Pad van Licht Path of Light

Pad van Licht Path of Light
Presentatie van het
Holocaust Namenmonument Nederland
in Amsterdam
I N F O R M AT I E V O O R D E P E R S , 10 J U N I 2 0 14
Het gaat om ruim
102.000 Joden,
Sinti en Roma
Op 5 September 1934 trouwde
Meijer Machiel Groenteman met
Lena Kroonenberg in Amsterdam.
Zij kregen drie kinderen: John,
Anne en Jeannette Groenteman.
Niemand van het gezin overleefde
het concentratiekamp.
Tot hun deportatie woonden
zij in de Nieuwe Kerkstraat in
Amsterdam. Op dit adres woont
nu Peter Zwaga. Hij adopteerde
hun namen.
Een nationaal monument waar de
Nederlandse slachtoffers van de Holocaust
kunnen worden herdacht bestaat nog niet.
Dit monument moet er nu eindelijk komen:
in Amsterdam.
Voor nabestaanden is het van onschatbare waarde een plaats te hebben waar zij hun familieleden kunnen herdenken. Zo worden de namen van de slachtoffers aan de vergetelheid onttrokken. Het monument
zal bovendien de functie van trait d’union tussen verleden, heden en vooral toekomst vertegenwoordigen.
Herdenken is niet alleen voor hen die zich de oorlog kunnen herinneren. Het is juist ook voor
hen die de oorlog niet hebben meegemaakt. Voor de kinderen van hen die het meemaakten, voor hun
kleinkinderen en voor de volgende generaties. Bovendien draagt het monument bij aan het besef van
massaliteit en vormt het een aansporing voor reflectie en educatie over de Tweede Wereldoorlog. Het is
een plaats om te herdenken en te herinneren en het confronteert de bezoekers met de gevolgen
van waanzin, racisme en discriminatie.
Waarom het Holocaust Namenmonument? Toen in
Functie Op het Holocaust Namenmonument Nederland komen
januari 2005 bleek dat het project ‘102.000 Namen Lezen’
de namen te staan van alle Nederlandse slachtoffers van de
een enorme impact had, ontstond het gevoel: ‘Hier moeten we
Holocaust, ook van hen die in andere kampen dan Auschwitz
wat mee doen; het is niet af’. Maar hoe? Het antwoord begon
zijn omgebracht. Het Nederlands Auschwitz Comité wil hiermee
langzaam vorm te krijgen toen in april 2005 het Nederlands
een blijvende herinnering creëren voor alle Holocaust slachtof-
Paviljoen in Auschwitz werd geopend met in de herdenkings-
fers die vanuit Nederland zijn gedeporteerd naar naziconcen-
ruimte een namenwand, met daarop bijna 59.000 namen
tratie- en vernietigingskampen, daar om het leven zijn gebracht
van uit Nederland gedeporteerde Joden die in Auschwitz zijn
of door uitputting of verhongering om het leven zijn gekomen,
vermoord. Deze indrukwekkende namenwand maakte veel
hetzij gedurende de transporten, in de kampen of gedurende
emoties los. Bezoekers vonden namen van hun omgekomen of
de dodenmarsen en van wie geen graf bekend is. Het gaat om
vermoorde familieleden en soms ook namen van familieleden
ruim 102.000 Joden en 220 Sinti en Roma. Nederland krijgt
waarvan ze het bestaan nooit hadden geweten: broers en
hiermee een gedenkteken waar alle slachtoffers van de Holo-
zussen van hun grootouders, achterneven en –nichten.
caust zowel individueel als collectief kunnen worden herdacht.
De grote betekenis van deze namen voor de bezoekers van
Wertheimpark in Amsterdam Het is van groot belang dat
het Nederlandse Paviljoen in Auschwitz bracht ons op het idee
het Holocaust Namenmonument Nederland in Amsterdam
om een namenmonument in Nederland te realiseren. Lang-
komt, de hoofdstad van Nederland en de stad waar de meeste
zamerhand begon het plan meer vorm te krijgen. Het moest
Joodse Nederlanders zijn weggevoerd en vermoord. Amster-
een tastbaar monument worden in de publieke ruimte waar
dam was voor de oorlog het centrum van de Nederlandse
nabestaanden hun omgekomen dierbaren kunnen herdenken.
