“Het stimuleren van de zelf- en samenredzaamheid staat voorop”

6 ARNHEM
ARNHEM 7
Zorgcoördinator als spin in het web
“Het stimuleren van de
zelf- en samenredzaamheid
staat voorop”
door Anja van de Boer
ARNHEM - Onder het motto ‘één gezin,
één plan, één regisseur’ wordt in de
gemeente Arnhem al sinds 2006 gewerkt
in een Overlast Zorg Overleg (OZO). Op
dit moment zijn er zeven OZO’s actief, die
alle wijken van Arnhem voorzien. Noortje
Ruisbroek en Chris Zeevenhooven,
beiden als wijkregisseur betrokken bij
een OZO, ervaren bijna dagelijks wat
overlast met wijkbewoners doet. De
kracht van de OZO’s is volgens de wijkregisseurs in grote mate te danken aan de
vakkundigheid van de zorgcoördinatoren
en de betrokkenheid van niet-zorgpartners.
door Anja van de Boer
Arnhem - Arnhem zet koers naar een ‘veerkrachtige samenleving’. Een samenleving waarbij het benutten van de eigen kracht
en de inzet van sociale netwerken voorop staat. In 2015 wordt
de gemeente bij de uitvoering van sociale taken in acht gebieden
opgedeeld. In elk van deze gebieden komen twee gebiedsteams:
één voor jeugd en één voor volwassenen. “Ter voorbereiding op
deze gebiedsgerichte aanpak zijn in de wijken Presikhaaf en
Schuytgraaf/Elderveld dit jaar twee gebiedsteams volwassenen
gestart”. Aan het woord is Nicole Voestermans. Zij is werkzaam
bij de gemeente Arnhem en projectleider van deze ‘proeftuinen’.
Samen aan de slag
Begin 2014 zijn de gebiedsteams
volwassenen met elk negen generalisten en één teamcoach van start
gegaan. De generalisten vertegenwoordigen alle domeinen van de
18+
Het gebiedsteam volwassenen richt
zich op inwoners vanaf 18 jaar.
Jongeren onder de 18 en hun
gezinnen kunnen met vraagstukken
bij het gebiedsteam jeugd terecht.
“In Arnhem is er voor gekozen om
gebiedsteams in te richten voor
ongeveer 20.000 inwoners. Gezien
de relatief grote gebieden en
complexe vraagstukken waar we
mee te maken hebben, is er gekozen
voor de scheiding jeugd en volwassenen. Op deze manier kunnen de
generalisten zich sterk focussen op
de ‘eigen’ doelgroep.”
De domeinen van de
zelfredzaamheidmatrix
1. Financiën
2. Dagbesteding
3. Huisvesting
4. Huiselijke relaties
5. Geestelijke gezondheid
6. Lichamelijke gezondheid
7. Verslaving
8. Activiteiten dagelijks leven
9. Sociaal netwerk
10.Maatschappelijke participatie
11. Justitie
met acht gebiedsteams volwassenen
en acht gebiedsteams jeugd in de
gemeente Arnhem. De ervaringen
van deze pilot spelen hierbij een rol,
maar ook de ervaringen in andere
gemeenten met sociale wijkteams.
“We zoeken hierin naar een balans:
we willen het wiel niet opnieuw
uitvinden, maar nemen ook niet
Van twee naar acht gebiedsteams
Eind mei 2014 wordt duidelijk of er
in januari 2015 gestart gaat worden
Voor een generalist is het essentieel
om te kunnen en willen loslaten,
de burger centraal te stellen en
outreachend te werken
Nicole Voestermans
blindelings de ervaringen van
andere gemeenten over”, aldus
Nicole.
De grootste uitdaging voor de
toekomst is om niet in elkaars
vaarwater te komen en met z’n allen
de meerwaarde van het gebiedsteam
te zien. Het gebiedsteam wordt wel
eens als ‘indringer’ gezien en Nicole
benadrukt dat het belangrijk is om
in te blijven zien waar we met z’n
allen voor gaan: voor zelf- en
samenredzame inwoners in
Arnhem.
Herrie, stank, rommel in
de tuin, voortdurend
dichte gordijnen
De zorgcoördinatoren hebben een centrale rol in
de vervolgaanpak vanuit het OZO. De zorgcoördinator kiest een plan van aanpak en houdt
vervolgens de regie in handen. Dit houdt in dat
hij of zij samen met bewoners die overlast
veroorzaken in de wijk het plan van aanpak
bespreekt. Daarnaast controleert de zorgcoördinator of gemaakte afspraken nagekomen worden
en is hij of zij het aanspreekpunt voor betrokken
partijen.
Het OZO streeft ernaar om zoveel mogelijk hulp
en ondersteuning vanuit de wijk of het netwerk
van de bewoner te laten komen. Zorgpartners
worden pas ingeschakeld als ondersteuning
vanuit het (eigen) sociale netwerk onvoldoende
blijkt.
De wijkregisseurs hebben
een helikopterview en zijn
de smeerolie voor een wijk
Noortje Ruisbroek
De toekomst
In de Arnhemse wijken zijn in 2013 338 trajecten
afgesloten. Met de komende transities komt de
verantwoordelijkheid voor zorgvragen ook bij de
gemeenten te liggen. Wat dit betekent voor de
OZO’s is nog niet bekend. Noortje en Chris zien
in de toekomstige aanpak een belangrijke rol
weggelegd voor de zorgcoördinator: “De zorgcoördinator is immers goed in staat is om verbindingen te leggen tussen inwoners en het professionele netwerk.” Chris en Noortje zijn ervan
overtuigd dat het OZO een heel effectief systeem
is om een deel van dure hulpverlening te voorkomen. Ze zijn positief gestemd en verwachten dat
de kennis en ervaring die is opgedaan met de
OZO’s een belangrijke rol zal spelen in de
toekomstige aanpak: “Het is heel zinvol om de
opgedane ervaring ook in de toekomst in te
zetten.”
