24e JAARGANG
NUMMER 6
JULI 2014
UITGAVE VAN DE PROTESTANTSE GEMEENTE TE LEIDEN
EN DE EVANGELISCH-LUTHERSE GEMEENTE TE LEIDEN E.O.
Vrijzinnige Protestanten
Aandacht voor de medemens
Met vragen leven
Leren luisteren
Vertrouwen en verwachten….
Respect voor de schepping
Dienend en genietend
Geïnspireerd door Gods Geest.
Deze tekst staat op onze VVP kaart. Het
lijkt geen bijzondere tekst. Aandacht
voor de medemens, vertrouwen en
verwachten, respect voor de schepping
zijn herkenbaar. Misschien valt het u op
dat Christus niet expliciet genoemd is,
maar dat vinden we als geloofsgemeenschap vanzelfsprekend. In het dienen zit
voor ons opgesloten dat wij dat doen
vanuit de opdracht van Christus.
Wat misschien opvalt is dat we zo expliciet ‘met vragen leven’ noemen. Veel
mensen leven met vragen en zeker wat
betreft geloofsopvattingen. Dat is moei-
lijk. Wie wil er
geen duidelijkheid ? Weten
waar je aan
toe bent? Een
van de
kenmerken
van de VVP is
voor mij dat
vragen, twijfel
en het zoeken naar antwoorden een
belangrijke rol spelen.
In kerkdiensten komt het aan de orde, in
lezingen, in gesprekskringen. We weten
veel niet zeker en geven dat ook toe.
De vreugde voert ons naar dit huis
De tijd van vakantie breekt weer aan en dat is voor veel mensen een reden om
eropuit te trekken. Veel mensen nemen dan ook de tijd een kerk te bezichtigen.
Eeuwenoude gebouwen waar je de aanwezigheid van ‘hen die ons zijn voorgegaan’ bijna kunt voelen, of juist heel moderne kerken.
Een kerkgebouw zegt veel over de mensen die erin vieren. Je kunt aan de inrichting zien wat de vierende gemeente belangrijk vindt: een rijk versierd altaar of
een prominent aanwezige preekstoel waar alle stoelen rond gegroepeerd zijn
bijvoorbeeld.
Ik hoop dat u komende zomer eens een kerk inloopt; ver weg of misschien in ons
mooie Leiden (waar ook schitterende kerkgebouwen staan, niet alleen in de
binnenstad, maar ook daarbuiten). Dat u rustig gaat zitten, de sfeer opsnuift en
misschien denkt aan de woorden van het tweede vers van Lied 280 uit het
Nieuwe Liedboek: ‘Dit huis van hout en steen, dat lang de stormen heeft doorstaan, waar nog de wolk gebeden hangt van wie zijn voorgegaan’.
Irma Pijpers
We zoeken naar antwoorden en gaan
daarbij ook in discussie met de Bijbelteksten en de dogmatiek en met elkaar.
Waarom zou dat zo zijn? Wat zou de
achtergrond ervan kunnen zijn en zou
dat nu nog gelden? Zien wij dat nu
anders en kunnen wij er in deze tijd nog
wat mee?
Een tekst van Rilke vond ik wel heel treffend:
‘Heb geduld met al wat onopgelost in
uw hart woont en probeer de vragen
zelf lief te hebben. Zoek niet naar
antwoorden. Zij worden wellicht niet
gegeven, omdat u niet in staat zou zijn
ze te leven. En waar het om gaat is alles
te leven. Leef de vragen nu. Misschien
dat u op een dag in de toekomst, langzamerhand zonder het zelf te merken uw
weg naar de antwoorden leeft’.
Een ander aspect dat Vrijzinnige gelovigen belangrijk vinden is niet-kerkelijk
taalgebruik. In mijn tijd als predikant
Leids Kerkblad | 1
Vervolg van pagina 1
kenissen je oproept als je zulke woorden
zomaar gebruikt.
ben ik veel bezig geweest met hertalen.
Het zo te zeggen, dat het voor iedereen
verstaanbaar is, ook vaste formuleringen. Toen ik pas bij de VVP kwam namen
we iedere bestuursvergadering een
Bijbels woord, zoals genade of hemel, en
hebben we aan ieder gevraagd wat dat
voor hem of haar persoonlijk betekende.
We willen ook de teksten die we zingen
voor onszelf kunnen verantwoorden. Ik
heb wel eens discussies gehad over
psalmteksten die op het oecumenisch
leesrooster stonden en waarvan ik vond
dat ik die niet zomaar, zonder toelichting op de context waarin de Psalm
ontstaan is, kon laten zingen. Er kwamen
woorden en beelden van God in voor,
die zonder uitleg te schokkend waren als
je de tekst echt tot je door liet dringen
en die een beeld van God schetsten, wat
ik althans, niet zo, zonder toelichting,
wilde overdragen.
Het was indrukwekkend en ontroerend
om dat te horen en ik besefte des te
meer wat een verscheidenheid aan bete-
Colofon
Leids Kerkblad
is een uitgave van de Protestantse gemeente te Leiden en
de Evangelisch-Lutherse Gemeente te Leiden e.o.
Dat wil niet zeggen dat wij niet naar
woorden en beelden zoeken waar de
Bijbelschrijvers in hun tijd en hun beelden ook woorden voor zochten: om
Gods aanwezigheid of het verlangen
ernaar en de worsteling ermee in hun
leven te kunnen duiden. Wat we probe-
ren binnen de VVP is daar juist ruimte
voor te geven en het niet te laten overwoekeren en te laten verstikken door
woorden die eigenlijk voor veel mensen
geen betekenis of een negatieve lading
hebben. Misschien daarom hebben we
ook ‘geïnspireerd door Gods Geest’ op
de kaart gezet. Om aan te geven dat,
naast de Bijbelse bron, je ook door de
werking van de Geest op andere wijze,
zoals door muziek, de natuur, kunst,
gedichten, literatuur en ontmoetingen
ten diepste geraakt kunt worden door
‘God die alle verstand te boven gaat’, om
de woorden uit de zegenbede aan te
halen. Ook die ruimte willen we geven.
Ik ga niet beweren dat we hier nu
‘uniek’ en ‘bijzonder’ in zijn, ook dat
soort grote woorden vinden we niet zo
gepast. Maar dat die ruimte een waardevolle bijdrage aan de kerk van de
toekomst is, daar ben ik ook na vijfentwintig jaar van overtuigd.
Marjan Driessen
Dit blad verschijnt 8x per jaar; tussentijds wordt
(wijk-)informatie verspreid.
Redactieraad
De redactieraad wordt gevormd door de scriba’s of andere
vertegenwoordigers van de wijken en kerkelijke organen en
is verantwoordelijk voor deze uitgave.
Redactie
ds. A. Alblas, hoofdredacteur
mw. H. Eshuis-Boter, eindredactie
ds. H.J. Hemstede, interviews
E. van der Plicht, algemeen
mw. J.I. Schoonwater, jongerenredactie
mw. E.E. Veenstra-Monteban, algemeen
mw. S.G. Visscher, eindredactie en website
e-mailadres van de redactie:
[email protected]
Fotografen
Voor gebruik van de in dit blad gepubliceerde foto’s door
derden is voorafgaande schriftelijke toestemming vereist
van de redactie.
H.W. Bertram (hwb)
J. van Duuren
H. Labots
E. Elstak
F. Voets
N. Bavelaar
mw. H. van den Broek
A.P.J.J. Snepvangers
mw. M. van Vliet
Advertentieredactie
R. Favier, e-mail:[email protected]
Administratie, abonnementen en klachten over
bezorging enz.:
Van Vollenhovenkade 22,
2313 GG Leiden,
telefoon: 071-5764145
[email protected]
Het volgende nummer
verschijnt op 5 september
De kopij moet uiterlijk op zaterdag 23 augustus om
09.00 uur zijn ingeleverd: wijkberichten bij de scriba.
Vormgeving
[email protected]
Druk
Groen Media Leiden
2 | Leids Kerkblad
Organist in beeld
Peter Heyligers
Met een orgelliefhebber als vader, de
orgelbouwer Heyligers als oom, en een
opa als mijn eerste orgelleraar zit het
orgel in mijn bloed. Al jong probeerde ik
grote werken te spelen zoals van Bach en
Widor.
Tijdens mijn studietijd leerde ik gitaar en
piano spelen. In de periode daarna
schreef ik romantisch-impressionistische
orgelwerken. Tegenwoordig werk ik aan
Bijbelliederen. Sommige daarvan zijn ook
in en door de gemeente rond Kerst en
Pasen uitgevoerd.
Sinds ca. 1986 bespeel ik het orgel in de
Bevrijdingskerk en nu Antonius- en
Opstandingskerk. Maandelijks verzorg ik
een zingen vóór de dienst met opwekkingsliederen (reli-pop). In deze liederen
vind ik meer eenheid van tekst en
muziek dan in kerkmuziek. Het raakt je
hart, en voor je het weet doe je helemaal
mee.
Bezoek ook onze website:
www.protestantsegemeenteleiden.nl
Jong!
Jacqueline Schoonwater [email protected]
Teylingen College aan de slag met
de Zeven
Van 12 t/m 16 mei liepen zeventien leerlingen van het Teylingen College uit
Noordwijkerhout hun maatschappelijke
stage bij M25 Leiden Regio. Iedere dag
stond in het teken van één van de Zeven
Werken van Barmhartigheid. Het gevarieerde programma was erop gericht om
de jongeren uit te nodigen, te ondersteunen en uit te dagen die werken in de
praktijk te brengen.
Vanwege het klassikale karakter en het
tijdsbestek van de stage was gekozen
voor kennismaking met diverse organisaties en instellingen (en waar mogelijk
hun cliënten) die zich inzetten voor de
ondersteuning en zorg voor kwetsbare
groepen in onze samenleving.Na een
enthousiaste en soms confronterende
rondleiding op begraafplaats Rhijnhof,
gingen de jongeren ‘de doden begraven’
door in groepjes te schoffelen, tuinieren,
schoonmaken en ramen te lappen.
Het aangrijpende verhaal van een
Irakese vluchtelinge ging vooraf aan een
middag ‘de vreemdeling welkom
heten’ met spelletjes spelen en
ravotten met
kinderen van de
Gezinsopvanglocatie Katwijk, voor
het merendeel
afgewezen asielzoekers die wachten op vertrek naar
hun land van
herkomst.
De donderdag
stond in het teken van ‘de naakten
kleden’ met een grootschalige inzamelingsactie voor Oekraïne. Zo’n180
verhuisdozen zullen binnenkort in
partijen worden vervoerd naar dit - voor
de meesten van ons onbekende - land.
De sponsorloop langs diaconale plekken
in het centrum van de stad Leiden bracht
het mooie bedrag van 170 euro op voor
het Ronald McDonald Huis. Bij de overhandiging van dit bedrag in het LUMC
werden ‘de zieken bezocht’.
Een week vol hoogtepunten, waarbij de
jongeren herhaaldelijk gestimuleerd
werden uit hun comfortzone te stappen,
zich kwetsbaar op te stellen en de
verschillen te omarmen.
Jongeren over engelen
Jan-Peter Loof [email protected]
Op zondag 29 juni stond de dienst van
de Binnenstadsgemeente in het teken
van het thema ‘Engelen’. De dienst was
voorbereid in samenspraak met jongeren
uit de basiscatechese en de Wordt
Vervolgd-groep. We lazen een viertal
verhalen uit de Bijbel waarin engelen
voorkomen en dachten na over de rol
die zij in die verhalen dan vervullen.
Veel spannender en moeilijker was misschien nog wel
de vraag of je ook vandaag
de dag nog engelen kunt
ervaren en of je misschien
ook zélf iets van een engel
kunt zijn. Het altaarstuk
‘Engel’ - met een vorm uit de
‘gewone’, natuurlijke
wereld, die pas bij een
tweede blik opvalt als een
engelachtig figuur - vormde
al bij de voorbereiding een
mooie kapstok om allerlei
gedachten daarover los te
weken.
En op die
manier
durfde zelfs
een van de
jongeren
een eigen
verhaal over
een hedendaagse
engelervaring in haar
eigen omgeving te presenteren tijdens de dienst:
dapper en indrukwekkend!
Bovendien: de op de jeugd afgestemde
taal tijdens de dienst werd na afloop ook
door veel ‘ouderen’ heel positief
gewaardeerd. Hoe mooi is dat?!
Leids Kerkblad | 3
Bijzonder Kerkenwerk Leiden
Predikant:
ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488, [email protected]
Secretaris:
E. van der Plicht, Raaphorst 35, 2352 KJ Leiderdorp, [email protected]
Penningmeester:
F. van Dijk, Koninginnelaan 88, 2313 AT Leiden
Bankrekeningnr.:
IBAN: NL 15 INGB 0000 7839 95 t.n.v. penningmeester Bijzonder Kerkenwerk
Website
www.openkerkleiden.nl
Hooggetijden
Op zaterdag 7 juni zijn we weer begonnen met een serie Hooggetijden. Op
zaterdag 14 september is de laatste. Het
tijdstip van vorig jaar, 12.00 uur, bleek
toch niet zo’n succes. Daarom terug naar
de oude tijd, weliswaar een kwartiertje
later, van 14.45 uur tot 15.00 uur.
Dit om het voorafgaande orgelconcert
iets meer ruimte te geven. Het bezoekersaantal is
weer als
vanouds.
Fijn dat ook
dit jaar voorgangers,
medewerkers
en organisten weer
enthousiast
hun medewerking
verlenen.
Wellicht
komt u ook
een keertje
luisteren
naar de lezing van een Psalm, een meditatie en orgelspel op zowel het hoofdorgel als het kabinetorgel.
Herman de Geus,
coördinator Hooggetijden
Column
Evensong
Op zondagavond 24 augustus zingt de
Leidse Cantorij o.l.v. Hans Brons de
Evensong in de Hooglandse Kerk. Kort
voor de reis naar St. Peterborough krijgen we een indruk van de in de reusachtige 12de-eeuwse Engelse kathedraal te
zingen muziek. De overdenking is
gewijd aan de mystiek van Kick Bras
onder de titel ‘zoeken nooit verzadigd
zijn’. Bras noemt de eenwording met
God het doel van de mystieke weg.
Jubileum Evensong
Deze serie in het 25e jaar Evensongs wordt
vervolgd op 21 september met medewerking van de Boxtelse Cantorij, en afgesloten op 19 oktober met een uitgebreide
Evensong, met twee koren: de Schola
Davidica en de Leidse Cantorij.We hopen
dat allen die deze serie met regelmaat
bezoeken er die avond bij zul­len zijn om
het jubileumjaar af te sluiten.
Jan Boersema
600.000
De afgelopen weken werden beheerst door het WK voetbal. Nederland zat
massaal en vaak begeesterd aan de buis gekluisterd. Voetbal heeft onmiskenbaar
trekken van religie. Toch waren er volgens dagblad Trouw in ons land nog 600.000
mensen die ‘minder dan 5 minuten naar de wedstrijden gekeken hadden’. Tjonge!
Het klonk mij bijna oudtestamentisch in de oren. Dit leken wel mensen die ‘hun
knieën niet voor de Baäl gebogen hadden’.
Baäl? Is dat niet zwaar overdreven? Het is toch een prachtig spel? Kunst soms.
Absoluut, maar wij – als wel-kijkers - hebben toch ook de Ghanese voetballers met
hun ingevlogen miljoenen gezien, over de corrupte FIFA bobo’s, match fixing en
absurde salarissen gelezen, de peperdure stadions bewonderd die nadien nooit
meer gebruikt gaan worden, of ons opgewonden over smerige overtredingen
waarvoor je in het normale leven aangifte van mishandeling zou doen? Zijn het
uitwassen? Of hoort dit alles ‘er nu eenmaal bij’?
Waarom zijn we zo onmachtig om een mooie sport fatsoenlijk te beoefenen?
4 | Leids Kerkblad
OKL was onlangs in verzorgingshuis
Haagwijk. Jongeren met een Turkse
achtergrond gaan daar de strijd aan met
eenzaamheid. Iedere week brengen ze
er een bezoek aan de bejaarde bewoners. Voor een praatje over vroeger en
een gezellig bakje koffie. Waarom de
jongeren daarvoor tijd vrijmaken? Eén
van hen legt het uit: ‘Deze ouderen
hebben veel betekend voor de samenleving. Zij hebben het land gemaakt
waarin wij nu leven. Als dank daarvoor
proberen wij iedere week even langs te
komen, ook al zijn ze dement en vergeten ze ons. Het gaat om dat moment,
dan voelen ze zich gewaardeerd. Dat
voel je gewoon en het is heel erg mooi
om mee te maken.’
Semih was die middag het meest geraakt
doordat zijn adoptie-opa bij het afscheid
had gezegd: ‘Kijk je uit voor de tram.’
Semih wist dat de moeder van opa dat
altijd tegen hem zei. Semih: ‘En als een
moeder die afscheid nam van haar kind
zegt hij dan bezorgd tegen mij, een
Turkse jongere: ‘Kijk je uit voor de
tram…’
Lees meer over Omalief en bekijk de
video op onze website:
www.openkerkleiden.nl.
Bezoek wekelijks
OPEN KERK LEIDEN:
www.openkerkleiden.nl
Kerk en wereld
Leven met zelfdoding
Wat gebeurt er met je als je te maken krijgt met zelfdoding?
Hoe ziet je leven er na zo’n ingrijpende gebeurtenis uit?
door Wouter de Jonge
Het boek Leven met zelfdoding hoopt
antwoord te geven op die vragen en
inzicht te geven in het hele scala aan
gevoelens van nabestaanden.
Prof. dr. Manu Keirse, emeritus hoogleraar verliesverwerking te Leuven, schreef
een voorwoord. Het boek bestaat uit
zestig brieven van mannen en vrouwen
die in het verleden met zelfdoding in
hun directe omgeving te maken hebben
gehad. Ze richten zich tot een -voor hen
onbekende- lotgenoot en schrijven hoe
het verlies met het leven-nu verweven is.
Het zijn brieven over verdriet en liefde,
woede en respect, wanhoop en hoop.
Daar leefde de gedachte dat op deze
manier anderen geholpen konden
worden. Om zestig mensen bereid te
vinden dit te doen is samenwerking
gezocht met Jolien van der Kooij te
Amsterdam, docent aan de uitvaartvakopleiding, en Wouter de Jonge te Oegstgeest, uitvaartondernemer. Zij hebben
de mensen gevonden en begeleid in hun
schrijfproces.
Uiteindelijk zijn zestig heel verschillende
brieven geselecteerd. Stuk voor stuk
persoonlijk. Soms adembenemend, hartverscheurend, verschrikkelijk. Soms heel
praktisch: met tips om het leven verder
te leven. Rouwbegeleiders, uitvaartverzorgers, geestelijken en artsen vinden
hierin waardevolle verhalen. Bovendien
laat het iedereen die in familie- of vriendenkring er mee te maken heeft zien
hoe het is om te leven met zelfdoding.
Waarom dit boek?
‘Voor erkenning, herkenning en verkenning. Maar vooral erkenning: van de
nabestaanden en van degenen die zich
van het leven beroofden. We willen het
onderwerp uit de taboesfeer halen. De
laatste tien, twintig jaar zijn allerlei
taboes opgeheven, maar deze nog niet.
De geliefden die iemand door zelfdoding verloren hebben, hebben daar erg
veel last van.
Zestig brieven
Het initiatief voor dit boek is genomen
door Sinds 1883–Uitgevers te Leiden.
Verder was een boek als dit er nog niet.
Dat zegt trouwens ook wel wat over het
taboe. De oudste schrijver in het boek is
een vrouw van 82 jaar. Haar zus
beroofde zich van het leven in 1973.
Twintig jaar lang heeft ze dat doodgezwegen. Letterlijk. Daar sprak je gewoon
niet over.’
Was het moeilijk om mensen te
vinden die dit grote en zware
verdriet wilden delen met anderen?
‘Nee, dat was niet heel moeilijk. De
eerste reacties waren vaak verrassend
‘positief ’. Ze vonden het een bijzonder
en mooi project. In het proces daarna
zijn wel diverse mensen afgehaakt.
Ze kwamen in de knel met zichzelf,
bijvoorbeeld omdat het nog te vers was
of te veel opriep. Van de honderd
mensen die met schrijven zijn begonnen
hebben we nu zestig brieven en dat
bewijst naar ons idee wel dat er een
grote behoefte aan was.’
Hoe kan dit boek wat aan het taboe
op dit onderwerp doen?
‘Velen zaten in een soort verdomhoekje.
Mag ik hierover praten? Mag ik hierover
schrijven? Mag het gehoord worden?
Met dit boek zeggen we: ja, dat mag en
hier is een podium. Ik heb nu al van veel
mensen direct of indirect gehoord hoe
goed het ze gedaan heeft dat ze iets
konden prijsgeven van wat de zelfdoding van hun geliefde, ouder, kind,
broer, zus met hen deed. Daar zijn de
brieven ook op toegespitst: niet op wat
er precies gebeurd is, maar op wat het
met de mensen gedaan heeft.
Ik vind het mooi dat je daarbij naast het
verdriet, de woede, de angst en de
schaamte bijna altijd ook wat ziet van
liefde, hoop, respect en verandering.
Mensen zijn, op een positieve manier,
anders naar het en hun leven gaan
kijken.’
Jolien van der Kooij en Wouter de Jonge,
Leven met zelfdoding (Leiden 2014),
ISBN 9789078342007, € 19,50.
Leids Kerkblad | 5
Raad van Kerken in Leiden
Secretaris:
mw. J. Sorgdrager, Zoeterwoudsesingel 12, 2313 AZ Leiden; tel. 0624137008
Voorzitter:
ds. A.Alblas, Jac.P.Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest,
telefoon 071- 523 24 88; email: [email protected]
Internet: www.raadvankerkenleiden.nl
Vergadering
De jaarvergadering van de lid-kerken is
dit jaar verschoven van juni naar het
najaar. Dit was nodig om het nieuwe
jaarprogramma goed voor te bereiden.
Door het uitvallen van de secretaris om
gezondheidsredenen heeft het (kleine)
dagelijkse bestuur zich gericht op de
lopende zaken. Daarbij is de betrokkenheid bij de begeleiding van Benno L. de
meest opmerkelijke actie geweest. Maar
ook de kranslegging op 4 mei en het
overleg over nieuwe deelnemers/waarnemers hoort tot de energie-gevende
activiteiten.
