3935 (12MB)

333 s
Ministerie van Verkeer en Waterstaat
Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat
Directie Zeeland
Ministerie van Verkeer en Waterstaat
Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat
Dirortie Zetland
Nummer:
Bibliotheek, Koestr. 30, tel: 0118-686362,
postbus 5014, 4330 KA Middelburg
Inventarisatie
de
Zeeuwse
Oevers van
kanalen
mm
Nota
Rijkswaterstaat
directie
Zeeland
ibt,
b
In
kader
Project
M i l i e u v r i e n d e l i j ke
RFO - A l g e m e n e m i l i e u k u n d e
Tekst:
Margret
Tekeningen:
zom er 1 9 8 9 .
Bakker
B r am de
Buck
Oevers
ee/f
NOTA
Inleiding
Eind
1985
is bij
Oevers g e s t a r t .
inrichting
Rijkswaterstaat
het
Project
Milieuvriendelijke
De b e d o e l i n g v a n d i t
project
i s dat b i j bescherming
v a n de o e v e r s
n i s c h e e i s e n ook het
l a n g s de r i j k s w a t e r e n v o o r t a a n
natuurlijk milieu nadrukkelijk b i j
de keuze v a n een o p l o s s i n g t e b e t r e k k e n .
beschermen
landschap
ruimte
en l e v e n s k a n s e n
w o r d e n g e d i e n d met d e
Dit alles
oeverstrook
risch
D i t houdt
v a n de o e v e r o o k de n a t u u r w a a r d e n ,
en h e t
dieren.
voor ter
rekening
o f het
i n dat
door
thuishorende
het
tech-
ontwerp
naast
de e c o l o g i s c h e
ingreep,
plaatse
het
de
land b e z i t ,
verbanden
scheppen
planten
zoals recreatie
en
het
van
en
houdend met de a n d e r e g e b r u i k s v o r m e n d i e
aangrenzende
of
de
agra-
gebruik.
In
het b e s p r e k i n g s v e r s l a g
de
Projectgroep
gevraagd
een
aantal
Rijkswaterstaat,
gegevens
op p a p i e r
directie
1.
Bathse
Spuikanaal
2.
Kanaal
door
3.
Schelde-Ri jnverbinding
4.
Kanaal van
5.
Kanaal door
6.
Kanaal van S l u i s naar
Van deze
2 van 8 - 5 - 1 9 8 7
Milieuvriendelijke
oeververdedigingen
over
van de w e r k g r o e p K a n a l e n v a n
Oevers i s
de i n b e h e e r
en op k a a r t
Zeeland heeft
te
in
Gent n a a r
(Zoommeer,
werkgroeplid
z i j n d e k a n a l e n en
hun
z i j n b e h e e r de
kanalen:
Eendracht)
Terneuzen
Walcheren ( i n c l u s i e f
kanalen
Arnekanaal)
Brugge
wordt i n deze
nota
en d w a r s p r o f i e l ( e n )
een
k o r t e b e s c h r i j v i n g met
gegeven.
van de m i l i e u v r i e n d e l i j k h e i d van de
structies
gegeven.
dienen
het
ieder
zetten.
indicatie
digingen
aan
Zuid-Beveland
overzichtskaart
en b i j
naast
en
B i j reconstructie
de n a t u u r -
ontwerp
te
worden
Tevens w o r d t een
o f nieuwe
en m i l i e u - a s p e c t e n
betrokken.
een
eerste
oeververdedigingsconaanleg van
nader
te
oeververde-
worden
bekeken
-
1. B a t h s e
2
-
Spuikanaal
Algemeen
Dit
s p u i k a n a a l , i n g e b r u i k genomen
s l u i t i n g van het
werken,
hulpmiddel
meer.
Zoommeer a l s o n d e r d e e l
functioneerde
z i l t i n g van het
eerste
jaar
voor het
peilbeheer
fungeert
niet
voorjaar
v a n de
van
1987 na
compartimenterings-
a l s h u l p m i d d e l v o o r de
functioneert
het
en k w a l i t e i t s b e h e e r
a l s vaarweg;
af-
ont-
spuikanaal
van het
als
Zoom-
plaatselijk is
oeverre-
en s p o r t v i s s e r i j m o g e l i j k .
De l e n g t e
heden
het
Zoommeer; m o m e n t e e l
Het k a n a a l
creatie
i n het
van
het
varieren
kanaal bedraagt ruim 8 kilometer.
van 0 t o t
maximaal 0,6 m/sec
De
stroomsnel-
( b i j maximaal spuien) .
H e t c h l o r i d e g e h a l t e b e d r a a g t m a x i m a a l 400 m g / l .
Het d w a r s p r o f i e l van het
gehele
kanaal
detail : lie
is
weergegeven
in
Er
1.
