosaat (bladbehandeling, stobbebehandeling en injecteren), afdekken, afgraven, begrazing. Meer info www.bestrijdingduizendknoop.nl VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Toekomstbeeld ? VBNE workshop invasieve exotische planten 2014 Met dank aan: • Astrid Withagen, Esther Dijkstra, Menno van Zuijen (Natuurmonumenten – Beheereenheid Haringvliet / Krammer Volkerak) & alle vrijwilligers • Erwin de Hoop, Donald van Hoek, Gerard van den Burg (Natuurmonumenten – Midden Brabant) & alle vrijwilligers • Tim Adriaens, Jo Packet, Wouter Van Landuyt, Lon Lommaert, Sander Devischer, Kris Decleer, Bart Vandevoorde (INBO) • Allan Krijgsheld, Jacques van der Neut, Maarten Perdeck David Lau, Carlo van Dooren (Staatsbosbeheer) VBNE workshop invasieve exotische planten 2014
© Copyright 2025 ExpyDoc