Herdenking Jodenvervolging
De jaarlijkse bijeenkomst in de Hooglandse Kerk bracht veel ontroering. Dat
kwam door het levensverhaal van mw.
Dresden, de zang door chazan Gould,
muziek door Hester Groenleer en
Matthias Havinga en het nieuwe initiatief van het ontsteken van de kaarsen
door middelbare scholieren.
De tentoonstelling ‘Over het hoofd
gezien, recent gevonden beelden van
een joodse familie in 1940-1945’ was
gedurende enkele weken te zien en trok
veel belangstelling.
Door uitbreiding is het Beraad inmiddels
uitgegroeid tot 10 personen. Dat geeft
een stevige basis voor de voortzetting
van dit initiatief onder de titel ‘Blijvend
gedenken’.
Wereldraad: ‘een pelgrimage
van vrede en recht’
Het Central Comité van de Wereldraad
van Kerken vergadert van 2 tot en met 8
juli in Genève. Voor het eerst sinds de
inspirerende assemblee in Busan is deze
vergadering bijeen. Een hartelijk weerzien met mensen uit Korea, Indonesië,
Kenia, Nigeria, Egypte, Rusland, de
Verenigde Staten, Jamaica, Brazilië… ja,
waarvandaan niet eigenlijk? Opnieuw
word ik getroffen door de verbindende
kracht die uitgaat van de eenheid in
Christus waarbinnen we wereldwijd aan
elkaar gegeven zijn.
In Busan werd uitgesproken dat we als
kerken wereldwijd een ‘pelgrimage van
vrede en recht’ willen gaan. Ook in
Nederland is in de afgelopen maanden
nagedacht over de vraag hoe je die
pelgrimage gestalte zou kunnen geven.
Veel van wat kerken doen en zijn heeft
volop te maken met vrede en recht.
Omzien naar elkaar, projecten van
schuldhulpmaatje, de zorgzame kerk,
groene kerken, voedselbanken: voor veel
mensen is het werk dat direct samenhangt met hoe zij zich door God aangesproken weten.
Toch valt me op hoeveel urgenter die
woorden van vrede en recht klinken
wanneer je met mensen van wereldwijd
bij elkaar bent. De zorgen uit Nigeria
liggen direct op tafel. Uit het land waar
Boko Haram actief is, horen we van initiatieven waarbij christenen in gesprek
gaan met jonge moslims om samen een
weg van vrede te vinden. Syrië en Irak
komen uiteraard ter sprake. Verschrikkelijke verhalen worden gedeeld. ‘In Mosul
is geen levende christen meer te vinden’,
klinkt het. Het ontneemt je de adem en
bijna ook de moed. Totdat een Syrische
kerkleider spreekt over de kracht die er
zelfs nu nog uitgaat van de kerk in Syrië.
ds. Karin van den Broeke
Levensbeschouwelijk Platform
Charter 4 Compassion - Leiden
Site: www.c4cleiden.nl - Mail: [email protected]
Bijeenkomst ‘Charter for
Compassion’
Op donderdagmiddag 12 juni was er een
bijzondere bijeenkomst in het stadhuis
van Leiden. Voor de vierde keer kwamen
vertegenwoordigers van verschillende
levensbeschouwelijke richtingen en
maatschappelijke organisaties bij elkaar.
Zij zetten zich in om het ‘Charter for
Compassion’ breed te laten doorwerken
in de Leidse samenleving. De gemeente
stelde hiervoor de mooiste zaal van het
stadhuis, de trouwzaal, ter beschikking.
Na een aantal inleidende praatjes over
compassie-activiteiten kregen de aanwezigen de gelegenheid iets persoonlijks te
vertellen over hun compassievolle acties.
6 | Leids Kerkblad
Iemand vertelde over een spontane actie
om met een groep vrijwilligers iemand te
helpen zijn verwaarloosde huis weer op
orde te krijgen.
Er werd verteld over het maken van een
buurtfilm en hoe dit tot bijzondere
nieuwe vriendschappen en relaties
leidde. Zo kwam er een tiental voorbeelden voor het voetlicht die alle werden
afgesloten met een pakkende stelling.
Na afloop was er onder het genot van
een verfrissing een ontspannen samenzijn van alle deelnemers aan deze
compassiebijeenkomst waarbij nog meer
informatie kon worden uitgewisseld en
gedeeld.
Fernanda van Keulen
Mens in beeld
‘Dat was een gouden stap in mijn leven...’
Henk Hemstede in gesprek met dominee Marjan Driessen
Dominee Marjan Driessen werd in 1949
in Rotterdam geboren en ging na haar
eindexamen gymnasium in een kerkelijk
uitwisselingsprogramma voor een jaar
naar een Highschool in de USA. Zij
maakte kennis met een Amerikaanse
geloofsbeleving. Het vormde haar en
beïnvloedde haar studiekeuze: theologie
in Leiden.
‘Vanuit de Vereniging van Vrijzinnige
Protestanten (VVP) kwamen verzoeken
om te komen preken. Leuk om te doen.
De Haansta Kweekschool werd opgeheven. Ik werd bestuurslid van de VVP
Leiden- Oegstgeest en besloot me bij te
scholen in pastorale vakken, dogmatiek,
en enkele cursussen te volgen. Ds. Hetty
Zock vertrok als predikante van de VVP
en ik werd gekozen om
haar op te volgen.
Dat was een gouden
stap in mijn leven. Mijn
benoeming was voor
een beperkte werktijd.
Daarnaast ging ik voor
een aantal uren
meedoen in het pastorale team van Verpleeghuis Zuydtwijck in
Leiden. Wel een grote
overgang. Als docente
bepaalde ik de lesstof,
als dominee word je
geleid door wat er
vanuit de mensen uit de
geloofsgemeenschap op
je af komt.
‘Mijn godsdienstleraar op het gymnasium, Rien Elfferich, was een inspirerende docent. Hij zei: ‘De kortste weg
naar jezelf is een reis om de wereld’. Op
de zondagsschool vond ik de Bijbelverhalen prachtig. Van huis uit ben ik wel
gelovig opgevoed, maar we gingen niet
vaak naar de kerk.’
Marjan deed haar kandidaatsexamen en
werd godsdienstdocente op de Haanstra
Kweekschool in Leiden. Ze besloot het
kerkelijk examen eerst te doen en
daarna haar doctoraal met als bijvak
Islam.
Op school had ik leerlingen en collega’s om mij
heen. Als dominee zat
ik vaak in mijn eentje de
preek te maken. In mijn
studietijd in Leiden was Suze de Mey
mijn hospita en vriendin. Later werd zij
predikante van de Vredeskerk. Haar
pastorale omgang met de mensen: zo
hartelijk, praktisch, laagdrempelig en
dicht bij de mensen. Zij was voor mij een
voorbeeld, maar stierf in 1990.
Geloven is voor mij een verlangen en
hopen dat het goed komt met de
mensen op de wereld. Dat die wordt
zoals God dat bedoelt. Dat wij mensen
daar naar toe leven. Hij heeft gezegd: ‘Ik
ben er!’
Er is meer dan je denkt en dat je daarvoor open kunt staan. Wij mensen zijn er
voor elkaar. Geloof verandert ook in je
leven: van zo is het, zo geloof ik het naar
ik weet het niet zo precies. En toch blijft
dat verlangen.
Ik houd van symbolen, maar ze moeten
wel verwijzen naar hun oorspronkelijke
betekenis. Dus geen palmpaasstokken
met piepschuimslingers. De kerstboom
met de oorspronkelijke versierselen die
naar vruchtbaarheid verwijzen en later
gekerstend zijn. Een altijd groene boom
verwijst naar leven, kerstballen verwijzen
naar appels en engelenhaar naar haaroffers. Echte kaarsen in de boom: licht en
warmte. Na de kerstdienst krijgen de
mensen bij ons een kaars mee en na de
paasdienst een bosje narcissen.
De VVP Leiden-Oegstgeest komt samen
in het Dorpscentrum in Oegstgeest.
De liturgie is sober. Eén keer per jaar
vieren wij het Heilig Avondmaal. Een
trouwe groep mensen, die er graag bij
wil horen. Ook mensen van gereformeerde en rooms-katholieke huize. Voor
de openheid. Het geloof ligt bij ons niet
allemaal zo vast. De zekerheid van de
orthodoxie, daar passen wij niet zo in.’
Dominee Marjan Driessen is getrouwd
met Harm Jan Smid, wiskundedocent. Zij
hebben twee zonen: Haiko, die geschiedenis en bestuurskunde studeerde en
Hylke, die biologiedocent is. De bloemrijke tuin is haar hobby. Zij houdt ook
van brieven schrijven en danst graag.
Leids Kerkblad | 7
Met respect voor uw wensen
In rust en stijl afscheid nemen
du Prie
BOUW & ONTWIKKELING B.V.
Ichthus
Boekhandel
ADMIRAAL BANCKERTWEG 23
LEIDEN - TELEFOON 071-5222919
BijBels, Boeken en muziek
www.ichthusboekhandel.nl
hooigracht 35
REDKEN
2312 kn leiden
e •Leiden
AMBASSADOR
korevaarstraat
leiden •• Telefoon:
071-5147061
Nieuwstraat
27 2•164
postbus
Dat kan 24 uur per dag,
Dat was pas een mooie
uitvaart.
7 dagen
per week in
Maar hoe regel je zoiets?
ons uitvaartcentrum.
Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen.
Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.
2300 ad leiden
telefoon
071 514 32 44
telefax
071 514 35 49
e-mail
[email protected]
BOUW & ONTWIKKELING
B.V.
du Prie
Begraafplaats
Rhijnhof
ADMIRAAL BANCKERTWEG 23
Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.
LEIDEN - TELEFOON 071-5222919
Monuta
Luit
BelVan
071der
- 521
32 31
WillemMonuta
de Zwijgerlaan
179, Leiden
Van der Luit
Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden
071-5213231
Bel’t071
- 573 08 30
Monuta
Leidse Huys
Monuta ‘t Leidse Huys & Soek
Gitstraat
1,
Leiden
Gitstraat 1, Leiden
www.monuta.nl
071-5730830
Dat was pas een mooie
uitvaart.
De steun bij iedere uitvaart.8
ZAALBERG
Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen.
makelaardij
Lid
LMV
***
voor vergaderingen, recepties,
cursussen, bijeenkomsten e.d.
- snelle
transactie
taxaties -Ondersteuning
scherpe tarieven
Professionele
Events
Bel
071 - 521
32 31 - snelle
Bel 071 - 573
08www.zaalbergmakelaardij.nl
30
web:
Monuta ‘t Leidse Huys & Soek
email: [email protected]
Gitstraat 1, Leiden
www.monuta.nl
Voor een regelrechte sfeerverademing!
Business Bloemist
IchthusLid
ZAALBERG
Workshops
Eventdecoratie
Boekhandel
makelaardij
LMV
Greenstyling
Energieweg 16 Zoeterwoude
071-512 08 29
www.nieuwenburg.nl
Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47
BijBels, Boeken en muziek
- snelle transactie - snelle taxaties - scherpe tarieven
www.ichthusboekhandel.nl
“Rijks
beëdigd makelaar”
du Prie
korevaarstraat
2e • leiden • Telefoon: 071-5147061
web: www.zaalbergmakelaardij.nl
email: [email protected]
Beheerder : R. van Heyningen
Watermolen 1, 2317 ST Leiden
Tel. 071 - 52 128 58
met recht van koop
Openingstijden
kantoorPIANO’S
in het
Poortgebouw
BARNING
sinds
1921
Fournituren
DMC
splitzijden
Babykleding
op werkdagen van 09.00 tot 16.00 uur
Rijkstraatweg 22d, 2171 AL Sassenheim
e-mail: [email protected]
www.barning.com
website: www.rhijnhof.nl
Verhuur van zaalruimte
voor vergaderingen,
recepties,
Setterlady / Setterlaine
damesmode
cursussen, bijeenkomsten e.d.
Hollandia / Ten Cate ondermode
Beheerder : R. van Heyningen
Leiden
Tel. 071 - 52 128 58
Kerk en Theologie
1, 5123578
2317 ST
Hoge Rijndijk 114, 2313 KM Watermolen
Leiden, Tel. (071)
n
Ichthus
r da
mee ar
ja
Al
Boekhandel
.
8
8
35
hooigracht 35
REDKEN
2312 kn leiden
AMBASSADOR
B i j B epostbus
l s ,164
Boeken en muziek
2300 ad leiden
telefoon
www.ichthusboekhandel.nl
071 514 32 44
telefax 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061
korevaarstraat
www.baartbv.nl
071 514 35 49
e-mail
| Leids Kerkblad
[email protected]
HAARHUIS
VA N TO N G E R E N
Fournituren DMC splitzijden Babykleding
Kappersbenodigdheden
Pruiken - Toupets
Breestraat 32
Leiden
Telefoon 071-5125212
Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding
LEIDEN - TELEFOON 071-5222919
Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s
BOUW & ONTWIKKELING B.V.
ADMIRAAL BANCKERTWEG 23
Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding
Ontwerp
Meubilair verhuur
Realisatie
Decor verhuur
LAAN TE RHIJNHOF
2332 HZ LEIDEN
TEL. 071 532 06 09
FAX 071 532 04 48
Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s
Van organisatie tot decor inrichting
“Rijks beëdigd
makelaar”
***
mogelijkheden voor begraven
en as-bestemmingen.
Verhuur
van zaalruimte
Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47
Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.
Monuta Van der Luit
Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden
an
er dr
e
m
a
Al 35 ja
hooigracht 35
REDKEN
2312 kn leiden
AMBASSADOR
postbus 164
met
recht
van
koop
2300 ad leiden
BARNING PIANO’S sinds 1921
telefoon
Al meer
jaar
Rhijnhof een bijzondere
071dan
514100
3222d,
44 is 2171
Rijkstraatweg
AL Sassenheim
begraafplaats
met een prachtige natuur.
telefax
www.barning.com
Het nieuwe
met mooi aangelegde vijvers en
071gedeelte
514 35 49
hagen
kwam in 2010 gereed.
e-mail
De begraafplaats
[email protected] een ruime keuze aan
Monuta Soek
Hoogmadeseweg 66, Leiderdorp
071-5730834
Maar hoe regel je zoiets?
Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.
90x62mm
Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s
email: [email protected]
Spreken over God
Setterlady / Setterlaine damesmode
Dijkmanschans 198
ZoeTermeerJilles de Klerk
Hollandia / Ten
Cate
Vorig
jaarondermode
promoveerde
Telefoon 079-3312993
Onderbrekingen:
het begrip metaforis
Restauratie / Renovatie / Utiliteitsbouw / Woningbouw
[email protected]
www.haarhuisvantongeren.nl
Hoge Rijndijk 114, 2313 KM Leiden,
Tel. (071) 5123578
Eberhard Jüngel? Dat is niet echt een
bekende naam.
HAA
R HJüngel
UIS
Dat klopt. In Nederland
geniet
Mens in beweging
Wij zijn niet ons brein
Een weg voor mantelzorgers van dementerenden
door Tim van Iersel
De impact van dementie is groot. Op
degene die de ziekte heeft, maar ook op
de mantelzorger. Alzheimer Nederland
verwoordde dat enkele jaren geleden
treffend in de uitspraak: ‘Hij heeft het,
zij lijdt eraan.’
Mantelzorgers van dementerenden
kunnen lijden aan het zien van de
achteruitgang van hun dierbare. De
achteruitgang van de dementerende
noopt de mantelzorgers eigenlijk al
tijdens het leven afscheid te nemen van
de persoon zoals ze die hebben gekend.
Dementie is daarom een rouwproces
voor de mantelzorgers, terwijl hun dierbare nog leeft. Dat verwoordde een
mantelzorger treffend: ‘Ik ben nog
getrouwd, maar eigenlijk al weduwe.’
Ik heb gemerkt dat de tragiek voor
mantelzorgers groot is in de periode kort
voor opname in een verpleeghuis. Soms
kunnen dementerenden naar vertegenwoordigers van instanties goed verhullen
dat ze achteruitgaan, waardoor opname
in een verpleeghuis lang wordt uitgesteld. Ook het langs elkaar heen werken
van instanties, of onenigheid binnen de
familie over het wel of niet opnemen
van vader of moeder in een verpleeghuis
kan mantelzorgers tot wanhoop brengen. Ik heb meerdere mantelzorgers mij
laten vertellen dat ze zelfs bijna in staat
waren hun dierbare iets aan te doen, uit
pure wanhoop.
Mantelzorgers kunnen zichzelf uitputten
in hun liefdevolle zorg. ‘Ik wilde haar zo
lang mogelijk thuishouden,’ zei een partner van een dementerende mevrouw
me. Dat lukte uiteindelijk niet meer:
‘Toen schaamde ik me ontzettend. Ik kon
het niet verkroppen dat ik de zorg niet
meer kon bieden.’ Daarbij kan de omgeving ook een vernietigende rol spelen,
zoals een mevrouw mij vertelde: ‘Mijn
familie zei me glashard: ‘Je hebt haar
gewoon weggestopt in dat verpleeg-
huis.’ Weinig herkenning van jouw rol als
mantelzorger kan tot verregaande
eenzaamheidsgevoelens leiden.
Het daadwerkelijk laten verhuizen naar
een verpleeghuis roept een veelheid aan
gevoelens bij mantelzorgers op. Er is
opluchting dat de dierbare nu in goede
handen is. Schuldgevoelens, omdat jij vrij
naar buiten kunt lopen en je dierbare
‘opgesloten’ achterblijft. Angst, om hoe
het nu verder zal gaan in het verpleeghuis: kan de dierbare zijn of haar draai
vinden? En ook twijfels, wanneer het
goed gaat met de dierbare in het
verpleeghuis: was de opname dan wel
nodig geweest?
Ook mantelzorgers lijden dus aan
dementie, uiteraard in verschillende
mate. Als dat lijden groot is, hoor ik soms
de roep naar verlichting: “Was hij maar
dood!”
‘Waar het om draait, is uiteindelijk
acceptatie van de ziekte,’ zo zegt oudminister Maria van der Hoeven, wiens
man dementerend was over haar weg als
mantelzorger. Die aanvaarding voelt in
eerste instantie zo onnatuurlijk, maar
geeft tegelijk nieuwe levensenergie. Om
daartoe te komen, is het wel belangrijk
gevoelens van schuld, schaamte, machteloosheid, woede en zinloosheid te erkennen. Om daarvoor ruimte te maken, in
gesprek met elkaar als familie en vrienden. Dan kan er ook ruimte ontstaan om
zelf je eigen leven te behouden, omdat
je bijvoorbeeld niet uit schuldgevoel
jezelf voorbij loopt in zorgtaken voor de
dementerende. Het kan zelfs deuren
openen naar nieuwe waarden in het
leven. Zo sprak ik een mantelzorger die
vertelde dat de dementie van haar vader
als een leerschool is geweest: ze leert
beter met gevoelens om te gaan, ze kan
accepteren wat er gebeurt, ze leeft meer
in het hier en nu, ze telt haar zegeningen.
Een belangrijke weg daartoe die mijzelf
helpt in het werken met
dementerenden, en die ik
mantelzorgers zou willen
aanraden, is mediteren.
Het helpt mij om door
mediteren een weg van
aanvaarding en loslaten
te oefenen. In mediteren
oefen je je om je niet vast
te klampen aan je
gedachten, waardoor er
ruimte ontstaat voor
vertrouwen. Het helpt mij
ook in het werken met
dementerenden, wanneer
gedachten over zinloosheid of machteloosheid de kop op
steken. Als ik die gedachten kan
aanvaarden en zodoende los kan laten,
ontstaat er ruimte om dieper te kijken
naar de dementerende, naar de ziel. De
ziel die niet verloren gaat, al is het
geheugen zwaar aangetast. Wij zijn niet
ons brein, maar onze ziel, in Christus.
Tim van Iersel
geestelijk verzorger Libertas Leiden
Leids Kerkblad | 9
Diaconie
Secretariaat:
De Bakkerij, Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965, [email protected]
Coördinator:
Ton Snepvangers, [email protected]
Diaconaal werker: Jacqueline Schoonwater, [email protected]
Redactie diaconie-pagina: Henriëtte van den Broek, [email protected]
Bankrekeningnrs: NL46INGB0000097065 t.n.v. Diaconie Protestantse gemeente Leiden;
NL61INGB0007820129 t.n.v. Vrienden van De Bakkerij
Website:
www.debakkerijleiden.nl
Stichting Hofjes Hervormde Diaconie: [email protected]
Afrikadag 2014:
een feest van verbondenheid
Zo’n 170 mensen, waaronder 27 kinderen, vierden op zaterdag 24 mei Afrikadag 2014 in de Vredeskerk. De dag had
workshops Afrikaans speelgoed maken
en Senegalese dans en Luafrostyle
verzorgde een workshop armbanden
maken met Afrikaanse printstof. Heel
wat bezoekers liepen rond met een
hennaversiering op hun handen en
benen. Jong en oud hadden een paar
gekleurde plukken laten vlechten in hun
haren. Anderen lieten zich inspireren
tijdens de lezing van prof. dr. Mirjam de
Bruijn over de effecten van mobiele telefonie in Afrika.
De ontvangstruimte was feestelijk
versierd en er hingen prachtige foto’s
aan de muur met beelden uit verschillende Afrikaanse landen. Van het buffet,
verzorgd door vrouwen uit de Afrikaanse gemeenschap, werd volop genoten van de hapjes en lekkernijen uit o.a.
Guinee, Marokko, Congo, Angola en
Rwanda.
als centraal thema ‘Ubuntu’ wat betekent: ik ben wie ik ben, verbonden met
anderen. En dat gevoel van verbondenheid werd op allerlei manieren zichtbaar.
De dag begon met een spectaculaire
aftrap in de ochtend in het centrum van
Leiden op het Stadhuisplein. Bezoekers
van de markt en voorbijgangers werden
blij verrast door de Flashmob die
verzorgd werd door de groep Djembé
Défi. Het optreden bestond uit percussie
en zang waarbij een van de artiesten op
stelten liep.
