Nieuwe huisstijl OPZ Rekem

Van mensvisie naar goede
zorg
De invloed van de eigen
mensvisie op de zorgpraktijk
1. Mensbeelden: impliciet/expliciet,
beschrijvend en normatief
Het geleefde, gesproken, besproken mensbeeld: van impliciet
naar expliciet
Beschrijvende en normatieve mensbeelden
Ieder mens zijn mensvisie
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 2
Waar of niet waar?
Mensen moeten zoveel als mogelijk autonoom handelen
Mensen worden het best in hun thuisomgeving verzorgd
De mens is zelf verantwoordelijk voor zijn geluk
Zonder regelmatige sociale contacten kan een mens niet gelukkig zijn
Het is belangrijker dat mensen zich goed voelen, dan dat ze gezond zijn
22-9-2014
slide 3
Waar of niet waar?
Je moet zoveel mogelijk vermijden dat mensen zich kwetsbaar voelen
Het is beter dat mensen goed leven dan dat ze lang leven
Vaak is het beter dat een zorgverlener eens goed luistert naar het
verhaal van een zorgontvanger dan dat hij hem dagelijks van kop tot
teen wast
Zich afhankelijk voelen van iemand is onaangenaam en moet zoveel
mogelijk vermeden worden
Gelukkig zijn is hooguit een kwestie van momenten, tevredenheid kan
wel duurzaam zijn
22-9-2014
slide 4
2.1 Freud: mensvisie
(niet het gevolg van wetenschappelijk onderzoek,
wel van een soort oordeel vooraf)
Doel van de mens: nut en lust (afvloeien van zenuwenergie) en
vermijden onlust (opgehoopte energie)
Mensen zitten gevangen tussen driften en een repressieve,
ziekmakende cultuur
Geen radicaal verschil tussen psychische gezondheid en gestoord
Gezonde mensen blijven onderhandelen tussen drift en cultuur
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 5
2.2 Freuds visie op
psychische gezondheid
Kunnen werken en liefhebben (duurzaam)
Wantrouwen van driften / verstand / overgave aan een hogere
macht of ideologie
Openstaan voor zichzelf en zichzelf analyseren in
aanwezigheid van intimi of hulpverleners
Openhartigheid in het sociaal contact zodat men zichzelf vanuit
verschillende perspectieven leert zien (zonder schuld /
schaamte / veroordeling)
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 6
3.1 Rogers’ mensvisie:
evolutie
1. Intellectualistisch: van onbewuste geblokkeerde gevoelens naar
bewust inzicht
2. Cliëntgericht: tendens tot zelfrealisatie: de mens heeft basale
kracht = tendens tot groei, handhaving, versterking, gericht op
zelfactualisering (mens kiest wie hij wil worden)
Menselijke natuur is constructief en betrouwbaar (optimistisch)
Mens is een ‘Zelf’
- georganiseerd geheel, een conceptuele ‘Gestalt’, een actief
organisme dat zichzelf actualiseert door zich te differentiëren
- waarin de eisen van belangrijke anderen worden ingebouwd
omwille van de behoefte aan waardering = kwetsbaarheid
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 7
Rogers’ mensvisie:
evolutie
3. Procesmatig: Mens is een wordend zijn, een voortdurende
stroom van gevoelens en gewaarwordingen waarvoor de
volledig functionerende persoon hier en nu open staat
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 8
3.2 Rogers en psychische
gezondheid
Open staan voor ervaringen in en buiten zichzelf, zonder zich te
laten belemmeren door wat ‘men’ van hem verwacht
Open staan voor anderen, eventueel met hun vijandige gevoelens
jegens ons
Het genieten en doorleven van elk moment, zich creatief en op zijn
manier inzetten in een veranderende wereld
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 9
3.2 Rogers en psychische
gezondheid
Organisme dat zich binnen een figuur-achtergrond-configuratie
(gestalt-omgeving) in een voortdurend proces van differentiëren
en integreren tracht uit te kristalliseren tot een volledig
functionerend persoon
Eigen organisme dermate vertrouwen dat men enkel datgene doet
waarbij men zich goed voelt
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 10
4.1 Victor Frankl: mensvisie
Mens is wil tot zin/betekenis = hoogte dimensie
= zelftranscendentie van de menselijke existentie: mens stijgt
boven zichzelf uit
Mens verlangt naar een reden om gelukkig te zijn
Rechtstreeks naar geluk streven is contraproductief:
zelfactualisatie, geluk en genot zijn nietbedoelde neveneffecten
van het streven naar zin (cfr. slapen, erectie)
Het geweten = het middel om de zin voor een concreet persoon
in een situatie op te sporen
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 11
4.2 Victor Frankl:
Psychische gezondheid
Door zich in te zetten voor zinvolle projecten
Frustratie van wil tot betekenis
= Existentiële frustratie = gevoel van leegte en zinloosheid:
Vb.: werkloosheidsneurose, zondagsneurose, verslavingen…
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 12
5.1 Goede zorg: Freud
Rekening houden met de verlangens van de patiënten: wat
wil de patiënt zelf? (gulden regel is niet eigen waarden
opleggen)
De patiënt ernstig nemen als partner in de
hulpverleningsrelatie: inspraak, zorgplanbespreking…
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 13
5.2 Goede zorg: Rogers
Mensen helpen groeien in zelfbepaling, zelfstandiger (zichzelf
als norm) en verantwoordelijker worden
De mens en zijn gedrag begrijpen vanuit zijn intern
referentiekader = empathisch begrijpen
Onvoorwaardelijke positieve aanvaarding: warm en permissief
Echtheid en congruentie: geen inconsistenties meer tussen
ervaringswereld en zelfbeeld
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 14
5.3 Goede zorg: Frankl
Zin vinden op drie manieren:
Scheppen van iets
Beleven van iets (bv. liefde)
Door zinvolle veranderingen te (laten) ontwikkelen, ook uit
negatieve ervaringen.
