WEEK48 - HP/De Tijd

WEEK
48
03
Ec
on
om
ie
W
et
en
sc
ha
p
09
/Hennie van der Most loopt
dubbel binnen op asielzoekers
02
05
Cu
Sp
ltu
or
t
ur
06
n
ve
no
Le
10
m
ie
04
Ec
o
M
ed
ia
08
/Game of drones: is Arjen
Lubach strafbaar met zijn
Torentje-film?
/Erdogan en IS: aan welke kant
staat Turkije eigenlijk?
/Waarom u niet op Hotel California moet stemmen bij de
Top 2000
/De Filippijnse wonderspits
die voor Franco vocht
‘
Po
lit
ie
k
/Gebruik van smartphone veroorzaakt epidemie van nekklachten
/Ewald Engelen: ‘Ik krijg keer
op keer gelijk’
/Vrouwen, laten we gewoon
toegeven dat we wreed zijn
Terug naar de eerste pagina
1
Erdogan en IS: aan
welke kant staat
Turkije in de War
on Terror?
/Politiek 24 november 2014 door Peter Blasic
T
he New York Times vraagt zich al langer
af wat precies de relatie is tussen de
Turkse regering en IS. De Amerikaanse
krant schreef herhaaldelijk over jihadistische
rekruteringscentra in diverse Turkse steden, maar
Ankara ontkent stellig dat die er zijn en spreekt
van ‘populistische berichtgeving’ die Turkije in de
oorlog tegen IS zou moeten betrekken.
Feit is wel dat bijna twee maanden geleden 46 Turken werden vrijgelaten die door jihadisten gevangen werden gehouden. De Turkse regering doet
hieromtrent geen mededelingen, maar algemeen
wordt aangenomen dat de goede contacten tussen
Ankara en IS een rol hebben gespeeld. Of er ook
losgeld werd betaald is onbekend, maar de vrijlating
paste duidelijk in een gevangenenruil: tegelijkertijd
werd een aantal islamisten uit Turkse gevangenissen vrijgelaten.
Dat de Turkse president Erdogan van twee walletjes eet, was al langer duidelijk. Volgens de Duitse
Stiftung für Wissenschaft und Politik (SWP) bewijst
de de Turkse houding tegenover de burgeroorlog
in Syrië dat Erdogan regionale machtsambities
koestert. “Erdogan rekende erop dat Syrië na Assad,
gedomineerd door soennieten, fragiel en afhankelijk van Ankara zou zijn. Zou het een beschermheer
nodig hebben, dan zou Turkije de eerste keus zijn,”
aldus de SWP. De val van Assad zou op die manier
bijdragen aan de groei van de Turkse macht in de
regio. Bovendien zou een Turkse militaire aanwezigheid in Syrië de verboden Koerdische afscheidingsbeweging PKK verder in het nauw brengen.
Aanvoerlijnen zouden onder Turkse controle komen, en de bewegingsvrijheid en slagkracht van de
PKK zouden sterk worden ingedamd. Ondanks de
recente toenadering tussen de Turkse Koerden en
het regime in Ankara, wil Turkije de PKK nog altijd
graag in het gareel houden.
Maar het liep allemaal anders. Ondanks Erdogans
toenaderingspogingen tot de Syrische ballingen in
Istanbul en het Vrije Syrische Leger, bleek de steun
die Assad kreeg van zijn regeringsleger en van zijn
bondgenoten in Teheran en Beiroet sterker dan
hij had verwacht. Ook de Verenigde Staten bleken
niet bereid Assad de genadeslag toe te brengen.
Op zoek naar nieuwe bondgenoten ging Erdogan
daarom maar in zee met de jihadisten. Zij kregen
van Ankara het recht van doortocht, ze mochten
trainingskampen opbouwen en waren welkom om
zich achter de Turkse grens terug te trekken als de
grond ze elders te heet onder de voeten werd.
En dat terwijl Turkije formeel behoort tot het door
de VS aangevoerde antiterrorisme-kamp. Erdogan
doet zijn best om de westerse wereld daarvan te
overtuigen, onder meer door logistieke steun te
beloven aan Amerikaanse militaire operaties. Maar
van harte gaat dat niet. Een goed voorbeeld van
die halfslachtige houding is het handjevol tanks dat
Ankara naar de Syrische grens bij Kobani stuurde
als reactie op de beschieting van een vluchtelingenkamp in Turkije door IS. Die tanks staan daar
gewoon maar te staan. Turkse militairen zeggen
wel dat ze IS met mortieren beschiet, maar dat is
door geen enkele onafhankelijke bron bevestigd. De
militaire inspanningen van Ankara lijken zich dan
ook te beperken tot het strikt noodzakelijke: net
voldoende om niet helemaal als NAVO-lid door de
mand te vallen, maar verder zo weinig mogelijk, om
de conservatieven en IS-aanhangers in eigen land
niet voor het hoofd te stoten.
Terug naar de eerste pagina
02
Erdogan en zijn AK-partij houden de internationale
gemeenschap al langer aan het lijntje. Bijvoorbeeld
met de Patriot-raketten die de NAVO sinds 2012
aan de grens tussen Turkije en Syrië heeft gestationeerd. De aanleiding daarvoor was het neerschieten
in juni 2012 van een Turks militair vliegtuig boven
internationale wateren door een Syrisch gevechtsvliegtuig. Later bleek het wrak van die Turkse F-4
Phantom-straaljager geen enkel spoor van raketbeschietingen te vertonen. Intussen had de NAVO wel
al haar besluit genomen om de Patriots van stal te
halen./
Hennie van der Most
loopt dubbel binnen op
asielzoekers
/Economie 24 november 2014
door de Redactie
Z
akenman Hennie van der Most, bekend
van het tv-programma Operatie Van der
Most waarin hij ondernemers in nood
hielp hun zaakjes op orde te krijgen, zat zelf in de
financiele penarie. “Ik zit diep in de crisis en ben
er nog lang niet uit,” liet hij eerder dit jaar optekenen. Van de tweeduizend man die hij in zijn
hoogtijdagen in dienst had, waren er nog maar
750 over – en nog niet alle reorganisaties waren
afgerond.
Maar een gewiekste ondernemer ziet overal handel
in, zelfs in vluchtelingen. En zo kwam het dat Van
der Most zelf maar eens een belletje pleegde met
het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA): hij
had nog wel een vakantiepark beschikbaar, in het
Drentse dorpje Oranje, waar hij 1200 asielzoekers
kon opvangen.
