Algemene maatregelen die in vrijwel alle woningen toepasbaar zijn

Inhoudelijke informatie opgesteld door
Informatiebladen “eenvoudige” maatregelen
Informatiebladen over maatregelen die in vrijwel alle woningen toepasbaar zijn en zonder bouwtechnische ingrepen kunnen worden toegepast:
Energieverbruikmonitor
Kierdichting
Koel- en vriesapparatuur
Radiatorfolie
Standby-killer
Televisies
Verlichting
Wasdroger
Waterbesparende douchekop/kranen
Waterkoker en koffiezetapparaat
Meer bouwkundige en installatietechnische maatregelen zijn voor 3 typen woningen uitgewerkt en terug te vinden in een van de andere informatieboekjes.
Kierdichting
Door kieren en naden in de woningschil kan er ongecontroleerd buitenlucht de woning inkomen. Vooral in de winter is de temperatuur van deze buitenlucht vaak veel
kouder dan de (gewenste) temperatuur in de woning. Dit veroorzaakt tocht en comfortklachten. De woning koelt af en er moet constant energie gebruikt worden om
de temperatuur in de woning op de gewenste temperatuur te houden. Dit is een veel voorkomende klacht in de woningen in West en kan worden tegengegaan door
naden en kieren te dichten. Deze maatregelen kunt u meestal zelf uitvoeren.
Kieren ontstaan bij de aansluitingen tussen bewegende en vaste delen, bijvoorbeeld tussen een draaiend raam en het raamkozijn. Naden ontstaan bij de aansluiting tussen
vaste delen, bijvoorbeeld tussen het kozijn en de muur. Veelvoorkomende en grote lekken zijn de dakdoorvoeren van het ventilatiesysteem de CV-ketel en de brievenbus.
Ook leidingen, bijvoorbeeld in de meterkast, naar de kruipruimte zijn vaak niet goed afgedicht. Naast kou levert dit ook geregeld vochtproblemen op in de woning
(schimmel in de meterkast). Om de woning luchtdichter te maken kunnen de kieren en naden worden opgevuld met compressieband, PUR-schuim of kit.
Effect
Het effect van de maatregel op het comfort is aanzienlijk. Er komt minder koude lucht door de kieren en naden in de gevel. Naast een
verbetering van het comfort heeft deze maatregel een verlaging van het energiegebruik tot gevolg. Er gaat immers minder warmte verloren. Op
de warmtefoto hiernaast zijn de koude kieren rondom de deur te zien.
Voor een 19e eeuwse woning van 46 vierkante meter zijn de materiaalkosten voor kierdichting circa € 50 tot 100. De
energiebesparing bedraagt circa € 50 per jaar. De maatregel verdient zich dus in 1 á 2 jaar terug.
Aandachtspunten
Bij een luchtdichte woning is goede ventilatie belangrijk omdat er geen verse buitenlucht de woning binnenkomt door de kieren en naden.
Zorg voor een voldoende ventilatie bij het aanbrengen van PUR-schuim. Hier komen namelijk schadelijke stoffen bij vrij. Wanneer goed/of tijdelijk extra geventileerd
wordt (de ramen open) dan kan het geen kwaad. De aan te brengen hoeveelheden zijn namelijk vrij laag.
Koel- en vriesapparatuur
Veel mensen zijn geneigd om hun koel-/vriesapparatuur pas te vervangen wanneer de apparatuur kapot is. Energetisch en soms ook economisch
is het verstandig om eerder de koel-/vriesapparatuur te vervangen. Ter indicatie een koel-/vriescombinatie van voor het jaar 2000 heeft een
energielabel C. Zo’n koel-/vriescombinatie (200 liter) verbruikt 400-500 kWh aan elektriciteit bij gebruik door 1-2 personen. Dit komt neer op € 95 tot
€ 115 per jaar.
Effect
De maatregel heeft een directe elektriciteitsbesparing tot gevolg. Het vervangen van koel- en
vriesapparatuur met label B voor apparatuur met een A++ of hoger label levert € 56,- per jaar op.