D w a r s p r o f i e l van het
is veel
het
kanaal
rietberm
opdracht
aan d e l a n d s c h a p p e l i j k e
(LOVIL-nota) .
1982 z i j n
mogelijkheden van d i t
g e n . Het s p u i k a n a a l
en s p o r t v i s s e n
zullen
Spuikanaal.
i n p a s s i n g van
in projectvorm
(HALS),
v a n de C o m m i s s i e C o m p a r t i m e n t e r i n g O o s t e r s c h e l d e ,
recreatieve
len
Bathse
aandacht besteed
In
werd h i e r b i j
toegedacht.
kanaal
en
zijn
recreatieve
te
in
de
omgeving afgewo-
functies als plankzei-
Hoe d e z e r e c r e a t i e v e
o n t w i k k e l e n i s nu nog n i e t
1.
bestaande beplanting
figuur 2
" .7.00
Figuur
figuur
functies
zich
voorspellen.
Oeververdedigingen
L a n g s een
mingen
lijk
past.
groot
d e e l van
aangelegd
deel
van
i s geen
Na a a n l e g
het
zijn
f o s f o r s l a k k e n met
plasberm
heeft
kanaal
zich
aangelegd
en
in
een
'83/'84
oeverbescher-
plasberm,
i n het
z i j n mangaanslakken
i n de p l a s b e r m
spontaan
een
noordetoege-
vegetatie
-
van r i e t
(april
nu
en z e e b i e s
*88)
i s het
o n t w i k k e l d . Na o n t z i l t i n g v a n h e t
kanaal verzoet
Zoommeer
e n de r i e t v e g e t a t i e
breidt
zich
uit.
De t o e p a s s i n g
het
3 -
stromend
van f o s f o r s l a k k e n i s h i e r
water
betreft,
dat
toelaatbaar
g e s p u i d w o r d t o p de
geacht,
omdat
brak-zoute
Westerschelde.
In f i g u u r 2 wordt een dwarsdoorsnede
o e v e r v e r d e d i g i n g met p l a s b e r m ,
meest
Figuur
langs het
van het
type
Bathse Spuikanaal
het
voorkomt.
3 op b i z . 4 g e e f t
dediging,
Figuur
dat
weergegeven
die
langs
dit
e e n o v e r z i c h t v a n de t w e e
kanaal
typen
voorkomen.
2 O e v e r b e s c h e r m i n g met p l a s b e r m z o a l ^ t o e g e p a s t
Bathse
Spuikanaal
oeverver-
(aangelegd
langs
het
1983/84, R W S - D e l t a d i e n s t ) .
-
Figuur
3 O v e r z i c h t typen
4
-
oeververdediging
lang Bathse
Spuikanaal.
-
2.
Kanaal
5
-
door Z u i d - B e v e l a n d
Algemeen
Met de a a n l e g
van d i t
k a n a a l , van oorsprong
ons l a n d aan
B e l g i e om e e n g o e d e
B e l g i e en de
Rijn
later
tussen
te
handhaven,
een v e r p l i c h t i n g van
scheepvaartverbinding
i s men i n
1861 b e g o n n e n .
w e r d d e v e r b i n d i n g v a n de O o s t e r s c h e l d e
de
tussen
n a a r de
s l u i z e n v a n W e m e l d i n g e en H a n s w e e r t v o o r h e t
Vijf
jaar
Westerschelde
eerst
beva-
ren.
In
van
1938 w e r d d e v a a r w e g v e r b r e e d
tot
35 m e t e r
g e i i j k met de
aanleg
de V l a k e b r u g g e n .
O o r s p r o n k e l i j k was d e o e v e r v e r d e d i g i n g v a n h e t
deelte
een
plaatsen,
teenschot
waar
verdediging
met
de o e v e r
de d i j k v l a k
langs
het
De z u i d k a n t v a n h e t
werd, i s
stortsteen.
water
ligt.
nu met
kanaal
1978 w e r d e e n v e r b e t e r i n g s p l a n
jaren
kanaal,
is i
de
omdat
10% v a n
de
hier
de
aangevuld.
(1938)
een b e t o n n e n
dam-
voor het
kanaal
vastge-
i n v e r v o l g op v a n de d i s c u s s i e r o n d en de b e s l i s s i n g o v e r
In
staat
plan
worden opgeheven
onder meer d a t
in r u i l
W e m e l d i n g e , waardoor op het
bij
Hansweert het
scheldetij
d o o r de
zal optreden.
kanaal v e r e i s t
de
sluizen bij
kanaal
Wemeldinge
tot
zullen
ten
a a n de n i e u w e
stormvloedkering gereduceerde
Het t o e l a t e n
oosten
sluizen
Ooster-
v a n de g e t i j b e w e g i n g o p
het
e e n v e r b r e d i n g en v e r d i e p i n g om R i j n d u w v a a r t m e t
bakken m o g e l i j k t e maken.