Het COA was naarstig op zoek naar opvangplekken,
de deal werd beklonken, eind goed al goed, zo leek
het. Maar de bevolking van het minidorpje Oranje,
slechts 150 zielen, vond die invasie wat te gortig
en protesteerde. Met succes: het gemeentebestuur
besloot het aantal asielzoekers dat welkom was in
het dorp van 1200 tot nog geen 600 asielzoekers
terug te brengen. Wat de gevolgen daarvan voor
Van der Most zijn, “daar is de gemeente niet verantwoordelijk voor,” aldus waarnemend burgemeester
Ton Baas tegen BNR. “We gaan in overleg met het
COA, en op de uitkomst daarvan kan ik niet vooruitlopen. Maar het contract tussen het COA en Van
Terug naar de eerste pagina
03
der Most, daar staan wij als gemeente natuurlijk
volstrekt buiten.”
Van der Most was zacht gezegd not amused door de
protesten en het politiek handelen. “Toen ik de deal
maakte met het COA, heb ik duidelijk gevraagd of
ze de vergunning hadden, anders had ik het niet
gedaan. Het COA zei dat het College volledig ‘ja’
heeft gezegd, dus dat we vrij konden doen en laten.
Dus toen maakten we de deal. Ik ga ervan uit dat de
overheid een betrouwbare partner is.”
Uit onderzoek van NRC Handelsblad blijkt vandaag
dat de zakenman blijkbaar een totaalprijs heeft
afgesproken voor de huur van het park, waardoor
hij nu – berekend per asielzoeker – dubbel betaald
wordt. Terwijl Van der Most eerder nog zei dat de
inwoners van Oranje niet zo moesten zeuren over
de overlast van asielzoekers, horen we hem daar nu
niet meer over. Een echte ondernemer is nu eenmaal opportunistisch./
Vrouwen, laten we
gewoon toegeven dat
we wreed zijn
/Leven 22 november 2014
door Pauline Bijster
D
onderdagavond was ik het voor het eerst
in mijn leven eens met Thierry Baudet.
Hij zat bij De Wereld Draait Door om het
op te nemen voor Julien Blanc. Het punt waarmee
ik het eens was, was het volgende. Hij zei: jongens
– goede, lieve jongens – kijken op tegen meisjes en
vrouwen, en worden door hen wreed op hun plek
gezet. Vrouwen zijn eng, er is heel wat voor nodig
om daar tegen te kunnen als man. Hij zei ook:
jonge vrouwen zijn wreed.
Verscheidene intelligente, knappe, jonge vrouwen
kwamen naar aanleiding van de uitzending op
mijn Facebooktijdlijn op voor zichzelf en scholden
Baudet uit: hoe durft hij dat te zeggen over ons!
Die vrouwen zijn ook allemaal weleens wreed
geweest. Jij ook, toch? Geef het maar toe. Heb je
het nooit op een rotmanier uitgemaakt met een
jongen die heel verliefd op je was? Heb je niet
jongens op hun plek gezet terwijl ze dat misschien
niet verdienden? Viel je niet ook vaak bij nader
inzien op nét iets anders dan wat je had? Probeerde
je niet ook die onbereikbare types te ‘krijgen’,
degene die niet terug-sms’ten, en wees je niet ook
de bereikbaren af? Werd je niet ook verliefd op je
zelfverzonnen idee van de liefde? Vond je ze niet
ook saai, als je ze eenmaal ‘had’?
Ik weet van mezelf dat ik wreed ben geweest, en
nog veel vaker onnavolgbaar. Ik heb goeiige jongens
weggestuurd. Als stront behandeld. Vervelende,
wrede of dominante mannen ben ik achterna
gaan lopen. Díe wilde ik. Om er daarna achter te
komen dat ik ze toch liever lief had. Om er daarna
achter te komen dat ik ze toch liever dominant
had. Om er daarna achter te komen dat ik ze toch
liever lief had. Enzovoort. “De druk op mannen om
enerzijds een dominante Mister Grey te zijn, die
zijn vrouw vastbindt en dwingt om klaar te komen
om vervolgens als begripvolle softy het hele huis
te gaan dweilen en de kinderen in bed te leggen,
neemt toe,” schreef Halina Reijn in haar column op
DeMorgen.be.
Het is een interessante vraag: waarom vrouwen het
zo slecht kunnen hebben als ze bestempeld worden
als wreed. Als een vrouw zegt: alle mannen zijn
eikels, denkt iedereen: je hebt gelijk. Als een man
zegt: vrouwen zijn eikels, is de wereld te klein. De
stelling dat Blanc of Baudet wreed zijn (in de liefde)
klopt waarschijnlijk. Zijn we allemaal wreed, zijn
we allemaal eikels. So what?
O, en weet je wat ik wil? (Baudet, let op, voor de
volgende keer dat je zo’n wrede vrouw wil versieren.) Het maakt me geen bal uit of je een keer mijn
hoofd naar je kruis duwt of niet. Of je dominant
bent, of lief. Of allebei, of allebei niet. Het belang-
Terug naar de eerste pagina
04
rijkste is iets anders. Ik vind je spannend als je een
stukje voor jezelf houdt. Als ik ver bij je mag komen, heel ver, maar niet overal. Ik wil dat je niet op
mij gaat leunen.
En dat je het onmogelijk maakt voor mij om op jou
te leunen./
Waarom u niet op
Hotel California moet
stemmen bij de Top
2000
laten zien als het op het veranderen van tradities
aankomt. Tot ik begreep dat Hotel California de
gedoodverfde opvolger is. In een land waar dat
nummer op 1 staat, wens ik niet te wonen.
(Ik blijk al eens in zo’n land gewoond te hebben. In
2010 stond Hotel California ook al op 1, maar toen
wist ik het niet dus toen deerde het niet. Nu is het
een ding, kun je er niet meer omheen, zoals je ook
niet meer kunt zeggen dat je geen mening hebt
over Zwarte Piet.)
Zelfs de zinsnede ‘This could be heaven or this could
be hell’, een cliché van heb-ik-jou-daar, is zo goed
getimed dat hij juist erg krachtig overkomt.
Maar de Top 2000 is geen korteverhalenwedstrijd.
Het gaat om het beste nummer van alle nummers
ter wereld ooit. Dat vraagt om meer dan een goede
tekst. Hotel California biedt niet meer.
Het gaat al fout bij het intro. Dat is veel te lang.