Deze besparing is aanzienlijk hoger wanneer er uitgegaan wordt van apparatuur met een slechter
label.
De investering voor een energizuinige A++ koel-/vriescombinatie (200 liter) bedraagt circa € 400 - €
500. De maatregel verdient zich terug binnen de levensduur van het apparaat.
Aandachtspunt
Zorg ervoor dat de koel- en vriesapparatuur voldoende ver van de muur af staat. Dit om er zeker van te zijn dat er een ongestoorde luchtstroming achter het apparaat
ontstaat. Zonder deze luchtstroom, of met te weinig ruimte, kan het apparaat zijn warmte niet kwijt en verbruikt het meer energie. In het ergste geval koelt of vriest
het apparaat minder goed. Dit geldt des te meer voor apparaten die ingebouwd zijn in bijvoorbeeld een (keuken) kast.
Televisies
In de meeste huishoudens is de traditionele beeldbuis vervangen door een platte televisie. Er zijn een drietal soorten ‘platte’ televisies. De plasma-televisie, de LCDtelevisie en de LCD-LED-televisie.
Effect
Plasma-televisies hebben een hoog energieverbruik vanwege de technologie die
toegepast wordt. De plasma-televisie heeft geen energiebesparing ten opzichte van een
normale beeldbuis-televisie. Een LCD-televisie heeft een constant energiegebruik dat
gemiddeld gezien een stuk lager ligt dan dat van de plasma-variant. LED-lampen
gebruiken erg weinig energie. Dit is ook te zien wanneer deze technologie wordt
toegepast in televisies. De LCD-LED-televisies zijn energiezuiniger dan plasma of LCD
varianten. De LED-televisies worden steeds meer gemeengoed en zijn nauwelijks
duurder dan standaard LCD-televisies.
In de eerste grafiek wordt de plasma-televisie vergeleken met de twee andere soorten
platte televisies. Naast het type speelt ook de grootte van de televisie een grote rol in het
energiegebruik. Hoe groter de televisie, hoe hoger de energiekosten.
Aandachtspunt
Het energiegebruik van een televisie kan worden aangepast door de
achtergrondverlichting op een lage of automatische stand te zetten. Dit komt het
kijkplezier vaak niet ten goede.
Standby-killer
Veel apparaten worden niet volledig uitgeschakeld, maar blijven in de standby-stand staan. Het apparaat lijkt
uitgeschakeld, maar in deze stand wordt er nog steeds energie gebruikt. Vooral oude televisies, modems en
koffiepad-apparaten staan bekend om een relatief hoog sluipverbruik in standby-stand. Het consequent uitschakelen
van de apparatuur door gebruik van een standby-killer, een aparte schakelaar of door simpelweg de stekker eruit te
halen, dringt dit sluipverbruik fors terug.
Effect
De energiebesparing door het beperken van het sluipgebruik is sterk afhankelijk van het aantal en het type apparaten. In de volgende tabel staan de energiekosten voor
oude en nieuwe apparatuur. Duidelijk is dat huishoudens met meerdere, oude, apparaten grote besparingen kunnen verwezenlijken. Een standby-killer is al te krijgen voor
slechts 10 euro. Wanneer deze wordt gebruikt in combinatie met een oude televisie is de terugverdientijd dus minder dan 1 jaar.
Digitale
Televisie
Telefoon
ICT
Klok
magnetron
Senseo
tv-tuner
Energiekosten standby-stand oude apparatuur per jaar [€/jaar]
Energiekosten nieuwe apparatuur/standby-killer per jaar
[€//jaar]
14,-
17,-
3,-
11,-
22,-
6,-
3,-
3,-
1,-
4,-
4,-
4,-
Aandachtspunt
Nieuwe apparatuur heeft vaak al een laag sluipverbruik. Europese regelgeving heeft vastgelegd dat het vermogen in de standby-stand maximaal 2 Watt mag bedragen.