Het middagprogramma van Afrikadag
werd dit jaar gehouden in de Vredeskerk
en werd geopend met een inspirerende
speech van Anita Ntakarutimana uit
Burundi. Bezoekers werden op swingende wijze tijdens de inloop en gedurende de intermezzo’s toegezongen
door het gospelkoor Logos Rehma.
Kinderen konden zich aansluiten bij een
apart programma dat voor hen verzorgd
werd door de jongeren van M25 Leiden.
Volwassenen konden deelnemen aan de
10 | Leids Kerkblad
De sfeer was ontspannen en gezellig. Er
werd enthousiast en met veel bewondering gekeken naar de schitterende en
vooral ook kleurrijke modeshow waar
traditionele en moderne Afrikaanse
kleding uit o.a. Marokko, Togo en
Burundi getoond werd.
De dag werd afgerond met een muziek­
optreden van Djembé Défi met marionetten, waarbij een mix van diverse Afrikaanse klanken de ruimte vulde en op
het ritme van de drums werd gedanst!
Aan het eind van de dag keerden de
bezoekers huiswaarts met een schat aan
feestelijke herinneringen aan de ‘Journée Africaine 2014’.
Wisseling van de wacht
In de diakenvergadering van juni 2014 in
De Bakkerij is afscheid genomen van Jan
den Boeft.
Hij was jarenlang diaken van de Binnenstadsgemeente en secretaris ad interim
van het Dagelijks Bestuur van de Diaconie Protestantse gemeente Leiden en
betrokken bij het werk in De Bakkerij.
Zijn opvolgster als secretaris is Inge
Feiken, die als diaken bevestigd zal
worden in de Vredeskerk op 16 november, maar nu al taken vervult. Het Dagelijks Bestuur van de Diaconie bestaat
verder uit Bert Verwey (voorzitter), Wim
Nieboer (penningmeester) en Henk Vis
(beheer).
Aan tafel met worteltaart en
wentelteefjes!
Zaterdag 14 juni organiseerde Diaconaal
Centrum De Bakkerij, naar aanleiding
van het programma Toegewijde Kunst,
een Straatmaaltijd voor de Voedselbank
om gezonde producten te verzamelen
als aanvulling van het voedselpakket.
Niet voor niets stond enkele weken in
De Bakkerij het altaarstuk ‘Het Voedsel’
opgesteld om mensen stil te laten staan
bij de waarde van hun voeding.
Al vroeg in de ochtend sjouwden zo’n 30
vrijwilligers enorm veel spullen vanuit De
Bakkerij naar het Kinderrechtenhuis aan
de Hooglandse Kerkgracht. Op het
binnenplein werden kraampjes, tafels en
stoelen klaargezet, zodat de gasten rond
12 uur gezellig konden aanschuiven om
de lekkere gerechten goed te kunnen
proeven.
Ter verwelkoming van de gasten speelde
straatmuzikant Rafaël aan de poort van
het Kinderrechtenhuis op zijn accordeon.
Voor de kinderen was ballonartieste
Bloony aanwezig, die in een handomdraai van ballonnen de leukste creaties
maakte voor passanten op de Hooglandse Kerkgracht.
De gasten hoefden niet voor hun maaltijd te betalen, maar konden diverse
houdbare, gezonde en eiwitrijke producten inleveren, zoals zilvervliesrijst, noten,
peulvruchten of blikjes vis. Deze producten gingen naar de Voedselbank als een
gezonde aanvulling op het bestaande
pakket.
Diverse kookclubs hadden vooraf overheerlijke gerechten klaargemaakt vanuit
hun eigen culturele achtergrond. Oók
gerechten bereid van levensmiddelen die
normaal gesproken in de pakketten van
Leidse Straat (opvang van dakloze gezinnen). Met de opbrengst van giften en
een enkele sponsoractie gaat er een
bescheiden bedrag mee om te klussen.
Sterspeler vanuit De Bakkerij
de Voedselbank zitten, zoals wortelen en
witbrood. Bezoekers konden dus naast
sandwiches, diverse rijstgerechten en
salades onder meer genieten van wortelsoep, worteltaart, wortels verwerkt in
salades en heerlijke versgebakken
wentelteefjes.
Deelnemers en begeleiders van de Stichting Arabische Vrouwen Narcis, de Diaconie Franstalige Afrikanen, de Multicultikookclub en de kookateliers van het
project Lekker-Gezond-Goedkoop vertelden enthousiast over hun activiteiten en
hun bijdrage aan deze bijzondere Straatmaaltijd.
Tijdens de maaltijd voerde Mobiel theater Geurend Hooi een indrukwekkende
cabaretvoorstelling uit op de binnenplaats van het Kinderrechtenhuis, waarin
duidelijk naar voren kwam dat ieder van
ons afhankelijk kan worden van de
Voedselbank: door de crisis, domme
pech, ontslag of verkeerde keuzes, waarbij schaamte je soms te lang doet wachten om hulp te zoeken. De boodschap
van de uitvoering was helder en eenvoudig: Gooi met gemak je voedsel in een
bak!! De actrices lieten duidelijk zien
hoe belangrijk en eenvoudig het inleveren van levensmiddelen kan zijn.
Zet ergens een bak neer en zamel voedsel in!
Aan tafel werden in twee en een half
uur tijd ruim 170 gasten ontvangen, die
naast een stapel kratten en tassen met
voedingsmiddelen ook nog € 200,- gaven
voor tegoedbonnen van diverse levensmiddelen, waar na afloop van de Straatmaaltijd boodschappen voor werden
gekocht voor de Voedselbank.
Iedereen kon terugkijken op een bijzonder geslaagde dag waarin we met veel
mensen, zowel bekenden als onbekenden, aan konden schuiven voor de Voed-
selbank. Veel mensen vonden het heerlijk om elkaar op deze wijze te
ontmoeten, even bij te praten of elkaar
te leren kennen en ondertussen te genieten van de muziek, het theater en de
heerlijke gerechten van de Straatmaaltijd.
Avondmaalsproject ‘2x Zorg in
Afrika’ nu echt afgesloten
Op 20 juni was het Wereldvluchtelingendag, een dag ingesteld door de Verenigde
Naties, om aandacht te vragen voor de
bescherming van vluchtelingen. Om op
een positieve manier aandacht te vragen
voor vluchtelingen in Nederland organiseerde UNHCR, VluchtelingenWerk
Nederland, Kerk in Actie en Stichting
voor Vluchteling-Studenten UAF een
bijzondere voetbalwedstrijd.
Op vrijdag 20 juni speelde het RTL Sterrenteam een vriendschappelijke
wedstrijd tegen een team van vluchtelingen op het dak van de IKEA-vestiging in
Utrecht.
Het Avondmaalsproject, dat van Pasen
2013 tot Pasen 2014 geld inzamelde voor
twee projecten Afrika, de Stichting
zonder Strijkstok en het Poor People
Fund(PPF), heeft € 6226,00 opgebracht.
Dat betekent dat aan beide projecten
een bedrag van € 3113,00 is overgemaakt.
De laatste berichten van de Stichting
zonder Strijkstok las u in het vorige
­kerkblad. Daarom in dit kerkblad informatie over het PPF. Uit dit fonds kunnen
patiënten van het Morgenster Mission
Hospital in Masvingo in Zimbabwe een
bijdrage krijgen als zij hun ziekenhuisrekening niet kunnen betalen. Het ziekenhuis maakt deel uit van een zendingspost en heeft 240 bedden. Zo’n 176.000
mensen zijn aangewezen op de zorg van
dit ziekenhuis. HIV/Aids is een groot
probleem in Zimbabwe. Het PPF werd
voorgedragen door de Marewijkgemeente. Vanuit deze gemeente zijn
Annemarie en Mark Horst in 2011 door
de Gereformeerde Zendingsbond uitgezonden naar het ziekenhuis.
Aan het werk in Roemenië
Begin juli zijn acht ervaren vrijwilligers
naar Roemenië gereisd om daar samen
met Roemeense jongeren aan de slag te
gaan in de projecten van de Fundatia
Lazarenum, het bejaardenhuis, het Picihuis (opvang van straatkinderen) en de
Ndayitabi Nzabamwita, onze vaste vrijwilliger van de Diaconie Franstalige Afrikanen, speelde als centraal verdediger in
een team van vluchtelingen met verschillende nationaliteiten, tegen het RTL-sterrenteam onder aanvoering van presentator en acteur John Williams.
Er was een flinke delegatie supporters
vanuit De Bakkerij gehuld in het oranje
(de kleur van het shirt van het team van
de vluchtelingen) aanwezig om onze
sterspeler en zijn teamgenoten aan te
moedigen. De wedstrijd eindigde in een
2-2 gelijkspel.
Leids Kerkblad | 11
Leidse Binnenstadsgemeente
Predikant: ds. A. Alblas, Jac. P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, mail: [email protected]
tel. 071 - 5232488, bij voorkeur tussen 08.00 en 09.00 uur, bij spoed: 0654797098
Secretariaat:
Nieuwstraat 20, 2312 KC Leiden
Scriba:
M. Dijkstra, tel.: 06 - 25275203, [email protected]
Penningmeester: mw. G.G. Betgen-Vroomans, Nijmanhof 2, 2375 WD Rijpwetering
Bankrekeningnr.: IBAN: NL30INGB0000111806 t.n.v. penningmeester Binnenstadsgemeente; doel s.v.p. vermelden
Wijkkerk: Hooglandse Kerk, Nieuwstraat/Middelweg
Wijkgebouw:
Het Hooglandsche Huys, Moriaansteeg 7, 2312 KD Leiden
Website wijkgemeente: www.leidsebinnenstadsgemeente.nl
Website Hooglandse Kerk: www.hooglandsekerk.com
Koster/beheerder: R. Hartsuiker, tel. 071 - 5149636, [email protected]
GEMEENTELEVEN
Promotie
DAL
Door andere prioriteiten werd de
belronde ‘de dominee aan de lijn’ flink
vertraagd. De resultaten van de eerste
honderd gesprekken zijn een forse
aanmoediging om de gang er weer in te
brengen.
Doelstelling
is om alle
betrokkenen
bij de LBG
gedurende
één kwartier
te ‘horen’
over wat je
zoekt in de
kerk, en of je dat er ook vindt, en wat je
zelf zou willen bijdragen. Doorgaans
wordt er van te voren gebeld/gemaild
om een belafspraak te maken. Een vriendelijk verzoek is om middels de uitnodigingskaart (in de kerk te vinden) of per
mail aan te geven dat zo’n ‘belletje’ op
prijs wordt gesteld en wanneer dat zou
schikken.
Doopviering
Op 31 augustus is de volgende doopviering. Aanmelding vooraf bij de wijkpredikant.
Geboren
Op 22 juni is de tweeling geboren van
onze scriba Manuel en zijn vrouw Mieke
Dijkstra-Waltmans. Het zijn twee
jongens: Samuël Quinten en Benjamin
Julius. Na een moeilijke geboorte maken
de twee het op dit moment goed.
Datzelfde geldt de trotse moeder en
vader. Ze schrijven bij de geboorte van
hun zonen: ‘twee stralen van licht, gelijk
en toch verschillend, een nieuwe
wereld’. Van harte gefeliciteerd met
deze jonge mensen die door jullie het
leven mochten en mogen ontvangen.
Trouwen
Op 23 augustus trouwen Ron Chin en
Nienke van Oeveren. In een aansluitende
12 | Leids Kerkblad
plechtigheid vindt zowel het burgerlijk
huwelijk als de kerkelijke inzegening
plaats. Dat is om 14.30 uur in de Hortus
Botanicus van Leiden.
Op 6 september trouwen Edwin de Vries
en Saskia Dekker. De kerkelijke bevesti-
ging vindt plaats om 14.00 uur in de
Ev.Lutherse Kerk.
We wensen beide bruidsparen een
gloedvolle trouwdienst en een fijne dag
toe.
Esther van de Glind zal op 4 september
haar proefschrift verdedigen aan de
Universiteit van Amsterdam. Helaas werd
de eerder geplande promotie door het
overlijden van haar vader uitgesteld. Zij
deed onderzoek naar ‘Evidence-based
medicine in geriatrics’. Aanleiding voor
dit onderzoek is de constatering in de
eerste stelling: ‘De zorg voor de geriatrische patiënt is voor het grootste deel
gebaseerd op de ervaring van de dokter,
voor een kleiner deel op de verwachtingen van de patiënt en familie en
voor een nog
kleiner deel op
wetenschappelijk
bewijs.’
Zij onderzocht
verschillende
methodes die
ervoor moeten
zorgen dat er
meer relevant
onderzoek met en voor ouderen gedaan
wordt, zoals het meta-analyseren van
individuele patiëntendata en tevens dat
dit onderzoek beter beschikbaar komt
met zoekfilters voor literatuur.
LEREN
Overleden
Bewust geloven
Op 22 mei is dhr. Johannes de Vries overleden, hij werd 82 jaar. ‘Moegestreden
heeft hij dit leven
verlaten, nu heeft
hij de rust waarnaar hij zo
verlangde’. Bijzonder waren zijn
laatste woorden,
geschreven op de
Ipad omdat hij
niet meer kon
spreken:
“Ik bid voor jullie allemaal”.
Veel sterkte wensen we zijn vrouwen en
verdere familie.
Op zondag 25 mei was de afsluiting van
de groep Bewust Geloven. De volgende
gemeenteleden deden openbare belijdenis van hun geloof en werden bevestigd
tot lidmaat van de kerk:
Jurgen Boonstra, Rozemarijn BoonstraSchalk, Marthe Harkema, Josine Heijnen,
die ook het sacrament van de Heilige
Doop ontving, Hessel Heins, Joanneke
van der Heul, Yvonne Viejou. Voor Elisabeth Wunderle voelde de dienst als een
bevestiging van de Konfirmation die zij
op jongere leeftijd in Duitsland deed.
Ook de geloofsgedachten van groepslid
Jacobien Sap kwamen naar voren in de
dienst.
bijzonder dankbaar dat zij hun inspiratie
met ons wilden delen.
Ondertekening C4C
Op pinksterzondag heeft de voorzitter
van onze kerkenraad het ‘compassiedoek’ getekend namens de Leidse
Binnenstadsgemeente. Al bij het begin in
2009 verbond onze kerkenraad zich met
dit charter; de ondertekening van het
‘doek’ is als symbolische onderstreping
en voortdurende herinnering aan hoe
wij in de maatschappij willen staan.
Tijdens de evaluerende slotavond kwam
naar voren dat de Bijbelcatechese erg
gewaardeerd werd. Dat er een veilige
sfeer was, wat uitnodigt om te vertellen
wat er in je omgaat. De belijdenisdienst
werd als ‘een feestje’ en ‘heel persoonlijk’ gekwalificeerd. Deze groep gaat
elkaar nog wel vaker zien en verschillende deelnemers tekenden in voor activiteiten in de LBG.
Voor het volgende seizoen kom ik graag
nu al in contact met belangstellenden.
Dit om de planning van de ongeveer
twaalf avonden tijdig te kunnen maken.
Leren met de jeugd
Zie pagina 3 voor verslag van de dienst
met jongeren op 29 juni.
DIENEN
Diaconale Raad
De diaconale raad benut de zomerperiode om het diaconale beleidsplan voor
de LBG voor de komende 4 jaar op te
stellen. Er is een flink aantal activiteiten
gaande. Dat vraagt nadere keuzes
omdat je niet alles tegelijk (goed) kunt
doen. Daarbij zijn er ook nieuwe initiatieven op tafel gekomen. Wie mee wil
doen met deze energieke groep is van
harte welkom. Informatie bij de wijkpredikant.
DDDS
Leiderschap?!
Op 22 juni ontving DDDS voor de loungemiddag onze burgemeester Henri
Lenferink. Leider zijn, zo stelde hij, betekent dat je de weg wijst, dat je gids bent.
Bij Lenferinks aantreden in 2003 ontbrak
het in Leiden aan een duidelijke koers.
Vanaf zijn aantreden is Lenferink samen
met wethouders en de Raad aan die
koers gaan werken. Misschien is die
koers voor lezers wel herkenbaar: Kennis
en cultuur, daarop richt de stad zich nu
al jaren. Welke leiders spreken Henri
Lenferink persoonlijk aan? De burgemeester noemt Joop den Uyl, onder
meer omdat hij er bewust voor zorgde
dat hij tegengesproken werd.
Zoals bij elke loungemiddag is er voor
mensen in de zaal gelegenheid om hun
eigen vragen te stellen. Waarvan heeft
de burgemeester het meest geleerd? Van
het leven zelf, luidt het antwoord. Heel
letterlijk zelfs. Vroeger nam Lenferink
zijn beslissingen
heel rationeel,
haast door uit te
rekenen wat hij
moest doen. Dat is
anders geworden.
Nu heeft hij meer
inlevingsvermogen
voor hoe beslissingen door mensen
worden ervaren. Hoe dat komt? Door de
geboorte van zijn dochter.
Toen onze burgemeester vader werd,
werd hij ook een betere burgervader.
Evert Wolters
GROET
Een hartelijke groet aan de kinderen van
basis- en middelbare scholen. De vakanties zijn in aantocht. Bij de geslaagden
ging de vlag uit: gefeliciteerd. Vele anderen zijn blij met een volgende stap naar
nieuwe groep of leerjaar. Wie het niet
rond kreeg: sterkte, houd de moed er in.
Tijdens de vakantietijd kunt u voor nietspoedeisende meldingen bij de scriba
(zie boven voor gegevens) of bij de voorzitter ([email protected]) terecht. In
geval van ernstige ziekte of overlijden
wil ik vragen mij een sms te sturen.
Mooie weken toegewenst en weer vol
energie ‘tot gauw’.
Ad Alblas
VIEREN
Op 20 juli gaat kandidaat Shoshannah van Hattem-Vroomans voor.
CITYKERK
Op 27 juli is ons gemeentelid dominee Popko Kuiper aan de (jaarlijkse) beurt. Hij
heeft een eigen serie over de Tien Geboden en stelt het zesde gebod aan de orde. In
de NBV kortweg vertaald als ‘Pleeg geen moord’. Een gebod dat op weinig tegenspraak hoeft te rekenen, behalve als je dieper ingaat op de vraag wat je allemaal
onder “moord” kunt verstaan, waarbij we ervoor moeten waken te gemakkelijk met
een beschuldigende vinger naar anderen te wijzen en onszelf vrij te pleiten. We
lezen uit Genesis 4 en Matteüs 5.
Altaarstukken
Op 3 augustus is dominee Esther de Paauw uit Leiderdorp de voorganger.
Het zal weer leeg zijn in de kerk zonder
de altaarstukken. Op zondag 6 juli is de
expositie gesloten. In onze diensten is op
verschillende manieren aandacht gegeven aan de altaarstukken. Dat was soms
kort en met zakelijke achtergrondinformatie, soms uitgebreid met een altaarstuk als hoofdthema in de dienst. Telkens
werden de kinderen erbij betrokken en
speelde het thema van het voor die
zondag gekozen altaarstuk door de hele
dienst, gebeden en verkondiging heen.
We zijn Hanneke de Munck en de met
haar verbonden collega-kunstenaars
Op 10 augustus wordt de dienst geleid door kandidaat
Shoshannah van Hattem-Vroomans.
Op 17 augustus gaat dominee Arie Kooyman voor.
Op 24 augustus zal de preek verzorgd worden door ons
gemeentelid prof. dr. Jan Boersema. Deze theoloogbioloog zal het hebben over geloof en schepping.
Op 31 augustus lezen we volgens rooster uit Matteüs
17:14-20 over de kracht van geloof ‘als een mosterdzaadje’. Dat past heel mooi bij de viering van de Heilige Doop.
Op 7 september is rabbijn Awraham Soetendorp in ons midden. Hij gaat het hebben
over innerlijke samenwerking tussen religies, onder het thema ‘stille revolutie’.
Leids Kerkblad | 13
Leidse Studenten Ekklesia
Secretariaat:
Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, 071 - 5134558, [email protected],
www.ekklesia.leidenuniv.nl, www.ekklesialeiden.nl, www.rapenburg100.nl
Studentenpastor:
ds. Rob van Waarde (PKN), 06 - 41935997, [email protected]
Participantenpastores:
ds. Christiane van den Berg-Seiffert (PKN), 071 - 5125137,
[email protected]
ds. Henk Schouten (PKN), 071 - 5218723, [email protected]
drs. Jac van der Hoeven (RK), 071 - 5224801, [email protected]
Academiepredikant:
ds. Christiane Berkvens-Stevelinck (Rem.), 010 - 2298774, [email protected],
www.moederoverste.nl
Rekeningnummers:
Voor lidmaatschap LSE en vrijwillige bijdragen: NL66 INGB 0004 8198 29 t.n.v. Vereniging LSE
Voor diaconaat: NL42 INGB 0003 3133 66 t.n.v. Stichting Diac. Fonds LSE
Vereniging LSE: Amos Kater, [email protected], Marga Bakker, vicevoorzitter, [email protected]
Wim Schouten, [email protected], Diederik van Essel, [email protected]
HOOGLANDSE VIERINGEN
Iedere zondag is er om 11.45 uur een
oecumenische viering van de Leidse
Studenten Ekklesia in de Hooglandse
Kerk. Deze vieringen worden niet alleen
door studenten bezocht, maar ook door
anderen die aangesproken willen
worden in een taal die niet dogmatisch
is, maar ook niet vrijblijvend. De diensten
zijn thuis te beluisteren via www.kerkomroep.nl
De meditaties zijn na twee weken
verkrijgbaar op de informatietafel. Vaak
zijn ze ook te vinden op www.ekklesialeiden.nl onder inspiratie/overwegingen.
hoogleraar remonstrantse theologie aan
de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Trouw-lezers zullen haar kennen uit een
interview ter gelegenheid van haar inaugurele oratie. Daar is ook een boekje uit
voortgekomen: Aan de heidenen overgeleverd. Ze is voor een eerherstel van
de systematische theologie maar dan wel
zo dat er voor mensen van nu een
nieuwe taal wordt gesproken. Anderen
zullen zich haar herinneren van het
zondagse programma ‘Boeken’ waarin
zij op 19 januari werd geïnterviewd door
Wim Brands.
Op diezelfde zondag zal het nieuwe
nummer van Hooglandse Nieuwe klaarliggen met als thema: Geleerd.
