Wetenschap met en voor de maatschappij

Wetenschap met en voor de maatschappij
Diedre Bulk, 9 december 2014
De maatschappij betrekken bij onderzoeks- en innovatieactiviteiten, jonge mensen enthousiasmeren
voor het wetenschappelijk onderzoek en de rol van vrouwen in de wetenschap versterken. Dit zijn
voorbeelden van onderwerpen waaraan ondernemers, onderzoekers, kennisinstellingen en bedrijven
kunnen bijdragen binnen Horizon 2020.
Onder het Horizon 2020 programma valt, naast de bekende drie pijlers ‘Excellent Science’, ‘Industrial
Leadership’ en ‘Societal Challenges’, ook een andere doelstelling uitdaging voor Europa op het gebied
van onderzoek en innovatie. De doelstelling is het betrekken van de maatschappij bij onderzoek en
innovatie en het uitvoeren van onderzoek in overeenstemming met waarden en wensen van de
maatschappij: ‘Science with and for Society’ (SwafS).
Dit programma met een totaalbudget van € 462 miljoen omvat verschillende onderwerpen. Die sluiten
aan bij een maatschappelijke oriëntatie voor onderzoek en innovatie. Het doel van het programma is
dan ook wetenschappelijke excellentie te laten aansluiten bij maatschappelijke betrokkenheid en
verantwoordelijkheid. Mogelijke partners voor de samenwerking die geschetst wordt zijn onderzoekers,
burgers, beleidsmakers, bedrijven en kennisinstellingen.
De doelen die onder ‘Science with and for Society’ geformuleerd zijn, sluiten aan bij het horizontale
thema binnen Horizon 2020, Responsible Research & Innovation (RRI). De doelstelling is dat RRI door
het gehele Horizon 2020 programma zijn inbedding vindt. Waar relevant wordt het dus ook in andere
calls van Horizon 2020 geïntegreerd.
Responsible Research & Innovation (RRI)
In een sterk geglobaliseerde wereld waar wetenschap en maatschappij onderling verbonden zijn, wordt
de impact van wetenschappelijke kennis en onderzoek steeds groter. Daarom is het van belang dat
resultaten van onderzoek aansluiten bij de vraag van verschillende maatschappelijke actoren.
Door gedurende het hele onderzoeks- en innovatieproces samen te werken kunnen het proces en de
uitkomsten beter aansluiten op de waarden, vragen en verwachtingen van de maatschappij. Dit voegt
extra waarde toe aan het onderzoek. Ook zorgt het dat het draagvlak van innovaties wordt vergroot. RRI
anticipeert op mogelijke, maatschappelijke implicaties van onderzoek en innovatie. Ook beoogt het
onderzoek en innovatie te bevorderen door de circulatie en 'co-creatie' van kennis en innovatie te
1
stimuleren. Door samen met verschillende actoren het onderzoeksproces te bespreken, kan meer
interesse en openheid worden gecreëerd.
De doelen van RRI zijn:





