Passend Onderwijs-Texelse Courant – oktober 2014

Passend onderwijs
www.TexelseCourant.nl
Dinsdag 28 oktober 2014
9
Rugzakje vervangen door arrangement
Passend onderwijs op
Texelse basisscholen
Een kind dat moeilijk leert, een kind dat
juist ver voor ligt in de klas of kinderen die
als gevolg van een handicap moeite hebben om mee te komen. Voor hen is het
nieuwe passend onderwijs bedoeld. Vóór
augustus bestond soortgelijke aangepast
onderwijs ook al en was het vooral bekend door de term ‘het rugzakje’ dat symbool stond voor extra financiering aan
basisscholen om kinderen extra les, extra
ondersteuning of aangepaste leermiddelen te geven. Sinds de invoering van het
passend onderwijs is de term ‘rugzakje’
vervallen en wordt er voortaan over arrangementen gesproken. De basisscholen
op Texel kennen momenteel veertien kinderen die een arrangement hebben. Voor
acht kinderen is er een onderweg. Volgens
directeuren Monique van Gaalen van De
Fontein, Helga Roersma van de Vliekotter
en Thijs Conijn van de Kompasschool is
het passend onderwijs bedoeld om kinderen zo vroeg mogelijk een passende plek
in het onderwijs te geven, zodat zij zich
goed kunnen ontwikkelen. ‘Dat kan een
plek binnen het reguliere basisonderwijs
zijn of een plek binnen het speciaal basisonderwijs.’ Volgens de directeuren is het
van belang voor kinderen dat zij al in een
vroeg stadium de juiste ondersteuning
krijgen. ‘Dat moet voorkomen dat kinderen gaan “zwemmen” of op termijn zelfs
thuis komen te zitten.’ De arrangementen
worden op maat gemaakt: een commissie
bekijkt wat een kind nodig heeft en stelt
daar een toegespitst budget op af. Bij ‘het
rugzakje’ waren standaard bedragen gebruikelijk. Volgens de schooldirecteuren is
het passend onderwijs geen bezuiniging.
Het budget blijft landelijk hetzelfde, maar
wordt nu verdeeld over ruim 150 regionale samenwerkingsverbanden, waarin
scholen samenwerken. Nieuw is ook de
zorgplicht die scholen hebben gekregen
voor een kind met een arrangement. ‘Een
school moet ervoor zorgen dat een kind
op de juiste plek terecht komt, waarbij
de school de ouders ondersteunt als hun
kind mogelijk elders geplaatst moet worden. Voorheen moesten ouders meer zelf
hun weg hierin vinden.’ Op deze pagina
vertelt een aantal Texelse ouders wat het
in de praktijk betekent een rugzakje/arrangement te hebben en waarom zij een
keuze voor regulier of speciaal onderwijs
voor hun kind hebben gemaakt.
Foto: Jeroen van Hattum
Het basisonderwijs op Texel kent sinds augustus een behoorlijke verandering. Het zogeheten ‘passend onderwijs’ is ingevoerd. Doel is kinderen die moeite hebben om mee
te komen op school extra ondersteuning te bieden.
Hans van Heerwaarden begeleidt Sterre van Uhm op de Kompasschool in Den Burg.
‘Op de Kompasschool is Sterre geen uitzondering’
Al in groep één was duidelijk dat Sterre
van Uhm uit De Cocksdorp het beste gebaat was met aangepast onderwijs. Een
lange weg van aanvragen voor toen nog
het rugzakje volgde en tot opluchting van
moeder Anja van Uhm mocht Sterre na de
zomervakantie naar de Kompasschool in
Den Burg. Er werd bewust gekozen voor
de school voor speciaal basisonderwijs.
‘Op Durperhonk deden een hoop mensen hun best om Sterre zoveel mogelijk
te begeleiden, maar hier is ze het beste
op haar plek. Hier is ze geen uitzondering
tussen andere kinderen.’ Volgens Anja
ging voorheen ook vaak de aandacht naar
de dingen waar Sterre in verhouding tot
haar klasgenoten op achterliep. ‘Hier op
de Kompasschool wordt geen vergelijking
‘Nic functioneert goed in de klas’
‘Je ziet Nic zich ontwikkelen en goed functioneren in de klas en dat is prachtig om
te zien’, zegt Tamara Bakker uit Oosterend als ze over haar 6-jarige zoon praat.