Acht voor de hand liggende akkoorden worden
twee keer gespeeld. Diezelfde akkoorden komen
Vooropgesteld: met de tekst van Hotel California
is niets mis. Die is spannend en mysterieus,
geschreven in heldere taal en toch ongrijpbaar.
terug in de coupletten. Het instrumentarium
verandert telkens slechts mondjesmaat. Daar zou
een kracht in kunnen schuilen – met minimale
/Cultuur 26 november 2014
door Klaas Knooihuizen
‘Q
ueen niet weer op nummer 1 in Top
2000’ kopte nu.nl vorige week. Uit
een onderzoek was gebleken dat 47
procent van de Nederlanders vindt dat het tijd
wordt voor een andere nummer 1. Dat 49 procent
van mening is dat Bohemian Rhapsody de lijst
juist wel zou moeten aanvoeren, werd door
de koppenmaker even vergeten. De kop werd
later gewijzigd – inmiddels heeft Queen ‘goede
papieren’ – maar het zaadje was al geplant. Overal
gaan geluiden op om nou eindelijk eens niet op
Queen te stemmen.
Verfrissend, dacht ik nog. Dit land heeft zich de
laatste maanden niet bepaald van zijn sterkste kant
Terug naar de eerste pagina
05
details kun je de sfeer compleet
van de zee afgenomen. Ze hebben
omgooien – maar omdat de nadruk
gevochten tegen de Romeinen, tegen
Na 26
sterk op de vocalen ligt, hebben die
de Spanjaarden, de Fransen, de nazi’s.
seconden
details nauwelijks effect.
Ze hebben Antoni van Leeuwenhoek
heb je
Na 26 seconden heb je eigenlijk het
voortgebracht en Christiaan Huygens.
eigenlijk het
hele nummer al gehoord. En dan
hele nummer Rembrandt, Van Gogh en Vermeer.
moet je nog ruim zes minuten. Dat
Erasmus en Spinoza. Cruijff en Van
al gehoord.
zijn zes minuten vol ongeïnspireerde
En dan moet Basten. Jordy Clasie. Ze hebben hun
versiersels, kneuterige koortjes
leven gegeven voor volgende generaties.
je nog ruim
en standaard gitaarloopjes om de
zes minuten. Voor ons.
verschillende zinnen met elkaar te
Vraag je eens af: hadden ze dat gedaan
verbinden.
als ze wisten dat wij Hotel California
In de laatste zin (spoiler alert!) spreekt de
naar nummer 1 zouden stemmen? Is dat hun dank?
nachtportier de legendarische woorden: “You can
Om met Freddy Mercury te spreken: Oh, baby, you
check out anytime you like, but you can never leave.”
can’t do this to them, baby!/
Dat is een zeer sterk einde. Het lied zou hier met
U kunt hier op Bohemian Rhapsody stemmen.
een schok tot stilstand moeten komen. Eventueel
zou je kunnen afsluiten met een gil, een hartslag,
een gong à la Bohemian Rhapsody. In plaats daarvan
knalt er direct een dodelijk saaie gitaarsolo in, die
twee minuten en tien seconden duurt. Het zijn
vermoedelijk de langste twee minuten en tien
/Sport 21 november 2014 door Frank Heinen
seconden uit de muziekgeschiedenis.
De Filippijnse
wonderspits die voor
Franco vocht
Het ergste moet dan nog komen. Het nummer eindigt met een fade-out. Een fade-out! Dat ligt creatief mijlenver onder de armoedegrens. Vergeleken
met een fade-out is de gemiddelde bijstandsmoeder
Quote 500-miljonair. Al zou Bob Geldof elke week
een nieuwe Band Aid opnemen, de fade-out blijft
altijd een tragedie.
Onze voorouders hebben ons land eigenhandig
O
p 25 februari 1912 speelt Barcelona een
thuiswedstrijd in het Kampioenschap
van Catalonië. Tegenstander die middag
is Catala CS. Een van de spelers aan de kant van de thuisploeg
is twee turven hoog, en donkerder dan zijn mede-
spelers. Deze wedstrijd is zijn debuut in het eerste. Barcelona wint met 9-0, het donkere jongetje
maakt de eerste drie doelpunten. Paulino Alcantara is dan vijftien jaar.
Op de valreep van de negentiende eeuw werd Paulino Alcantara geboren op de Filippijnen, waar zijn
vader Eduardo als soldaat diende in het Spaanse
leger, dat met de Verenigde Staten streed om de
zeggenschap in het gebied.
Tijdens een van zijn schaarse vrije momenten was
Eduardo de inheemse Victoria tegengekomen. Ze
waren verliefd geworden. Drie jaar na de geboorte
van Paulino werd de sfeer op de Filippijnen in hoog
tempo vijandiger, en Eduardo besloot met zijn
jonge gezin in te schepen en naar Spanje terug te
keren. In datzelfde jaar besloot in een café in Barcelona de Zwitser Hans Kamper de voetbalclub FC
Barcelona op te richten. De familie Alcantara ging in Barcelona wonen, en
zo groeide Paulino op in een stad waar het voetbal
in hoog tempo voet aan de grond kreeg. In de weekends speelde hij voor FC Galeno, maar lang duurde
het niet voordat Hans Kamper (die intussen door
het leven ging als Joan Gamper) hem vroeg om voor
zijn club te komen voetballen.
Met dank aan Paulino Alcantara won FC
Barcelona tussen 1913 en 1916 twee Catalaanse
kampioenschappen en een Spaanse beker. Nog niet
eens volwassen was hij een lokale beroemdheid:
zijn doelpunten werden uitvoerig besproken in de
kranten, zijn spel werd bezongen door eenieder
Terug naar de eerste pagina
06
die het weleens in werkelijkheid had aanschouwd,
en zijn ongeëvenaarde talent leek voor de club een
garantiebewijs voor een jarenlange bloeiperiode. Toen Paulino Alcantara negentien was, leek het
plots gedaan met al die beloftes. In de Filippijnen leek het geweld definitief voorbij,
en Paulino’s ouders besloten terug te keren naar het
vaderland van zijn moeder.
En hij, Paulino Alcantara, moest mee. Aan de andere kant van de wereld verdeelde
Barcelona’s topscorer zijn tijd tussen een studie
medicijnen en voetballen voor
het plaatselijke Bohemians en het
nationale team, dat in 1917 onder zijn
leiding Japan met 2-15 versloeg. Ondanks alle succes was hij niet
gelukkig: Paulino miste Barcelona,
als een oude geliefde. Het gemis werd
almaar heviger, maar Eduardo en
Victoria weigerden hun zoon voor
de tweede keer zijn geboortegrond te
laten verlaten. Verdriet laat zich niet leiden door geof verbod: het duurde niet lang voor het
De bal ging
gemis zich van binnenuit een weg naar
richting het
buiten had gevreten en Paulino ziek
doel, maar
stuitte onder- werd.