Voor een compleet jaar komt dit overeen met € 4 per apparaat. Dit zal in de toekomst nog lager worden. Maatregelen tegen sluipverbruik hebben daarom vooral nut bij
oudere apparatuur.
Verlichting
Prettig verlichten zonder elektriciteit te verspillen, dat kan door gloeilampen en halogeenspots te vervangen door spaarlampen en
LED-lampen. Dit kunt u relatief eenvoudig zelf doen, maar let wel op dat u de juiste lamp kiest.
Effect
Vervangen van gloeilampen en halogeen lampen door energiezuinige lampen levert een aanzienlijke elektriciteitsbesparing op die zich
binnen één jaar terugverdient. Spaarlampen zijn doorgaans een goede en goedkope vervanger van onzuinige verlichting. Kwalitatief
hoogwaardige LED-lampen zijn nog flink duurder dan spaarlampen. In de doorrekening is uitgegaan van vervanging van 12 lampen door
kwalitatief goede zuinige lampen.
Aandachtspunten
Let bij de keuze van spaarlampen op de opstarttijd. Dit is de tijd die nodig is om de lamp op
te warmen en de beloofde lichthoeveelheid te bereiken. Een goedkope spaarlamp heeft
langer (30seconden tot enkele minuten) nodig om op te warmen dan een kwalitatief
hoogwaardige spaarlamp (10 sec). Spaarlampen kunnen niet goed tegen het vaak aan en
uitschakelen en kortstondig gebruik (10 tot 30 sec). Dit maakt dat spaarlampen minder
geschikt zijn voor ruimtes waar de verlichting vaak maar kort aan is (meterkasten,
bergingen, trappenhuis).
LED-lampen voldoen vaak niet aan de verwachtingen doordat de lichtopbrengst, lichtkleur
en de spreiding van het licht vaak afwijkt van de spaar- of gloeilamp. Bij kwalitatief
hoogwaardige LED-lampen is dit minder het geval. Deze lampen zijn echter duurder dan
goedkope LED-lampen.
Energieverbruikmonitor (Wattcher)
Binnen veel huishoudens is het onbekend hoe de verdeling van het energieverbruik er uit
ziet. Men weet vaak niet exact waar en wanneer er energie bespaart kan worden. Er staan
vaak apparaten onnodig aan en andere apparaten verbruiken meer energie dan in eerste
instantie werd gedacht. Een manier om hier inzicht in te verkrijgen is het gebruiken van een
energieverbruikmonitor, ofwel een apparaat dat het energieverbruik bij houdt. Een
voorbeeld hiervan is de wattcher.
Effect
Inzicht in het energieverbruik resulteert in een stuk bewustwording over energiegebruik. Dit is een belangrijke stap. Het inzicht kan er in resulteren dat apparaten ’s nachts
of op momenten dat ze niet gebruikt worden, worden uitgeschakeld. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de router, het modem, de koffiepadmachine, de televisie, de
tweede koelkast, de vijverpomp en het filter. Vooral de sluipverbruikers worden inzichtelijk gemaakt. Ook maak het inzicht het mogelijk een goede afweging te maken om
bepaalde apparatuur te vervangen voor energiezuinige varianten. Voorbeelden hiervan zijn de koelkast, de vriezer, de
wasmachine en de wasdroger.
De kosten voor een energieverbruikmonitor wattcher beginnen bij € 99, voor de basisversie en lopen op tot € 150. Er wordt
een gemiddelde besparing van 12,8% gerealiseerd met de wattcher. Dit komt overeen met € 85 per jaar.
Aandachtspunt
U kunt mogelijk als buurt of Vereniging van Eigenaren één of meerdere energieverbruikmonitors aanschaffen en deze
vervolgens laten rouleren via uitleen/verhuur.
Wasdroger
Het drogen van de was met een wasdroger vergt veel energie. Met name in kleine meergezinswoningen is vaak een wasdroger te vinden
omdat hier vaak geen ruimte is om de was aan de waslijn te hangen en zo door de buitenlucht te laten drogen.