Dit betekent,
o p NAP - 7 , 5 0 m k o m t t e
doende v a a r b r e e d t e
te
dat
de bodem v a n h e t
l i g g e n . Teneinde b i j
v e r k r i j g e n w o r d t d e bodem t o t
A l s b l i j v e n d e hoogte
v o o r de
perkte
doorvaarthoogte.
met B e l g i e
l a a g water
vol-
100 m v e r -
k a n a a l d i j k e n i s NAP + 5 , 0 0 m
kent
het
kanaal
ook een
4
nieuwe
vastge s t e l d .
V o l g e n s de o v e r e e n k o m s t
de
Oosterschelde.
v o o r een n i e u w k a n a a l g e d e e l t e
van
breed.
i n de l o o p d e r
Boven water
kreeg d e s t i j d s
s t o r m v l o e d k e r i n g i n de
kanaal
Op d i e
D i t g e l d t met name v o o r
stortsteen
bouw v a n d e
het
kanaalge-
oeververdediging.
Op 4 j u l i
steld
aangetast
l a n g s de o o s t z i j d e van het
natuursteenverdediging
wand a l s
een g l o o i i n g van n a t u u r s t e e n .
h e r s t e l d met
onderwaterverdediging
noordelijk
onbe-
-
Vanaf
de o p e n i n g van het
Zuid-Beveland
in
vaart
toe
96.000
jaar.
In de j a r e n
van de
tot
schepen
per
Kanaal
1866 nam de
het
aantal
kanaal,
kanaal
af
tot
Momenteel
gebruik
zoals
het
zuidelijk
Hansweert
planning
zijn.
1993
gereed
situatie
g e v o e d met
er
(ge-
Beveland
volgens
wordt
van d i e n
A
A
zie figuur 5
L J
het
zowel Ooster-
Westerscheldewater.
dat
Zuid -
'87).
zal
niet
tot
inclusief
Het n o o r d e l i j k g e d e e l t e
zijn
ge-
kanaalverbreding
2 december
I n de h u i d i g e
van
maken.
sluizen bij
in
per
t e r w i j l daarnaast
o p d i t moment
de n i e u w e
Lj
passeren
aan d e V l a k e b r u g g e n g e r e e d
kanaal
Wemeldinge
4 7 . 000
dan 4000 j a c h t e n
g e d e e l t e v a n de
als
*
Polderlozingen
aard
en
omvang,
p r o b l e m e n o n t s t a a n met
stofhuishouding , eutrofiering
zuuren
Hansweert
(
microverontreinigingen.
Het c h l o r i d e g e h a l t e
varieert
bij
momenteel
Wemeldinge t o t
Hansweert.
van het
van
verbeteringswerken
8-13
in
figuur
4.
bij
van
(16/17
kanaal
Westerschelde
\
de
chloride-
geiijk zijn
Een o v e r z i c h t v a n het
gr/1
gr/1
z a l het
v a n de O o s t e r s c h e l d e
vinden
kanaal
10-15
Na g e r e e d k o m e n
gehalte v r i j w e l
<->
openstelling
V a n de v e r b e t e r i n g s w e r k e n
noemd i s
Oosterschelde
per
d a n 6 0 . 000 s c h e p e n
ook nog meer
opend
door
scheep-
schepen
na de
jaar.
alweer meer
het
-
Schelde-Rijnverbinding in
1975 nam d i t
jaar
6
aan
D O O R ZUID B E V E L A N D
dat
gr/1).
is
KANAAL
te
Figuur
4.
Overzicht
Kanaal door Zuid-Beveland .
-
7
-
Oeververdedigingen
Langs het
betonnen
zuidelijk
(zie
figuur
de a a n p a s s i n g
n i n g b i n n e n de
stortsteen
groeiing.
z u l l e n de o e v e r s
door
v o l g e n s de
plan-
eveneens a l l e m a a l
i n de
o n d e r g r o n d v o o r een r i j k e
intergetijdezone.
zout-zoet
gradient
De b e t o n b l o k k e n o p de
begroeiing
de
met
worden.
v o r m t een goede
z i c h v a n z e l f een
is, is
vervangen
noordelijk kanaalgedeelte,
komende 5 j a a r ,
levensgemeenschap
hardsubstraat
B o v e n de h o o g w a t e r l i j n
zal
o n t w i k k e l e n met b i j b e h o r e n d e
be-
stormberm
laten
erg
weinig ruimte
voor
over.