Die heeft het syndroom van Down en zit
- met een arrangement - in groep twee
van de Vliekotter in Oosterend. Hij krijgt
via het arrangement extra ondersteuning
bij lezen en spreken en voor de rest draait
hij gewoon mee in de groep. ‘De kinderen
staat er gelukkig ook open voor’, aldus Tamara. ‘Elke dag mag er een kind maatje
van Nic zijn en die helpt hem dan als dat
nodig is.’
woorden door letters samen te stellen. Hij
leert woorden als geheel en daar metselt
hij vervolgens zinnen mee.’ Met behulp
van pictogrammen krijgt Nic eveneens
extra ondersteuning in het leren lezen en
praten.
Zowel extern (Corna Makelaar) als intern
houden medewerkers van de school zich
met zijn begeleiding bezig. Dat wordt
betaald uit het arrangement en via een
zogeheten zorg-in-natura-regeling. Wat
dat laatste betreft, wordt het volgens
Bakker nog even spannend wat alle veranderingen in de zorg vanaf 2015 (sociaal domein) voor gevolgen gaan hebben.
‘Hopelijk kan alles blijven zoals het nu
is. Je ziet Nic goed functioneren omdat
hij meedraait met de andere kinderen. Ik
denk niet dat hij al zover zou zijn geweest
als hij op een andere school had gezeten.’
Van rugzak naar arrangement
‘Op de Kompas gaat het beter’
Het verkrijgen van een ‘arrangement’
moet slimmer en efficiënter gaan dan het
verkrijgen van ‘het rugzakje’. Een kort beschrijving van het proces.
Dat het verkeerd kan gaan als niet op je
plek zit, ondervond een jonge Texelaar die
pas in een hogere groep van het regulier
onderwijs naar het speciaal basisonderwijs ging. Hij wil zijn ervaringen delen,
maar graag zonder naam omdat het geen
prettige periode was. De jongen kon op
het eerste gezicht meekomen op school,
maar liep daarvoor continu op zijn tenen.
Thuis was hij vervolgens als gevolg van
alle spanningen niet te genieten, waarna de ouders op een gegeven moment
besloten dat het zo niet langer kon. Na
een hoop gesprekken met school en een
bezoek aan huis, kwam de machine in
Voor het rugzakje moesten ouders dan
wel scholen voorheen bij de commissie
van indicatiestelling zijn. Dat ging gepaard met het invullen van veel formulieren, veelal een gang langs instanties
en een kind moest een diagnose hebben.
Werd het rugzakje toegewezen, dan zat
daar over het algemeen een vast bedrag
voor vier jaar aan vast (afhankelijk van het
gediagnosticeerde probleem) dat rechtstreeks naar de school ging om een kind
extra ondersteuning te kunnen geven in
de vorm van extra les, ambulante begeleiding of extra lesmateriaal. Binnen het
passend onderwijs zijn de termen ‘rugzakje’ en ‘commissie van indicatiestelling’
vervallen. Ouders die extra ondersteuning
voor hun kind willen aanvragen (lees een
arrangement), komen nu terecht bij het
ondersteuningsteam. De basisscholen op
Texel hebben samen met basisscholen in
Den Helder Noord één ondersteuningsteam. Dat bestaat uit Mariken van der
Laan, Jaap Buis en Cindy Struiken-Boudier
en wordt extern voor advies aangevuld
door medewerkers van de onderwijsbegeleidingsdienst en het Centrum voor Jeugd
en Gezin. Het team komt gemiddeld zes
keer per jaar bij elkaar. Als een kind drie
keer in een ondersteuningsteam is be-
sproken, kan het in aanmerking komen
voor een arrangement. Dat besluit wordt
gebaseerd op basis van een groeidocument, waarin school en ouders nauw zijn
betrokken. In het document staat de hulpvraag, de school geeft aan hoeveel geld zij
nodig heeft voor een arrangement en hoe
het geld wordt ingezet. Het ondersteuningsteam toetst deze aanvraag en kent
vervolgens het geld aan de school toe. Een
diagnose stellen is niet altijd meer nodig.
Een arrangement kan voor één jaar zijn of
voor meerdere jaren, afhankelijk van de
extra steun en begeleiding die nodig is.