Conventionele wasdrogers drogen de was door er lucht doorheen te blazen en deze af te voeren naar buiten of naar een condensopvangbak.
Dit is een energie-intensieve manier van drogen. Een energiezuinigere variant is de warmtepompdroger. Deze maakt gebruik van een
warmtepomp, waarvan de werking vergelijkbaar is met de omgekeerde werking van een koelkast. Een koelkast haalt warmte uit de
producten in de koelkast en voert die aan de achterkant van de koelkast af naar de omgeving. Door op basis van deze technologie te drogen wordt slechts de helft van de
energie verbruikt ten opzichte van een condensdroger. Warmtepompdrogers hebben het label A++.
Effect
Het vervangen van een oude wasdroger met een A-label of A++ variant heeft een directe elektriciteitsbesparing tot gevolg. Het vervangen van een C-label wasdroger met
een energiezuinigere variant levert tot € 75,- per jaar op. Gezien de grote besparing is ook het vervangen van een B-label wasdroger het overwegen waard.
De aanschafkosten van een warmtepompdroger (A++) bedragen circa € 700,-, wat een
terugverdientijd geeft van circa 9 jaar ten opzichte van een C-label. Wanneer de droger toch
vervangen moet worden is de meerinvestering veel lager (circa € 350), en verdient zich
binnen 7 jaar terug (ten opzichte van een nieuwe wasdroger met een B-label).
Waterbesparende douchekop en kranen
Het vervangen van uw douchekop voor een waterbesparende variant kan een forse besparing tot gevolg hebben met behoud van comfort. Naast
de douchekop kunnen ook waterbesparende perlators op de kranen van wasbak(ken) worden gemonteerd (zie afbeelding hiernaast). Beide
maatregelen zijn zeer eenvoudig door te voeren en hebben direct effect. Wanneer u een stort- of regendouche hebt en deze wilt behouden kan
een doorstroombegrenzer uitkomst bieden.
Effect
De maatregelen hebben direct een water- en gasbesparing tot gevolg. Een ‘normale’ douchekop of kraan verbruikt zo’n 9 liter per minuut. De waterbesparende varianten
verbruiken 6 liter per minuut. Dit is een beparing van 30% op water. 30% minder warm water uit de douchekop betekent ook 30% minder gasverbruik voor het verwarmen
van warmwater. In het geval van een stort- of regendouche kan de besparing zelfs oplopen tot 50%. De investering voor een waterbesparende douchekop en perlators is
zo’n € 50. Daarmee wordt zo’n € 70 per jaar aan gas en water bespaard. Dit betekent dat de investering binnen een jaar is terug verdient.
Aandachtspunten
Bij de keuze van de douchekop is het aan te raden er een te kiezen van goede kwaliteit. Wanneer men voor de goedkopere varianten kiest loopt men het
risico dat de waterbesparing ten koste gaat van het comfort. Bij dergelijke douchekoppen wordt het water verneveld om een goede spreiding van het water
te realiseren. Door het vernevelen koelt het water meer af. Om toch enigszins comfortabel te kunnen douchen dient de temperatuur van het water te
worden verhoogd. Hierdoor wordt de gasbesparing teniet gedaan.
De perlator is om praktische redenen niet altijd handig om toe te passen op de keukenkraan. Voor schoonmaakdoeleinden is vaak een bepaald aantal
liters water nodig. Bijvoorbeeld een volle emmer of afwasteil. Wanneer de emmer of afwasteil met een waterbesparende kraan gevuld wordt duurt het
vullen 30% langer en wordt er logischerwijs niets bespaart. Het is tenslotte nog steeds een volle emmer of afwasteil.
Koffiezetapparaat en waterkoker
Vrijwel elk huishouden heeft wel een waterkoker of koffiezetapparaat, vaak zelfs allebei. Men kan elektriciteit besparen door er op te letten dat de
waterkoker de juiste hoeveelheid water verwarmt en de koffie niet onnodig lang op het warmhoudplaatje staat.