Er moet nog worden b e k e k e n
zijn
eventueel
op te
vullen .
eenvoudig
Opmerking: b i j
dit
aangepast
5).
van het
beschermd
De s t o r t s t e e n
dat
onlangs
damwand a l s o e v e r v e r d e d i g i n g g r o t e n d e e l s
stortsteen
Bij
kanaalgedeelte , dat
of wilduitstapplaatsen
t e m a k e n d o o r de r u i m t e n t u s s e n
onderstaand
d w a r s p r o f i e l d i e n t men z i c h
type v e r d e d i g i n g gebaseerd
en g e m i d d e l d
laagwater
de
Wemeldinge).
sluis bij
-
doorsnede A
kraocjstuk wan kunststof filter
met wtepen
N A P
-600
, ^
1,50
bestcrtng cp vlies van fibrnentocrtns\
miinsteen dik QS0
^0-50
te
\
Deze
stortsteen
realiseren,
+ 1,50 m
b i j v e r d w i j n e n van
betonblokken
fosforslokken
\
rrtinsteerX
\
de
i s op gemiddeld hoogwater
m (de g e t i j s i t u a t i e
-A.
A -
nodig z i j n .
Wei
\ \
1 *3DO •
»350 N
V
_ M r _ f T ^ ^ ^ ^
J^
"
niet op schaal
Figuur
5
Dwarsprofiel oeververdediging
van
het
langs het
Kanaal door Z u i d - B e v e l a n d .
verbeterde
gedeelte
-
3.
8
-
De S c h e l d e - R i j n v e r b i n d i n g
Algemeen
Nadat een v e r d r a g
s e n de
1964
tussen
S c h e l d e e n de
Belgie
Rijn
in
en N e d e r l a n d om de v e r b i n d i n g
1963 t o t
d a a d w e r k e l i j k m e t de a a n l e g
de H a l s v a n
Z u i d - B e v e l a n d e n de
stand
van het
gekomen w a s ,
tus-
werd
in
Antwerps Kanaalpand door
aanpassing
v a n de E e n d r a c h t
begon-
nen .
De S c h e l d e - R i j n v e r b i n d i n g w e r d i n
1975 v o o r h e t
scheepvaartverkeer
opengesteld.
De h u i d i g e S c h e l d e - R i j n v e r b i n d i n g b e s t a a t
Antwerpen l o o p t
lengte
het
eerste gedeelte
tot
op N e d e r l a n d s g e b i e d b e d r a a g t
uit vier gedeelten.
de K r e e k r a k s l u i z e n . De
10 k m . T u s s e n de
z e n en T h o l e n v o r m t d e z e v e r b i n d i n g , g e l e g e n
Markiezaatskade,
Vervolgens
dracht,
een o n d e r d e e l
w o r d t de
die
tussen
S c h e l d e - R i j n v e r b i n d i n g g e v o r m d d o o r de
T h o l e n e n West B r a b a n t
gaat deze vaarweg over
i n het
Volkerak.
en d e l e n g t e
Kreeksluizen tot
van het
kanaalgedeelte
De k a n a a l g e d e e l t e n
van de
delde bodembreedte
van
diepte
5,50
NAP - 6 , 5 0
het
i n het
120 m en e e n d i e p t e
m) v o o r h e t
en
z u i d e l i j k deel
Een-
tenslotte
Volkerak bedraagt
Volkerak
is
een
v a n NAP - 3 , 7 0
en v o o r h e t
24 km
14 k m .
S c h e l d e - R i j n v e r b i n d i n g hebben
gemid-
m (vaar-
noordelijk deel
m.
Nu P h i l i p s d a m en O e s t e r d a m
v e r b i n d i n g met
deel
gaan
(grote)
Zoommeer b e s t a a n d e
uitmaken van het
Zoommeer. Het v r o e g e r e
verschillende
waterbeheer
uit
i n het
g e t i j kanaal
Zoommeer n a
streefpeil
m . De w a t e r i n l a a t
i n het
400 m g / l , t e r w i j l
van het
dat
1500 m g / l b e d r a a g t .
gedeelte
is
Antwerpen-Kreekrak-
en
altematieven
1987") , h e t
(zie
volgende
het
(kleine)
kent nu, nadat gekozen i s
nota:
uit
"Het
waterhuishoud-
NAP +0,05 m ,
ondergrens
a f h a n k e l i j k v a n de k w a l i t e i t v a n
Diep.
Zoommeer h e e f t
van het
i s de S c h e l d e - R i j n -
g e t i j v r i j e zoetwaterbekken
NAP, bovengrens
Hollandsch
Het c h l o r i d e g e h a l t e
zijn,
Volkerakmeer, Eendracht
waterhuishoudkundige
kundige regime:
inlaatwater
gerealiseerd
u i t z o n d e r i n g van het
sluizen
NAP - 0 , 2 5
aan
en
Zoommeer.
tussen
v a n de
Kreekrakslui-
Oesterdam
gelegen
De l e n g t e
is
van het
Vanaf
zuidelijk
een b o v e n g r e n s
kanaalpand
van
momenteel
het
-
Per
jaar
terwijl
passeren
9
-
± 61.000 beroepsvaartuigen
de r e c r e a t i e v a a r t
hier
slechts
de K r e e k r a k s l u i z e n ,
1000 j a c h t e n p e r
jaar
telt.