Malaria, constateerden de doktoren
weg op een
en ze schreven hem pillen voor. Maar
agent. Toen
Paulino Alcantara wist beter: dit was
vloog de bal
met agent en heimwee in zijn hevigste vorm.
al in het doel. Pas toen hij weigerde zijn pillen te
nemen zolang hij niet naar Spanje
mocht, gingen zijn ouders overstag en
kon Paulino genezen.
Met de terugkeer van de superspits bouwde FC
Barcelona aan wat je nu het eerste Dream Team
zou kunnen noemen: van 1918 tot 1927 werd de
club praktisch ieder jaar Catalaans kampioen en
deed ze er ook nog eens vier Spaanse bekers bij.
En elke week voegde Paulino Alcantara weer nieuwe goals aan zijn almaar uitdijende doelpuntenoeuvre toe. Zijn bekendste ging de annalen in als de
Politiegoal: in een wedstrijd tegen Real Sociedad
vuurde Alcantara weer eens een van zijn gevreesde
kanonskogels af. De bal was op weg naar de hoek
van het doel, maar in de baan van het schot dook
plotseling een politieagent op. De bal vloog met agent en al in het doel. Een paar jaar later zou Paulino officieel de bijnaam
El Rompe Redes (De Netbreker) krijgen. Dat
gebeurde op 30 april 1922, na een interland tussen
Spanje en Frankrijk, waar hij de bal zo hard in het
Terug naar de eerste pagina
07
doel ramde dat het net gewoon van paal en lat
scheurde.
Na 369 doelpunten voor Barcelona vond Paulino
Alcantara het eind jaren twintig wel welletjes
geweest: hij was inmiddels afgestudeerd uroloog
en opende zijn eigen praktijk in het centrum van
Barcelona.
Enkele jaren later, na het uitbreken van de Spaanse
Burgeroorlog, voelde de voetbalster van weleer zich
geroepen om als medisch officier dienst te nemen in
het leger van generaal Franco. Het leger van Madrid
dus. Hij maakte deel uit van de Zwarte Pijl-brigade,
een vrijwillig eskadron van fascisten dat ooit was
opgericht door Benito Mussolini. Op 26 januari 1939
trok Paulino Alcantara aan de zijde van generaal
Yague (bijnaam: De slager van Badajoz, omdat hij
verantwoordelijk zou zijn geweest voor het doden
van duizenden burgers in Badajoz) de stad binnen
waarvoor hij 369 keer had raak geschoten.
Als dank voor zijn werk voor de goede zaak benoemde Franco Paulino Alcantara na de Burgeroorlog tot bondscoach van het Spaanse elftal…
Bij zijn dood, jaren later, verenigde hij Catalanen
en Madrilenen in rouw om een topspits en een vermetele patriot.
PS: Op 16 maart 2014, in de wedstrijd FC
Barcelona-Osasuna, sneuvelt na 77 jaar het
doelpuntenrecord van Paulino Alcantara. Vanaf die
dag is er geen aanwijsbare reden meer om hem te
onthouden. Met dank aan Lionel Messi./
Game of drones: heeft
Arjen Lubach strafbare
feiten gepleegd?
/Media 26 november 2014
door Carlijn Teeven
L
euk, zo’n drone. Voor 300 euro koop je al
een prima exemplaar bij Bart Smit of de
Mediamarkt. Zet er een cameraatje op en
ga de lucht in met dat ding. Maar waar mag je
er eigenlijk mee vliegen, en waar niet? Dat lijkt
niemand precies te weten.
De discussie laaide vorige week weer op. Eerst
was daar het prachtige filmpje van Jelte Keur uit
Utrecht, die zijn onbemande vliegtuigje op een
mistige ochtend rondom de Domtoren liet vliegen.
Honderdduizenden views op YouTube en een hoop
ge-welles-nietes over het al dan niet legaal-zijn van
de opnames waren het gevolg.
Naar aanleiding van het filmpje wilde Arjen Lubach
in zijn VPRO-programma Zondag met Lubach naar
eigen zeggen ‘bijdragen aan het helder krijgen van
de regelgeving omtrent drone-activiteiten: Hoe ver
mag je gaan?’ Om dat te onderzoeken, werd er een
ander ‘domtorentje’ gefilmd: het torentje van Mark
Rutte aan het Binnenhof.
Woensdagochtend werd bekend dat de Rijksvoorlichtingsdienst gaat onderzoeken of daarbij strafbare feiten zijn gepleegd. Zo ja, dan zal aangifte
worden gedaan tegen Lubach. Maar wat zijn die
‘strafbare feiten’ dan?
Volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport is
een onbemand luchtvaartuig dat recreatief wordt
gebruikt officieel geen drone maar een modelvliegtuig. En daarvoor gelden de volgende regels:
– Geen personen of zaken in gevaar brengen.
(‘Zaken’, dus.) – Niet vliegen boven mensenmenigten, bebouwing,
openbare wegen (autosnelwegen, autowegen en
ontsluitingswegen) en spoorlijnen. – Niet vliegen in een plaatselijk
luchtverkeersleidingsgebied, zonder dat men een
convenant heeft gesloten met de organisatie die de
plaatselijke luchtverkeersleiding verzorgt.
Drones.nl verzamelde een nog veel uitgebreidere
lijst met alle wetten en regels. Hierin staat ook
dat het onbemande vliegtuigje niet hoger dan 300
Terug naar de eerste pagina
08
Gebruik van
smartphone veroorzaakt epidemie van
nekklachten
/Wetenschap 23 november 2014
door Gerben Vlasveld
I
meter mag vliegen. (In het geval van de Domtoren
is dat geen probleem; die is 112 meter hoog.)
Recreatieve filmers riskeren bij het overtreden van
de regels een boete van 7800 euro. In het geval van
de Domtoren-video zullen de luchtvaartpolitie en
het Openbaar Ministerie samen beslissen.
Tot nu toe werd er in Nederland nog niet zo’n hoge
boete uitgedeeld aan drone-eigenaren. Een van de
meest besproken opgelegde boetes was voor Henk
van Boeijen uit Nijkerk, die begin dit jaar beelden
maakte van een grote brand in Bunschoten. In augustus kreeg hij hiervoor twee boetes van 300 euro
opgelegd.