Startfeest zondag 21 september
Op zondag 21 september wordt het
nieuwe seizoen van de LSE gevierd met
een feest voor de Ekklesia in haar volle
breedte. We komen eerst bij elkaar voor
de viering in de Hooglandse Kerk,
aanvang 11.45 uur. Het feest voor jong
en oud eindigt om 17 uur in park Matilo
bij Roomburg. Meer informatie in het
volgende nummer van het kerkblad.
Gedurende de zomerdiensten tot eind
augustus bepaalt de voorganger het
thema van de dienst. De Schola is op
zomerreces gegaan, na het einde van het
seizoen te hebben gevierd met een tuinfeest. Dubbel feestelijk werd het toen
Bette Westera daar arriveerde met haar
zojuist gewonnen Zilveren Griffel voor
haar boek ‘Held op sokken’.
Op zondag 7 september is de Schola
weer aanwezig. We openen dan het
academisch jaar met als gastspreker
Christa Anbeek, verbonden aan de
Universiteit voor Humanistiek in Utrecht
en sinds 1 september 2013 bijzonder
14 | Leids Kerkblad
Het pastorale trio in de
verlenging
Zo’n twee jaar geleden is een prachtige
constructie bedacht die het mij mogelijk
maakte om als participantenpastor in de
Ekklesia te kunnen werken. Zolang ik
nog werk aan mijn proefschrift, vervullen Jac van der Hoeven, Henk Schouten
en ik samen als pastoraal trio de functie
van participantenpastor. Inmiddels
hebben wij een kleine twee jaar op deze
manier gewerkt. Zelf heb ik gedurende
die twee jaar heel prettig gewerkt in de
Ekklesia en ook veel geschreven aan mijn
proefschrift. Het eind van dat proefschrift komt in zicht, maar het is nog niet
af. Om die reden hebben wij als participantenpastores en het bestuur besloten
om nog vijf maanden langer op de
huidige manier door te gaan. Aan het
eind van het jaar wil ik het stokje dan
overnemen van Henk en Jac. Dan ligt
mijn boek als het goed is bij de leescommissie. Tot die tijd zal ik mij in mijn werkzaamheden in de Ekklesia beperken tot
de twaalf uur per week waarvoor ik ben
aangesteld. Ik verheug me er enorm op
om daarna niet meer de hele tijd bij alles
innerlijk op de rem te hoeven staan,
maar om met onverdeelde aandacht in
de Ekklesia te mogen werken.
ds. Christiane van den Berg-Seiffert
Algemene ledenvergadering
Vereniging LSE
De Algemene ledenvergadering van de
Vereniging LSE op 20 mei stond in het
teken van beweging in verbondenheid.
De aanleiding was de behoefte aan een
folder met een beknopte omschrijving
van wat we zijn. Ook voor de website
was iets dergelijks nodig. Daarnaast
bleek er in de praktijk vooral bij studenten nogal eens verwarring over de vraag
waar ze nu eigenlijk mee te maken
hadden: de Rap100-activiteiten van het
studentenpastoraat of de gemeenschap
rond de diensten in de Hooglandse
Kerk? Een werkgroep is daarmee uitge-
Agenda
breid aan de slag gegaan.
Voor voorzitter Amos Kater was dat
aanleiding om te constateren dat het
blijvend in beweging zijn kenmerkend is
voor onze identiteit. “Verwacht daarbij
geen grote stappen of plotselinge
schoksgewijze veranderingen. Al
zoekend naar het betere houden we het
goede vast.“ Alle aanwezige leden
discussieerden die avond heel concreet
over de vijf thema’s: Maatschappij en
LSE, Vieringen, Verbondenheid, Rapenburg 100 en Communicatie. Het bestuur
is nu bezig aan de hand van het besprokene een goede tekst samen te stellen
voor folder en website. Maar het denken
en discussiëren gaat door. We blijven in
beweging.
Lieddag in Leiden
Op zaterdag 17 mei werden in de Hooglandse Kerk liederen gezongen die rijmden op de tentoonstelling van moderne
altaarstukken. Met veel zangers uit
Leiden en Den Haag werden twaalf
liederen, grotendeels van Huub Oosterhuis, ingestudeerd o.l.v. Wim de Ru (van
de Schola Cantorum) en Jan Hulsbergen
(van het Haagse Jenhkakoor). Daarna
vond de opening van de tentoonstelling
plaats.
De vieringen zijn altijd in de Hooglandse Kerk, Middelweg 2, Leiden
Aanvang: 11.45 uur
zondag 20 juli
ds. Henk Schouten
zondag 27 juli
ds. Japke van Malde
zondag 3 augustus
ds. Henk Schouten
zondag 10 augustus
ds. Christiane Berkvens
zondag 17 augustus
ds. Jan Delhaas
zondag 24 augustus
pastor Jac van der Hoeven
zondag 31 augustus
ds. Christiane van den Berg
zondag 7 september
prof. dr. Christa Anbeek en ds. Henk Schouten (liturg),
Opening Academisch Jaar
werk. Sinds 2008 is zij vrijwilliger bij
Sensoor, de telefonische hulpdienst. Ten
slotte heeft mevrouw De Wit meegewerkt aan de totstandkoming van een
dvd over de Leidse hofjes.
In de zondagse dienst werd zij door
Amos Kater, voorzitter van de LSE, gefeliciteerd. Nely bedankte allen die een
bijdrage aan de voordracht hadden geleverd, in het bijzonder aan haar dochter
Jozienke. Blij en dankbaar was ze voor
deze onderscheiding en ook verrast door
alle felicitaties, bloemen en cadeautjes.
Cluster Binnenstad
Dank voor Koninklijke
onderscheiding
Nely de Wit, coördinator van ons secretariaat op Rapenburg 100, kreeg in de
Hooglandse Kerk door burgemeester
Lenferink de koninklijke onderscheiding
Lid in de Orde van Oranje-Nassau opgespeld.
De burgemeester gaf als toelichting:
Mevrouw De Wit werd in 1972 vrijwilligster bij de Leidse Studenten Ekklesia. Ze
werkt bij het secretariaat en was
medeorganisator van de wekelijkse diensten. Van 1989 tot 1991 was mevrouw De
Wit actief in het Chilifront. Van 1980 tot
2003 was zij bestuurslid en voorzitter van
de Kenniskring Bedrijfsmaatschappelijk
Werk. Van 1980 tot 2011 is mevrouw De
Wit actief geweest binnen de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk
Werk, sectie bedrijfsmaatschappelijk
Contactadres: dhr C. van Vliet - e-mail: [email protected]
Op 2 juni kwam het Cluster Binnenstad bijeen om terug te kijken op de Veertigdagentijd en vooruit te kijken naar gezamenlijke inspanningen. De activiteiten in
de aanloop naar Pasen zijn als zeer waardevol ervaren. Een sobere maaltijd en
een in belangstelling toenemende Vesper.
De volgende Vesper is op 9 november. Predikanten, organisten en dirigenten
bereiden deze dienst voor.
Verder is gesproken over mogelijke projecten die gezamenlijk kunnen worden
ingediend bij het Vitalteitsfonds. Een kindermusical over een Bijbelverhaal in de
laatste week van juni als er ook Lakenfeesten zijn. De doelgroep zijn de kinderen
van de basisschool. De uitvoering wordt ingepast in de viering van 700 jaar Hooglandse Kerk. Daarnaast wordt gedacht aan een maaltijdproject waarbij het
oeroude gebruik om iemand aan tafel uit te nodigen, nieuw leven wordt ingeblazen. Ten slotte zouden er naast de gemeenschappelijke folder van de drie
geloofsgemeenschappen in de Binnenstad promotiefilmpjes kunnen worden
gemaakt. Daar zijn elders goede ervaringen mee opgedaan.
Cent van Vliet
Leids Kerkblad | 15
Hervormde Marewijkgemeente
Predikant:
ds. T. Jacobs, Edelkarper 28, 2318 NK Leiden, tel. 071 - 8870207, [email protected]
Scriba:
Jan en Tineke Domburg, Loevestein 42, 2352 KP Leiderdorp,
tel. 071 - 5897816, e-mail: [email protected]
Penningmeester:
P. Jasperse, Postbus 62, 2300 AB Leiden, tel. 071 - 5610122, [email protected]
Bankrekeningnr.:
NL62 INGB 0001 7202 66 t.n.v. Hervormde Marewijkgemeente
Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208
Wijkkerk:
Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208
Beheerder kerk en wijkgebouw:P. Breedijk, tel. 06 - 57721473
Website:
www.marekerk.nl
Zomerse stilte
De maanden juli en augustus zijn kerkelijk gezien maanden van weinig activiteiten. Te midden van de onrust van op
vakantie gaan en van vakantie terugkomen, mogen de zondagse diensten doorgaan als het vaste ritme van ons leven.
Op zondag 20 juli hoop ik mijn laatste
dienst voor de vakantie te houden. Wij
hopen naar zuidoost Frankrijk te vertrekken. Op zondagavond 3 augustus hoop
ik in de Temple Église Réformée te
Anduze een Nederlandstalige dienst te
leiden. Dat is altijd een hele belevenis. In
deze protestants oecumenische dienst
zitten zo tussen de 400 en 600 mensen.
Op D.V. maandag 18 augustus hoop ik
weer uitgerust en wel mijn ambt/werk
op te pakken. Tijdens mijn afwezigheid
kunt u in noodgevallen contact opnemen met ouderling-kerkrentmeester
Egbert Moolenaar. Ik wens u allemaal
een mooie zomer toe.
Drieluik over vergelding en
vergeving
In de afgelopen periode hebben wij
‘s middags tijdens de themadiensten
nagedacht over de sacramenten. Dat heb
ik als een waardevolle route ervaren. Tot
de zomervakantie had ik nog precies drie
themadiensten over. Voor deze drie
diensten heb ik besloten om in de prediking stil te staan bij ‘vergelding en vergeving’. Op persoonlijk vlak kan er van
alles spelen. En afhankelijk van wat je
hebt meegemaakt, kun je echt worstelen
met de Bijbelse opdracht om iemand te
vergeven die je iets ergs heeft aangedaan. Is vergeven niet in strijd met
gerechtigheid? Is vergeven dan zeggen
dat het niet erg is wat er is gebeurd? Om
antwoord te kunnen geven op deze
vragen hebben wij op zondag 22 juni
geluisterd naar een aantal Bijbelteksten
waarin de wraak van de Here naar voren
komt. Het blijkt dat Gods wraak altijd
verbonden is met zijn heiligheid en
gerechtigheid. God pakt niet terug zoals
wij dat soms zien in een voetbalwedstrijd. De ander wordt dan ongenadig
16 | Leids Kerkblad
hard onderuit gehaald. Gods wraak is
rechtdoen; als scheidsrechter staat hij
boven de partijen om op een eerlijke
manier uit te spreken wie fout is. Vervolgens hebben wij op zondag 29 juni het
thema ‘altijd vergeven?’ behandeld. Een
sleuteltekst in deze is Lucas 17 vers 3
‘Indien je broeder zondigt, spreek hem
dan ernstig toe; en als hij berouw heeft,
vergeef hem’. Er komt pas ruimte voor
vergeven als de dader wordt aangesproken en hij/zij gaat erkennen dat het fout
is wat hij/zij heeft gedaan. Zonder
berouw kan er geen echte vergeving
komen en zeker geen herstel(verzoening).
In de derde themadienst (6 juli), hebben
wij gekeken naar de zoektocht van
verder leven zonder getoond berouw.
Als wij niet oppassen kunnen wij verbitterd raken en ongemerkt anderen tot
zondebok maken. Kerntekst in deze is
Romeinen 12 vers 19: ‘Neem geen wraak,
geliefde broeders en zusters, maar laat
God uw wreker zijn’. Durf de (pijnlijke)
dingen ook los te laten en te laten
rusten in Gods handen.
GZB-dag 30 augustus 2014
Ieder jaar houdt de GZB haar zendingsdag. Al weer een heel aantal jaren wordt
dit gehouden in de tuin van het seminarie Hydepark te Doorn. Het thema is dit
jaar ‘Geloven gaat verder’. Mij is
gevraagd om dit jaar een bijdrage te
leveren aan deze dag door te spreken
over ‘geloven gaat verder in ons leven’.
Ik hoop hierbij een Bijbelse onderbouwing te geven dat geloven niet stopt bij
een persoonlijke relatie met God, maar
zicht geeft op Gods plan met deze
wereld en dat God ons gebruiken wil tot
zegen voor mensen om je heen. Het is
zoals altijd een dag voor het gehele
gezin. Naast het hoofdprogramma
worden er speciale programma’s aangeboden voor de kinderen en de tieners.
Plaats: Hydepark, Driebergseweg 50,
Doorn; tijd: 9.45 -15.30 uur.
Trouwverbond
Afscheid van Herman en
Riejanne Wolswinkel
Op zondag 20 juli nemen wij afscheid
van Herman en Riejanne en hun dochtertje Loïs. Zij gaan verhuizen naar Theodorapolder 15, 3825 LT Amersfoort. Hierdoor legt Herman ook zijn ambt als
diaken in onze gemeente neer. Wij
danken hen hartelijk voor de inbreng in
onze gemeente. Jammer om afscheid
van hen te moeten nemen. Wij wensen
hen het goede toe op hun nieuwe woonadres en in hun nieuwe gemeente in
Amersfoort.
Op 5 september is de trouwdag van
Joram Bakker en Anke Edink. Joram en
Anke waren studenten en hebben een
aantal jaren geleden belijdenis van het
geloof afgelegd in de Marekerk. Nu
willen ze zich ook ‘echt’ gaan settelen in
Leiden: Hoge Morsweg 103, 2332 HJ
Leiden. We heten hen dan ook hartelijk
welkom in onze gemeente.
De trouwdienst begint om 19.00 uur en
wordt gehouden in de Marekerk. We
hopen met hen op een prachtige dag en
een goed leven met elkaar en de anderen.
ds. Ton Jacobs
Agenda
TOV-weekend
In het weekend van 16 tot 18 mei zijn we
met de tieners van de TOV op kamp
geweest. Vrijdagavond vertrokken we
geheel in stijl van het Maffia-thema naar
een mooi kamphuis in Bodegraven. Hiervandaan gingen we al snel op pad voor
een maffia-smokkelspel, waarbij de
maffia het de politie (de leiding) flink
moeilijk maakte. Na het spel hebben de
maffia en de politie zich verbroederd en
gingen ze gezamenlijk aan de knakworstjes.
De volgende ochtend begon met een
stevig ontbijt met eieren en spek,
waarna we aan de slag zijn gegaan met
een Bijbelstudie over Gideon. ’s Middags
hebben we een spannend CSI-spel in het
centrum van Bodegraven gedaan, waarbij we aan de hand van foto’s, berichten
in geheimschrift en raadselachtige voicemails een misdrijf hebben opgelost.
Nadat alle teams de dader hadden
ontmaskerd, werden de rechercheurs
beloond met Italiaans ijs. De rest van de
middag hebben we ons bij het kamphuis
vermaakt met voetballen, de surfplank in
het meertje en het voorbereiden van de
barbecue. ’s Avonds hebben we Roodkapje van een stoere kant leren kennen
in een film en gelachen om haar hippe
grootmoeder.
zondag 20 juli
’s morgens doopdienst (van Julia Inderson en Thijmen Sigtermans)
en afscheid van diaken Herman Wolswinkel
zondag 24 augustus
’s middags themadienst
zaterdag 30 augustus
GZB-dag (Hydepark te Driebergen)
zondag 31 augustus
’s morgens extra aandacht voor de zieken in de voorbede
vrijdag 5 september
om 19.00 uur trouwdienst in de Marekerk van Joram Bakker en
Anke Edink
zondag 7 september
viering en dankzegging Heilig Avondmaal
Zondagochtend zijn we
na een gezamenlijk
ontbijt naar de kerk in
Bodegraven geweest.
Daarna hebben we met
zelfgemaakte Italiaanse
pizza’s het weekend
afgesloten. We kijken
terug op een heel leuk
en gezellig weekend,
overgoten door een
heerlijk Italiaans zonnetje.
Piet van Hekke
Missionair Stadswerk
Missionair ouderling: Bastiaan Koutstaal
Pinksteren: uit de kunst
Met Pinksteren stonden de deuren van
de Marekerk wijd open. Voor bezoekers
waren er die middag twee verrassingen.
In de eerste plaats was er een gezellige
high tea georganiseerd voor de buurt en
iedereen die langs kwam.
Gemeenteleden hadden heel veel
lekkere dingen gemaakt. Bezoekers
reageerden verrast dat ze voor niets van
al dit lekkers mochten eten. Deze
middag leverde vele leuke ontmoetingen
op met mensen uit Leiden en ver daarbuiten.
De andere verrassing was
de kunstexpositie, die in
de maand juni was te
bewonderen in de Marekerk. In samenwerking
met stichting Ars Pro
Deo heeft de Werkgroep
Missionair Stadswerk
deze tentoonstelling
georganiseerd. Ars Pro
Deo is een vereniging
van christelijke kunstenaars die hun werken
uitlenen voor tentoonstellingen in kerken.
Voor deze tentoonstel-
ling zijn kunstwerken uitgezocht waarbij
het pinksterfeest als inspiratiebron is
gebruikt. Daarnaast hadden ook verschillende gemeenteleden kunst aangeleverd
voor de expositie. Er is veel talent in
onze gemeente zoals schrijvers, beeldhouwers, schilders, fotografen en een
weefster. We hebben veel bezoekers
mogen ontvangen in de afgelopen
maand. We kregen leuke reacties naar
aanleiding van de tentoonstelling maar
ook omdat de kerk open was.
Veel mensen vonden het leuk om een
keer in de kerk te kunnen kijken omdat
de deuren meestal dicht zijn. In de
gemeente is de kunstexpositie gebruikt
voor Bijbelstudie en gebruikte ds. Jacobs
één van de kunstwerken als uitgangspunt voor zijn preek tijdens Pinksteren.
We kijken als WMS terug op een mooie
en gezegende tijd!
namens de Werkgroep
Missionair Stadswerk Gerdine Baaij
Leids Kerkblad | 17
Maranathawijk
Kerkelijk werker: (tot 1 augustus 2014) Mario Boelen, telefoon 06-5190 3576, e-mail [email protected]
Consulent:
dr. G.J. Venema (Vredeskerkgemeente, gegevens: zie aldaar)
Scriba:
Bas van Velzen, Coornhertstraat 7, tel. 5132551, e-mail [email protected]
Bankrekening (IBAN): NL43 INGB 0000 2407 76, t.n.v. Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden
Wijkkerk:
Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden
Internet:
www.vredeskerk-leiden.nl
Kerkdienst op internet: www.kerkomroep.nl
Wijkcentrum:
‘De Wijkplaats’, Topaaslaan 23, 2332 JC Leiden
Beheerder:
Jacintha Groen, tel. 5763372, e-mail [email protected]
Auteur niet ondertekende artikelen: Mario Boelen
Ter nagedachtenis aan Jan de
Zoete
Op vrijdag 9 mei overleed Jan de Zoete
in het LUMC, op 92-jarige leeftijd. Hij
was, toch nog plotseling, opgenomen in
het LUMC, waar hij - te midden van hen
die hem lief waren - zijn laatste levensadem uitblies.
Jan de Zoete
zag, als eerste
telg van het
gezin, het
levenslicht in
Woerden op 5
januari 1922.
Enige jaren
later kreeg hij
nog een zusje.
Het was een
meelevend
hervormd
gezin. In zijn
memoires
schrijft Jan de
Zoete dat hij goede herinneringen heeft
bewaard aan de ‘fijne geest in het
gezin’. Hij ging naar een christelijke
school en vanaf zijn 12e jaar ging hij
naar een christelijke jeugdvereniging,
waar hij een belangrijk deel van zijn
ontwikkeling meekreeg. Hij werd politieman (rechercheur).
Samen met zijn eerste vrouw Gerda
kreeg hij drie dochters, zes kleinkinderen
en zes achterkleinkinderen. Gerda overleed in 1980. Groot geluk was er toen hij
trouwde met Joke. Met haar heeft hij
mooie jaren gekend.
In de herdenkingsdienst voorafgaand
aan zijn begrafenis klonken, onder
andere, woorden uit Psalm 146: ‘Welzalig is hij, die de God van Jacob tot zijn
hulp heeft, wiens verwachting is op de
Heer zijn God’. Jan heeft geen idee, zo
schrijft hijzelf, wie en hoe God is of wat
een ‘eeuwig huis’ is. Hij vervolgt: ‘Maar
ik laat dat in een stil vertrouwen komen’.
En: ‘Zijn genade is mij genoeg.’
Moge de God van alle tijden en alle
18 | Leids Kerkblad
mensen Joke en de familie nabij zijn en
blijven en doen leven in de inspiratie en
kracht van de Geest waar ook Jan de
Zoete uit leefde.
Ter nagedachtenis aan Martha
Johanna Voerman-Baalbergen
Na een kort ziekbed overleed op
95-jarige leeftijd, te midden van hen die
haar lief waren, mevrouw Voerman. Zij
woonde in de Robijnhof, waar zij een
trouw deelneemster was aan de Bijbelgesprekskring. De rouwkaart vermeldde:
Jouw sporen in het zand, die door de
wind vervagen, gaan voorbij de horizon,
waar het leven ooit begon en antwoord
is op vragen.
Zo ontstaat het beeld van het leven als
een reis. Daarop aansluitend klonk in de
uitvaartdienst een pelgrimspsalm, Psalm
121: ‘..., de Heer houdt de wacht over je
gaan en komen van nu tot in eeuwigheid.’
Haar hele levensreis lang had zij dat al
ervaren. In groot vertrouwen
aanvaardde zij wat het leven haar
bracht. Als dochter van een middenstander geboren in Noordwijk aan Zee werd
zij een groot liefhebber van het strand
en de zee. Zij kwam al jong in vaders
manufacturenwinkel. Daar sprak ze op
hoge leeftijd nog graag over.
Mevrouw Voerman was een liefhebber
van verhalen. Oude Bijbelse verhalen
kende zij van binnen en van buiten. Ze
genoot van de verhalen van de mensen
om haar heen en ze had ook zelf veel te
vertellen. Door haar hoge leeftijd miste
zij wel eens wat. Maar wanneer haar
ogen begonnen te stralen, wist je dat er
een wijze spreuk aan kwam, of een lied,
of een Bijbelvers.