Oeverver d e d i g i n g e n
De b e s t a a n d e o e v e r v e r d e d i g i n g e n l a n g s
n e e r d o p de v r o e g e r e
getijsituatie.
dam i n h e t
v o o r j a a r van
nante p e i l
z u l l e n met name l a n g s
v r i e n d e l i j k e oevers
Hier
ontstaat
op g a a n
schermingen z u l l e n
z o a l s deze
Volkerakmeer,
jectgroep
plaatsen
aanwezig
passen
beschreven
zich
een
o f aan t e
riet-
gelegen
de o e v e r b e s c h e r m i n g e n
leggen
delen
worden
oeverbe-
oeverbeschermingsmaatrege-
i n de n o t a
Zoommeer en B a t h s e
Eendracht z i j n
de o e v e r s
zijn
Het g a a t h i e r
om z e e r
grof
"Oeverbeschermingen
S p u i k a n a a l " v a n de
van het
o e v e r v e r d e d i g i n g e n ook t e
b e s t o r t met s t o r t s t e e n ;
plaatselijk zijn
beton-
( k o p e r s l a k b l o k k e n z i j n qua m a t e r i a a l
delijk
beschouwen).
te
Voor
b i j n a het
gehele
grof
m a t e r i a a l met g r o t e
overgang,
de s i t u a t i e
ongunstig
is.
kanaal geldt,
dat
v a n de d i e p t e
waarop h e t
de h o e v e e l h e i d s l i b
en a l s
als milieu-onvrien-
o p de
land-water
(zwemmende)
dat
l a a g kan
tussen
de s t e n e n
is
grotendeels
gehad
uit
(NAP + 1 , 8 0
stortsteen
a a n de o o s t z i j d e )
zijn
zit
blijven
altijd
m ) . De o e v e r v e r d e d i g i n g b e s t a a t
op een
de o e v e r s
en
dienen.
Het A n t w e r p s K a n a a l p a n d ( K r e e k r a k s l u i z e n - r i j k s g r e n s ) h e e f t
peil
fauna
i s w a a r s c h i j n l i j k afhanke-
f i l t e r d o e k i n de c o n s t r u c t i e
en a a n s p o e l s e l ,
doorwortelbare
en k o p e r s l a k b l o k k e n
overstekende
De d o o r g r o e i b a a r h e i d v a n de c o n s t r u c t i e s
meestal
vanwege de a a n w e z i g h e i d v a n
hoekige tussenruimten
voor e v e n t u e e l
met
situatie.
e n de w a t e r k e r i n g e n
toegepast
een v a s t
pro-
en i n v e e l g e v a l -
h o o g v o o r de h u i d i g e
de k a n a a l o e v e r s
zitten
in
e i g e n l i j k e kanaal
materiaal
B o v e n de w a t e r l i j n z i j n
lijk
water
a a n de w a t e r l i j n (NAP) v e r d e d i g d met k r a a g s t u k k e n b e s t o r t
stortsteen.
len
nog (ondiep)
POVEZ.
L a n g s de g e h e l e
tot
stag-
eigenlijke
aan t e
Eendracht,
(semi)
l e v e r e n , w a a r b i j buiten het
d e e l u i t m a k e n v a n de
staan
Philips-
de E e n d r a c h t d i e p r o f i e l e n m i l i e u -
w i l g e n s t r u w e l e n . Waar n o d i g z u l l e n
len,
van het
k a n gaan o n t w i k k e l e n en op hoger
De e v e n t u e e l
gedimensio-
v a n de
een l u w e , o n d i e p e v o o r o e v e r , waar
en b i e z e n v e g e t a t i e
aangepast.
Na de s l u i t i n g
1987 en de i n s t e l l i n g
k a n a a l p r o f i e l op een a a n t a l
is.
de E e n d r a c h t z i j n
l a a g g r i n d . Voor
v e r d e d i g d met
een d e e l
hier
(vooral
grindasfaltbeton.
-
De k a n a a l o e v e r s
kade
zijn,
van het
behalve
-
10
Zoommeer t u s s e n
langs
O e s t e r d a m en M a r k i e z a a t s -
e e n d e e l v a n de P r i n s e s s e p l a a t
onverde-
digd.