Joodse gemeenschap. De Amsterdamse Joodse bevolking
Waar ze een bloemetje kunnen neerleggen of een steentje
woonde grotendeels rondom het Waterlooplein en de Nieuw-
kunnen achterlaten.
markt en de nabij gelegen Plantagebuurt. De plek die wij het
meest geschikt vinden voor het Holocaust Namenmonument,
In de zomer van 2006 vonden de eerste oriënterende gesprek-
ligt in deze buurt. Het is het Wertheimpark, waar ook het
ken plaats met het Stadsdeel Centrum in Amsterdam. Op 2
Spiegelmonument ‘Nooit Meer Auschwitz’ van Jan Wolkers
juli 2007 werd het plan publiek gemaakt. Het idee van een
zich bevindt. Het is de bedoeling dat het Spiegelmonument en
Namenmonument voor alle Holocaust slachtoffers werd via de
de gedachte die daaraan ten grondslag ligt met de allesom-
website van het Nederlands Auschwitz Comité verder verspreid
vattende slogan – ‘Nooit Meer Auschwitz’ – samen met het
en dat leverde duizenden steunbetuigingen op. Reden te meer
Holocaust Namenmonument een twee-eenheid vormt waar de
voor ons om het plan verder uit te werken.
jaarlijkse Nationale Holocaust Herdenking op de laatste zondag
van de maand januari plaatsvindt. Met deze herdenking wordt
de Holocaust Memorial Day, ter herinnering aan de bevrijding
van Auschwitz op 27 januari 1945, ingesteld door de toenmalig
secretaris –generaal van de Verenigde Naties, Kofi Annan, in
november 2005, afgesloten.
Toegankelijkheid Vanaf 2007 heeft het Nederlands
Monument van Daniel Libeskind Het Holocaust Namen-
Auschwitz Comité met het Stadsdeel Centrum en tal van
monument Nederland wordt ontworpen door de Amerikaanse
andere bestuurders in de gemeente gesproken over een plek
architect Daniel Libeskind (Polen, 1946). In New York zei
in de stad die voldoet aan de voorwaarden voor een waardige
Libeskind ‘vereerd’ te zijn met de uitnodiging voor Nederland
herinneringsplek. Het Nederlands Auschwitz Comité vindt dat
een Holocaustmonument te ontwerpen.
het Holocaust Namenmonument vrij toegankelijk moet zijn voor
publiek en belangstellenden. Het Wertheimpark leent zich ons
Libeskind is de zoon van Holocaust-overlevenden. In 1964
inziens bij uitstek voor dit monument.
emigreerde hij met zijn familie naar Amerika. Als architect
verwierf Libeskind vooral bekendheid met zijn ontwerpen voor
Meerwaarde In de nabijheid van dit park liggen bovendien de
het Joods Museum in Berlijn en het masterplan voor de
Hollandse Schouwburg, de verzamelplaats voor de Joden die
herbouw van het World Trade Center in New York.
werden gedeporteerd naar de vernietigingskampen, en het Verzetsmuseum Amsterdam. In de Hollandse Schouwburg is een
Het Holocaust Namenmonument zal een internationale allure
gedenkruimte met een namenwand met alle 6.700 familiena-
en uitstraling hebben en een status verwerven, die is te ver-
men van de uit Nederland gedeporteerde en vermoorde joden
gelijken met die van het Vietnam Monument in Washington en
gegraveerd. Hier kunnen de bezoekers informatie krijgen over
het Holocaust Monument in Berlijn, een uitstraling die de stad
de omstandigheden waaronder hun familieleden zijn wegge-
Amsterdam nationaal en internationaal ten goede zal komen.
voerd en omgebracht. Het Holocaust Namenmonument is een
noodzakelijke aanvulling hierop.
Meer informatie over het ontwerp vindt u in het ontwerpdocument van Studio Daniel Libeskind.
Support voor het Holocaust Namenmonument
Particulieren Het project wordt breed gedragen in de
samenleving. Vanaf de bekendmaking van het project in 2007
heeft het Nederlands Auschwitz Comité meer dan 15.000
steunbetuigingen ontvangen uit alle lagen van de bevolking.
Consultatie Joodse wereld en de wereld van het
Herdenken Het college van B&W van Amsterdam besloot in
oktober 2012 zijn medewerking te verlenen aan het plan van
het Nederlands Auschwitz Comité om een Holocaust Namenmonument te realiseren en het plan van de Hollandse Schouwburg voor een Sjoa Museum. In juni 2013 vond in het stadhuis
in Amsterdam een informatieavond plaats over het plan van het
Nederlands Auschwitz Comité om een Holocaust Namenmonument te realiseren. De projectcoördinator van de gemeente
Amsterdam en de projectleider van het Stadsdeel Centrum
gaven een toelichting op het project. Het project van het
Nederlands Auschwitz Comité wordt samen met de uitbreiding
van de Hollandse schouwburg door de gemeente Amsterdam
gezien als twee afzonderlijke maar met elkaar samenhangende
projecten. Uitkomst van deze consultatie was dat de aanwezigen instemden met het opzetten van een werkgroep onder
leiding van de gemeente Amsterdam die onderzoek zou gaan
doen naar inpassing van het Holocaust Namenmonument in het
Wertheimpark.
Het College van Burgemeester & Wethouders van Amsterdam
heeft op 18 maart 2014 ingestemd met het voornemen een
Holocaustnamenmonument in het Wertheimpark te vestigen en
met het besluit het stadsdeel Centrum te verzoeken in overleg
met de initiatiefnemer, het Nederlands Auschwitz Comité
(NAC), uitwerking te geven aan dat voornemen en daartoe
ondermeer een zorgvuldige inspraakprocedure te voeren.