Overigens gelden in Nederland andere regels dan in
andere EU-landen. In de landen om ons heen zijn
de regels veel soepeler. De drone-industrie pleit dan
ook voor Europese regels./
n een paar jaar tijd hebben smartphones onze
levens radicaal veranderd: een lege batterij
in een stopcontactloze omgeving? Het kan
u zomaar op een aanval van hyperventilatie
komen te staan. Wetenschappers voorspellen
een epidemie van nekklachten als gevolg van ons
telefoongebruik, aldus The Washington Post.
Er bestaat al een term voor de chronische nekklachten die kunnen optreden doordat mensen
te lang achtereen met gebogen nek naar hun
draagbare scherm turen: de text neck. Volgens
wetenschappers is de text neck aan een stevige
opmars bezig nu we meer en meer uur over onze
mobieltjes en tablets gebogen zitten – gemiddeld
twee tot vier uur per dag.
Wanneer iemand langdurig met gebogen nek zit of
staat, veroorzaakt dat een enorme belasting op de
nek door het hangende gewicht van het hoofd. De
druk op de nekwervels zou vergelijkbaar zijn met
het zo ver mogelijk naar achteren buigen van de
vinger gedurende een aantal uur: pezen raken geïr-
Afbeelding van The Washington Post
Terug naar de eerste pagina
09
riteerd en nekwervels slijten in hoog tempo. “Het is
een epidemie,” aldus orthopedisch chirurg Kenneth
Hansraj uit New York, die met toenemende regelmaat nekoperaties moet uitvoeren.
Om klachten te voorkomen, is het aan te raden
om op uw houding te letten. Breng uw mobiel bij
langdurig gebruik naar gezichtshoogte in plaats van
hem ter hoogte van uw middel te houden. Omdat
het best moeilijk kan zijn zo’n ingesleten gewoonte
te veranderen, is er een gratis app ontwikkeld die
uw houding voor u in de gaten houdt./
/Ewald Engelen
‘Ik krijg keer op keer
gelijk’
door Boudewijn Geels, beeld Roos Trommelen
H
ij verfoeit bezuinigen in crisistijd
en noemt economen een
‘fundamentalistische sekte’. Interview
met hoogleraar financiële geografie Ewald
Engelen, alias de onheilsprofeet van Pauw &
Witteman. ‘Ik heb nooit begrepen hoe mensen in
een BMW van 80.000 euro kunnen rijden.’
Ewald Engelen houdt wel van een potje knokken.
Ook op Twitter.
Eerder liet hij, tot enige verbazing van de auteur
van dit artikel, een uitgelezen kans op een puike
Twitterdiscussie met Diederik Samsom over de bezuinigingen onbenut. Hij had de PvdA-leider nota
bene ‘aan de lijn’. Engelens uitleg later: “Dat ging
over iets anders.”
Nou en?
“Je gaat niet zomaar een ander onderwerp insteken.”
Op andere momenten pakt de Amsterdamse financieel geograaf wél door. Als hij twittert over ‘de
dramatische miscalculatie’ van de PvdA bij de coalitieonderhandelingen bijvoorbeeld. “Ik hoopte op
outfit al gauw als wanhopig aangemerkt. Zo niet
Ewald Engelen.
Cool is de hoogleraar financiële geografie aan de
Universiteit van Amsterdam ook in zijn columns en
tv-optredens. Losjes uit de heup schiet hij, immer
zonder haperen, bankiers en politici van hun paard.
Zijn gepeperde columns uit De Groene Amsterdammer en Het Parool bundelde hij eind 2012 in het
een keynesiaanse inzet van @DiederikSamsom. Dat
punt is als eerste ingeleverd tijdens de onderhandelingen. Dom.”
Samsom hapt: “Waar was die verwachting op gebaseerd? De inzet van de PvdA was ons verkiezingsprogramma: 16 miljard saldoverbetering in 2017.”
Staf Depla, PvdA-wethouder te Eindhoven, schiet
Samsom te hulp, door Engelen weg te leiden van de
inhoud. “Ben je lid van de PvdA (geweest)? Je bent
zo gefocust op de PvdA. Da’s ‘t mooie aan de PvdA:
altijd kritisch.”
Een econome die we onlangs spraken, bekende dat
ze ‘meteen helemaal weg was’ van Ewald Engelen.
“Ik dacht: wat een mooie man is dat! En die stém...”
Een koude woensdagmiddag, het Amsterdamse
restaurant De Ysbreeker. De hunk in kwestie oogt
alsof hij zojuist een zwarte piste is afgesuisd: trendy
gewatteerde winterjas, hippe muts, flashy zonnebril. Een strakke spijkerbroek houdt zijn benen
warm. Mannen van zijn leeftijd (50) worden in zo’n
Terug naar de eerste pagina
10
boek Een ongeluk in slow motion – Aantekeningen
van een ramptoerist. Wat je noemt een treffende
titel voor een boek over de eurocrisis.
Nu zoekt de ‘hard hitting, fast running professor of
financial geography’, zoals hij zichzelf op Twitter
omschrijft, ontspannen een plekje in de Ysbreeker.
Sommige gasten kijken even op, met een blik van:
hé, die ken ik. Van Pauw & Witteman waarschijnlijk,
waar Engelen met zijn eerste optreden in oktober
2011 zo veel indruk maakte dat hij meteen voor in
de redactionele kaartenbak belandde.
Aldus joeg hij echter wel voornoemde econome
tegen zich in het harnas. Na hem twee keer op tv te
hebben gezien, was ze ‘helemaal klaar’ met Engelen.
“Hij is een activist die tot vervelens toe hetzelfde
roept: we moeten kappen met bezuinigen en alle
bankiers moeten dood.”
precies is, weet hij. “Een econoom werkt vanuit
een paradigma: met theorieën en modellen.
De financiële geografie werkt met empirische
observaties. Bij die data zoeken we de theorieën
die zo goed mogelijk verklaren wat er wordt waargenomen. Die theorieën kunnen afkomstig zijn
uit de economie, maar ook uit de antropologie,
sociologie of geschiedenis. Zelf ben ik
gepromoveerd als sociaal en politiek filosoof. Dat
leentjebuur spelen leidt tot een veel beter begrip
van wat er gaande is dan economen hebben.”
Toch zetten die economen hem regelmatig weg als
amateur. Stoort Engelen dat? “Soms wel. Maar je
ontwikkelt een dikke huid. En waar ik kan, pak ik
ze terug. Met de pen.”
Zijn er economen aan wie hij zich echt kapotergert?
“Ja. Je wilt dat ik namen noem? Oké. Sweder
van Wijnbergen is mijn grootste bron van
ergernis. Sylvester Eijffinger staat op twee. De
hemeltergende arrogantie van die mannen! Terwijl
Engelen ligt niet wakker van zulke kritiek.
