De manieren van lezen

a g
a g
Welke rol speelt
typografie bij
de belevenis
van boeken
Wat ga ik jullie vertellen?
de manieren van lezen
het kiezen van letters
het typografische kleurenpallet
het verhaal toegepast
inhoud
Wat ga ik jullie vertellen?
de manieren van lezen
het kiezen van letters
het typografische kleurenpallet
het verhaal toegepast
inhoud
Wat ga ik jullie vertellen?
de manieren van lezen
het kiezen van letters
het typografische kleurenpallet
het verhaal toegepast
inhoud
Wat ga ik jullie vertellen?
de manieren van lezen
het kiezen van letters
het typografische kleurenpallet
het verhaal toegepast
inhoud
Wat ga ik jullie vertellen?
de manieren van lezen
het kiezen van letters
het typografische kleurenpallet
het verhaal toegepast
inhoud
De manieren van lezen
een categorisering van boektypografie
helpt je keuzes te maken
een genuanceerde kijk op tekstvormgeving
lezen
De manieren van lezen
een categorisering van boektypografie
helpt je keuzes te maken
een genuanceerde kijk op tekstvormgeving
lezen
De manieren van lezen
een categorisering van boektypografie
helpt je keuzes te maken
een genuanceerde kijk op tekstvormgeving
lezen
De manieren van lezen
een categorisering van boektypografie
helpt je keuzes te maken
een genuanceerde kijk op tekstvormgeving
lezen
Acht manieren
linear lezen
informerend lezen
activerende typografie
differentiërende typografie
geënsceneerde typografie
consulterend lezen
taalgerichte typografie
selectief lezen
!
!
Door Peter Wilberg & Friedrich Forssman
lezen
Acht manieren
linear lezen
informerend lezen
activerende typografie
differentiërende typografie
geënsceneerde typografie
consulterend lezen
taalgerichte typografie
selectief lezen
!
!
Door Peter Wilberg & Friedrich Forssman
lezen
Linear lezen
klassieke manier van lezen
vrijwillige lezer
roman
klassieke (onzichtbare)
typografie
lezen
Linear lezen
klassieke manier van lezen
vrijwillige lezer
roman
klassieke (onzichtbare)
typografie
lezen
Linear lezen
klassieke manier van lezen
vrijwillige lezer
roman
klassieke (onzichtbare)
typografie
De Aetna van Pietro Bembo (1495)
lezen
Activerende typografie
moet tot lezen verleiden
die niet willen lezen
tijdschrift, krant, schoolboek,
reclamevormgeving
geen beperkingen tegenover
traditionele typografie
lezen
Activerende typografie
moet tot lezen verleiden
die niet willen lezen
tijdschrift, krant, schoolboek,
reclamevormgeving
geen beperkingen tegenover
traditionele typografie
lezen
Esquire magazine
lezen
Geënsceneerde typografie
kunstzinnige interpretatie van
de tekst in vormgeving
typografie-, kunst- &
designliefhebbers
poëzie, romans, kunstboeken
zet zich af tegen traditionele
typografie, experimenteel
lezen
Geënsceneerde typografie
kunstzinnige interpretatie van
de tekst in vormgeving
typografie-, kunst- &
designliefhebbers
poëzie, romans, kunstboeken
zet zich af tegen traditionele
typografie, experimenteel
lezen
Bastard Battle door Fanette Mellier
lezen
Taalgerichte typografie
regelval volgt taallogica
voor beginnende en
oudere lezers
gedichten, korte teksten,
sprookjes, beeldboeken
doelgroepgerichte
typografie
lezen
Taalgerichte typografie
regelval volgt taallogica
voor beginnende en
oudere lezers
gedichten, korte teksten,
sprookjes, beeldboeken
doelgroepgerichte
typografie
lezen
Loesje
lezen
Wanneer je weet hoe jouw
boekontwerp gelezen
wordt en door wie.
Is de volgende stap de
keuze van een letter.
lezen
Het kiezen van letters
voor een goed (boek)ontwerp
esthetiek en functionaliteit
belangrijk om te kennen, om zo
bewust te kunnen verwerpen
letter
Het kiezen van letters
voor een goed (boek)ontwerp
esthetiek en functionaliteit
belangrijk om te kennen, om zo
bewust te kunnen verwerpen
letter
Het kiezen van letters
voor een goed (boek)ontwerp
esthetiek en functionaliteit
belangrijk om te kennen, om zo
bewust te kunnen verwerpen
letter
Het kiezen van letters
voor een goed (boek)ontwerp
esthetiek en functionaliteit
belangrijk om te kennen, om zo
bewust te kunnen verwerpen
letter
Je wilt niet dat je letter…
letter
Het juiste lettertype
Bezit de familie alles wat je wilt?