We gedenken mevrouw Voerman in
dankbaarheid om wat zij voor zovelen
heeft betekend, in het vertrouwen dat
de Allerhoogste de nabestaanden nabij
is.
Feestelijke ondertekening
overeenkomst met Kerk in Actie
Op dinsdag 17 juni vond in de Wijkplaats
de bekrachtiging plaats van de overeenkomst tussen de Maranathawijkgemeente en Kerk in Actie (KiA), betreffende het project “Kerk als Knooppunt
voor Levensvragen”. Hierbij aanwezig
waren: een gedeelte van de werkgroep,
de projectleider van KiA en de gemeenteadviseur die door KiA ter beschikking
wordt gesteld.
In dit project gaan we onderzoeken hoe
we als kerkelijke gemeente bereikbaar
en beschikbaar kunnen zijn voor wijkbewoners met vragen over zin en betekenis. Hoe komt het dat mij dit gebeurt?
Wat betekent deze tegenslag voor mij?
Wat is de zin van het verdriet en de pijn
die mij treft? Dat zijn zo van die vragen
waar wij mensen allemaal, vroeg of laat,
soms of vaak, mee te maken krijgen.
Dit zijn ook vragen waar de kerk van
oorsprong ervaring mee heeft. De kerk,
bij uitstek, is de plek waar deze vragen
gesteld mogen worden en waar gezocht
kan worden naar (voorlopige) antwoorden. Ook wanneer de vragen niet uit
eigen kring komen, maar uit onze omgeving, onze samenleving.
Als kerkenraad zijn we trots dit project
te gaan mogen doen. Gaandeweg zal
onderzocht worden welke andere groepen/geïnteresseerden zich (kunnen en
willen) aansluiten.
Heilig Avondmaal 4 juni in
Robijnhof
Op 4 juni hebben wij het Heilig Avondmaal gevierd. We waren met 22 mensen.
Onverwachts kwamen Wim en Erna van
Hove helpen, ondanks dat hun moeder
er voor de eerste keer na haar overlijden
niet meer bij was. Dominee Schouten
leidde de dienst. Ook begeleidde hij de
samenzang met pianospel. De collecteopbrengst: € 55,50. Na afloop werd door
een deelnemer een mooi gedicht gelezen.
Lia van der Laan
Kerkdienst Schouwenhove
18 juni
Pastor Henk van Breukelen ging voor in
de laatste dienst voor de zomer. Het was
zoals altijd een fijne bijeenkomst. De
collecte bracht € 65,00 op en is bestemd
voor Hospice Issoria. Tevens werd een
gift ontvangen van € 10,00 voor de wijk.
Op woensdag 10 september zal de eerste
dienst na de zomer zijn. Fijne zomer
gewenst!
Elly Venekamp-van Hal
secretaris werkgroep Schouwenhove
Opbrengst collecte
Schouwenhove 21 mei
De opbrengst van de collecte in Schouwenhove bedroeg € 54,50, na aftrek van
de kosten. Dit bedrag is bestemd voor
stichting Hulphond Nederland.
Willy van Hal, penningmeester
Verantwoording gift
Istihazacommissie
De inhoud van het busje van de familie
A. bedroeg € 40,67. Een gift van € 50,00
ontvingen wij van mw. F. Hartelijk dank!
Wilt u onze zustergemeente in Istihaza,
Roemenië steunen? Het banknummer is:
NL68 INGB 0000 063592 t.n.v. Istihazacommissie, Leiden.
Willy van Hal, penningmeester
Verantwoording giften aan de
wijkgemeente (15 maart tot en
met 30 juni)
Ontvangen van de familie V., via Mario
Boelen: € 1.000,00. Van mw. A., via Bea
Anes, ontvangen voor de bloemengroet:
€ 10,00. Van dhr. De W., ontvangen op
rekening van de wijkgemeente: € 25,00.
Veel dank aan allen!
Vriendelijke groet
Pieter Kop (penningmeester)
Kopij voor het septembernummer van
het Leids Kerkblad kunt u per e-mail
sturen aan José van het Veld
([email protected]), bij voorkeur
uiterlijk op 16 augustus 2014.
Kerkelijk werker Maranathawijkgemeente
De Algemene Kerkenraad heeft besloten dat de Protestantse Gemeente te Leiden in de komende periode geen
nieuwe dienstverbanden voor onbepaalde tijd aangaat. Om die reden heeft het College van Kerkrentmeesters (CvK)
Mario Boelen meegedeeld dat zijn dienstverband niet zal worden verlengd na 31 juli 2014, de einddatum van zijn
huidige arbeidsovereenkomst. Volgens de wet zou het dienstverband van Mario Boelen bij verlenging van de
arbeidsovereenkomst namelijk overgaan in een vast dienstverband. Het spijt ons u niet anders te kunnen berichten.
Er is nu geen reden om afscheid te nemen van Mario. De komende periode zullen het CvK en de kerkenraad in goed
overleg bezien of en, zo ja, hoe de vacature kan worden ingevuld binnen de randvoorwaarde dat een dienstverband
voor bepaalde tijd wordt aangegaan. De kerkenraad heeft besloten een commissie in te stellen die zich op korte
termijn zal buigen over de invulling van de vacature. Contactpersoon van deze commissie is Bas van Velzen, zijn
contactgegevens vindt u bovenaan deze pagina. Bij hem kunt u ook terecht als u vragen of opmerkingen hebt over
dit bericht. Als er meer bekend is over de invulling van de ontstane vacature, zullen wij u daarover uiteraard informeren.
Het voorgaande betekent dat de Maranathawijkgemeente vanaf 1 augustus 2014 tijdelijk geen kerkelijk werker zal
hebben. Hoe lang deze periode gaat duren, is nog niet bekend. Het CvK heeft ons ondersteuning aangeboden in de
vorm van tijdelijke vervanging. De kerkenraad heeft besloten vooralsnog geen gebruik te maken van dit aanbod,
omdat wij ernaar streven de periode van de vacature is zo kort mogelijk te laten duren en tijdelijke vervanging heeft
dan onvoldoende meerwaarde. Wij zijn blij dat wij in deze periode indien nodig kunnen rekenen op bijstand van
onze consulent dominee René Venema. Als u in de periode vanaf 1 augustus behoefte hebt aan pastorale zorg of als
u onverhoopt hoort of ziet dat een gemeentelid ernstig ziek wordt of komt te overlijden, verzoeken wij u hierover
contact op te nemen met de kerkenraad, in augustus met José van het Veld (telefoon 06-51875994) en in september
met Bas van Velzen (contactgegevens bovenaan pagina 18). Zij zullen dan in overleg met u bekijken wat te doen.
Namens de kerkenraad van de Maranathawijkgemeente
Bas van Velzen
Leids Kerkblad | 19
Vredeskerk
Predikant:
dr. G.J. Venema, Voltastraat 22, 2316 DN Leiden,
tel. 071 - 5137919, [email protected]
Scriba:
mw. R. Smit, p/a Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden,
[email protected]
Penningmeester:
Th. Weizenbach, Van Vollenhovenkade 5, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5149092
Bankrekeningnr.:
NL32INGB0008285572 t.n.v. Protestantse wijkgemeente Vredeskerk
Wijkkerk:
Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5142317
Koster/beheerder:
H. Holswilder, [email protected]
Website:
www.vredeskerk-leiden.nl
‘Ligt heel het land niet voor je open?’
Over mannen die broeders zouden
moeten zijn
‘Abraham en Lot scheiden (Gen. 13)’
Václav Hollar (Praag, 1607 - Londen, 1677)
Wanneer je het eerste boek van de
Bijbel, Genesis, openslaat, ligt de actualiteit nooit ver weg. Na de zomervakantie
zullen we dat merken, als we in de kerkdiensten lezen over Abram (Gen. 11-21).
Neem nu Genesis 13. Nauwelijks aangekomen in het land der beloften, krijgen
de mannen van Abram en zijn broeder
Lot al ruzie. Het land ‘droeg het niet’ dat
zij tezamen woonden, want ‘ze hadden
veel bezittingen’. Daar heb je dan die
hele reis voor gemaakt, daar heb je al
die tijd van gedroomd… ruzie in de
familie! En dan hebben we het nog niet
over de mensen die al in het land woonden, de Kanaänieten en andere vreemde
volkeren.
De problemen zijn niet te overzien, het
vraagt veel geloof en nog meer geduld
om in broeder- en zusterschap te leven,
ook in het land der beloften.
Vandaag in het nieuws: een Palestijnse
tiener is ontvoerd en dood langs de weg
gevonden. Waarschijnlijk een reactie op
de ontvoering van drie Joodse Israëlische
tieners, eveneens dood langs de weg
gevonden. Jonge mensen aan het begin
van hun leven, vol dromen en verwach-
20 | Leids Kerkblad
tingen. Het land verdraagt het niet dat
ze samen wonen, zo lijkt het.
‘Ligt het land niet voor je open?’, zegt
Abram tot Lot, wanneer hun herders
ruzie maken. Kies waar je wilt wonen, ik
ga de andere kant op. Dat zegt hij niet
omdat het land voldoende ruimte biedt
en hij zich van Lot verder niets hoeft aan
te trekken. Abram is bovendien niet de
belofte vergeten: zijn nageslacht zal uit
Gods hand het land als geschenk ontvangen. Dat gelooft hij, daar vertrouwt hij
op. Maar dat betekent niet dat hij de
ander een plek misgunt, integendeel.
Vanuit zijn geloof en met zijn geduld
weet Abram dat hij en Lot - ondanks het
geruzie - broeders zijn. Wanneer
mannen als broeders kunnen leven, zal
het land hen kunnen dragen.
Gedachtenis
Op zaterdag 31 mei overleed mevrouw
Klaasje Koopman. Ze was een markante,
sterke vrouw, die 93 jaar oud is geworden. Toen ze enige tijd geleden haar
woning in zorgcentrum Roomburg
wegens een verbouwing tijdelijk moest
verlaten, was het ritme even anders,
maar eenmaal teruggekeerd op haar
vertrouwde plek, ging het weer als
vanouds. In haar eigen kamer is ze plotseling en rustig gestorven.
In haar werk als verpleegkundige heeft
mevrouw Koopman in Leiden veel werk
verzet met het opzetten van de polikliniek voor allergie in het academisch
ziekenhuis. Ze was geheel en al verbonden met haar werk, en ze bleef dat ook
na haar pensionering. Tegelijk onderhield ze een goede band met haar familie, met speciale aandacht voor neven en
nichten die werk vonden in de verpleging of zorg.
Vrijdag 6 juni hebben we onder verantwoordelijkheid van de Vredeskerk een
dienst gehouden in de Gereformeerde
Kerk in Noordscheschut, waar zij
opgroeide. In die kerk was zij als kind
ook gedoopt. Na de dienst hebben we
haar begraven op de begraafplaats in
het nabij gelegen Tiendeveen.
Donderdag 26 juni overleed na een kort
ziekbed mevrouw Van der Kwaak, in
haar woning in zorgcentrum Groenhoven. Zij is 98 jaar oud geworden. Marie
van der Kwaak-Rasser, schoonmoeder
van Bas Oerlemans sr., was vroeger
samen met haar man kerkelijk zeer
betrokken. Het geloof nam een centrale
plaats in hun leven in. Samen waren ze
actief in de Vredeskerkgemeente, waarbij zij hun dochter Elly van begin af aan
betrokken, via kindernevendienst en
jeugdkapel.
Het geloof heeft haar juist ook in moeilijke tijden veel steun gegeven. Tot op
hoge leeftijd bezocht ze met enige
regelmaat de kerkdiensten in Groenhoven, waar ze het laatste deel van haar
leven verbleef. Op vrijdag 4 juli werd zij
in besloten kring begraven.
De gedachtenis van Klaasje Koopman en
van Marie van der Kwaak-Rasser zij de
familie en ons allen tot zegen.
Vrijheid! - Jeugddienst 6 juli
Op zondag 6 juli vierden we in de
Vredeskerk met elkaar een jeugddienst.
Deze is voorbereid samen met de leiding
en jongeren van de jeugdkapel. Zij
hebben in de voorafgaande weken met
elkaar nagedacht over het thema ‘vrijheid’, dat centraal stond in de eredienst.
Het was een dienst anders dan we
gewend zijn, maar daarom niet minder
bijzonder. Een grote rol was weggelegd
voor de jongeren. Zij deden voor ons de
schriftlezingen en enkele gebeden. Ze
lazen ons korte passages voor uit Jesaja,
Romeinen, Korintiërs, Sirach, Handelingen en Spreuken. Ook luisterden we
naar populaire muziek die door de
jeugdkapel is uitgekozen. Zo kwamen
onder andere Michael Jackson, George
Michael en Bob Marley voorbij. Zowel in
de schriftlezingen als in de muziek hoorden we het thema vrijheid in verschillende vormen terugkomen. We hoorden
over vergeving, het maken van eigen
keuzen, gelijkwaardigheid en vrede.
meente uit deel te nemen aan de fotowedstrijd 2014 met als onderwerp
‘Schaduw(en)’.
De twaalf mooiste, beste en donkerste
foto’s worden vergroot tot A4-formaat
en komen in aanmerking voor de expositie in de Vredeskerk (oktober-november).
De winnaars ontvangen de vergroting na
afloop.
‘Schaduwen’
Maar niet alleen de jongeren speelden
een rol in de dienst.
Ook de rest van de gemeente werd
gevraagd om actief na te denken over
vrijheid. Onder leiding van de jongeren
zijn we met elkaar in gesprek gegaan
over het thema. Vragen als: mag je je
geloof zichtbaar maken in het uitoefenen van je beroep, kan en moet je alles
vergeven en wat doe je als je weet dat
een dierbare diefstal heeft gepleegd,
kwamen aan bod. Op deze manier kreeg
de kerkdienst een interactief karakter
waarbij voor iedereen de ruimte was om
zijn of haar stem te laten horen. De
antwoorden die tijdens de gesprekken
gegeven werden, zijn, voor zover mogelijk, in de voorbeden genoemd.
Rondom de eredienst
Zondag 20 juli, voorganger ds. René Venema, tekst: Matteüs 13:24-30
Zondag 27 juli, voorganger: Mario Boelen, tekst: Matteüs 13:44-52
Bij de wijkberichten van de Maranathawijkgemeente kunt u lezen dat de huidige aanstelling van Mario Boelen als kerkelijk werker
wordt beëindigd met ingang van 1 augustus.
De dienst op 27 juli is dus voorlopig de laatste
dienst waarin Mario Boelen zal voorgaan. Het
zal niet een afscheidsdienst zijn. Over de
invulling van de vacature wordt de komende
tijd overleg gevoerd.
Het is fijn dat predikanten en theologen die
deel uitmaken van onze gemeente of met ons
verbonden zijn in de maand augustus zullen
voorgaan. Zij kennen de gemeente en dragen
ieder met eigen kenmerkende stijl bij aan het
veelstemmig koor dat ook in de verkondiging
klinkt!
Ook werd er creatieve medewerking
verleend aan de kerkdienst. Vrijwel de
hele dienst lang heeft Joep Feiken op
het podium een tekening gemaakt
waarin hij het thema ‘vrijheid’ verwerkt
heeft.
Zondag 3 augustus, ds. Francis Benthem; tekst: Matteüs 14:13-21
Gemeenteleden hebben hun bijdrage
geleverd door voorwerpen mee te
nemen die doen denken aan vrijheid, die
een verhaal met zich meedragen of die
herinneringen aan vrijheid ophalen.
Deze voorwerpen waren te zien in de
foyer.
Zondag 10 augustus, ds. Frank Rooze; tekst: Matteüs 14:22-33
Zondag 17 augustus, ds. Bert Boter; tekst: Matteüs 15:21-28
Zondag 24 augustus, drs. Robert Prang; tekst: Matteüs 16:21-27
Eind augustus, zondag 31, vieren we een dienst van Schrift en Tafel; voorganger: ds. René Venema, tekst: Matteüs 17:14-20
We bedanken de leiding en de jongeren
van de jeugdkapel voor hun inzet tijdens
de voorbereidingen en tijdens de kerkdienst.
Fotowedstrijd 2014:
Schaduw(en)
De Expositiecommissie nodigt leden van
de Maranathawijk- en Vredeskerkge-
Wedstrijdreglement:
- uiterlijk 28 september inleveren in het
kastje in de foyer van de kerk
- maximaal twee foto’s, afgedrukt op
fotopapier van 10x15 cm
- naast de foto’s ook de negatieven of
digitale media ervan aanleveren
- foto’s, negatieven of digitale media
dienen voorzien te zijn van uw naam
en adres
- na afloop van de expositie krijgt u alles
weer netjes terug
Ten slotte is het goed om vast te wijzen op de startzondag: die zal zijn op
zondag 21 september. De startmiddag van de kindernevendienst is de dag
ervoor, zaterdag 20 september. Beide zullen heel bijzonder van opzet zijn;
meer daarover in het volgende kerkblad!
U allen ontspannen zomermaanden toewensend en tot ziens in en rondom
de eredienst,
dominee René Venema
Voor actuele informatie: www.vredeskerk-leiden.nl
Leids Kerkblad | 21
Protestantse wijkgemeente
Leiden Zuidwest
Predikant:
Vacature
Ouderenwerker:
Casper van Dongen, [email protected], tel. 06 – 39771287
Scriba:
H. van der Vlist, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677
Penningmeester:
mw. E.T. van der Vlist-Zandstra, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677
Bankrekeningnr.:
NL51 INGB 0000 5349 30 t.n.v. penningmeester Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest
Wijkkerk:
Antoniuskerk, Boshuizerlaan 11, 2321 TS Leiden (vieringen: zondag 09.15 uur)
Wijkcentrum:
‘De Verdieping’, Stevensbloem 269, 2331 JD Leiden, tel. 071 – 8882393
Website:
http://leidenzuidwest.protestantsekerk.net
Maaltijd Plus
Elke laatste vrijdag van de maand, van
september tot en met juni is er in
De Verdieping een Maaltijd Plus. Naast
een gezamenlijke maaltijd is er een
centraal thema dat besproken wordt.
Reggy van West verzorgt telkens een
voortreffelijke maaltijd welke vaak ook
aansluit bij het thema van de avond.
De bijeenkomsten beginnen om 18.00
uur. Tussen de gangen door is er elke
keer een spreker of spreekster met een
aan religie gelieerd onderwerp. De
groep van bezoekers is vooral afkomstig
uit de parochie Lam Gods en uit de
Protestantse Wijkgemeente Leiden Zuidwest. Een ronduit oecumenische activiteit dus! Onderstaand een indruk van de
bijeenkomsten van het afgelopen
seizoen.
We begonnen in september 2013 met
het kijken naar een boeiende film:
‘Beasts of the southern wild’. In oktober
hield ds. Henk Schouten een inleiding
over het Boeddhisme.
Ds. Piet Warmenhoven verzorgde in
november een avond over ‘de bekering
van Paulus’. In januari was het de beurt
aan Ton Snepvangers van De Bakkerij
over het thema ‘Thuis’, een gedachte bij
het boek van Henri Nouwen Eindelijk
thuis-gedachten bij Rembrandts De
terugkeer van de verloren Zoon. In
februari een inleiding van ds. Bernard
Schelhaas over Piet Paaltjens, oftewel
François Haverschmidt. In maart vertelde
Marlene Falke over de orde van Karmel,
de Karmelieten. In april mocht iedereen
een CD meenemen met zijn of haar favoriete nummer en toelichten wat deze
voor hem of haar betekent. De reeks
sloten wij in mei af met een inleiding
van ds. Piet Warmenhoven over Eugen
Drewermann.
Er is tijdens deze avonden volop ruimte
voor gesprek met elkaar en vragen stellen over het onderwerp.
Eind augustus gaan we weer beginnen
22 | Leids Kerkblad
aan een nieuw seizoen, waarvoor we
alweer de nodige ideeën hebben. De
werkgroep Maaltijd Plus bestaat uit Piet
Warmenhoven, Reggy van West, Wilbert
van Erp en Herman de Geus.
Wilt u eens meedoen, u bent van harte
welkom!
Herman de Geus
Pinksteren
In deze dienst, geleid door Sity
Smedinga, stond de spiegel centraal. In
het licht van de uitgestorte Geest van
Pinksteren: hoe zie jij jezelf en de
mensen om je heen.
Bij het binnenkomen van de kerk kregen
de kerkbezoekers een spiegeltje uitgereikt. Ook op basisschool ‘De Sleutelbloem’ werd in groep 7/8 aandacht
besteed aan het spiegelen. Met de leerkracht Herman de Geus en gemeentelid
Erna van Hove hebben de kinderen zichzelf getekend al kijkend in de spiegel en
de tekeningen op zilverfolie geplakt met
een achtergrond van rood papier. Deze
werkjes hingen tijdens de pinksterdienst
in de kerk.
Herman de Geus
Boottocht
Op dinsdag na Pinksteren was daar de
jaarlijkse boottocht, georganiseerd door
de leiding van de ouderensoos. Het
vertrek was om half tien, zoals altijd
vanaf de ‘Parelvissers’.
We hadden een grote boot ter beschikking en dat was wel nodig ook. We
waren met 100 personen, een unicum in
de vaartraditie. De verzorging aan boord
was prima en ook het weer werkte lange
tijd mee. Veel mensen genoten van een
glaasje advocaat!
We voeren in de richting van Burgerveen, waar we voor de lunch zouden
aanleggen, bij de rozenkwekerij ‘Rozen
en Radijs’. Sity Smedinga stond ons op te
wachten met de auto om mensen die
slecht ter been waren te vervoeren.
Doordat de kapitein in zijn enthousiasme
te ver was doorgevaren, hadden we veel
tijd verloren, wat jammer was. Want
daardoor moest het programma in de
rozenkwekerij behoorlijk worden ingekort.
Desondanks genoten we van een overheerlijke, biologische lunch. Tijdens de
lunch kregen we een uitleg over de
rozen.