“Economen zijn een fundamentalistische sekte.
Ze meenden altijd op basis van hun reuze
geavanceerde theorieën te kunnen claimen
dat ze wisten wat er morgen ging gebeuren. In
werkelijkheid hadden ze geen enkele sjoege van
wat er allemaal gaande was. Dan verwacht je
reflectie, spijtbetuigingen. Nou, dat zien we maar
zeer mondjesmaat. Godzijdank wordt de economie
sinds het uitbreken van de crisis ook door
wetenschappers uit andere disciplines bestudeerd.”
Inderdaad. Zelf is hij financieel-geograaf. Niet
iedereen heeft helder op zijn netvlies wat dat
Terug naar de eerste pagina
11
arrogantie en zelfoverschatting de oorzaken zijn
van de crisis.”
Van Wijnbergen wordt net als hij vaak -gevraagd
voor talkshows. Kunnen we Pauw & Witteman bij
dezen tippen dat ze de twee eens tegenover elkaar
moeten zetten? Gedecideerd hoofdschuddend:
“Nee, dat lijkt me niet prettig. Van Wijnbergen
kleineert mensen. Er moet wel een begín van
respect zijn voor elkaars expertise.”
Wat weet Engelen dat Van Wijnbergen niet weet?
“Ik denk dat ik bijvoorbeeld veel meer weet over de
politieke en culturele consequenties van de crisis in
de jaren dertig. Dat lijkt me nu zeer relevant.”
Het is, legt hij uit, met name die kennis van de
crisis van de jaren dertig die hem doet beseffen dat
Nederland en Europa regelrecht op het ravijn afkoersen. Middels ‘idiote’ lastenverzwaringen en ‘absurde’ bezuinigingen proberen ze alle begrotingstekorten terug te dringen tot drie procent. Geen
overtuigder keynesiaan dan Ewald Engelen: “Wat
de burger in crisistijd nodig heeft is koopkracht,
koopkracht, koopkracht!”
Hij is – dat ziet Staf Depla goed – vooral boos
op de PvdA. Die partij had, zegt Engelen, in haar
verkiezingsprogramma staan dat er in Brussel een
groeicoalitie moest worden gesmeed, maar offert
nu ‘de eigen achterban aan de verarmingsmachine
die eurozone heet, in ruil voor wat macht en
invloed’.
Hij vindt de benoeming van PvdA--minister van
Financiën Jeroen Dijsselbloem tot chef van de euro- hoog zitten. “Ook de journalistiek heeft de voorbije
groep dan ook ‘een ramp voor Europa’.
twintig jaar niet opgelet. Alle media-aandacht ging
Maar Dijsselbloem roept toch overal dat
uit naar culturele kwesties: integratie, de opkomst
economische groei en werkloosheidsbestrijding
van de islam, politieke moorden, de opkomst van
óók belangrijk zijn? Met cynische blik: “Dat lijkt
het rechts-populisme. Dat heeft zich vertaald in
mij vooral strategie. Dijsselbloem moet aan de
de expertise bij de media. Kranten, opiniebladen,
buitenwereld verkopen dat zijn eigen Nederland
nieuwsredacties van tv en radio, maar bijvoorbeeld
die drie procent niet gaat halen. Ja, daar krijgen
ook debatcentra, wetenschappelijke bureaus van
we nu ook wat langer de tijd voor, maar verder
politieke partijen en strategische afdelingen van
verandert er niets: we worden verplicht tot verdere
vakbewegingen: allemaal namen ze vooral mensen
bezuinigingen en lastenverzwaringen die de
aan die in cultuur geïnteresseerd waren en niet in
economische groei zwaar zullen raken.”
economische kwesties.”
In Het Parool geselde Engelen het ‘vaderlandse
Toch kent ook Engelen genoeg journalisten die
commentariaat’, dat erg in zijn nopjes was met
wél een relevante studie hebben afgerond die
Dijsselbloems gewichtige bijbaan.
de klap niet zagen aankomen. “De
Vooral Volkskrant-columnist Bert
wetenschap is medeplichtig. Ook wij
‘Ook
de
Wagendorp moest het ontgelden.
financieel-geografen hadden beter
journalistiek
Wagendorp had de bezwaren van Harry
moeten opletten. Ja, ik ook. Zo zag ik de
heeft
de
van Bommel (SP) tegen Dijsselbloems
huizenbubbel veel te laat.”
voorbije
benoeming betiteld als dwarsliggen,
Nog even terug naar de PvdA, een partij
twintig
jaar
tegenhouden en nee roepen. Op zijn
waarvan hij geen lid is, en ook nooit
niet
opgelet.
beurt betichtte Engelen Wagendorp
is geweest (“Een intellectueel past het
Alle
aandacht
van ‘benepen revanchisme’: “Wilders
confectiekostuum van een politieke
ging
naar
culis weg, de luiken zijn geopend, het
partij niet – de laatste keer stemde ik
turele
zaken.’
navelstaren is afgelopen – dat werk.”
LibDem, de Liberaal Democraten”). Is
Tegen Wagendorp: “Je column kraait
enige compassie niet op zijn plaats? Het
van de calimerovreugde over een rotkruimel die
land besturen is in tientallen jaren niet zo moeilijk
van de grotemensentafel flikkert, die typerend is
geweest, en ook PvdA-Europarlementariër Thijs
voor een klein land.”
Berman zei in een Radio 1-debat met Engelen te
Behalve economen heeft Engelen – een daverende
balen van de ‘eindeloze bezuinigingen die ons
verrassing is het niet – de journalistiek evenmin
steeds verder de recessie induwen’. Maar ja, de
Terug naar de eerste pagina
12
PvdA moet op bevel van de kiezer nu eenmaal
samenwerken met de rechtse bezuinigingspartij
VVD.
Engelen is onverbiddelijk: “Hoezo móet dat? Samsom had toch ook voor een andere coalitie kunnen
gaan? Hij weet stiekem best dat dit slecht beleid is.
In zijn eigen verkiezingsprogramma stond dat hij
conform de keynesiaanse principes de eerste twee
jaar de teugels wilde laten vieren om de binnenlandse bestedingen niet te hard te raken. Zelfs Mark
Rutte weet dat dit dom beleid is. Dat hij onnodig
Nederlandse huishoudens op kosten jaagt en onnodig de werkloosheid laat stijgen. Onnodig! Maar hij
vindt dat hij niet anders kan. Vanwege dat Europese
kruis van die drie procent begrotingstekort.”
