Een SEM op SLC! Beelden gemaakt met de SEM van een stukje textiel Op maandag 10 februari had SLC een ‘belangrijke gast’ in huis: een hypermoderne Scanning Elektronenmicroscoop of SEM. Deze stond opgesteld in het bio-lokaal voor een seminarie complementaire activiteit biologie in de vijfdes. Het begon allemaal ergens in het eerste trimester op een oudercontact voor de vierdes waar papa Jan De Munck aan Myriam Naessens (leraar wetenschappen) het idee opperde om eens een demonstratie van een elektronenmicroscoop te geven op onze school. Jan, ingenieur chemie en vertegenwoordiger van groot labomateriaal, kon misschien wel eens een ‘gaatje’ vinden. Lichtmicrosocoop 105x vergroot Het leek een uitgelezen kans voor het seminarie ‘complementaire activiteit biologie’ in de vijfdes. Het thema in het eerste trimester was microscopie en beeldvorming. De leerlingen hadden naast de practica op school ook een uitstap naar de Transmissie Elektronen microscoop van de UGent op het programma achter de kiezen. Na maanden mailverkeer tussen Jan en mij, Servaas Schutyser (leraar wetenschappen), op zoek naar een gaatje dat voor beide partijen paste, lukte het een datum te prikken . Zondag 9 februari SEM 540x vergroot Op zondagochtend waren Jan en ik reeds vroeg op school om de SEM te installeren. Die moest namelijk 24h draaien om een optimaal vacuüm te verkrijgen. Het toestel woog in zijn geheel ongeveer 60 kg en moest met een speciaal ontworpen kar vervoerd worden. Om op het 3de verdiep te geraken, hadden we de lift nodig. Die bleek nog niet uitgeslapen te zijn, maar bracht ons na een schijnbeweging toch tot op het 3de verdiep. Maandag 10 februari In de namiddag kregen de leerlingen een verrassingsseminarie: een demonstratie van een SEM. Na voorstelling van onze gastspreker en een korte uiteenzetting, waarin de verschillen tussen een lichtmicroscoop, een TEM en een SEM nog eens werden toegelicht, schaarden leerlingen en leraar zich rond het toestel. Eerst kregen we uitleg over de verschillende onderdelen binnen en buiten het toestel. Vervolgens ‘sluisde’ Jan een voorbeeldpreparaat in het toestel. Na het focussen met een ingebouwde optische microscoop was het dan tijd SEM 2950x vergroot voor het fijnere werk. Volautomatisch schoof het preparaat in de vacuümruimte binnen in het toestel. Iedereen hapte naar adem toen werd ingezoomd tot op het kleinste niveau en beelden verschenen als kwamen ze van een andere planeet. Op een zeer deskundige wijze werd uitgelegd waarvoor het toestel gebruikt werd: - Recticel gebruikt de SEM om de poriëngrootte van zijn isolatiemateriaal na te gaan - de textielnijverheid, die op een zeer hoog gespecialiseerd niveau nieuwe weefsels ontwikkelt, inspecteert deze met de SEM - de farma-industrie ontwikkelt met behulp van de SEM geneesmiddelen op nano-niveau - ... Jan helpt Laurens bij het maken van een preparaat De belangrijkste verschillen met de TEM konden de leerlingen zelf vaststellen: ongeveer alles wat kleiner is dan 3 cm kan met een SEM binnen een 10-tal minuten bekeken worden. Bij een TEM daarentegen wordt op nog kleiner niveau gekeken en meestal op intracellulair niveau. Een preparaat maken voor een TEM is dan ook pure spitstechnologie en duurt ongeveer 10 dagen, zonder zekerheid dat het goede beelden oplevert. Beide soorten elektronenmicroscopen geven echter op hun eigen domein onschatbare informatie in fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek. Dan was het aan de leerlingen. Een dode wandelende tak bleek een fantastisch onderzoeks-object te zijn. Hoofd en ledematen moesten eraan geloven en schoven de SEM binnen. Van links naar rechts: de kop en een oog (lichtmicroscoop); het facetoog en een detail waarbij de diameter gemeten werd (SEM) Toen het beeld van een facetoog na enig zoeken scherp werd, hoorden we een tweede keer een zucht van verwondering onder de leerlingen. Ondertussen waren dir. Hans Boussery en Myriam Naessens het gezelschap komen vervoegen. Ook zij waren al snel onder de indruk. Om af te ronden werd ook nog een andere toepassing van het toestel gedemonstreerd. Door diffractieanalyse van de weerkaatste elektronen kon het toestel ook bepalen uit welke materie een voorwerp gemaakt was. Nu was het de trouwring van Myriam Naessens die onderzocht werd. Die zou namelijk van platina zijn… Even leek een huwelijk op het spel te staan, maar na een gaaf plekje tussen alle onzichtbare krassen gevonden te hebben was de diagnose formeel: 100% platina. De trouwring onder de SEM 1050x vergroot. Zou het echt platina zijn? Element Number Element Symbol Element Name Confidence Concentration Error 78 Pt Platinum 100.0 100.0 Het diffractiespectrum en de analyse bevestigen: 10% Platina Een spontaan stevig applaus en een fles wijn als dank voor deze boeiende ervaring en onder het napraten werd het toestel terug opgebroken. Dat duurde nog wel even want het vacuüm moest langzaam ‘uitbollen’. Toen het al stil en donker was in het SLC keerden we als laatsten uiteindelijk moe maar tevreden huiswaarts. Tot slot nog dit: Omdat we op SLC dergelijke input van ouders met een expertise uit het beroepsleven een meerwaarde vinden in de opleiding van onze jongeren, doen we graag een oproep aan iedereen die denkt eventueel ook een dergelijke bijdrage te kunnen leveren. Servaas Schutyser Leraar chemie, biologie en seminarie complementaire activiteit biologie Sint-Lievenscollege Gent 1.2
© Copyright 2024 ExpyDoc