Een eenvoudige, maar kleine, besparing kan gerealiseerd worden door het koffiezetapparaat eerder uit te schakelen. Hierdoor gaat ook het warmhoudplaatje
uit. Om koffie warm te houden kan deze in een thermosfles bewaard worden. Er zijn ook koffiezetapparaten waarbij de koffie direct in de thermoskan
terechtkomt. Deze hebben geen warmhoudplaatje dat onnodig aan kan blijven staan.
De minimale hoeveelheid water die een waterkoker kan verwarmen begint meestal bij een halve liter (waterkoker met spiraal). Hierdoor wordt vaak onnodig
veel water verwarmd. Een oplossing hiervoor zijn waterkokers die in staat zijn per kopje te verwarmen. Door alleen de juiste hoeveelheid water tot de
gewenste temperatuur te verwarmen wordt de wachttijd korter en wordt minder energie gebruikt. Ook zijn er waterkokers op de markt waarin de temperatuur
kan worden aangepast, naar bijvoorbeeld 80°C. Dit is de ideale temperatuur voor groene en witte thee én bespaart elektriciteit.
Effect
De besparing van een energiezuinig koffiezetapparaat met thermoskan kan oplopen tot € 35 per jaar. Het getoonde model kost circa € 60. Een nieuw
koffiezetapparaat kan zich dus in twee jaar terugverdienen.
De kostenbesparing die een waterkoker realiseert door het verwarmen van een gepaste hoeveelheid water, het verwarmen van
water tot 80°C en een combinatie van beiden is opgenomen in de grafiek. De kostenbespraing is beperkt, maar interessant als
de waterkoker aan vervanging toe is.
Radiatorfolie
Een radiator geeft ook aan de achterkant warmte af. Achter de radiator verdwijnt dan ook veel warmte door de buitenmuur naar buiten. Zeker bij een niet-geïsoleerde
buitenmuur gaat veel warmte verloren. Dat is niet alleen zonde van de energie, maar ook van uw geld. Met behulp van radiatorfolie lost u dit probleem in een
handomdraai op. Dat hoeft niet lelijk te zijn. Er zijn folies te koop die onzichtbaar kunnen worden bevestigd. Het aanbrengen van radiatorfolie is relatief eenvoudig en
kunt u meestal zelf uitvoeren.
Radiatorfolie bestaat in alle gevallen uit een laag reflecterend materiaal. Deze reflecterende laag
is aangebracht op een dikkere laag bubbeltjesplastic of op een dunne sterke plastic onderlaag. Er
zijn diverse soorten radiatorfolie verkrijgbaar waarbij voornamelijk de wijze van bevestiging
verschilt:
Op de muur achter de radiator met aluminiumtape of spuitlijm
Op de radiator met dubbelzijdige tape
Op de radiator met magneettape
Effect
De maatregel heeft een positief effect op het energiegebruik. Er gaat minder warmte verloren door de gevel achter de radiator. Er wordt meer warmte effectief afgegeven
aan de ruimte. Een klein bijkomend voordeel kan zijn dat de ruimte sneller op temperatuur is. De investering bedraagt circa € 30 (indien de maatregel zelf wordt
uitgevoerd). De besparing bedraagt circa € 100 per jaar. De maatregel verdient zich dus binnen een half jaar terug.
Aandachtspunten
Bij bevestiging op de muur is het omkrullen van de folie een aandachtspunt. Dit wordt veroorzaakt door het temperatuurverschil tussen de muur en de folie (uitzetting
en krimp). Bij een nieuw behangetje moet ook de folie op de muur opnieuw worden aangebracht, of er moet omheen behangen worden. De folie is zichtbaar vanuit de
ruimte tenzij de randen van de folie wordt gesaust.
Bij een goed geïsoleerde gevel is de maatregel niet interessant.