Een aantal mensen was het lopen erg
tegengevallen, maar gelukkig reed Sity
nog een paar keer met de auto en ook
bood het personeel van de kwekerij aan
om kosteloos een paar maal te rijden om
mensen bij de boot te brengen. Een
prachtige service. Ook de bemanning
Agenda
van Rederij Van Hulst heeft enorm
geholpen met het veilig op- en afstappen.
Op de terugtocht regende het, maar dat
deed geen afbreuk aan de geweldige
sfeer. Het potje bingo onderweg deed
het ook weer goed.
Ondanks de verbeterpuntjes die er zijn
(het blijft mensenwerk!) hebben we een
prachtige, gezellige dag gehad. Voor
herhaling vatbaar!
Erna van Hove
Bevestiging ambtsdragers
Op zondag 1 juni zijn twee nieuwe
ambtsdragers bevestigd. Corrie Heijligers-Feijen als ouderling-kerkrentmeester en Annet Pelleboer als diaken. In een
vrolijke en feestelijke dienst onder
leiding van dominee Casper van Dongen
werd ‘zijn’ ambtsopvatting aan de
gemeente voorgelegd met een knipoog
naar Calvijn.
Nadat de vragen hierover met ‘Ja’ waren
beantwoord werden de ambtsdragers
bevestigd in het ambt, knielend op een
kussen onder handoplegging van de
predikant, ouderling Anne Wipkink en
diaken Maarten Pronk . We zongen met
elkaar lied 487 uit het oude liedboek:
‘Gij geeft het uw beminden in de slaap’
(couplet 3).
Na het ‘Ja’ van de gemeente werd lied
912 - met orgelspel van Peter Heijligers als antwoord van de gemeente gezongen: ‘Neem mijn leven, laat het, Heer,
toegewijd zijn aan uw eer. Maak mijn
uren en mijn tijd tot uw lof en dienst
bereid’.
Corrie Heijligers en Annet Pelleboer
Met het aanleveren van de kopij was nog niet bekend
welke bijzondere activiteiten er de komende maanden
gepland staan. Houdt daarom de INFO en de website
www.pgleidenzuidwest.nl goed in de gaten.
Kruisbestuiving
Zondag 22 juni hebben wij
na afloop van een bijzondere viering afscheid genomen van Sity Smedinga.
Ruim vijf jaar heeft zij
mogen werken in onze
gemeente, maar ook daarbuiten weten mensen wie
Sity is, wat zij deed en waarvoor zij dit deed. Sity werkte
niet alleen in onze kerkelijke
gemeente maar ook daar
buiten. Zij probeerde onder
andere mensen met elkaar in
contact te brengen die dan
weer samen iets op konden
zetten en zo verdergaan. Een
menselijke soort van kruisbestuiving.
Als dank namens de
gemeente voor haar vele
werk hebben wij een aantal
appelbomen gegeven voor
in haar tuin. Deze twee
appelsoorten kunnen elkaar
bestuiven en dat moet dan
weer gaan leiden tot meer
en betere vruchten.
Na de zomervakantie, waarin wij hopelijk ook weer energie op gaan doen voor
weer een spannend kerkelijk jaar, staat
het startweekend op de agenda, dit jaar
20 en 21 september.
Was of is de zaterdag van dit weekend
meer iets van onze katholieke vrienden,
ondertussen weten wij onze weg daarin
gelukkig ook te vinden. Het programma
voor dit weekend zal er in zoverre iets
anders uitzien, namelijk dat wij de zaterdagactiviteit af zullen sluiten met een
vesperviering. De afgelopen jaren is
gebleken dat het erg lastig is de sfeer
van zaterdag mee te nemen naar de
zondagse viering. Mede daarom is gekozen om de zaterdag af te sluiten met een
vesper en op zondag een ‘gewone’
dienst te hebben, waarbij de voordeur
uitnodigend openstaat voor een ieder
die mee wil komen vieren. Meer informatie kunt u tegen die tijd lezen in de
INFO of via onze website.
Maar die kruisbestuiving is ook gaande
tussen de parochiekern Lam Gods en
onze wijkgemeente. Wij zijn en blijven
twee verschillende soorten appels (als ik
in deze beeldspraak door ga), maar door
bij elkaar in de buurt te staan helpen wij
elkaar met de groei, hopelijk ook met
meer en betere vrucht. Wij gaan elkaars
bijen niet afvangen, die laten wij
gewoon vliegen van de ene naar de
andere boom.
Bij het afscheid van Sity sprak Dé Steures
van de parochie Lam Gods over ‘Partir
c’est mourir un peu’. Afscheid nemen is
een beetje sterven. Helemaal waar, maar
niet helemaal compleet, want met dit
afscheid sluiten wij iets moois af, maar
elders gaat er weer een deurtje open.
Met het vertrek uit de Bevrijdingskerk
hadden wij ook niet kunnen bedenken
dat wij al zover zouden komen met de
samenwerking met onze katholieke
vrienden. Wij moeten die open deur wel
zelf verder openzetten en op zoek gaan
naar wat daar achter ligt. Maar we
mogen ook weten dat wij dit nooit
alleen doen en ook mogen vertrouwen
op Gods onmisbare hand.
Een goede zomer.
Hans van der Vlist
Leids Kerkblad | 23
Oecumenische
geloofs­gemeenschap Merenwijk
Pastores: mw. drs. M. Falke-De Hoogh (RK), pastoraal werker, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden,
tel. 06 53249187, [email protected]
mw. ds. E.S. Smidt, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5284909, [email protected]
Scriba: mevr. J. Langeveld, Stadzicht 105, 2317 RV Leiden, [email protected]
Wijkkerkenraad: voorzitter P.J. van den Broek, [email protected]
Algemene Kerkelijke Merenwijkraad: voorzitter mw. Ingrid (I.J.A.M.) Weitenberg, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden,
tel. 071 - 5211963, [email protected], secretaris E.M. Korbee-van Hille, [email protected]
Bankrekeningnr:
ING 2581191 t.n.v. Algemene Kerkelijke Merenwijkraad Kerkelijk Centrum de Regenboog,
Watermolen 1, 2317ST Leiden,tel. 071 - 5212858
Koster-beheerder:
R. van Heijningen: [email protected]
Website:
www.deregenboogmerenwijk.nl
Zomertijd
Ook voor de Regenboog is even pas op
de plaats maken niet verkeerd na een
intensief jaar met veel veranderingen. Al
met al is het geen slecht jaar geweest.
We zijn met elkaar heel concreet bezig
geweest met de vraag ‘wie zijn wij
eigenlijk als Regenboog en hoe willen
we verder?’ We kijken uit naar het
nieuwe beleidsplan waar heel veel
Regenbogers voor meegedacht hebben.
Ons allen wens ik toe: ga met God, ook
deze zomertijd. Laat deze dagen een
spiegel voor ons zijn van Zijn liefde zoals
we die ook in de schepping en in elkaar
zien oplichten en van het leven zelf zo
gevarieerd als het is. Kom op adem en
misschien kan de Geest ons weer open
ademen. Ik hoop dat we elkaar weer
verkwikt en in goede gezondheid mogen
terugvinden in de Merenwijk en de
geloofsgemeenschap.
Hartelijke groet,
Inge Smidt, predikant
Overal wonen, nergens thuis
In de afgelopen maanden zijn veel
mensen in de PgL druk bezig geweest
met een nieuw beleidsplan voor de
komende jaren. In het onderstaande artikel beschrijft Jan Hendriks een aantal
voorwaarden om te komen tot een
bloeiende geloofsgemeenschap.
Om te beginnen
kunnen we de betekenis van de vraag
hoe kerken zich in
een seculiere cultuur
van eenvormigheid
kunnen opstellen
negeren; gewoon
verder gaan. Doen
alsof zou je deze reactie kunnen
noemen. Degenen die het wagen te
wijzen op de werkelijke situatie - en zo
de rust verstoren - worden versleten voor
zeuren, verzuurden en zwartkijkers.
24 | Leids Kerkblad
Alles of niets
De eerste is je terugtrekken in het isolement. Gemeenten die dit doen bewaren
de eigen identiteit zo goed en zo kwaad
als dat gaat, maar zijn gesloten naar
buiten. De godslamp blijft branden maar
in een afgesloten ruimte. De kerk krijgt
zo het karakter van ‘een heilige rest’.
4. Zie de pastor als vroedvrouw. Zie de
pastor niet als leider van wie het allemaal afhangt, maar als vroedvrouw. De
vroedvrouw is niet gericht op het overbrengen van haar visie, maar wil aan het
licht brengen wat er in de gemeente aan
nieuw leven schuil gaat en dat verder
ontwikkelen.
Het spiegelbeeld daarvan is aanpassing
aan de dominante cultuur. We integreren
in de dominante cultuur en kijken van
daaruit naar de eigen traditie en strepen
weg - niet al te luidruchtig, je moet pastoraal blijven - wat volgens het cultuurpatroon dwaas of ergerlijk is. Wat niet te
rijmen is met het gezond verstand gaat
eruit, en wat gezond verstand is wordt
bepaald door de dominante cultuur. Zo’n
kerk staat open voor de omgeving, maar
verliest de eigen identiteit.
5. Vestig de aandacht op de essentie.
Wat is die essentie? Samenkomen voor
gebed en dienst. Zo ontstaat een nieuwe
gemeenschap.
Als vreemdelingen
Er is nog een derde reactie mogelijk:
open naar de samenleving en tegelijk
een duidelijke identiteit bewaren. Open
naar buitenstaanders én jezelf laten
zien. Dat is de aloude opgave: ín de
wereld zijn, niet ván de wereld. Leven in
deze wereld, maar als vreemdelingen:
‘Overal wonen, nergens thuis’. Dat lijkt
mij hét model.
Wat is daarvoor nodig?
1. Vertrouw. Laat je niet beheersen door
angst. God is onze metgezel (bisschop
Tutu). Ontspan.
2. Draai je om, zie het waardevolle. Zie
dat wat lof verdient, zoals Paulus dat
noemt. Laat je niet beheersen door
problemen.
3. Respecteer mensen. Zie hen als uniek,
als begaafd - de Geest is uitgestort op
allen - en maak dus ruimte voor ‘gewone
mensen’. Voor leden van de gemeente
en buitenstaanders, voor ‘kerk en schare’
(Noordmans).
Bidden zoals Miskotte dat omschrijft:
vragen, danken, biechten én zich verbinden; geloften doen. Voor het gebed is
het nodig God aan te spreken als
persoon. Daar moet je natuurlijk geen
karikatuur van maken. ‘God is meer dan
persoonlijk, maar Hij is dat toch op zijn
minst’
6. Schep ruimte voor ervaringen en ervaringsverhalen. Er zijn twee soorten
kennis: weten en kennen (ergens
vertrouwd mee zijn). We moeten die
twee niet tegen elkaar uitspelen, maar
er is wel een rangorde. Zeker wat de
relatie tot God betreft. Beslissend is niet
wat we over God weten, maar of we met
hem vertrouwd zijn. ‘Mijn volk komt om
doordat het met mij niet vertrouwd is’
(Hosea 4:6). Daar komt het op aan.
De eigenlijke vraag is bijvoorbeeld niet:
bestaat God, maar: hebt u hem wel eens
ervaren. Of: kent u iemand die het
goddelijke ervaren heeft. Op die ervaring komt het aan. In het bijzonder in
het leven in onze seculiere cultuur.
7. Participatieve viering. Deelnemen aan
het collectief ritueel - aan de vieringen
zeg maar - is essentieel. In het bijzonder
in onze seculiere cultuur, waar verwijzingen naar God schaars zijn. Daarbij gaat
het niet alleen om de zondagse viering,
maar evenzeer om de viering in kleine
groepen. Het gaat om liturgie. We
ontdekken een andere wereld dan die
van de dominant.
Essentieel is dat alle genoemde voorwaarden gerealiseerd worden.
De zorgeloze gemeente
De zeven voorwaarden zijn geen losse
punten, maar zeven puzzelstukjes die
één geheel vormen. Als we die op elkaar
aansluiten, ontstaat een begaanbare en
inspirerende weg - de weg van vertrouwen - en van het model van de zorgeloze gemeente. Samen vormen zij wat
we vandaag noemen Waarderende
Gemeenteopbouw.
Ter nagedachtenis aan Arentje
Oppenheimer-Dekker
Op 28 mei is Arentje Oppenheimer op
87 -jarige leeftijd overleden. Arentje
woonde in de Stokroos, maar verbleef de
laatste jaren in Verpleeghuis Overrhijn
aan de Willem de Zwijgerlaan.
We herinneren ons Arentje als een
betrokken lid van onze geloofsgemeenschap, die actief deelnam aan de Rozenkring en de werkgroep Vorming &
Toerusting, zich zeer inzette voor de
leerhuizen over het Oude en Nieuwe
Testament, deel uitmaakte van de Algemene Kerkelijke Merenwijkraad en een
warme plek innam in de harten van
velen.
Diezelfde betrokkenheid toonde Arentje
ook bij de universiteit, waar zij in 1957
promoveerde en in 1965 het ambt van
lector en later dat van hoogleraar in de
anatomie en de embryologie
aanvaardde. Haar verbondenheid met
andere disciplines en maatschappelijke
betrokkenheid kwamen tot uiting in
haar activiteiten bij de Soroptimisten,
waar Arentje in het verleden ook
verschillende bestuursfuncties vervulde.
Naast al deze kerkelijke,
universitaire en maatschappelijke betrokkenheid was Arentje ook
een bijzondere en lieve
oma voor de kleinkinderen van haar man
Klaus Oppenheimer.
Aan al haar activiteiten kwam een
abrupt einde toen zij in 2006 getroffen
werd door een hersenbloeding die haar
spraak- en bewegingsmogelijkheden
aantastte. Dankbaar was ze voor alle
bezoek en aandacht die ze de afgelopen
jaren van velen mocht ontvangen.
Bewonderenswaardig was de wijze
waarop ze haar lot aanvaardde en blij-
moedig kon genieten van het goede dat
overbleef.
We hebben afscheid van haar genomen
in het Groene Kerkje in Oegstgeest.
Onze gedachten gaan uit naar haar
familie en allen die haar zullen missen.
We denken met dankbaarheid terug aan
wie ze in ons midden mocht zijn. Dat zij
in de gedachten van velen mag blijven
voortleven.
John Boon
Doop
Op 27 april werd in de Regenboog
gedoopt Ailisabeth Meinke Veenstra,
dochter van Laurens Veenstra en Ailun
Hu. De dienst werd geleid door dr. Piet
Dirksen, die in zijn preek een verband
legde tussen het zondvloedverhaal en de
doop met water als verbindend element.
Belijdenis en doop
Op 15 juni legde Joy
Mulyono in een feestelijke viering belijdenis
af van zijn geloof en
ontving hij het teken
van de Doop.
Wij wensen Joy en zijn
a.s. vrouw Christine
van harte geluk met
deze belangrijke stap in hun leven.
Jongvolwassenen en Jonge
Gezinnen
Beide groepen hopen in het nieuwe
seizoen weer met frisse moed van start
te gaan. De data staan op dit moment
nog niet vast, maar worden zo snel
mogelijk gepubliceerd.
De jongvolwassenen komen eenmaal per
maand bij elkaar, de jonge gezinnen
ongeveer eens in de zes weken.
Heb je zin om eens te komen kijken?
Neem dan voor de jongvolwassenen
contact op met Wander Gubler
([email protected])
en voor de groep van de jonge gezinnen
met Jan-Pascal van Best
([email protected]).
Je bent van harte welkom, ook als je
gewoon eens wilt ervaren hoe het in
deze groep is; hoe meer zielen, hoe meer
vreugd.
Wekelijkse bloemengroet
De bloemen in de kerkzaal zijn na de
dienst bestemd voor een ieder die daarvoor in aanmerking komt, als blijk van
belangstelling van onze geloofsgemeenschap.
Huwelijk
Op zaterdag 28 juni trouwden Bertien
Bos en Peter Paulus in de Oude Dorpskerk van Bunnik. Peter en Bertien zijn
sinds kort inwoners van de Merenwijk.
We heten hen van harte welkom in ons
midden en wensen hen alle goeds in hun
huwelijk.
Indien u ons op daarvoor in aanmerking
komende mensen wilt attenderen kunt u
hun naam & adres / verpleegadres opgeven bij: Maja van Spaandonk,
telefoon: 521 43 59
E-mail: [email protected]
Medeleven
Als u mensen kent, die eenzaam zijn,
ziek, of om een andere reden misschien
bezoek op prijs zouden stellen, wilt u dat
dan doorgeven aan één van de pastores?
Dank u.
ds. Inge Smidt
Leids Kerkblad | 25
Evangelisch-Lutherse Gemeente
Kerkelijk werker: Barbara Heckel MA, Kortenaerstraat 21, 2014 RR Haarlem, tel. 023 - 5444525
Consulent:
drs. S. van Kammen, Abraham Mensstraat 26, 2015 JR Haarlem
Voorzitter kerkenraad: mw. G. Graner-Bijma, Westerdreef 145, 2161 GR Lisse, tel. 0252 - 414887,
[email protected]
Secretaris kerkenraad: mw. C.C. Pet-Vonk, Muiderkring 217, 2332 BP Leiden, tel. 071 - 5762782, [email protected]
Bankrekeningnrs:
NL14 INGB 0000 1039 46 en NL63 ABNA 0451 0243 03 t.n.v. ELG Leiden te Lisse
Kerk en consistorie: Hooglandse Kerkgracht 26 en 28, 2312 HV Leiden, tel. 071 - 5140783, [email protected]
Kosterij:
mw. H.J. Schotsman, Middelweg 36, 2312 KL Leiden, tel. 071 - 5140783,
[email protected]
Website:
www.luthersekerkleiden.nl
Godsbegin
God is ons zeer nabij
wij zijn zijn onderkomen
en dagelijks is dit
ons dromen: dat wij zijn.
Voor hem is hier geen plaats,
hij moet wel zeer nabij zijn
zo weinig ruimte werd hem toegemeten.
En fluisterend, ademloos
maar zonder onderbreking
moet hij nu voor ons bidden,
zo dicht op onze huid
dat wij zijn namen een voor een
als sneeuwvlokken vergeten.
Renée van Riessen
Uit: Jagend licht, 1984
Luther: een worstelaar met het
kwaad in zichzelf en de ander.
‘Geef ons onze identiteit terug en plaats
het gedachtegoed van Luther in het
heden’. Op dit verzoek van de Evangelisch-Lutherse gemeente van Utrecht
ontwikkelde theoloog en theatermaker
Kees van der Zwaard de voorstelling:
‘Hier sta ik, dansen en vechten met
Maarten Luther’. Op 18 mei gaf hij deze
voorstelling in Leiden.
Een klein gezelschap kreeg te zien hoe
de hoofdpersoon, die evenals Luther de
voornaam Maarten heeft, de strijd
aangaat met het kwaad in zichzelf en de
26 | Leids Kerkblad
ander. Als man van middelbare leeftijd is
hij gevraagd een stichtelijk woord te
spreken op de begrafenis van zijn jeugdvriend Olaf. Dit verzoek verrast Maarten,
omdat aan zijn vriendschap met Olaf een
abrupt einde was gekomen nadat Maarten niet was uitgekomen voor het
verscheuren van een tekening van een
klasgenoot waarvan de lerares zijn
vriend Olaf had beschuldigd.
Reflecterend op dit voorval constateert
Maarten met zijn zestiende-eeuwse
naamgenoot en in navolging van de
apostel Paulus dat de mens het goed dat
hij nastreeft, nalaat en het kwaad dat hij
wil vermijden, juist doet (Romeinen
7:19). Om die reden weet Maarten zich,
evenals zijn zestiende-eeuwse naamgenoot, afhankelijk van Gods genade. In
dat besef stelt hij zijn zestiende-eeuwse
naamgenoot echter ook een kritische
vraag: ‘Als je je afhankelijk weet van
Gods genade, waarom oordeel je dan zo
genadeloos over de paus, de opstandige
boeren en de Joden?’
Tijdens de nabespreking geeft kerkelijk
werker Barbara Heckel een antwoord op
deze vraag: ‘Luther heeft een grote stap
gezet op weg naar de vrijheid, maar hij
was daaraan in bepaalde opzichten nog
niet toe’. Zij lokt ook andere vragen uit,
bijvoorbeeld over de bijdrage van Luther
aan de kerkelijke verdeeldheid, of over
de opbouw van de voorstelling en de
keuze van de daarin gebruikte muziek.
Kees van der Zwaard beantwoordt deze
vragen gepassioneerd, af en toe aangevuld door Barbara Heckel. Na een geani-
meerde discussie sluit zij de bijeenkomst
met het lezen van Psalm 98, de Psalm
voor zondag Cantate.
Hoewel de opkomst niet groot was,
heeft de bijeenkomst voldaan aan de
doelen die de kerkenraad daarmee voor
ogen had: de Lutherse identiteit van de
gemeente is op een eigentijdse manier
uitgedragen. Er waren enkele buitenstaanders en het geloofsgesprek is
gevoerd. Al met al was het dus een
geslaagde bijeenkomst, waarvoor de
kerkenraad Kees van der Zwaard, zijn
team en Barbara Heckel dank is verschuldigd.
Kees Sparrius
Vanuit de kerkenraad
In de kerkenraadsvergadering van dinsdag 13 mei is het besluit genomen om na
twee keer een jaarcontract aan onze
kerkelijk werker te hebben aangeboden
dit om te zetten in een contract voor
onbepaalde tijd.
In de classicale vergadering van 15 mei
heeft mevrouw B. Heckel de gelofte
afgelegd behorend bij het verleende
preekconsent voor de EvangelischLutherse Gemeente Leiden. Zij is nu
bevoegd om in de eredienst voor te
gaan. Een volgende stap is het indienen
van een verzoek bij de classis voor de
bediening van de sacramenten.
Startzondag
Alhoewel de vakanties voor velen nog
moeten beginnen, kijken we al uit naar
Agenda
het nieuwe seizoen. Dit betekent voor
onze gemeente dat op zondag 14
september na de dienst traditiegetrouw
wordt begonnen met ‘DE BARBECUE’.
U kunt zich weer op de gebruikelijke
manier opgeven door middel van de
intekenlijst in de consistorie of telefonisch bij de koster. Wilt u hier graag aan
deelnemen maar kunt u niet meer zelfstandig naar de kerk komen, neemt u
dan contact op met Greet Graner en zij
zal ervoor zorgen dat u erbij kunt zijn.