zoals gewichten, cijfers, kleinkapitalen
‘niet-ontworpen’ lettertype
welke trends heersen er?
welke nuance heeft je type?
letter
Nuance
letter
Classificatie
Hoe ga je dan zo’n nuance vinden?
letter
Classificatie
Hoe ga je dan zo’n nuance vinden?
letter
Classificatie
historische achtergrond
verschil in constructie
Maximilien Vox (1955)
letter
Classificatie
historische achtergrond
verschil in constructie
Maximilien Vox (1955)
letter
Klassieke schreefletter
Humanen & Garalden
klassieke handschrift
oud en antiek gevoel
letter
Klassieke schreefletter
Humanen & Garalden
klassieke handschrift
oud en antiek gevoel
letter
Humane: Jenson
Adobe Jenson is een lettertype ontworpen door Robert Slimbach voor Adobe
Systems. De romein letterset ervan is gebaseerd op Venetiaanse antiqua
boekletters, gemaakt in 1470 door Nicholas Jenson (vandaar de naam), en de
cursieve letterset is gebaseerd op die van Ludovico Vicentino degli Arrighi. Het
resultaat is een "natuurlijk" en harmonieus lettertype. Het heeft een kleine xhoogte, en afwijkingen die juist helpen de letters te onderscheiden; daarom is de
leesbaarheid van dit lettertype erg goed en zeer geschikt voor het zetten van grote
stukken tekst.
Garalde: Garamond
Garamond werd bekend omstreeks 1540 toen hij de opdracht kreeg om een
Grieks lettertype voor de Franse koning Frans I te ontwerpen, om in een reeks
boeken door Robert Estienne te worden gebruikt. Het Franse hof keurde
Garamonds ontwerpen van Romeinen goed en zodoende beïnvloedde dit
lettertype drukkerijen in Frankrijk en Westelijk Europa. Garamond heeft
waarschijnlijk Venetiaanse voorbeelden uit de drukkerij van Aldus Manutius
bestudeerd. Garamond baseerde het ontwerp van de kleine letter op het
handschrift van Angelo Vergecio, de bibliothecaris van Frans I.
Voorbeeld lettertypes
letter
Spitse-pen
verwijst naar 19e eeuwse
drukkers Didot en Bodoni
contrast tussen dik en dun
strakke vormen, rechte schreven
en een sterk verticaal contrast
letter
Spitse-pen
verwijst naar 19e eeuwse
drukkers Didot en Bodoni
contrast tussen dik en dun
strakke vormen, rechte schreven
en een sterk verticaal contrast
een moderne romein
letter
Bodoni
Bodoni is de naam van een reeks lettertypen, ontworpen in 1798 door
Giambattista Bodoni (1740-1813). Het lettertype wordt in de Vox classificatie
ondergebracht bij Didonen. Bodoni werd geïnspireerd door de lettertypen van
John Baskerville, tegenwoordig aangeduid met Baskerville. Het lettertype
Bodoni heeft een smallere onderliggende structuur met vlakke, strakke
schreefjes. Het type kent een extreem sterk contrast tussen dikke en dunne
slagen en heeft een geometrische bouw.
Didot
Didot is een naam van een groep lettertypen. Het type is afkomstig uit de Franse
drukkerij van de familie Didot. Het lettertype wordt in de Vox classificatie
ondergebracht bij Didonen. Het huidige lettertype Didot is gebaseerd op een
verzameling verwante types die zijn ontwikkeld in de periode 1784–1811. Firmin
Didot (1764–1836) was verantwoordelijk voor het gieten van de types die zijn
broer Pierre Didot (1760–1853) gebruikte voor het zetten van drukwerk. Diens
uitgave van Voltaires La Henriade uit 1818 wordt beschouwd als zijn
meesterwerk.
Voorbeeld lettertypes
letter
Egyptienne
of slab-serif
letters met weinig contrast
stevige rechte schreven
vaak geometrisch en mechanisch
19e eeuwse ‘reclame’ look
Amerikaans
letter
Egyptienne
of slab-serif
letters met weinig contrast
stevige rechte schreven
vaak geometrisch en mechanisch
19e eeuwse ‘reclame’ look
Amerikaans
Museo slab font (gratis)
letter
Geometrische: Rockwell
Rockwell is een schreeflettertype behorend tot de egyptiennes,
waarbij de schreven niet gehoekt of scherp zijn en de zwaarte
gelijk is aan de horizontale stokken van de letters. Het lettertype is
in 1934 ontworpen in de eigen studio van de Monotypelettergieterij. Het project werd geleid door Frank Hinman Pierpont.
Egyptiennes bestaan uit gelijkvormige karakters en in
typografische toon lijken op realist schreefloze lettertypes zoals
Akzidenz Grotesk of Franklin Gothic.