(advertentie)
M�n��
z�u�� es� wa� v��
��ka��
s��e�� . Ma�� k��
�� e� ��n�� …
Al� �� e� ��l�
m�e� d�� , ma�
�e� d��
�i�� m��?
… da� z��
�r�a� ��
da��
o�� es� vo��
�� .
Al� �� e�
b��n�� i� �� b�n�
da� �e� �i��k�.
Le� �� e� ��,
b�� w��r�
�� i�� h�u��
�et� �� n��r� v�� ….
Wa� ��?
Ha� ��
��n�� e�
�e��
�eg�� da� ��
�� l� vo�� i�?
O��
�es
m�n ��k� v
o�
��z�
r��r �
�!
foto: Henriette Neuijen
Samenstellen gebiedsteam
volwassenen
Het idee is om de gebiedsteams
volwassenen te laten bestaan uit
ongeveer tien generalisten, afkomstig van verschillende eerste- en
tweedelijnsorganisaties. Allen met
een sterke drijfveer om gebiedsgericht te willen werken. Volgens
Nicole is het voor een generalist
essentieel om te kunnen en willen
loslaten, de burger centraal te
stellen en outreachend te werken.
De aansturing van het team moet
door een teamcoach geschieden.
Het ontwikkelteam heeft een profiel
opgesteld voor de teamcoach.
zelfredzaamheidmatrix. In de wijk
Schuytgraaf/ Elderveld is eind 2013
een gebiedsteam jeugd gestart.
Nicole: “Er is bewust voor gekozen
om de gebiedsteams jeugd en
volwassenen in één gebied te laten
starten. Zo kan direct ervaring
opgedaan worden in de onderlinge
afstemming tussen de teams. De
teams zijn immers complementair
aan elkaar”.
Er wordt ook samengewerkt met
het Overlast en Zorg Overleg (OZO)
en het wijkgezondheidsteam. De
zorgcoördinator van het OZO neemt
deel aan de overleggen van het
gebiedsteam volwassenen. Hetzelfde geldt voor een lid van het
netwerk van het wijkgezondheidsteam (lees meer over de werkwijze
van het OZO in het artikel hieronder).
foto: Jacqueline de Maertelaeree
“In de verkennende periode voor de
proeftuinen zaten we met zo’n
veertig partners om tafel. Belangstellende partners die actief
meedachten, maar ook ieder hun
eigen mening hadden. Om de
voortgang van de proeftuinen niet
te remmen is besloten een ontwikkelteam samen te stellen uit deze
partners”, aldus Nicole. “In dit
ontwikkelteam zitten de grootste
twaalf zorg- en welzijnsinstellingen
van Arnhem. Bij de samenstelling
van het ontwikkelteam is ook
rekening gehouden met de elf
domeinen van de zelfredzaamheidmatrix: alle domeinen zijn vertegenwoordigd.”
Herrie, stank, rommel in de tuin, voortdurend
dichte gordijnen. Voorbeelden van overlast en
mogelijke signalen voor zorg die in een wijk
kunnen voorkomen. Het OZO is er op gericht om
dergelijke overlast in de wijk te bestrijden door te
signaleren en de juiste hulpverlening op gang te
brengen.
De kernpartners in het OZO zijn de gemeente, de
wijkagent, de woningcorporatie en de zorgcoördinator. Opvallend is het ontbreken van zorgpartners.
De zorgcoördinator denkt van klein
naar groot
Chris Zeevenhooven:
“De zorgcoördinatoren die in Arnhem
werkzaam zijn, zijn
ervaren maatschappelijk werkers. Ze
beschikken over een
ruim netwerk en zijn
heel goed in het
leggen van de
verbinding tussen
burgers en het
professionele
netwerk. Een
zorgcoördinator is in staat om van klein naar
groot te denken (inductief ). Dit zorgt ervoor dat
ze heel open en onbevangen te werk gaan. De
afgelopen jaren zijn de zorgcoördinatoren
uitgegroeid tot heel vakbekwame mensen die
weliswaar op hun eigen manier hun rol inkleuren, maar steeds meer volgens eenzelfde methode
werken. Daardoor is het vak van zorgcoördinator
heel herkenbaar geworden.”
Noortje Ruisbroek vult aan dat er een duidelijke
taakverdeling is tussen de wijkregisseurs en
zorgcoördinatoren. “De wijkregisseurs treden
sturend op richting welzijns- en zorginstellingen
als de hulpverlening niet functioneert zoals
gewenst door een OZO. Zij hebben een helikopterview en zijn de smeerolie voor een wijk. De
zorgcoördinatoren staan daarentegen veel dichter
bij de inhoud. Doordat zorgcoördinatoren geen
dwang hoeven uit te oefenen richting welzijns- en
zorginstellingen, blijven ze een onafhankelijke rol
houden richting deze instellingen en kunnen ze
zich blijven richten op de inhoud. De zorgcoördinator is ook de verbindende schakel naar de
gebiedsteams (zie het artikel hierboven voor de
werkwijze van de gebiedsteams).

Download Report