Planning en financiering
Financiering Het Holocaust Namenmonument Nederland zal
primair gefinancierd worden door particulieren. Daartoe is de
website www.holocaustnamenmonument.nl van start gegaan
in januari 2014. Via deze website kunnen namen geadopteerd
worden en donaties gedaan worden voor de realisering van het
Holocaust Namenmonument. Daarnaast wordt het bedrijfsleven
benaderd en zal een beroep gedaan worden op institutionele
fondsen. Tot slot zal ook aan de gemeentelijke en rijksoverheden gevraagd worden het project financieel te ondersteunen.
Begroting Met de realisatie van het Holocaust Namenmonument is een bedrag van circa € 5.000.000 gemoeid.
Dit is gebaseerd op een eerste calculatie van de projectleider
van het Nederlands Auschwitz Comité. In de komende periode
zal dit nader onderbouwd worden. Op verzoek zal een gedetailleerde begroting verkrijgbaar zijn.
Planning Het streven is het monument in september 2015
te onthullen, zeventig jaar na de oorlog. Voorwaarde om deze
datum te halen is dat de benodigde vergunningen tijdig worden
verstrekt en de bouw geen onvoorziene vertragingen op zal
leveren.
Amsterdam, 10 juni 2014
Nederlands Auschwitz Comité
Help build the Holocaust
Memorial of Names!
the
Holocaust
Memorial
of Names
102,000 Dutch victims of the
Holocaust deserve a place to
honour their memory. Adopt
a name or make a donation –
starting from as little as five
dollars.
Please see the website for
further information.
w w w . na m enmonum ent . n l
a n i n i t i at i v e o f t h e d u t c h a u s c h w i t z c o m m i t t e e
beelden uit de website
Bouw mee!
Dat kan al vanaf
vijf euro
In Nederland is geen monument
met de namen van alle Nederlandse
slachtoffers van de Holocaust
da ar ga an we met zijn allen nú iets a an doen
Iedereen kan meehelpen het
Holocaust Namenmonument
Nederland te realiseren. Kies
welke manier van doneren het
beste bij u past:
•
•
•
www.holocaustnamenmonument.nl
Posters & advertenties
Word supporter
Adopteer een naam
Word sponsor
Meer info? Kijk op onze website.
Ruim 102.000 slachtoffers
van de Holocaust krijgen
70 jaar na de Tweede
Wereldoorlog eindelijk
een eigen monument.
Een monument met alle
namen van de Nederlandse
Holocaust slachtoffers die
geen graf hebben. Ook ú kunt
bijdragen aan de bouw, bijvoorbeeld door één of meer
namen te adopteren.
Ga voor meer informatie naar
www.namenmonument.nl.
Een initiatief van het
Nederlands Auschwitz Comité
Landingspagina’s website
Maquette van het ontwerp
van
Studio Libeskind
Communicate & pr
Contact
Nederlands Auschwitz Comité
Postbus 74131
1070 BC Amsterdam
Voorzitter: Jacques Grishaver
06 - 54 606 290
Secretaris: Naomi Koster
06 21 217 201
[email protected]
www.auschwitz.nl
www.namenmonument.nl
Het Nederlands Auschwitz Comité wordt in het kader
van het Holocaust Namenmonument op het gebied van pr,
communicatie en fondsenwerving ondersteund door
Yardmen in Amsterdam
Yardmen bv
Comité van aanbeveling
Anthony Fokkerweg 1
Eberhard van der Laan, Burgemeester van Amsterdam
1059 CM Amsterdam
Ahmed Aboutaleb,Burgemeester van Rotterdam
020 - 511 0890
Frits Barend, Journalist
www.yardmen.nl
Piet Hein Donner, President Oorlogsgravenstichting
Jaap Fransman, Voorzitter Centraal Joods Overleg
Contactpersonen Yardmen
Ton Heerts, Voorzitter FNV
Willem Blanken
Onno Hoes, Burgemeester van Maastricht
06 - 51 953 461
Liesbeth van der Horst, Directeur Verzetsmuseum Amsterdam
[email protected]
Jeroen Krabbé, Acteur/beeldend kunstenaar
Joan Leemhuis-Stout, Voorzitter Nationaal Comité 4 en 5 mei
Fedde Schouten
Ronald Leopold, Algemeen directeur Anne Frank Stichting
06 - 51 952 340
Dirk Mulder, Directeur Herinneringscentrum Kamp Westerbork
[email protected]
André Rieu, Violist
Marjan Schwegman, Directeur NIOD
Ernst Daniël Smid, Zanger/presentator
Marlies Veldhuijzen van Zanten, Voormalig staatssecretaris VWS
Gerdi Verbeet, Voormalig voorzitter 2e Kamer
Ruud de Wild, Radiopresentator
DON EER, A DOPT EER EEN N A A M, WOR D SPON SOR.
W W W.NAMENMONUMENT.NL
BOU W MEE. IEDER EEN K A N MEEH EL PEN.