Om e r o s i e
sesseplaat
aangelegd
kerakmeer,
te
voorkomen z u l l e n
l a n g s de o v e r i g e o e v e r s
Prin-
e n l a n g s de B o e r e p l a a t a l s n o g o e v e r v e r d e d i g i n g e n w o r d e n
(zie toekomstige
Eendracht,
POVEZ-nota:
"Oeverbeschermingen i n
Vol-
Zoommeer e n B a t h s e S p u i k a n a a l " ) .
E e n t o t a a l o v e r z i c h t v a n de s o o r t e n
behorende
v a n de
(geschematiseerde)
o e v e r v e r d e d i g i n g e n v a n de
dwarsdoorsneden
bij-
met de b e g r o e i i n g ,
die
z i c h w a a r s c h i j n l i j k z a l g a a n o n t w i k k e l e n l a n g s de S c h e l d e - R i j n v e r b i n d i n g worden r e s p e c t i e v e l i j k gegeven
Daarbij
*
zijn
•
•
de o e v e r v e r d e d i g i n g e n o n d e r v e r d e e l d
N a t u u r v r i e n d e l i j k e oever;
tie,
i n f i g u u r 6 en
(brede)
7.
in drie
voldoende ruimte voor
typen:
oevervegeta-
ondiepe vooroever. Verder voldoende m o g e l i j k h e -
d e n v o o r b e g r o e i i n g met o n d e r meer
riet
Tamelijk natuurvriendelijke oever;
r e l a t i e f weinig
voor
oevervegetatie,
op den duur
voor
b e g r o e i i n g v a n de
en
wilgen.
ruimte
w a a r s c h i j n l i j k mogelijkheden
constructie.
Natuuronvriendelijke oever;
geen r u i m t e v o o r
e n w e i n i g m o g e l i j k h e d e n v o o r b e g r o e i i n g v a n de
oevervegetatie
constructie.
-
11 -
-
12 -
dijk
mate von natuur/milieuvriendelijkheid
Figuur
7:
Overzicht
digingen
typen
oeververde
l a n g s de
Schelde-
R i j n v e r b i n d i n g met de
groeiing,
schijnlijk
wikkelen .
die
zich
z a l gaan
be-
waaront-
OEVERS SCHELDE.R'JN.VERBINDING
-
4.
Kanaal
van Gent naar
-
13
Terneuzen
Algemeen
Dit
zeescheepvaartkanaal
14 km o p N e d e r l a n d s
heeft
een
i n de j a r e n
van maximaal
1 0 . 000 t o n .
kanaal
dat
is
over
het
het
3 m g / l en
terwijl
teit)
a l s ondergrens
tot
kanaal
traject
zijn
van het
volledig
is
aromatische
was,
kanaal.
is
sterk
i s vanwege de r e l a t i e f
wordt gestudeerd
op e e n g e s c h i k t e
langs het
laag,
l o z i n g e n op
Nederlands
v e r o n t r e i n i g d met
grote
niet
en z w a r e
1200 m g / l
polycyclimetalen.
zoals vroeger
hoeveelheid
gebrui-
geaccumuleerde
meer m o g e l i j k . Momenteel
bergingslokatie .
e e n o v e r z i c h t g e g e v e n v a n de t y p e n
Kanaal
te
Terneuzen.
i n de W e s t e r s c h e l d e ,
i n de b a g g e r s p e c i e
ging
zuurstof-
zuurstof-
van gemiddeld
koolwaterstoffen (zgn. PAK's)
f i g u u r 8 wordt
Het
zelfs
De l o z i n g e n o p
kanaal v a r i e e r t
verontreiniging
In
werk
gesaneerd.
kanaal
Storten van baggerspecie
kelijk
kanaal
z i j n de o n g e z u i v e r d e
g e m i d d e l d 2000 m g / l te
sche
met
van 5 m g / l v o o r s c h r i j f t .
te
De w a t e r b o d e m v a n h e t
zeevaartsluis
IMP (= m i n i m a l e w a t e r k w a l i -
i n het
Gent t o t
schepen
meter.
het
Het c h l o r i d e g e h a l t e
Sas van
voor
wensen o v e r .
het
een 0 2 - g e h a l t e
gedeelte
gemaakt
Sas van G e n t - T e r n e u z e n
incidenteel
02-gehalten
te
Terneuzen-Gent
G e k o p p e l d aan d i t
± 150
laat
de b a s i s k w a l i t e i t u i t
O o r z a a k van de l a g e
grondgebied
Terneuzen gereed.
gehele
loos,
Belgisch
Kanaal
1968 kwam de n i e u w s t e
wederom v e r b r e e d
w i l zeggen
het
In
bij
De w a t e r k w a l i t e i t v a n
gehalte
aangelegde
1 9 0 1 - 1 9 0 9 v e r r u i m d en g e s c h i k t
een b i n n e n v a a r t s l u i s
werd h e t
v a n 42 k m , w a a r v a n
grondgebied.