Sponsoractie Stichting Present
Op 23 en 24 mei heb ik, Douwe de Roest,
met zes andere studenten van studentenvereniging NSL - Navigators Studentenvereniging Leiden - meegedaan aan
een Sponsoractie van Stichting Present
Leiden. Het doel: zoveel mogelijk geld
ophalen voor de vaste kosten van Stichting Present, een organisatie die een
koppeling maakt tussen een groep vrijwilligers aan de ene kant en een vraag
om praktische of sociale hulp aan de
andere kant. Normaal gesproken gaan
groepen vrijwilligers een dagdeel aan de
slag, maar bij deze speciale sponsoractie
gingen wij 24 uur onafgebroken aan het
werk!
We begonnen rond drie uur bij zorgcentrum Rijn en Vliet, waar tijdelijk mensen
opgevangen worden uit een zorgcentrum dat verbouwd wordt. Daar hielpen
we met verhuisdozen uitpakken en
kamers klaarmaken voor bewoning.
Vervolgens gingen we naar een locatie
van Gemiva, waar we met verstandelijk
beperkte ouderen pannenkoeken
bakten en aten en vervolgens wandelden in het park. In de avond stond
behang losstomen op het programma,
op weer een andere locatie.
Terwijl het buiten langzaam donker
werd werkten wij door. ’s Nachts maakten we presentjes voor mensen die
nachtdiensten draaien en brachten die
langs op verschillende zorglocaties,
waarna we rolstoelen schoonmaakten in
de Robijnhof, waar we ’s morgens ook
de ontbijtjes rondbrachten. Ten slotte
mochten we nog bijna vijf uur lang hard
aan de slag in een volledig overwoekerde tuin. Toen we in de middag nog
even wat dronken kon iedereen de ogen
nauwelijks openhouden. Het was intensief, maar ook gezellig en productief!
In totaal heeft de actie mede dankzij
sponsoring door veel gemeenteleden
ruim 1600 euro - waarvan 193 euro uit
onze gemeente - opgebracht. Stichting
Present is altijd op zoek naar mensen die
individueel of in een groep als vrijwilli-
Barbara Heckel([email protected]), kerkelijk werker, is op
dinsdag en woensdag werkzaam in onze gemeente. Voor
dringende zaken op andere dagen kunt u contact opnemen met
de voorzitter of secretaris van de kerkenraad.
Activiteiten van A tot Z
Erediensten
20 juli - geen dienst
27 juli - mw. B. Heckel
3 augustus - geen dienst
10 augustus - drs. T.S. Smit, viering Heilig Avondmaal
17 augustus - geen dienst
24 augustus - mw. ds. N. Pronk
31 augustus - geen dienst
7 september - geen dienst
14 september - mw. B. Heckel
Kerkenraad
9 september om 20.00 uur in de consistorie
Redactiecommissie
Contactpersoon: Lenie de Jongh (0348 419778).
Periode van het volgende Leids kerkblad is van 5 september t/m
16 oktober. Inleverdatum kopij: uiterlijk 20 augustus per mail bij
[email protected]
Startzondag
14 september met na de kerkdienst barbecue
ger willen klussen, dus neem vooral
contact met hen op! Ook als u mensen
weet die een eenmalige helpende hand
wel kunnen gebruiken!
Van de kerkrentmeesters
In het afgelopen half jaar is er veel geld
uitgegeven aan onderhoud van het
gebouw. Het begon in februari met een
lekkage, die moeilijk op te sporen was,
in de waterleiding. Omdat de originele
leiding nog van lood was, is besloten de
gehele leiding te vernieuwen. Een
onvoorziene uitgave van bijna
€ 4.500,00. Een tweede tegenvaller van
ongeveer € 5.500,00 was het houtwerk
aan de ramen van de noordzijde van de
kerk. Alles is nu
weer hersteld en
zo hopen we er
weer even tegen
te kunnen.
En er staat
binnenkort een
groot onderhoud aan het
orgel te gebeuren. Momenteel
worden er bij
een drietal
orgelbouwers
offertes aangevraagd om ons
orgel te herstellen. Een deel van
de herstelkosten
wordt gesubsidieerd door het Nationaal
Restauratie Fonds.
Verantwoording van de ontvangsten in
het eerste half jaar van 2014
Collectes voor de kerk € 987,45, diaconie
€ 145,10, zending € 83,00 en Lutherse
Werkgroep voor Kerkmuziek € 35,00.
Aan giften voor de kerk ontvingen we
van fam. R. € 310,00 en mw. R. € 500,00
Als u uw bijdrage voor kerkblad en/of
synode nog niet heeft overgemaakt,
denkt u er dan aan dit nog in orde te
maken. De kosten voor deze posten
drukken dan niet op de jaarrekening.
Leids Kerkblad | 27
Vereniging van
Vrijzinnige Protestanten
Predikant:
mw. ds. M. Driessen, Lammenschansweg 51, 2313 DJ Leiden,
tel. 071 - 5131422, [email protected]
Voorzitter:
G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest, tel. 071 - 5153865
Secretaris:
(waarnemend) G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest,
tel. 071 - 5153865, [email protected]
Bankrekeningnr.:
175067 t.n.v. 2e penningmeester VVP Leiden-Oegstgeest
Kerkdiensten:
Gemeentecentrum, Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest
Website:
www.vvpleidenoegstgeest.nl
Vieren
Vanaf 20 juli hebben we weer de zomerdiensten samen met de Doopsgezinde en
Remonstrantse gemeente afwisselend in
het Dorpscentrum in Oegstgeest om
10.30 uur en in de Lokhorstkerk in
Leiden om 10.15 uur. Op zondag 31
augustus is er ’s morgens geen dienst in
het Dorpscentrum, maar is er om 15.00
uur de afscheidsdienst van mij in de
Vredeskerk in Leiden. Aansluitend is er
dan een receptie. U bent daar van harte
voor uitgenodigd.
Van Gemeentecentrum naar
Dorpscentrum
Sinds 1 juli heet het Gemeentecentrum
nu Dorpscentrum. Een nog op te richten
stichting Dorpscentrum neemt de exploitatie van het gebouw per 1 oktober over
van de Protestantse gemeente Oegstgeest die de eigenaar blijft. Tot 1 januari
2017 kunnen wij als VVP gebruik blijven
maken van de ruimten in het gebouw.
Afscheid
Voorafgaand aan het officiële afscheid
op 31 augustus in de Vredeskerk heeft
de VVP voor mij een fantastische feestelijke lunch georganiseerd aansluitend op
de kerkdienst van 29 juni.
De kerkzaal was omgetoverd tot een
feestelijke ruimte met overal bloemen en
de kale muren waren met groene
wingerd versierd. Een speciaal kooroptreden, orgelspel van Joop Olofsen en
Marc de Mey en een bijzonder optreden
van Martijn van Kogelenberg die, begeleid op zijn gitaar, Russische liederen en
Franse chansons zong, zorgde voor de
muzikale omlijsting.
Kerkenraadscommissie
Tijdens de afgelopen vergadering van de
kerkenraadscommissie heb ik afscheid
genomen als voorzitter. Tineke de Boer
en Til Klaare zullen de komende verga-
Dat mijn bezoeken aan de markt op
zaterdagochtend vroeg niet onopgemerkt zijn gebleven, bleek wel uit
een variatie op het
liedje ‘Ik ben met
Catootje naar de
botermarkt
geweest’ waarin
allerlei gemeenteleden al zingend
opgevoerd werden
met de markt als
ontmoetingsplek.
Velen waren gekomen en ontmoetten elkaar weer na
lange tijd. Er was
ruimte om met
elkaar te praten en
28 | Leids Kerkblad
herinneringen op
te halen.
Namens de
gemeente heeft
onze voorzitter
met een heel
hartelijke en leuke
toespraak een
cadeau aangeboden: geld voor een
reis. Geweldig. De
foto’s die Cor Slegtenhorst gemaakt
heeft en waarvan
er een paar afgedrukt zijn in dit
blad, zijn een
leuke herinnering
aan deze dag. Ik heb ervan genoten en
wil iedereen daarvoor ook hartelijk
bedanken.
deringen voorbereiden en leiden en Lies
de Rooy zal notulen maken.
Op 1 september is er weer een vergadering in het Dorpscentrum.
Een goede zomertijd gewenst,
ds. Marjan Driessen
Eglise wallonne
Pasteur: Mme Françoise Weber, Houtlaan 15, 2334 CJ Leiden, tel. 071 – 5177533,
[email protected]
Presbytère:
Houtlaan 15, 2334 CJ Leyde
Président du consistoire: A. Vletter, Valkenburgerweg 96, 2231 AP Rijnsburg, [email protected]
Trésorier:
Frank E. H. van Egmond, Herensteeg 16, 2311 SJ Leiden
Compte de l’Eglise: ING bank 5370099 au nom de: Eglise wallonne de Leyde à Leiden
Temple:
Breestraat 62, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139
Compte de la diaconie: 575834431 au nom de Diaconie Waalse Kerk Leiden.
Salle Loeber: Breestraat 62, 2311 CS Leiden
Marguillier et organiste: Erik van Bruggen, Breestraat 64, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139, [email protected]
Site web: http://www.eglisewallonne.vze.com
Secrétariat:
[email protected]
Nieuwe kerkenraadsleden
Faire part de naissance
Op zondag 22 juni werden twee nieuwe leden van de kerkenraad geïnstalleerd: Afra Wamsteker (op de foto rechts vooraan)
als ouderling, en Liesbeth Ouwehand (tweede van rechts) als
diaken. Zij waren in mei door de gemeente gekozen. Daarmee
is de kerkenraad weer op volle sterkte gebracht en klaar om dit
kleine deel van het Lichaam van Christus te dienen. Tijdens de
koffie na de dienst werden beiden met hun installatie gefeliciteerd.
‘La communauté a eu la joie d’apprendre la naissance de
Sophie Tempels, le 28 mai 2014, à Leyde. Son prénom si francophone traduit entre autre son attachement à notre église
wallonne. Ses parents y ont reçu la bénédiction de leur mariage
et sa maman y a grandi dans la foi dès son jeune âge. Nous la
confions, elle et sa famille, à la bienveillance du Seigneur.’
Fr. Weber
Chorale
Chaque mercredi de 20h à 21 h, au temple, sous la direction
d’Erik van Bruggen. Reprise le 3 septembre. Au programme, les
psaumes de Genève en polyphonie et des motets. La chorale se
produit uniquement les jours de fêtes : Réformation, Noël,
Pâques, Pentecôte. Dès la rentrée, préparation de ‘Ein feste
Burg’ de Telemann. Nouveaux choristes bienvenus.
Koor / cantorij
Iedere woensdagavond van 8 tot 9 uur wordt er gerepeteerd in
de kerk, onder leiding van Erik van Bruggen. Hervatting van de
repetities op 3 september. Op het programma staan de psalmen van Geneve en muziekstukken voor feestdagen. ‘Ein feste
Burg’ van Telemann wordt ingestudeerd voor 26 oktober.
Nieuwe koorleden zijn zeer welkom. Tijdens de repetities is de
voertaal Nederlands.
De Waalse gemeente mocht op diezelfde
zondagochtend ook voor de eerste keer
Sophie Tempels (derde links vooraan in de
armen van haar vader) in haar midden verwelkomen. Terwijl zij op dat moment pas vier
weken oud was, maakte zij de hele kerkdienst
vol verwondering mee. Zo blijft onze
gemeente er één van alle leeftijden.
Le mot de la diaconie
Met de benoeming van Liesbeth Ouwehand
tot diaken, is de diaconie weer op volle
sterkte. Niet alleen voor de taken die de
diakenen op zich nemen tijdens de dienst,
maar ook voor het behandelen van hulpvragen vanuit de kerk en het ondersteunen van
de vele goede doelen die wij voor 2014 gekozen hebben. Wij wensen Liesbeth heel veel
vreugde, inspiratie en kracht toe in het vervullen van haar taak als diaken!
K. Tempels-Moeshart
Programme des prédications
Cet été, nous continuons de suivre le lectionnaire œcuménique des
églises. Les prédications portent sur un aspect commun aux textes lus,
et lorsque c’est possible, suivent un thème transversal, c’est-à-dire une
constante qui transparaît dans l’ensemble des textes d’une période.
Mais l’essentiel reste l’écoute du texte prêché, dans les mots mêmes,
dans ses résonnances à travers l’histoire et dans sa force d’inspiration
profonde et quotidienne.
Nous verrons particulièrement les extraits proposés de la lettre
aux Romains:
le 3 août - Romains 8, 35-39, ‘Ni la vie, ni la mort’
le 17 août - Romains 11,13-32, ‘Ni Israël, ni les païens’
Ensemble nous nous pencherons plus sur les péricopes proposées
dans l’Evangile de Matthieu:
le 24 août - Matthiue 16, 13-20, ‘Ni Elie, ni Jérémie’
le 31 août - Matthieu 16, 21-27, ‘Ni Dieu, ni les hommes’
Leids Kerkblad | 29
BMS
Netwerk Notarissen
Notarissen
mr. R.H. Breedveld
mr. E.J. Moolenaar
mr. M. Schwarze
Plantsoen 25
2311 KG Leiden
T (071) 516 29 30
F (071) 516 29 35
E [email protected]
persoonlijk, betrokken
en altijd dichtbij
> Alle rechtsgebieden
> Combinatievoordeel
bij gelijktijdig
passeren van
verschillende akten
Nico Soek begeleidt
en verzorgt de uitvaart,
ook als u elders
verzekerd bent.
> Gratis abonnement
op onze elektronische
nieuwsbrief
> Eigen parkeerterrein
16458
www.bmsnotarissen.nl
in
online
Schrijf u
voor d
ieuw
tis n
e gr a
e
sbri
071 - 57 20 076
dag en nacht
www.arumuitvaartzorg.nl
Gelegen op de mooiste plek in
het hart van Leiden,
aan de voet van de Burcht.
“Vooral je zorg deed ons goed. Je persoonlijke
benadering verdient lof en verzacht zeker
een beetje de pijn.”
Lange Voort 3, Oegstgeest, t 071 565 15 77, AttendoUitvaartzorg.nl
• Lunchen
• Dineren
• Buffetten
• Feesten
• Bruiloften
• Recepties • Afstudeerborrels
B R A S S E R I E R E S T AURAN T
Het Koetshuis
DE BURCHT
BU RGSTEEG 13 | LEIDEN | TEL . 071512 16 88 | W W W.KOE TSH U ISDEBU RCH T.NL
BOUW & AANNEMERSBEDRIJF
leidend in
communicatie
productie
Rooseveltstraat 12 - 2321 BM Leiden
Tel. (071) 579 75 00 - www.groenmedia.nl
30 | Leids Kerkblad
H. de Bolster BV
nieuwbouw - verbouw - renovatie
Rooseveltstraat 14-K, 2321 BM Leiden
Tel. 071-5213733 - Fax 071-5217070
E-mail: [email protected]
f
Algemene Kerkenraad
Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente te Leiden
preases: F. van Oosten, Akkerhoornbloem 36, Leiden
scriba:
M.P.H.J. Korbee, Zandzegge 11, 2318 ZK Leiden, tel. 071 - 5126574
postadres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden
telefoon: 071 - 5764145
e-mail:
[email protected]
De Algemene Kerkenraad (AK) kwam op
dinsdag 3 juni bijeen voor zijn laatste
vergadering voor de zomervakantie.
Na de vaste punten als het vaststellen
van het verslag van de vorige vergadering en het doorlopen van de postlijst,
werd het verzoek van de wijkgemeente
Leiden Zuidwest behandeld, om een
predikant te mogen beroepen. Een
formeel verzoek, immers de AK had op 6
mei al 0,5 fte predikantsplaats beschikbaar gesteld voor de wijk. Echter, in de
procedure voor het beroepen van een
predikant is de eerste stap dat een wijkgemeente goedkeuring vraagt aan de
AK om een vacature te mogen vervullen.
Omdat het om een parttime (0,5 fte)
beroep voor een bepaalde tijd (tot 2022)
gaat, is ook goedkeuring nodig van het
breed moderamen van de classis. Onder
voorbehoud hiervan, verleende de AK
unaniem zijn goedkeuring aan het
verzoek van Zuidwest.
In de Beroepingscommissie van Zuidwest
hoort - kerkordelijk gezien - een lid van
de AK te zitten. Besloten is dat de preses,
F. van Oosten, zitting neemt in
genoemde commissie.
Ds. M. Driessen meldde dat zij op 31
augustus afscheid neemt van de Protestantse gemeente te Leiden waardoor zij
beroepen is als predikant met een
bijzondere opdracht. Zij is per 1 september niet langer aangesteld door de
Vereniging van Vrijzinnige Protestanten
(VVP), vanwege haar aanstaande emeritaat. Wel blijft zij als emeritus-predikant
consulent voor Leiden Zuidwest totdat
een nieuwe predikant beroepen is.
Vanuit de gemeente zijn geen vragen of
opmerkingen gekomen over de Jaarrekening 2013 van de Diaconie, en daarom
is deze in tweede lezing vastgesteld.
Jaarrekening
Vervolgens werd de Jaarrekening 2013
van de PgL in eerste lezing besproken.
Elders in het kerkblad vindt u hiervan
een samenvatting. Namens het College
van Kerkrentmeesters lichtten de heren
Karstens en De Witt de jaarrekening toe
en beantwoordden vragen van
AK-leden. De jaarrekening werd
unaniem vastgesteld en ligt op de
voor u bekende plaats in uw vierplek en sinds maandag 14 juli ook
ter inzage op het Kerkelijk Bureau.
Het bureau aan de Van Vollenhovenkade 22, is geopend van maandag tot en met donderdag tussen
9.00 en 12.00 uur. Tot slot is de
jaarrekening van de website van
de PgL te downloaden. De jaarrekening wordt definitief vastgesteld tijdens de AK-vergadering
van 9 september. Eventuele reacties kunt u tot uiterlijk zaterdag 6
september richten aan: Kerkelijk
Bureau, t.a.v. scriba PgL, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden.
Verder werd ingestemd met het voorstel
vanuit het College van Kerkrentmeesters
om adressen die op geen enkele wijze
enige financiële betrokkenheid bij onze
gemeente tonen, te vragen of zij prijs
stellen op het blijven ontvangen van het
Leids Kerkblad na 1 januari 2015. Reageren zij positief dan blijven zij het kerkblad ontvangen; zo niet dan is het kerstnummer de laatste uitgave die zij
ontvangen. Het is namelijk jammer van
het papier en van het geld, als kerkbla-
den rechtstreeks bij het oud papier
belanden.
Tevens is een deel van de leden van de
Commissie Vitaliseringfonds benoemd.
Het gaat om: mevr. E. Venekamp-Van
Hal, P.H. van den Broek, H.A. ten Hove, F.
van Dijk (Bijzonder Kerkenwerk) en als
adviseur namens het College van
Kerkrentmeesters, J.P. Karstens. Aan
deze commissie worden later nog twee
externe deskundigen op het gebied van
kerkelijke vernieuwing toegevoegd.
Enkele wijkgemeenten hebben toegezegd nog een lid te zullen aandragen.
De leden hebben als taak om aanvragen
voor het fonds gedurende deze beleidsperiode te beoordelen. Hiervoor is op de
AK van 6 mei een reglement vastgesteld.
Gemeenteleden worden er aan herinnerd dat aanvragen uitsluitend via de
eigen wijkkerkenraad ingediend kunnen
worden, waar ook het reglement op te
vragen is. Tot uiterlijk 30 september
kunnen wijkkerkenraden aanvragen
indienen bij de scriba van de Algemene
Kerkenraad.
Voor zowel M. Boelen (einde contract),
ds. M. Driessen (emeritaat) als B. Oosthoek (aflopen ambtstermijn), was dit
hun laatste AK-vergadering.
Ik wens u allen een mooie zomer toe!
M. Korbee
Leids Kerkblad | 31
College van Kerkrentmeesters
Secretaris:
J.P. Karstens, tel. 071 - 5212087
Adres:
Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5764145, [email protected]
Bankrekeningnrs:
NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden (voor giften)
NL92INGB0000121554 t.n.v. Actie Kerkbalans Leiden (voor vrijwillige bijdragen)
Kerkelijk Bureau: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden
Geopend:
maandag t/m donderdag van 09.00-12.00 uur, tel. 071 - 5764145
Mutaties:
in verband met verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne melden bij het Kerkelijk Bureau ten behoeve van de verwerking in de ledenadministratie.
Collectebonnen:
bonnen van € 0,75 van € 15,00 per vel, bonnen van € 1,20 van € 24,00 per vel, en bonnen van € 2,00 van € 40,00 per vel.
Betaling op rekening nr. NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden o.v.v. aantal bonnen en prijs.
NIEUWE TOEKOMST VOOR OUD
COMPLEX
Bureau van de Hervormde Gemeente
gehuisvest.
Verleden
Heden
In het midden van de zeventiende eeuw
werden rond de Hooglandse Kerk
woningen gebouwd, ontworpen door de
stadsbouwmeester Willem van der Helm.
Deze woningen dienden om het stadsbestuur van inkomsten te voorzien om het
onderhoud van de Hooglandse Kerk te
bekostigen. Met de overdracht van de
kerk eind achttiende eeuw aan de
Hervormde Gemeente werden ook de
woningen overgedragen. Tot in de zesti-
Nadat in de tachtiger jaren het Diaconiekantoor verhuisde naar de Bakkerij en
het Hervormd Kerkelijk Bureau verhuisde
naar het nieuwe kantoor van begraafplaats Rhijnhof stond het complex
grotendeels leeg. Gelukkig had een
middenstander belangstelling om het
complex te huren en het als winkel- en
woonruimte te gebruiken. In het licht
van de huidige marksituatie en gezien
de zorgelijke financiële situatie van onze
gemeente
hebben wij
nog eens
nadrukkelijk
gekeken naar
de jaarlijkse
opbrengst van
dit complex en
onderzocht of
het rendement
aanzienlijk
verbeterd kon
worden. Uit
gesprekken die
het college
met de huurder voerde
bleek dat bij
voortzetting van het huidige huurcontract het complex op de langere termijn
niet voldoende rendabel zou zijn. In
goed overleg is de verhuur per 1 januari
2014 beëindigd.
ger jaren van de vorige eeuw waren alle
woningen nog bewoond. In het kader
van de restauratie van de Hooglandse
Kerk in de jaren 1955 – 1975 werden ook
de woningen gerestaureerd. Alleen de
woningen aan de Nieuwstraat bleven als
zodanig in gebruik. De woningen in de
Moriaansteeg werden verbouwd tot het
Hooglandsche Huys. De woningen aan
de Hooglandse Kerkgracht werden
verbouwd tot kosterswoning en kantoorruimte. In de kantoorruimten werden
het Diaconiekantoor en het Kerkelijk
32 | Leids Kerkblad
Toekomst
Met het vooruitzicht dat het complex
leeg zou komen te staan heeft het
college in 2011 oud-kerkrentmeester
Ruud Breedveld gevraagd een studie te
doen naar herbestemming van dit pand.