In januari interviewde HP/De Tijd de Rotterdamse
hoogleraar culturele economie Arjo Klamer. Hij
is al zestien jaar een geharnast euroscepticus, en
klaagde dat hij zo weinig medestanders heeft. Is
Engelen er een? “Eurosceptisch ben ik zeker. Toch
stemde ik in 2005 nog vóór de Europese Grondwet.
Ik ben eurosceptisch geworden tijdens de crisis.”
Maar niet eens zozeer vanwege de stroom alarmerende berichten uit Zuid-Europa over corruptie,
zwart geld en bizarre verkiezingsuitslagen. Nee, de
crisis wordt op een verkeerde manier bestreden.
“Er gaan twee dingen fout. Allereerst zijn we veel
te mild voor de banken. Europese banken hebben
veel speculatiever geopereerd dan de Amerikaanse.
Toch kon het management vaak gewoon blijven
Terug naar de eerste pagina
13
zitten. En waarom duizend miljard euro steun
niet. Klamer en Frits Bolkestein wijzen vooral
van de Europese Centrale Bank (ECB) voor het
op de grote cultuurverschillen. Volgens mij
Europese bankwezen? Een biljoen! Waarom dat
verschillen de economische ontwikkelingspaden
bedrag niet hoofdelijk uitgekeerd aan de Europese
van de eurolanden gewoon te sterk. Dus kun
burgers? Waarom er de gigantische
je de eurozone beter gecoördineerd
hypotheekschulden in de eurozone
ontrafelen in twee of meer delen.”
niet mee gedempt? Nu zitten we met
Daar denken de Europese politici
‘Als tegenzombiebanken die geen kredieten
kennelijk heel anders over. “Er is nu
stander van
verstrekken. Het zijn simpele vragen
de euro word inderdaad beleidsconsensus: er mag
die politiek buiten de orde zijn, maar
geen enkele twijfel worden geuit over
je meteen
het stellen ervan maakt zichtbaar hoe
de noodzaak van doorgaan met dit
weggezet
machtig de banklobby is. Daar kan ik
monetaire experiment, en de Europese
als PVVme enorm over opwinden.”
econoom, als burger moet bang worden gemaakt
En bezwaar twee? “De crisis wordt
met nachtmerriescenario’s over wat er
de lunatic
aangegrepen voor verdere politieke
gebeurt als we stoppen.”
fringe.’
Europese integratie. Dat betekent een
De politici hebben het zichzelf de
uitholling van onze democratische
afgelopen drie jaar ook heel moeilijk
verworvenheden. Het CDA is wel wat stoer
gemaakt, constateert hij. “Ze hebben gezegd:
klinkende dingen gaan roepen over het terughalen
Griekenland gaat ons geld opleveren en niet kosten,
van bevoegdheden uit Brussel, maar dat is een
en dus blijft Griekenland in de euro. Ze hebben
afleidingsmanoeuvre die de kern niet raakt: we
gezegd: de euro is cruciaal voor het Nederlandse
gaan toe naar een gezamenlijke begrotingsunie. Zo
bedrijfsleven. En ze hebben gezegd: we hebben
wordt de Tweede Kamer gedevalueerd tot een soort
ontzettend veel geld verdiend aan de euro. Er staat
folklore.”
dus veel politiek prestige op het spel. Maar zodra
nog duidelijker blijkt dat doorgaan met de euro
Tijd voor een belangrijke vraag: moeten we,
gepaard gaat met een verdere verarming van de
zoals Klamer al vele jaren roept, stoppen met
Nederlandse huishoudens en een toename van
de euro? Engelen knikt. “Economen zien de
het aantal persoonlijke faillissementen, kan het
eurocrisis als een loodgietersprobleem: eurobonds
politieke klimaat snel omslaan.”
hier, bankentoezicht daar: als al die buizen
Dan, opeens fel: “Weet je wíe het snappen? De Briten kranen er zijn komt het goed. Ik denk van
ten! Iedere eurofiel op het continent zal nu roepen
dat de Britten geboren eurosceptici zijn. Nee, nee,
nee! Zij hebben het feilen van dit monetaire systeem veel beter in de smiezen dan wij.”
Volgens Klamer is het vooral de pest dat ook Geert
Wilders tegen de euro is.
Engelen, met een diepe zucht: “Dat is inderdaad
erg slecht voor de kwaliteit van het debat. Als
tegenstander word je meteen weggezet als ‘PVVeconoom’, als de lunatic fringe. Er lijken nu maar
twee kampen te zijn: voor en tegen de euro. Het
zou goed zijn als er meer zichtbaar werd van de
grote hoeveelheid grijsschakeringen in met name
het voor-kamp.”
Lastig voor Engelen is ook dat Wilders net als hij
keynesiaan is. “In columns over bezuinigings- versus stimuleringsbeleid liet ik zien dat het PVVverkiezingsprogramma om die reden het beste uit
de doorrekeningen van het Centraal Planbureau
kwam. En jawel, meteen werd ik op Twitter weggezet als PVV’er. Terwijl ik een groot voorstander ben
van open grenzen en de islamdiscussie volstrekte
flauwekul vind. Maar dat ziet men dan niet. Het
is echt een probleem hoor: als ik word betiteld als
PVV-econoom, betekent dat meteen dat ik voor zestig procent van de Nederlandse bevolking en voor
een nog veel groter percentage van de babbelende
kaste niet serieus hoef te worden genomen.”
Het gezin waarin hij opgroeide had het niet breed
(zie kader op pagina 18). Heeft dat zijn denken over
Terug naar de eerste pagina
14
armoede en koopkracht mede gevormd?
“Eh... dat weet ik eigenlijk niet. Hebben meegemaakt wat armoede is, stelt je in staat om een
zekere mate van empathie op te brengen voor
mensen die het moeilijk hebben. Maar of ik economisch nou zo links ben? Ik ben volgens mij een
typisch kind van de Derde Weg: ik geloof vooral in
gelijke kansen. Iedereen moet, binnen een zekere
bandbreedte, over dezelfde hulpmiddelen kunnen
beschikken. Tegelijk vind ik dat mensen wel de
verantwoordelijkheid voor hun eigen bestaan moeten nemen. Vóór de crisis waren de mogelijkheden
groot.”
“Zelf ben ik niet rijk, en dat zal ik ook nooit worden. Ik kan erg genieten van mooie spullen en van
goed eten in goede restaurants, maar met mate. Ik
heb nooit gesnapt hoe mensen in BMW’s van tachtigduizend euro kunnen rijden. Dat gaat mijn verstand en mijn portemonnee ver te boven.”
