Lees hier het hele artikel - Merel van den Nieuwenhof

Gootspoken
AC H T E R D E D E U R VA N
Joris Baudoin
en betonnen beelden
Joris Baudoin volgde MBO Bouwkunde in ’s-Hertogenbosch en werd daarna toegelaten op de Kunstacademie in Breda, waarvoor hij dankzij een stapel tekeningen geen toelatingsexamen hoefde af te
leggen. Na vele uiteenlopende projecten en woonplaatsen vestigde hij zich een aantal jaren geleden in
Heerewaarden. Inmiddels heeft hij een uiteenlopend oeuvre opgebouwd, grotendeels bestaand uit
beelden van beton en terrazzo. Daarnaast schreef hij enkele boeken en maakte hij (animatie)films. De film
‘Tuibrug’ (1996), waarvoor hij maandenlang elke dag dia’s schoot vanaf het dak van de oude watertoren
in Zaltbommel, leverde een nominatie op voor de NPS prijs voor korte film. In anderhalve minuut is de
opbouw van de Martinus Nijhoffbrug te volgen, inclusief de stijging van het water tijdens de watersnood
in de Bommelerwaard.
Bijzonder huis
Joris Baudoin kocht enige jaren geleden een klein huisje in Heerewaarden, dat hij grotendeels afbrak en
eigenhandig weer opbouwde, ditmaal veel groter. “Ik vind het heel leuk om dingen zelf te doen. Het
liefst doe ik alles zelf.” Van buiten oogt het huis als een ouderwetse boerderij, compleet met rieten dak.
Van binnen heeft Baudoin enkele authentieke elementen behouden en die gecombineerd met Spaanse
invloeden, zoals een boog en gekleurde tegeltjes, die een vriend ooit voor hem maakte. De bijzondere
vloer van terrazzobeton in verschillende kleuren toont Baudoins affiniteit met dit materiaal dat hij ook
gebruikt voor het maken van beelden. In zijn tuin staan een scooter en een levensgrote stier, beiden
van beton.
In de Bommelerwaard staat hij bekend om zijn ‘gootspoken’ en de ‘Schapenrotonde’, maar
kunstenaar Joris Baudoin (1960) heeft ook vele betonnen beelden, schilderijen, enkele boeken
en (animatie)films op zijn naam staan.
126
Tekst: Merel van den Nieuwenhof/ Foto’s: Raphaël Drent
“Ik vind het heel leuk om dingen zelf te doen.
Het liefst doe ik alles zelf”
127
AC H T E R D E D E U R VA N
Betonnen beesten
Voor zijn eindexamenproject op de Kunstacademie in Breda ontwierp Joris een aantal stoelen. Later
mondden zijn ontwerpen uit in de betonstoel, waarvan de eerste gietsels jaren in Artis hebben gestaan.
Joris: “Ik heb Boudewijn Büch een keer zien presenteren vanaf die stoelen. Hij vond ze comfortabel zitten.”
Nadat Baudoin zijn betonstoel in een galerie in Groningen exposeerde, werd hij in de pers ‘meubelmaker’
genoemd. “Ik besloot ook maar een fiets van beton te maken. Konden ze me fietsenmaker noemen.”
Vanaf dat moment bleef Baudoin met beton werken, waarmee hij beelden van allerlei dieren zoals
varkens, stieren en zelfs een enorme mammoet maakte. Zijn eerste grote betonnen beeldengroep van
een kudde schapen voor een rotonde bij Zaltbommel is een echte blikvanger die nu bekend staat als de
‘Schapenrotonde’. Daarna volgden meer rotondes, waaronder een koeienrotonde, die al net zo populair
werd als de eerste. In de loop van de jaren ontwikkelde hij een geheel eigen techniek. “Hand voor hand
smeer ik de drap op de kern van gaas, ijzer en piepschuim. Beton is geen klei, het blijft niet zitten, maar
zakt na iedere beweging naar beneden.” Om het beton op zijn plek te houden moet een beeld steeds op
zijn kant getakeld worden en zo blijven liggen tot het opgedroogd is. Voor het maken van mallen gebruikt
de kunstenaar wat er maar voor handen is, zoals plastic saladebakjes, wc-rollen en kartonnen kokers.
In Zaltbommel wemelt
het van de gootspoken.
Men kan er zelfs een
gootspokenroute volgen
Gootspoken
In Zaltbommel en omstreken zijn Baudoins ‘gootspoken’, betonnen beelden in dakgoten, inmiddels een
fenomeen. Het begon allemaal toen buurtgenoten, na het zien van één van Baudoins beelden, vroegen
of hij voor hen ook zoiets wilde maken, maar dan voor op het dak. Van terrazzobeton maakte hij twee
beestenkopjes, die over de dakrand hellen en zich met hun klauwtjes aan de richel vastklampen. Nu, zo’n
vijftien jaar na de geboorte van de eerste gootspookjes, wemelt het in de binnenstad van Zaltbommel
van de gootspoken, die allen duidelijk het handschrift van Baudoin dragen. Men kan er zelfs een gootspokenroute volgen, te vinden op de website van de kunstenaar. De gootspoken zeggen allemaal iets
over de geschiedenis van het gebouw waarop ze zich bevinden of over de bewoner ervan. Zo verwijzen
drie begijntjes op een trapgevel naar het oude begijnhof en komt er uit de goot van Galerie De Stalling
– vroeger een fietsenstalling - een spook fietsen. Baudoin krijgt de meest uiteenlopende verzoeken voor
gootspoken. Aan het maken van zo’n beeld gaat een proces van praten, afmetingen opnemen en schetsen vooraf. “Ik zie mijn beroep als dienstverlening. Op inspiratie hoef ik nooit te wachten en ik kan op
ieder moment iets maken. Ideeën te over. De uitdaging is te luisteren naar wat mensen willen en iets te
maken dat bij ze past.” Zo slaagt hij erin gootspoken met zeer uiteenlopende thema’s te maken, zonder
zijn eigen stempel op het geheel te verliezen. Een beeld van Baudoin herken je uit duizenden.
Meer informatie: www.jorisbaudoin.nl
Joris Baudoin exposeert
tijdens De Bommelse
Kunstroute in Zaltbommel,
21, 22, 28 en 29 juni.
128
129