Filosofie voor een breed publiek

Mensen leiden een eindig leven.
De tijdelijkheid van ons bestaan lijkt
een voorwaarde voor zingeving, maar
staat er tegelijk op gespannen voet
mee. Al wat leeft probeert dat over het
algemeen zo lang mogelijk te doen.
Wij mensen dromen van een eeuwig
bestaan, maar ook die optie blijkt bij
nadere beschouwing discutabel.
Wat kunnen we zeggen over de relatie
tussen bewustzijn en tijd?
Hoe beïnvloedt taalgebruik onze
tijdsbeleving? Wat is het effect van
ideeën over leeftijd op (samen)leven?
In deze 23e serie lezingen in het kader
van ‘Filosofie voor een breed publiek’
gaan we onder leiding van deskundige
inleiders het gebied van tijd, leeftijd en
eindigheid verkennen. We gaan
samenhangen bestuderen, ideeën en
inzichten uitwisselen en deze verder
verdiepen. Kortom, we gaan zes
middagen filosoferen.
Tijd:
Zondagmiddagen
van 13.30 - 16.00 uur
Plaats:
De Bres - Schoolstraat 4,
Leeuwarden
Kosten:
Voor leden van het
Humanistisch Verbond € 27,50
Voor niet-leden € 37,50
(kosten losse lezing € 7,-)
Opgave:
Door het bedrag over te
maken op rekeningnummer
NL 83 INGB 0000857558
t.n.v. penningmeester
HV Fryslân, onder vermelding van
'Filosofie XXIII'. Het giro-afschrift
is het bewijs van betaling; we
geven geen deelnamebewijzen.
Het is ook mogelijk om contant te
betalen aan de zaal.
Informatie:
Werkgroep Filosofie Humanistisch
Verbond Fryslân:
De Tange 5
9155 AL Raard
Tel. 0519-222022
[email protected]
www.humanistischverbond.nl
leeftijd
over de rol van tijd in een leven
Filosofie voor een
breed publiek
2014 - 2015
12 oktober 2014
Heidegger en de tijd van de tekens
Het valt niet mee om na te denken bij tijd, en al
helemaal niet bij wat Heidegger daarover te
berde heeft gebracht: hij heeft het over het
menselijk bestaan dat tegelijkertijd(!) ‘toekomstig’
is en ‘gewezen’.
Om te verduidelijken wat hier aan de hand is,
zal de inleider ingaan op de eigenaardige
tijdsverhouding die je vindt in tekens.
Die blijven liggen als sporen en wijzen zo
tegelijk voor zich uit.
Via het tijdskarakter van tekens wordt indirect
iets duidelijk van Heideggers tijd.
Inleider: prof.dr. Wouter Oudemans
(filosoof – Universiteit Leiden)
9 november 2014
Jong en oud
Hoe geven mensen die tussen 60 en 80 jaar oud
zijn zin en betekenis aan hun leven?
Zingevingsvragen waarmee hedendaagse
ouderen geconfronteerd worden, zijn uniek in de
geschiedenis. Mensen worden ouder dan ooit,
maar zijn op relatief jonge leeftijd niet meer actief
op de arbeidsmarkt.
Is het mogelijk om goed ouder te worden? Wat
betekent goed ouder worden in de hedendaagse
samenleving, waarin alle nadruk ligt op jong zijn?
Inleider: dr. Martien Schreurs
(filosoof - Universiteit v.Humanistiek Utrecht)
14 december 2014
Over weemoed, en de opgave om goed te
leven in een tijd die onherroepelijk verstrijkt
Het is een van de belangrijkste en moeilijkste
opgaven van menselijk bestaan om bij de tijd te
blijven. Dat vereist zowel dat we niet voortdurend
vooruit hollen, als ook dat we niet achterblijven in
een tijd die al voorbij is. Maar het is te
gemakkelijk om te zeggen dat we helemaal in het
nu zouden moeten staan. Als de tijd ‘de
uitgestrektheid van de menselijke geest’ is
(Augustinus), zal een mens, om ‘bij de tijd’ te zijn,
moeten leren om bij die uitgestrektheid aanwezig
te zijn. Dat wil zeggen: niet alleen bij het heden,
maar ook bij de toekomst, maar dan wel als toekomend, en ook bij het verleden, maar dan wel
als voorbijgaand.
Inleider: prof.dr. Paul van Tongeren
(filosoof - Universiteit Nijmegen)
11 januari 2015
Zijn en Tijd bij Edward Hopper (1882-1967)
Op de omslag van een van mijn boeken, ‘Tegen
de onverschilligheid’, uit begin 2007, prijkt een
afbeelding van een schilderij van Edward
Hopper. Ik zocht voor dat boek een verbeelding
voor onverschilligheid, een belangrijk kenmerk
van onze laatmoderne individualistische
tijdsgeest. Daarbij stuitte ik op Hoppers schilderij
‘Room in New York’ uit 1932. Op de omslag van
het daarna volgende boek staat ‘Two Comedians’
(1965). Het is het enige hoopvolle schilderij van
Hopper.
Er valt van alles te zeggen over de aard van
Hoppers esthetiek, over zijn magisch realisme,
zijn anti-impressionisme en anti-expressionisme,
over de rol van kleur en licht in zijn werk, over de
verhouding stad en landschap, of tussen binnen
en buiten. In mijn voordracht gaat het vooral om
een viertal met elkaar samenhangende aspecten:
de rol van tijd, plaats, relaties en transcendentie.
Tegen deze achtergrond van Hoppers
wereldbeeld wordt de beklemmende atmosfeer,
de grondstemming van zijn werk inzichtelijk.
Inleider: prof.dr. Joep Dohmen
(filosoof – Universiteit v.Humanistiek Utrecht)
8 februari 2015
Informatie en bewustzijn
Een van de definities van zelfbewustzijn is dat ik
weet dat ik hier ben en ergens anders niet. Om te
weten dat ik hier ben, heb ik momenten nodig
waarop ik me dat realiseer. Wat is de werking
van internet en sociale media op dit gebied?
Stimuleren ze zelfbewustzijn, of juist niet?
Wordt digitaal leven realiteit?
Inleider: drs. Albert Bouwman
(filosoof – docent filosofie)
8 maart 2015
Tijdelijkheid
Mensen gebruiken woorden om verschijnselen te
begrijpen en enigszins hanteerbaar te maken.
Tegelijk sturen woorden het denken en de
waarneming. In deze workshopachtige
bijeenkomst gaan we geschiedenis, betekenis en
werking van belangrijke begrippen, metaforen en
denkconstructies rond ‘tijd’ verkennen, en de
implicaties ervan op onze visie op eindig leven,
en het tegenovergestelde ervan. Wat kan ons
eigen taalgebruik ons leren?
Inleider: drs. Ron Muijzer (mens- en
taalwetenschapper – werkzaam in het onderwijs)
i.s.m. drs. René Gude (filosoof - ISVW – ‘Denker
des Vaderlands’)

Download Report