De crisis raakt ook Engelens eigen gezin. Hij leeft
met vriendin en dochter van één inkomen: het
zijne.
“Mijn vriendin is zzp’er. Eind 2009 flikkerde ze van
haar paard en brak haar rug. Ze is anderhalf jaar uit
de roulatie geweest. Eenmaal hersteld was de crisis
op de arbeidsmarkt in volle hevigheid losgebarsten.
Nu zit ze dus zonder werk. Gelukkig hebben we
nauwelijks woonlasten, omdat we ons appartement
(in de Amsterdamse wijk De Pijp – BG) al in 1994
hebben gekocht. Maar we hadden allang moeten
doorstromen. Ons huis, van 95 vierkante meter,
heeft een mooie grote woonkamer, maar piepkleine
slaapkamertjes.”
De snelste oplossing om een nieuw huis te kunnen betalen: een bestseller tikken. Zijn boek Een
ongeluk in slow motion loopt niet slecht, maar van
Jeroen Smit-achtige verkoopcijfers is vooralsnog
geen sprake. “Och, ik ben allereerst hoogleraar.
En ik schrijf ook voor mijn plezier. Het is leuk om
speels te schrijven, om te schuren, om verschillende
vocabulaires naast elkaar te plaatsen.”
In zijn columns gaat hij er – zie zijn uithaal naar
Bert Wagendorp – graag met twee gestrekte benen
in. Vorig jaar werd hij ontslagen als columnist
van het blad van de Sociaal-Economische Raad,
omdat hij een van de sociale partners, de vakbond,
had bekritiseerd. “Als je mij inhuurt, weet je wat
je krijgt. Op een gegeven moment heb je ook een
reputatie hoog te houden. Onder de Parool-lezers
zijn veel PvdA-kiezers. Dan vind ik het leuk om juist
in die krant lekker tekeer te gaan tegen de PvdA. In
De Groene ageer ik tegen linkse stokpaardjes als de
tobintaks (een heffing op valutatransacties – BG).”
Dat hij nu een landelijk bekende ‘tv-econoom’ is,
dankt Engelen vooral aan zijn optredens in Pauw
& Witteman. Hij kent zijn sterke punten: “Eindelijk
iemand die man en paard durft te noemen. Niet
met zaagsel in de mond spreekt. Dat maakt je tot
een goede studiogast, zie je ook aan de reacties op
Twitter. Daar kijkt zo’n P&W-redactie natuurlijk
ook naar.”
Net als de economen en politici die hij bekritiseert
is hij altijd erg stellig in zijn uitspraken. Voor twijfel
lijkt geen plaats. Heeft de crisis niet geleerd dat er
in de economie geen zekerheden zijn? “Eens, maar
je krijgt pas discussie over gevestigde ideeën als
je ze op stellige toon met andere ideeën bestrijdt.
Mijn stelligheid, en in zekere zin mijn verbetenheid,
wordt ook gevoed door de cijfers. Ik krijg keer op
keer gelijk.”
Terug naar de eerste pagina
15
Engelen is een van de denkers achter het zogeheten
markt’? Individuele consumenten kunnen het mis
Burgerforum EU, dat een referendum over de
hebben, de markt niet, horen we altijd. De kiezers
overdracht van nieuwe bevoegdheden aan Brussel
zijn het onderling oneens en hebben niet altijd de
wil.
juiste argumenten, maar ze bezitten
Tot de andere initiatiefnemers behoren
een collectieve wijsheid. Ze stemmen
Thierry Baudet en Joost Niemöller,
in referenda bijna altijd conservatiever
‘Hoed u voor
mannen die over kwesties van culturele
dan de politieke elite met haar wilde
de mannen
aard diametraal anders denken dan hij.
maakbaarheidsidealen. Daar gaat een
met de
Vanwege die gelegenheidscoalitie
dempende werking van uit.”
grootse vermet ‘bepaalde rechtse straatvechters’
Met aanzwellend volume: “Stel je eens
gezichten.
oogt en klinkt Engelen altijd zo keurig
voor wat er gebeurd zou zijn als het
Zorg dat de
mogelijk als hij het Burgerforum
kleine dingen Verdrag van Maastricht, het fundament
representeert. “Dat doe ik heel bewust.
goed geregeld voor de euro, in 1992 eerst in een
Ik wil ook aantrekkelijk zijn voor
referendum aan de electoraten van alle
zijn.’
mainstream kiezers van mainstream
eurolanden was voorgelegd? Ze zouden
partijen. Daarom val ik op zulke
het hebben afgewezen. Wat een zegen
momenten ook niet keihard de EU aan. Nee, ik zeg
zou dat zijn geweest voor Europa! Dus zeg ik: hoed
dat ik ‘zorgen’ heb, en dat ik het -‘merkwaardig’
u voor de mannen met de grootse vergezichten!
vind dat zoveel gevestigde politieke partij-en die
Zorg nou maar gewoon dat de kleine dingen goed
zorgen niet delen.”
geregeld zijn. Dat de leraar genoeg krijtjes bij zijn
Hij snapt best waarom veel politici liever geen
schoolbord heeft. Dat is al moeilijk genoeg.”/
referendum over Europa willen. “Ze zijn zich
de tyfus geschrokken van het afwijzen van de
Dit artikel verscheen eerder in HP/De Tijd 03 uit 2013
Europese Grondwet in 2005. Ze dachten dat ze het
volk in hun zak hadden. Niet dus.”
Als het electoraat zich uitspreekt tegen de
soevereiniteitsoverdracht, moet vervolgens de vraag
op tafel of we dan wel door moeten met de euro,
vindt hij.
Is het volk niet te onwetend voor zulke referenda?
“Hoezo? Dat zeggen we toch ook niet over ‘de
COLOFON
/Directeur
J. De Leeuw
/Uitgever
Marianne Verhoeven
/Chef webredactie
Edwin van Sas
/Eindredactie
Cecilia Tabak
/Art director
Ellen van Rossum
/Aan dit nummer werkten mee
Pauline Bijster, Peter Blasic,
Boudewijn Geels, Frank Heinen,
Klaas Knooihuizen, Roos Trommelen,
Gerben Vlasveld
/Marketing & Advertentie-exploitatie
Marlou van Uden (chef)
[email protected]
/Contact HP/De Tijd
[email protected]
Meld u nu aan voor de nieuwsbrief
en ontvang tevens het
weekblad in uw mailbox!
Sluit hier een abonnement af
op HP/De Tijd
Terug naar de eerste pagina
16

Download Report