dit artikel

ZATERDAG 3 JANUARI 2015
Haarlem en
omgeving
ZATERDAG 3 JANUARI 2015
Kunsthistoricus René Dessing zet zich
in voor het behoud van de kastelen,
buitenplaatsen en landgoederen in het
land. Recent lanceerde hij de website
www.skbl.nl waarop al die fraaie
bouwsels en hun bijbehorende parken
overzichtelijk bij elkaar staan. Doel:
meer publiek trekken. ,,We genieten te
weinig van ons cultuurgroen.’’
Haarlem en
omgeving
Al dit schoons
verdient veel
meer aandacht
Kees van der Linden
[email protected]
Heemstede ✱ Na het grote succes
in 2012 van het themajaar Historische Buitenplaatsen - door hem op
touw gezet - is kunsthistoricus
René Dessing niet gaan stilzitten.
Met een legertje vrijwilligers heeft
hij een website gemaakt waarop
alle relevante informatie over Nederlandse kastelen, buitenplaatsen
en landgoederen overzichtelijk bij
elkaar staat.
Sinds hij zelf bewoner is van Huis
te Manpad in Heemstede is bij
Dessing het besef gegroeid dat de
Nederlanders slordig omgaan met
hun kastelen, buitenplaatsen en
landgoederen. Ze weten amper
waar al dat schoons is te vinden en
maken dus onvoldoende gebruik
van de recreatieve mogelijkheden
die de circa 800 fraaie bouwwerken
met hun bijbehorende tuinen of
parken bieden.
Dessing zette alle wetenswaardigheden die hij kon vinden overzichtelijk op een rijtje. Met één druk op
de knop vind je op zijn website alle
kastelen in - bijvoorbeeld - de
provincie Utrecht die fungeren als
trouwlocatie. Of alle landgoederen
in Gelderland waar je kunt wandelen, al of niet met de hond, of alle
buitenplaatsen in Noord-Holland
met een toegankelijke museale
Clingendael, Den Haag
René Dessing
FOTO KENNETH STAMP
collectie of met een bed- en breakfast of kampeermogelijkheid. ,,Tot
nu toe was zo’n digitaal overzicht
er niet. Natuurlijk hebben veel
buitenplaatsen en kastelen een
eigen website, maar enige onderlinge samenhang was er niet. Het
was allemaal versnipperd en daardoor onvindbaar.’’
Alles bij elkaar gaat het om een
enorm bezit. ,,Er zijn zo’n 550
buitenplaatsen, 150 historische
landgoederen en nog eens 100
kastelen en kasteelruïnes, gelegen
in een door de mens vormgegeven
cultuurlandschap. Ik heb een stich-
ting opgericht, sKBL geheten, die
alle publieksinformatie over dit
culturele erfgoed niet alleen overzichtelijk bij elkaar zet, maar ook
up to date houdt.’’
Aan de lancering van de website
een paar maanden terug gaf Dessing met opzet weinig ruchtbaarheid. ,,Pas nu we het grootste deel
van de toegankelijkheidsinformatie erop hebben gezet, zoeken we
de publiciteit.’’
Surfend langs de foto’s van fraaie
parken en schitterende gebouwen
dringt zich een beeld op van een
onbekend en vergeten Nederland.
,,Van veel buitenplaatsen kennen
alleen de direct omwonenden het
bestaan, terwijl die huizen en hun
tuinen veel aandacht verdienen.
Aandacht van ons allemaal. Cultuurbeleving is, naar mijn oordeel,
iets wat je met anderen deelt. Daarin zit een deel van de lol, toch? Het
Concertgebouworkest speelt toch
ook niet voor jou alleen? Je zit met
anderen in de zaal, je deelt de
ervaring.’’
De erfenis van het rijke Nederlandse verleden tref je niet alleen aan in
musea en in de goed bewaarde
binnensteden. ,,Maar ook buiten
de stad, in de creatie van bakstenen
panden neergezet in landschapsparken of geometrisch aangelegde
tuinen. Een erfenis die ik cultuurgroen erfgoed noem. Er valt op dit
terrein in ons land echt heel veel te
beleven en te zien, alleen maken
Kasteel Keukenhof, Lisse
Amsterdamse
buitenplaatsen
In februari verschijnt van de
hand van René Dessing een
boek over de buitenplaatsen
van Amsterdam, dat wil zeggen huizen buiten de stad
gebouwd door rijke Amsterdammers. Zij ontvluchtten in
voorbije eeuwen ’s zomers de
smerige atmosfeer van de
stad, veroorzaakt door het
stinkende water in de grachten, die toen nog fungeerden
als riool. De gefortuneerde
patriciërs bouwden hun zomerresidenties langs de Amstel en de Vecht, aan het Wijkermeer en in ’t Gooi. De gids
bevat veel cultuurtoeristische
tips voor vertier op en rond
deze plekken.
’De Amsterdamse buitenplaatsen - Een vergeten stadsgeschiedenis’, Matrijs, rijk geïllustreerd,
224 pagina’s, prijs: 19,95 euro.
Hofwijck, Voorburg.
we daar weinig gebruik van.’’
Dat gebrek aan maatschappelijk
draagvlak heeft uiteindelijk negatieve consequenties voor het erfgoed zelf. Subsidies zijn er weinig
of slechts mondjesmaat. Op sommige plekken staat het erfgoed
gewoon weg te kwijnen. ,,Kasteel
Neubourg bij Gulpen, particulier
bezit, staat al jaren leeg. Het holt
achteruit. Reuversweerd in Brummen idem dito: een spookhuis.’’
Dessing hoopt dat zijn stichting,
waarvan hij directeur is, op den
duur bij de beheerders van al dat
fraais een collectief besef kweekt.
,,De kastelen in dit land hebben
onderling nauwelijks contact. Zelfs
de circa veertig kasteelmusea werken niet samen in collectief ver-
Kasteel Ammersoyen, Ammerzoden
band. Particuliere eigenaren van
buitenplaatsen zijn weer wél verenigd, maar zij bemoeien zich op
hun beurt nauwelijks met de buitenplaatsen die worden gerund
door restaurants of hotels.’’ Dat
moet beter, vindt Dessing.
,,Ik wil die wereld een grotere
bezieling geven. Als het om monumenten gaat, beginnen de meeste
eigenaren direct te zuchten. De
nadruk ligt altijd op de zorgen die
het bezit ervan geeft. Maar kijk
nou eens wat meer naar de vreugdevolle kant die het heeft. Er is ook voor het publiek - rust en
balans te vinden op al die plekken.’’
Tot zijn tevredenheid heeft het
themajaar 2012 diverse initiatieven
Kasteel Amstenrade, Amstenrade
opgeleverd. ,,De provincies zijn
wakker geschud. Zuid-Holland
heeft een erfgoedlijn voor landgoederen en buitenplaatsen opgezet
en Utrecht helpt kastelen met
subsidies.’’ Een ontwikkeling die
ook van belang is, omdat de toenemende decentralisatie van de rijksoverheid dreigt te leiden tot versnippering. ,,Het groen- en land-
schapsbeheer, vroeger een Rijkstaak, is vrijwel helemaal
ondergebracht bij de provincies.
Als we niet uitkijken ontwikkelen
al die provincies elk afzonderlijk
beleid. Dan doet Zeeland straks
niks, terwijl de koek in Friesland
niet op kan.’’
www.skbl.nl. De stichting is ook te
vinden op facebook: skblnederland.
Huis te Manpad, Heemstede.

Download Report