H e t i n d e v o r i g e eeuw ( 1 8 2 5 - 1 8 2 7 )
is
totaallengte
van Gent naar
oeververdedi-
Terneuzen.
Oeververdedigingen
De o e v e r v e r d e d i g i n g b e s t a a t d e e l s
deels bestaat
gietasfalt
deze
uit
(figuur
9).
Op sommige p l a a t s e n
constructie
ten
als
heen
een
groeien
uit
een
t a l u d van s t o r t s t e e n
riet,
zeebies
(zie dwarsprofiel 9a).
experiment
houten
of stalen
gepenetreerd
en m a t t e n b i e s
I n de
damwand;
zomer
de b e g r o e i i n g v o o r l o p i g n i e t
door
1987 i s
(chemisch)
met
de
beslo-
meer
te
-
b e s t r i j d e n en t e
14
-
bezien i n hoeverre
de c o n s t r u c t i e
d o o r de
door-
g r o e i i n g wordt bei'nvloed.
De d a m w a n d c o n s t r u c t i e s
zijn
niet
bepaald m i l i e u v r i e n d e l i j k . A l s de-
l e n v a n de o e v e r b e s c h e r m i n g a a n v e r n i e u w i n g t o e
5 jaar),
zijn
z u l l e n m o g e l i j k h e d e n voor m i l i e u v r i e n d e l i j k
( o v e r meer
oeverbescher-
m i n g e n b e k e k e n w o r d e n . P r o b l e m e n met v e r d r i n k i n g v a n w i l d
nu t o e
niet
gerealiseerd,
wandconstructie
aanwezig
is.
altijd
dan
w a a r s c h i j n l i j k omdat t e g e n o v e r
zijn
tot
e e n dam-
e e n g l o o i i n g s c o n s t r u c t i e a a n de a n d e r e
oever
-
15
-
zeebies
ri et
mattenbies
Figuu:
9 Typen o e v e r v e r d e d i g i n g
langs Kanaal
van Gent naar
Terneuzen,
-
5.
Kanaal door
16
-
Walcheren
Algemeen
Dit
kanaal
In
v o r m t de v e r b i n d i n g t u s s e n
1870 w e r d b e g o n n e n m e t d e
gekoppeld
aan d e a a n l e g
kanaal gereed
De l e n g t e
v a n de
Kanaal door
waterhuishoudkundig beheer
een
a a n l e g van het
Zeeuwse
en w e r d i n b e h e e r
van het
Westerschelde
Zowel b i j
sluis.
hier
en
1874 kwam
het
overgedragen.
Walcheren bedraagt
13,6 k m . Het
z i c h d o o r p e i l r e g u l e r i n g met
kanaal
als b i j Veere bevindt
De s l u i s b i j V e e r e
het
g e i i j k met
a a n de w a t e r s t a a t
kenmerkt
Meer.
vindt
kwel
plaats
dubbele
schut-
polders.
Vlissingen
vanaf
kanaal,
s p o o r l i j n . In
s t r e e f p e i l v a n NAP + 0 , 9 0 m . L a n g s h e t
n a a r de o m l i g g e n d e
en V e e r s e
werd o n l a n g s
z i c h een
nog v e m i e u w d ,
omdat
b e g i n v e e l p r o b l e m e n met o n d e r l o o p s h e i d
zich
hebben
voor-
gedaan .
De b e r o e p s s c h e e p v a a r t
i s bescheiden
d i e van b i j v o o r b e e l d het
± 9700
vaart
M i d d e l b u r g ) . De r e c r e a t i e v a a r t
de
passeren
sluis b i j
de
Kanaal door
seren
jaarlijks
schepen
v a n omvang i n v e r g e l i j k i n g m e t
sluizen b i j Vlissingen
16.000 boten
bestaat
uit
derwater.
P r o b l e m e n m e t de
zich niet
voor.
De w a t e r b o d e m
de 8 en
is
als
v e r o n t r e i n i g d met
belang;
sluis bij Vlissingen
en
22.000
uitgeslagen
pol-
z u u r s t o f h u i s h o u d i n g en e u t r o f i e r i n g
doen
is brak:
het
met
chloridegehalte
15 g r / 1 .
g e v o l g v a n een
historische
industriele
lozing
koper.
Een t o t a a l o v e r z i c h t
door
bestemmings-
h i e r van g r o t e r
Westerscheldewater
Het k a n a a l w a t e r
tussen
Het l i g t
de
is
(deels
pas-
Veere.
Het k a n a a l w a t e r
varieert
Zuid-Beveland. J a a r l i j k s
van het
i n de b e d o e l i n g
Walcheren i n beheer
kanaal
wordt
om b i n n e n k o r t
a a n de
weergegeven
(januari
in figuur
1990)
het
P r o v i n c i e Zeeland over
te
10.