De maatschappij breder betrekken in de onderzoeks- en innovatieactiviteiten;
De toegang tot wetenschappelijke resultaten vergroten (Tekst and Data Mining);
Rekening houden met ethiek in onderzoek(sbeleid);
De belangstelling van de jeugd voor wetenschappelijk onderwijs vergroten;
Een verantwoorde goverance ontwikkelen die de voorgaande doelen in onderzoek en innovatie
integreert.
Participeren in een call
Binnen het werkprogramma 2014-2015 van ‘Science with and for Society’ zijn calls uitgezet om de
geformuleerde doelen in te vullen.
De calls van het programma 'Science with and for Society' in 2014-2015 hebben de volgende
focuspunten:
 Wetenschappelijk onderzoek en een wetenschappelijke carrière aantrekkelijk maken voor jonge
mensen (SEAC);
 Het promoten van gendergelijkheid in onderzoek en innovatie (GERI);
 De maatschappij betrekken in wetenschap en innovatie (ISSI);
 Governance ontwikkelen die de vooruitgang van Responsible Research & Innovation stimuleert
(GARRI).
2
Het totale budget voor 2015 is € 45.400.000. De deadlines voor de calls die in de bovenstaande
afbeelding genoemd worden zijn allen op 16 september 2015.
De calls staan erg open voor innovatieve ideeën, ze beschrijven noch de uitkomst, noch het specifieke
proces. Deelnemers moeten overtuigend aangeven waarom hun actie kan bijdragen aan de impact die
beschreven is in de call. Zo hoeven aanvragen niet gericht te zijn op het produceren of innoveren van
een bepaald product alleen, maar mag ook het in beweging krijgen van bijvoorbeeld de maatschappij,
onderzoekers en beleidsmakers een doelstelling zijn. Dit kunnen deelnemers bereiken door een
discussie te starten of activiteit te organiseren die bijdraagt aan de versterking van het bewustzijn en
participatie van de maatschappij.
Bij de call SEAC valt te denken aan het organiseren van een matchingevent voor jongeren en
wetenschappers, om zo jonge mensen te enthousiasmeren voor het wetenschappelijk onderzoek. Voor
GERI kan men bijvoorbeeld denken aan een lezing of een interactief gesprek over het onderwerp
gendergelijkheid. Daarnaast zou het organiseren van een expositie of wetenschapscafé wellicht onder
de call ISSI kunnen vallen, om zo de maatschappij breder bij het wetenschappelijk onderzoek te
betrekken. Binnen de laatste call, GARRI, kan aandacht geschonken worden aan RRI in beleidsagenda’s.
Om te kunnen participeren binnen een call is het belangrijk dat er een consortium gevormd wordt dat
bestaat uit meerdere disciplines. De samenwerking tussen mkb’ers, maatschappelijke organisaties en
(sociale) wetenschappers is hier essentieel. Daarnaast kunnen ook bijvoorbeeld bibliotheken,
kunstenaars, wetenschappelijke musea en hoger onderwijsinstellingen mee doen in deze calls.
Ondernemerschap binnen ‘Science with and for Society’
Voor ondernemers is het vooral aantrekkelijk om in de call ‘Governance for the advancement of
Responsible Research and Innovation’ (GARRI) te participeren. Hiermee wil de Europese Commissie
graag de samenwerking tussen bedrijven, onderzoekers en de maatschappij versterken. Op die manier
kunnen technologieën, producten en diensten ontwikkeld worden die bijdragen aan het oplossen van
Europese problemen. Ook in andere calls kunnen mkb’ers participeren.
Daarnaast is het voor ondernemers aantrekkelijk om met deze calls mee te doen om de
naamsbekendheid te vergroten, buitenlandse partners te vinden en een sterkere verbinding met andere
actoren te krijgen. Ook is het interessant om samen met wetenschappelijke en maatschappelijke
partijen aan sociale innovaties te werken die kunnen bijdragen aan duurzame economische groei.
Voor ondernemers is het ook interessant dat RRI een horizontaal thema is. Via dit thema komt er extra
aandacht voor voorstellen die gebruikers en andere belanghebbenden betrekken bij innovaties, en krijgt
bijvoorbeeld ook maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) een steun in de rug. Daarnaast kent
Horizon 2020 een specifieke calls voor het midden en kleinbedrijf, om het hen te vergemakkelijken om
deel te nemen aan Horizon 2020. Met de combinatie van specifieke 'MKB calls' en RRI als horizontaal
thema zijn er brede mogelijkheden voor ondernemers, ook voor innovaties die specifiek inzetten op
maatschappelijke uitdagingen.
Het Europees agentschap ‘Research Executive Agency’ (REA) is naast de Europese Commissie
gedeeltelijk verantwoordelijk voor
de uitvoering van de acties onder SwafS. Meer
verantwoordelijkheden zullen in 2015 van de Europese Commissie worden overgedragen aan REA.
(http://ec.europa.eu/rea/about_us/activities/index_en.htm)
3
Het Nationaal Contactpunt binnen Nederland is de Rijksdienst voor Ondernemerschap (RVO). Het
aanspreekpunt binnen de RVO is Trudy Millenaar ([email protected]). Zij kan zowel algemene
vragen rond SwafS beantwoorden als vragen over een eventuele deelname aan een call.
Meer informatie:
Europese Commissie:
 http://ec.europa.eu/research/swafs/index.cfm
 https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/h2020-section/science-and-society
Netwerk Nationale Contactpunten (SiS):
 http://www.sisnetwork.eu/node/1
4

Download Report