Samen met enkele collegeleden en archi-
tect Martin van Rhijn is een plan ontwikkeld om in het complex vijf appartementen, twee studio’s en vijf kamers te
realiseren. De appartementen en de
studio’s krijgen een eigen keuken en
badkamer. Van de gelegenheid is tevens
gebruik gemaakt om in het complex nog
een extra zaal en toiletten te realiseren
ten behoeve van de exploitatie van de
Hooglandse Kerk. Daarnaast zal op de
binnenplaats achter de woningen nog
een zaal worden gecreëerd door ook
deze binnenplaats van een overkapping
te voorzien. Met de gemeente Leiden is
in de afgelopen jaren zeer intensief en
constructief over de verbouwingsplannen gesproken. Inmiddels heeft de
gemeente Leiden de vergunning
verleend, is de opdracht tot renovatie
gegeven en zal direct na de bouwvakvakantie met de renovatie worden begonnen. De planning is dat de woningen per
1 januari betrokken kunnen worden. Nu
reeds hebben zich gegadigden voor deze
nieuwe woonruimten gemeld.
De kosten van deze renovatie zullen
ruim € 650.000 bedragen. Daarbij
kunnen wij gebruikmaken van het lage
BTW-tarief dat tijdelijk van kracht is voor
de loonkosten van renovatie van woningen. Deze investering financieren wij uit
het eigen vermogen. De spaarrekening
wordt gereduceerd en de waarde van
het vastgoed stijgt. Zoals elke investering, staat deze investering dus los van
het gewone huishoudboekje van onze
gemeente. Daaruit betalen wij alle
gewone uitgaven, zoals de kosten van de
predikantsplaatsen. Naar verwachting
zal het complex straks een bruto rendement van € 70.000 per jaar gaan opleveren. En dat bedrag komt weer in het
huishoudboekje!
Hans Karstens
Kerk en samenleving
maatschappelijk verantwoord ondernemen
Noach’s nieuwe natuurvisie
door Martijn van der Heide
Afgelopen voorjaar ging de Amerikaanse
Bijbel-dramafilm ‘Noah’ in premiere, met
Russell Crowe die Noach speelt. Tegelijkertijd werd in Den Haag de Rijksnatuurvisie in de ministerraad goedgekeurd.
Twee zaken die meer met elkaar gemeen
hebben dan op het eerste gezicht
gedacht.
Noach was de eerste persoon die het
broeikaseffect serieus nam. De film leert
ons dat het redden van het dierenrijk
zijn grote missie is. Dit alles tegen een
decor van een dorre wereld zonder
gewassen, waar de zon niet schijnt en de
dood regeert. In de film is er niets dat
wijst op een nieuwe toekomst voor de
mensen. De zondvloed staat symbool
voor de vernietiging van alle leven.
De centrale overheid is als natuurbeschermer een soort hedendaagse Noach,
alleen is de invulling van zijn rol momenteel aan verandering onderhevig. Tot
voor kort was de centrale overheid de
moderne evenknie van de Bijbelse
arkvaarder uit de film. Ingegeven door
een beklemmend wereldbeeld van een
overtallige en verwoestende mens,
formuleerde de overheid een natuurbeleid dat zich afzette tegen de menselijke
industriële overmoed.
Centraal stond de tegenstelling tussen
mens en natuur, met als belangrijkste
exponent de Ecologische Hoofdstructuur
(EHS). Dit natuurnetwerk kan als een
eigentijdse ark worden beschouwd,
waarin planten en dieren volop bescherming genieten tegen maatschappelijke
activiteiten (de moderne zondvloed) van
buiten.
De dit voorjaar gepresenteerde Rijksnatuurvisie is een ware trendbreuk met het
‘oude’ natuurbeleid, en vraagt om een
nieuwe rol voor Noach. Het uitgangspunt is 180 graden gedraaid, want de
makende en verantwoordelijke mens
staat nu ineens centraal - niet meer de
vernietigende. De Rijksnatuurvisie maakt
van ons allen heersers van het heelal, die
ook gaan over de bloemetjes en de
plantjes. Natuur moet nadrukkelijk met
de samenleving worden verbonden.
Doel van het Nederlandse natuurbeleid
is niet langer meer het eenzijdige
behoud van natuur en biodiversiteit,
maar het plaatsen van natuur middenin
de maatschappij.
Op zich een mooi streven, want stelt de
Bijbel niet dat de mens op eenzelfde
wijze zorg dient te dragen voor de aan
hem toevertrouwde schepping? Punt is
echter dat het nieuwe natuurbeleid de
samenleving aanzet tot het bouwen van
arken voor alleen die soorten die ten
nutte gemaakt kunnen worden. Dat
betekent dat sommige (lees: ‘exploiteerbare’) soorten door meerdere arkvaarders meegenomen zullen worden, terwijl
minder ‘rendabele’ soorten letterlijk
buiten de boot vallen.
In Matteüs wordt de vraag gesteld: Wat
kosten twee mussen? Het antwoord luidt
‘zo goed als niets’. De financiële waarde
van de mus wordt daarmee niet bijster
hoog ingeschat, het functionele nut voor
de mens is laag. Dat is in het nieuwe
natuurbeleid geen best vooruitzicht voor
het voortbestaan ervan. Maar terwijl in
de Bijbel nadrukkelijk de link tussen
natuur en de Schepper wordt gelegd onder meer geïllustreerd door de
zinsnede dat ‘er niet één mus dood neervalt als jullie Vader het niet wil’ - kent
het nieuwe natuurbeleid weinig verhevens meer.
De Bijbel wil maar zeggen: de natuur
getuigt van Gods grootheid. En wie
natuur vernielt, doodt God’s werk. Zo
beschouwd leven we met het huidige
verlies aan biodiversiteit in een theocidale tijd. Gaat de overheid met haar
Rijksnatuurvisie deze trend keren?
Natuurbeleid is ondergebracht bij het
Ministerie van Economische Zaken dat
ons waarschuwt voor onzorgvuldige
omgang met de natuur, omdat dit tegen
ons eigenbelang ingaat. Natuurvernietiging is kapitaalvernietiging, aldus het
hedendaagse credo. Geen enkel beroep
op morele verantwoordelijkheid, geen
enkele link met het ethische domein.
Kortom, Noach mag dan in het nieuwe
natuurbeleid omringd worden door een
bonte verzameling aan arken, daarmee
is nog niet het dierenrijk gered. Helemaal niet als het natuurbeleid louter een
financiële verantwoordelijkheid wordt,
gebaseerd op economische argumenten,
en al het goddelijke en morele eruit is
verdwenen. Dan is de grond niet alleen
verontreinigd met gif, metalen en lood,
maar zit hij ook vol koppen van struisvogels.
Martijn van der Heide is als milieueconoom verbonden aan
LEI Wageningen UR, en lid van
de Leidse Binnenstadsagemeente
Leids Kerkblad | 33
Jaarrekening 2013 Protestantse gemeente te Leiden
Een korte toelichting bij de inkomsten en uitgaven
UITGAVEN
Kosten pastoraat € 447.969
Dit betreffen de kosten van onze predikanten en kerkelijk
werkers. De uitgaven waren iets hoger dan begroot, omdat in
de vacature in de Merenwijk tijdelijke hulp van emeritus ds.
J.F. Boon nodig was.
Kosten personeel € 425.254
Dit zijn de kosten van de kosters, beheerders, organisten en
medewerksters van het Kerkelijk Bureau. Ook deze lasten
waren iets hoger dan de begroting. Dit is met name veroorzaakt doordat een hogere netto-opbrengst van de verhuur van
de kerkgebouwen gevolgen heeft voor de honorering van
beheerders.
Kosten gebouwen € 372.005
Hieronder vallen de onderhoudskosten en de energielasten van
onze kerkgebouwen. Ook zijn hier verantwoord de kosten van
de huur van de Antoniuskerk en De Verdieping (Zuidwest), en
De Wijkplaats (Maranathawijk).
Kosten beheer en administratie € 106.479
Dit betreffen de kantoorkosten, maar ook de kosten van alle
drukwerk, zoals bijvoorbeeld de kosten van het Leids Kerkblad.
Overige kosten € 105.138
De verplichte afdrachten ten behoeve van het landelijk kerkenwerk ad € 70.000 vormen de grootste post binnen deze kosten.
Collecten en overige bijdragen € 136.596
In deze post zijn begrepen de collecten in de kerkdiensten,
maar ook de giften voor de Paascollecte, de Solidariteitskas, de
Eindejaarscollecte en het Leids kerkblad.
Verhuur gebouwen € 179.699
Onze gemeente is eigenaar van een aantal woonhuizen
alsmede van een deel van de grond van begraafplaats Rhijnhof
en van gronden in Noordwijk. Onder deze post staan de
opbrengsten van dit onroerend goed vermeld. Het is lager dan
begroot, doordat het complex winkel en woningen aan de
Hooglandse Kerkgracht een deel van het jaar leegstond, in
afwachting van renovatie.
Commercieel gebruik kerkgebouwen € 340.403
Om de lasten van onze kerkgebouwen zo laag mogelijk te
houden en om te voorzien in de behoefte aan zaalruimte
worden onze kerkgebouwen verhuurd. Het netto resultaat was
hoger dan geraamd.
Opbrengst vermogen € 217.770
Onze gemeente beschikt over een groot vermogen. Dat levert
Uitgaven
Pastoraat
€ 14.162
Personeel
€ 105.138
Gebouwen
Beheer en adm.
€ 106.479
€ 447.969
Overige kosten
Positief resultaat
INKOMSTEN
Vrijwillige bijdragen € 596.537
De vrijwillige bijdragen van onze gemeenteleden, in het kader
van de actie kerkbalans, vormen de belangrijkste bron van
onze inkomsten. Door de vermindering van ons ledenbestand
loopt dit bedrag terug. Wij hadden in de begroting op €
606.000 gerekend, het werd echter € 596.537. Ten opzichte van
de Jaarrekening 2012 een teruggang van € 36.000. Een teruggang die ons zorgen baart!
Uitgaven
Pastoraat
Personeel
Gebouwen
Beheer en adm.
Overige kosten
Positief resultaat
€ 447.969
€ 425.254
€ 372.003
€ 106.479
€ 105.138
€ 14.162
Inkomsten
Vrijwill. Bijdragen
Collecten enz. Verhuur gebouwen
Comm. gebr. kerken
Opbr. vermogen
34 | Leids Kerkblad
€ 596.537
€ 136.596
€ 179.699
€ 340.403
€ 217.770
€ 372.003
€ 425.254
jaarlijks ook een fors bedrag op aan rente en dividend. Daarnaast boekten we een netto winst op vermogenstransacties ter
grootte van € 82.000
Positief resultaat € 14.162
Door iets hogere uitgaven en lagere inkomsten (vooral de vrijwillige bijdragen) viel het positief resultaat lager uit dan
begroot. (Begroting: € 33.000). Bij het positief resultaat mogen
we ook de gerealiseerde koerswinst op onze effecten optellen,
zodat het resultaat uiteindelijk € 96.090 bedraagt. Maar wij
moeten ons daarbij wel realiseren dat dit resultaat te danken is
aan het feit dat de bezetting van het aantal predikantsplaatsen
4.8 was, waarmee we vooruitliepen op een helaas noodzakelijke maar zeer forse vermindering van het aantal predikantsplaatsen.
Het College van Kerkrentmeesters
Kerkdiensten
■■ Zondag 20 Juli
■■ Zondag 27 Juli
Deurcollecte: huur/onderhoud ten behoeve
van het kerk- of wijkgebouw
Deurcollecte: kosten predikantsplaatsen en
kerkelijk werkers
Hooglandse Kerk
Hooglandse Kerk
10.00 u. kandidaat mw. S.G.H. van HattemVroomans, Delft
11.45 u. oecumenische studentendienst,
ds. H.E. Schouten
Marekerk
10.00 u. ds. T. Jacobs
17.00 u. ds. R.H.M. de Jonge
Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk
Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema
Antoniuskerk
09.15 u. ds. J.C. van Dongen
De Regenboog
10.00 u. M. Hoogervorst
Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
10.15 u. ds. M. Eberwijn, Moordrecht, dienst in
de Lokhorstkerk
Waalse Kerk
10.30 u. mw. ds L. van Hilten-Matthijsen
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. H.E. Schouten
Overrhyn
11.00 u. T. v.d. Ende
LUMC
10.00 u. pastor J.H.S. Evers
Diaconessenhuis
10.15 u. ds. A.C. Kooijman
■■ Maandag 21 Juli
Haagwijk
15.00 u. mw. ds. M. Wassenaar
10.00 u. ds. P. Kuiper
11.45 u. oecumenische studentendienst,
mw. ds. J. van Malde
Marekerk
10.00 u. J.P. Karstens
17.00 u. ds. D. Verboom, Rijnsburg
Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk
Marekerk
10.00 u. ds. R.H.M. de Jonge
17.00 u. ds. E. van den Ham, Zoetermeer
Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk
Vredeskerk
10.00 u. mw. ds .F.A. Benthem
Antoniuskerk
09.15 u. ds. P. Kuiper
De Regenboog
10.00 u. leden geloofsgemeenschap
Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
10.00 u. M. Boelen
10.15 u. mw. ds. A. van Wijngaarden-Junge,
dienst in de Lokhorstkerk
10.00 u. mw. A. Wamsteker
10.30 u. mw. ds. F. Weber
Vredeskerk
Antoniuskerk
De Regenboog
10.00 u. leden geloofsgemeenschap
Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. mw. B. Heckel
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. mw. ds. S.P. van der Meulen
Waalse Kerk
10.30 u. geen dienst
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. J. van Wallinga, Leiderdorp
Waalse Kerk
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest
Overrhyn
11.00 u. R. Leijdekker
LUMC
10.00 u. pastor H. van Breukelen
Diaconessenhuis
10.15 u. ds. A.C. Kooijman
■■ Maandag 4 augustus
Overrhyn
10.30 u. R. Rus, Oegstgeest
LUMC
10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries
Diaconessenhuis
10.15 u. ds. H. Plomp, Oegstgeest
■■ Zaterdag 2 augustus
Haagwijk
15.00 u. pastor H. van Breukelen
■■ Zondag 10 augustus
Deurcollecte: kosten beheer en
administratie Protestantse gemeente
Leiden
Zuydtwijck
10.30 u. pastor H. van Breukelen
■■ Zondag 3 augustus
Deurcollecte: eredienst & kerkmuziek
Hooglandse Kerk
10.00 u. kandidaat mw. S.G.H. van HattemVroomans, Delft
11.45 u. oecumenische studentendienst,
mw. ds. Chr. Berkvens-Stevelinck
Marekerk
Hooglandse Kerk
10.00 u. mw. ds. E. de Paauw, Leiderdorp
11.45 u. oecumenische studentendienst,
ds. H.E. Schouten
10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest
17.00 u. ds. A. Hamstra, Broek op Langedijk
Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk
Leids Kerkblad | 35
Vredeskerk
■■ Maandag 18 augustus
10.00 u. ds. F.D. Rooze
Antoniuskerk
10.00 u. D. de Roest
10.15 u. geen dienst
Haagwijk
15.00 u. mw. E. Kromhout
De Regenboog
10.00 u. ds. B.A. Nieuwenhuijse
■■ .Zondag 24 augustus
Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. T.S. Smit
Dorpscentrum Oegstgeest
11.00 u. pastor H. van Breukelen
LUMC
Marekerk
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. A. Vuijst, Noordwijkerhout
Overrhyn
10.30 u. geen dienst
15.00 u. mw. ds. M. Driessen, afscheidsdienst in
de Vredeskerk
10.30 u. mw. ds. F. Weber
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest
Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. A. Alblas en prof. dr. J. Boersema
11.45 u. oecumenische studentendienst,
pastor J. van der Hoeven
19.00 u. ds. A. Alblas, evensong
m.m.v. de Leidse Cantorij
10.30 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
Waalse Kerk
Deurcollecte: kosten predikantsplaatsen en
kerkelijk werkers
10.30 u. ds. E.P. Meijering, Oegstgeest
Waalse Kerk
Evangelisch-Lutherse Kerk
Overrhyn
11.00 u. R. Leijdekker
LUMC
10.00 u. ds. A.J. Hammer
Diaconessenhuis
10.15 u. mw. R. Schultheiss
10.00 u. ds. H.G. de Graaff,
Nieuwerkerk aan den Rijn
17.00 u. ds. T. Jacobs
Haagwijk
Scheppingskerk Leiderdorp
Dienst voor doven
Maranathawijk
15.00 u. pastor H. van Breukelen
10.00 u. J.P. Karstens (met tolk)
Vredeskerk
10.00 u. ds. A.J. Hammer
Diaconessenhuis
10.15 u. J.A. de Waal
■■ Zaterdag 16 augustus
10.00 u. zie Vredeskerk
10.30 u. mw. ds. M. Wassenaar
■■ Zaterdag 6 september
10.00 u. R.F. Prang
Antoniuskerk
10.00 u. ds. J.C. van Dongen
Zuydtwijck
■■ Maandag 1 september
Zuydtwijck
10.30 u. pastor H. van Breukelen
De Regenboog
10.00 u. ds. J.C. Greive
■■ Zondag 7 september
Evangelisch-Lutherse Kerk
■■ Zondag 17 augustus
10.15 u. mw. ds. N. Pronk, Den Haag
Dorpscentrum Oegstgeest
Deurcollecte: Missionair Werk & Kerkgroei
(Pionieren op de Kop)
Deurcollecte: huur/onderhoud ten behoeve
van het kerk- of wijkgebouw
10.30 u. ds. M.E. Bijlsma, Den Haag
Hooglandse Kerk
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. A.C. Kooijman
11.45 u. oecumenische studentendienst,
ds. J. Delhaas
10.00 u. mw. A. Wamsteker
Overrhyn
11.00 u. mw. J.K. Borreman-la Fleur, Leiderdorp
10.00 u. ds. A. Alblas en rabbijn A.S. Soetendorp
11.45 u. oecumenische studentendienst,
mw. ds. Chr. Anbeek en
ds. H.E. Schouten (liturg),
opening van het Academisch Jaar
Marekerk
LUMC
Marekerk
10.00 u. ds. A. van der Beek, Veenendaal
17.00 u. ds. C. van ’t Hof, Nunspeet
Diaconessenhuis
Waalse Kerk
10.30 u. mw. ds. F. Weber
10.00 u. pater C. van Haasteren
Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. T. Jacobs, Heilig Avondmaal
17.00 u. ds. T. Jacobs
Maranathawijk
10.15 u. pastor H. van Breukelen
10.00 u. zie Vredeskerk
Scheppingskerk Leiderdorp
Dienst voor doven
10.00 u. zie Vredeskerk
10.00 u. F. de Best (met tolk)
10.00 u. ds. G.J. Venema
Vredeskerk
10.00 u. ds. B.J.J. Boter, Voorschoten
Antoniuskerk
09.15 u. mw. W.J. Bettenhaussen-Baak,
Zoetermeer
De Regenboog
10.15 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
10.15 u. mw. ds. M. Driessen, dienst in de
Lokhorstkerk
De Regenboog
10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt,
Maaltijd van de Heer
Hooglandse Kerk
Evangelisch-Lutherse Kerk
10.00 u. ds. A. Alblas, doopviering
11.45 u. oecumenische studentendienst,
mw. ds. Chr. van den Berg-Seiffert
Marekerk
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. J. Groenleer
Maranathawijk
10.30 u. mw. ds. F. Weber
Overrhyn
10.00 u. zie Vredeskerk
11.00 u. mw. E. Kruyt
Vredeskerk
Diaconessenhuis
10.00 u. ds. G.J. Venema, dienst van Schrift en
Tafel
15.00 u. mw. ds. M. Driessen, afscheidsdienst
10.15 u. mw. M. Maas
Antoniuskerk
LUMC
10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries
09.15 u. ds. P.F. Warmenhoven
De Regenboog
10.00 u. M. Moons
36 | Leids Kerkblad
09.15 u. ds. B.J.W. Schelhaas
Deurcollecte: G.O.O.S.
10.00 u. ds. T. Jacobs, voorbereiding
Heilig Avondmaal
17.00 u. ds. A. Christ, Katwijk aan Zee
Waalse Kerk
Vredeskerk
Antoniuskerk
■■ Zondag 31 augustus
10.00 u. pastor. M. Hoogervorst
Evangelisch-Lutherse Kerk
Maranathawijk
10.15 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. mw. ds. Chr. Berkvens-Stevelink
Waalse Kerk
10.30 u. mw. ds. F. Weber
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. R. Rus, Oegstgeest
Overrhyn
11.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest
LUMC
10.00 u. pastor J.H.S. Evers
Diaconessenhuis
10.15 u. ds. A.C. Kooijman
Dienst voor doven
Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal):
10.00 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp
(met tolk)

Medielingsbld snein23 november 2014 nr. 10 9de

Gedachteniszondag - Protestantsekerk.net

Doe eens wild

Zondag 12 April 2015 Zondag 26 April 2015 van 10

Neurologie

Folder Trekkertour 2014 voorkant

Jeugdraad Kindernevendienst - Protestantse Gemeente Raalte

Rooster kindernevendienst 2 feb. 2014

Naam Petra J. Voorham- van der Zalm Bekkenfysiotherapeut

Wat neem ik wel mee: -‐ Slaapgerief (slaapzak, matje, pyjama