Kanaal
dragen.
Oeververdedigingen
De o e v e r v e r d e d i g i n g
bestaat
g l o o i i n g van natuursteen,
de w e s t z i j d e b e s t a a t h e t
platen.
Daarnaast
koenpalen
met
bevindt
ervoor
langs
het
gehele
Doornikse steen
bovenste
zich
deel
overal
stortsteen.
kanaal
uit
v a n de g l o o i i n g u i t
een
v o o r de
i n het
kanaal
houten
brak-zout
Aan
beton-
t e e n s c h o t van
Zie voor d w a r s p r o f i e l
levende
gezette
en V i l v o o r d s e s t e e n .
Deze v o o r n a m e l i j k n a t u u r s t e n e n g l o o i i n g v o r m t e e n g o e d
straat
een
figuur
per11.
hardsub-
waterorganismen.
-
C
•H
OJj
•H
TJ
CD
t3
U
OJ
>
QJ
O
OJ
CO
> .-I
(D o
a o
>> T3
-P
r-H
c ro
OJ 03
•o OJ
(0
fH -P
O
OJ
o x:
tO
5-,
K
tg
Q
3
3
W)
c
OJ
OJ
o
rc
to
c
CO
ic:
tn
OJ
>
OJ
o
-p
o
•H
N
S-,
OJ
>
o
I—I
CO
to
-p
0
3
zs
Oi
17
-
-
6.
Kanaal
Dit
van S l u i s
k a n a a l werd i n
naar
Sluis
de s t a d
Via
naar
Brugge
1818 a l s
aangelegd.
-
18
In
scheepvaartkanaal
1858 w e r d h e t
v a n B r u g g e v i a Damme
kanaal doorgetrokken tot
Sluis.
een
schutsluis
b i j de Dammepoort t e
Brugge s t a a t het
v e r b i n d i n g met h e t
K a n a a l van Gent naar
Oostende,
peil
lands
gebied
een l e n g t e
65 m . De g e m i d d e l d e
grondduiker
rivier
onder
de L e i e .
het
diepte
twee
Het k a n a a l h e e f t
een
in
hoger
duiker
v i a een v i j z e l
in Sluis
een
d o o r z i c h t van
( g e m i d d e l d was h e t
0.80 m).
door
k a n a a l geen
een
de
doorgaande
en B r u g g e .
m. De v o e d i n g v a n
met w a t e r
vanuit
zijn
a f l e i d i n g s k a n a a l van
Sluis
v a n NAP + 1 , 7 5
33
2,75 m.
v e r v u l t het
de s t e d e n
de b a c t e r i o l o g i s c h e
Het gewenste
en een b r e e d t e v a r i e r e n d v a n
bedraagt
geen a f w a t e r i n g p l a a t s
Het k a n a a l h e e f t
1,3 km o p N e d e r -
delen d i e verbonden
tussen
een p e i l
kanaal vindt plaats
aan
1 4 , 7 km, w a a r v a n
L e o p o l d k a n a a l en h e t
Door d e z e
scheepvaartverbinding
Er v i n d t
van
(Zeeuwsch-Vlaanderen)
Het k a n a a l b e s t a a t u i t
hier
dat
kanaal
heeft.
Het k a n a a l h e e f t
tot
in
uit
het
het
Leopoldkanaal.
de o m l i g g e n d e
polders.
z w e m w a t e r f u n c t i e . Het water
voldoet
norm.
1 m werd i n
1987 n i e t
Het z u u r s t o f g e h a l t e
altijd
is
gehaald
goed.
Oeverver dedigingen
I n de p l a a t s
Sluis
e n a a n de o o s t z i j d e v a n h e t
oeververdediging u i t
een houten
kanaal v a r i e e r t
v a n m a x i m a a l NAP + 2 , 1 0
m a a l NAP + 1 , 3 0
stekende
hier
m i n de w i n t e r .
f a u n a kan aan deze
beschoeiing.
Te w a t e r
zijde niet
kanaal bestaat
De w a t e r s t a n d
van
m i n de zomer t o t
de
het
mini-
g e r a a k t e o f zwemmend o v e r vanuit
het
water
op de
oever
komen.
De r e s t
van het
kanaal kent
een n a t u u r l i j k e oever
met v n l .
groeiing.
De s i t u a t i e
wordt weergegeven
D w a r s d o o r s n e d e n v a n de o e v e r s
in figuur
zijn
te
12.
v i n d e n op f i g u u r
13.
rietbe-
-
Figuur
12
Totaaloverzicht
Kanaal
Figuur
13
Typen dwarsdoorsneden l a n g s
19
-
Sluis-Brugge.
Kanaal
Sluis-Brugge.

Download Report