Humanistische: Caecilia
Linotype bracht in 1991 de Caecilia (1983) van Peter Matthias
Noordzij op de markt: een eigenzinnig concept uit de Haagse
school. De Caecilia is een contrastloze schreefletter in 4
gewichten met een échte cursief en met kleinkapitalen.
Voorbeeld lettertypes
letter
Schreeflozen
de linearen
ontstaan uit functionalisme,
einde van modernisme
Sinds 1956 vooral door de
Zwitserse typografen
doorontwikkeld (neutraal)
vooral voor kopjes en display
letter
Schreeflozen
de linearen
ontstaan uit functionalisme,
einde van modernisme
Sinds 1956 vooral door de
Zwitserse typografen
doorontwikkeld (neutraal)
vooral voor kopjes en display
Neue Haas Grotesk (helvetica)
letter
Geometrische: Futura
Futura is een geometrisch schreefloos lettertype ontworpen door Paul
Renner (1878-1956) in 1927. Renner was beïnvloed door de
ontwerpfilosofie van het Bauhaus, en door het lettertype Universal van
ontwerper Herbert Bayer. Hoewel Renner zelf geen lid van Bauhaus
was, deelde hij de idealen en geloofde hij dat in plaats van een
aangepast oud lettertype een nieuw type de moderne tijd zou moeten
uitdrukken. Futura werd gemaakt in opdracht van lettergieterij Bauer.
Het succes van Futura maakte de weg vrij voor andere geometrische
schreefloze lettertypen zoals Kabel, Metro, Vogue, Erbar en Spartan.
Humanistische: TheSans
TheSans is een schreefloos lid van de lettertypefamilie Thesis. Het heeft
acht gewichten en twee breedtes, met overeenkomstige cursieve
tekensets. Elke tekenset komt in verschillende gewichten en in cursief.
De reeks gewichten zijn bedacht met een interpolaire theorie; bij drie
letterstammen a, b en c is a de dunste, c is de dikste en b zit optisch
tussen a en c met een verhouding van a=b²/c.
Voorbeeld lettertypes
letter
Nu je wat kennis over
verschillende soorten
letters hebt,
Kun je je typografisch
pallet gaan samenstellen
lezen
Typografisch pallet
typografie combineren is als kleuren
combineren
verschillende lettertypes binnen één
ontwerp?
alles binnen één familie oplossen
kwestie van uitproberen en aanvoelen
pallet
Twee lettertypes, één ontwerp
hard contrast, complementaire
lettertypes, zoals paars en groen
het ene lettertype doet alles wat het
andere niet doet
Futura bold
Koptitel
Garamond
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.
Nullam vulputate lacus erat, eleifend accumsan leo pellentesque
id. Sed placerat velit a augue aliquam auctor. Suspendisse
volutpat quam et malesuada rutrum. Quisque urna dolor,
imperdiet nec rutrum vel, ornare at neque. Maecenas tristique
cursus suscipit. Nulla ac nisl lectus. Proin ut consectetur erat, a
varius libero.
pallet
Binnen één familie
behoedzamere strategie, altijd raak
afwisselen met schreef & schreefloos in
éen familie
Quadraat
Quadraat-Sans
Koptitel
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.
Nullam vulputate lacus erat, eleifend accumsan leo
pellentesque id. Sed placerat velit a augue aliquam auctor.
Suspendisse volutpat quam et malesuada rutrum. Quisque
urna dolor, imperdiet nec rutrum vel, ornare at neque.
Maecenas tristique cursus suscipit. Nulla ac nisl lectus. Proin
ut consectetur erat, a varius libero.
pallet
ontwerper Mark Porter koos voor het
Franse blad de dikke Omnes samen met
de moderne Freight te combineren.
Hiermee creëerde dynamische huisstijl
goed voor beide vlot en zwaar nieuws.
Voorbeeld letterpallet
pallet
Het verhaal toegepast
Opdracht:
Je moet het boek van George Orwell
1984 gaan ontwerpen. Het is een roman
voor het grote publiek met als
onderwerp een totalitaire regering dat
heel de wereld probeert te
onderdrukken. Het hoofdpersoon komt
hier tegen in opstand.
toegepast
Keuze lettertype
contrasten, gaan tegen elkaar in
facistische connotatie met futura
sterke types met lange historie
Futura bold
George Orwell 1984
Garamond
1984 is een boek van de Britse schrijver George Orwell,
grotendeels geschreven in 1948 en gepubliceerd in 1949. Het is
een beroemde dystopie, een visie op de westerse wereld anno
1984, waarin de enkeling ten onder gaat in een volkomen
kansloze strijd tegen een totalitair bewind. Het is een
waarschuwing tegen totalitaire regimes, zoals nazi-Duitsland
dat net verslagen was en Stalins Sovjet-Unie.
toegepast