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 15
5.4 Goede zorg: Stakeholdersbevraging (Stefaan Baert, 2007)
4.26: betaalbaar voor de patiënt
4.11: een behandeling die de patiënt betrekt in de behandeling
4.11: een behandeling op maat van patiënt
4.00: zo respectvol mogelijk
4.00: een behandeling die de continuïteit van de zorg garandeert
3.96: een behandeling waarin de patiënt goed wordt bejegend
3.93: veilig voor de patiënt
3.93: gericht op het verhogen van de levenskwaliteit
3.85: houdt rekening met de context van de patiënt
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 16
5.5 Goede Zorg: Joan Tronto
‘Zorg is een specifieke activiteit die alles omvat wat we doen
om onze wereld te herstellen en te handhaven, zodat we er
zo goed mogelijk in kunnen leven. Deze wereld bevat onze
lichamen, onze persoonlijkheden, onze omgeving, al de dingen
die we onderling proberen af te stemmen tot een complex,
levensondersteunend netwerk.’
5 dimensies van zorg veronderstellen 5 kwaliteiten:
22-9-2014
slide 17
5.6 Goede zorg: Tronto
“Caring about” (bezorgd zijn) gaat om het (h)erkennen van
noden: aandachtigheid, alertheid nodig
“Caring for/taking care of” (zorg opnemen): wie moet reageren
op welke wijze: verantwoordelijkheid nodig
“Care giving” (zorg verlenen): praktische activiteiten om de
zorgbehoefte weg te werken, deskundigheid nodig: technische
deskundigheid én skilled companionship, de ontmoeting met de
zorgvrager is van belang om de zorgnoden op een gepaste
manier te kunnen beantwoorden
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 18
5.6 Goede zorg: Tronto
“Care receiving”(zorg ontvangen): verbinding tussen de
zorgvrager en zorgverlener die samen een proces doorlopen:
responsiviteit/ontvankelijkheid nodig, het beantwoord weten
van de zorg, om de zorg effectief op de vraag af te stemmen
“Caring with” (zorgen met): context van pluraliteit, vertrouwen,
open communicatie, solidariteit en transparantie,
vermaatschappelijking
= politiek niveau (sinds kort toegevoegd)
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 19
5.7 Personalisme en zorgethiek
Louis Janssens, Paul Schotsmans, Chris Gastmans
Eerbied voor de menselijke persoon als uniek wezen
(individueel), dat mens wordt door relaties (relationeel), en
deel uitmaakt van een samenleving (sociaal).
Inzet voor groeiende menswaardigheid.
22-9-2014
Richtlijnen nieuwe huisstijl
slide 20
Conclusies voor de zorgpraktijk
Zorgverlening is nooit waardenvrij
Elke zorgverlener heeft een mensbeeld, en kijk op wat goede
zorg is, en wordt zich daar beter bewust van, omdat…
…het mensbeeld van de zorgverlener een invloed op de
zorgpraktijk
Verschillende zorgverleners in een team hebben verschillende,
soms tegenstrijdige opvattingen over goede zorg
Een team gaat best in dialoog over goede zorg om te komen tot
een aantal gedeelde principes, opdat men beter kan
samenwerken in dienst van de zorgontvanger
Om die dialoog tot stand te brengen stel je beter vragen dan
dat je principes oplegt
22-9-2014
Van mensvisie naar goede zorg – Bart Van Coillie
slide 21

Download Report