Het wordt in ieder geval een arrangement
op maat om efficiënt met het geld om te
gaan. Voorbeelden van arrangementen
zijn de aanschaf van speciale hulpmiddelen, de inzet van onderwijsassistent in of
buiten de klas of gerichte ondersteuning
door een specialist. Mocht een basisschool
niet meer in staat zijn om het kind te begeleiden, dan kan op basis van datzelfde
groeidocument een beschikking vworden
aangevraagd voor het speciaal (basis)onderwijs als de Kompasschool of een school
elders in de Kop van Noord-Holland. Het
gaat erom dat een kind wordt geplaatst
op een school die aansluit bij zijn of haar
onderwijsbehoeften. Dat laatste valt onder de nieuwe zorgplicht die de basisscholen binnen het passend onderwijs hebben
gekregen. Die plicht moet voorkomen dat
kinderen tussen wal en schip raken en
thuis komen te zitten.
Volgens Tamara zou het mooi zijn als Nic
tot en met groep 8 op de Vliekotter kan
meedraaien. ‘Maar het moet ook wel
gaan en te doen blijven. Dat is iets waar
je ook reëel in moet zijn. Maar zoals het
nu gaat, zijn we er erg blij mee. De school
geeft veel medewerking daarin.’
werking en volgde overplaatsing naar de
Kompasschool. Aan de ene kant was hij er
blij mee, aan de andere kant speelde toch
nog de gedachte in zijn hoofd tussen allemaal ‘rare kinderen terecht te komen’.
De overgang bleek echter een stap in de
goede richting. ‘Het ging hier beter dan
op mijn vorige school, tijdens de lessen
kun je een koptelefoon opzetten voor het
geluid om je heen en in de eerste pauze
had ik gelukkig ook al meteen een vriend
op school.’ De hoop is na het voltooien
van de Kompasschool verder te gaan op
het regulier voortgezet onderwijs.
‘Julian las in groep
drie al Harry Potter’
In groep drie las hij al boeken van Harry
Potter, terwijl klasgenoten bezig waren
met het leren van woorden.
Het was een teken voor Marcel en Sandra
Verbeek uit Den Burg dat zoon Julian, die
op De Fontein in Den Burg zit, qua leren
misschien al wel eens veel verder was
dan voor zijn leeftijd gebruikelijk was.
Dat bleek. Hij kwam als hoogbegaafd uit
de bus in combinatie met een autistische
aanverwantschap, waarna geconcludeerd
werd dat passend onderwijs niet zou misstaan. ‘Als je al hele boeken leest, ga je in
de klas niet terug naar aap, noot mies’,
aldus Marcel. ‘Dat roept alleen maar frustraties op.’ Er werd een rugzak (inmiddels
arrangement) toegewezen en dat vertaalde zich concreet in extra begeleiding op
de Fontein en extra lessen in de Plusklas
op de Thijsseschool. De extra begeleiding
speelt zich vooral af op het sociale vlak.
Sandra: ‘Julian is aan de ene kant hoogbegaafd, maar op het gebied van sociale
omgangsvormen heeft hij ondersteuning
nodig. Julian weet verstandelijk hoe hij
sociaal wenselijk gedrag kan en moet vertonen, maar als hij in onverwachte situaties komt, weet hij het niet en kan het
helemaal misgaan.’ De Plusklas is er als
uitdaging naast het reguliere schoolwerk,
de leerlingen worden er geprikkeld hun
intelligentie op andere manieren te benutten. Marcel: ‘Daar krijgen ze bijvoorbeeld de opdracht een ei in te pakken en
dan van een hoogte te laten vallen zonder
dat het stuk gaat of ze moeten een eigen
winkel runnen.’ De extra lessen moeten
voorkomen dat Julian zich gaat vervelen
en met een beetje pech gaat onderpresteren. De Plusklas valt wel samen met het
gymmen op school. Marcel: ‘Gym is een
zeer belangrijk vak om zijn sociale vaardigheden te leren toepassen.’ Als alternatief is Julian op andere sporten gegaan.
Volgens Marcel en Sandra is het prettig
dat de school meewerkt aan de extra begeleiding. ‘De docenten maken tijd voor
hem vrij en er is een speciale onderwijsassistent aan Julian gekoppeld, waardoor
Julian de kans krijgt zich gewoon te ontwikkelen. Daar zijn we erg blij mee.’
Samenwerking
Foto: Jeroen van Hattum
Foto:
Nic Bakker in de klas.
Dat Nic op de Vliekotter meedraait, betekent dat hij gewoon in zijn eigen dorp
naar school kan gaan. Tamara: ‘Anders
waren we vermoedelijk op een school in
Julianadorp uitgekomen en dan was het
een ander verhaal geworden. Dan had
hij elke dag met de boot op en neer naar
school moeten gaan en ik weet niet hoe ik
dat allemaal had moeten regelen.’
De extra ondersteuning voor Nic bestaat
onder meer uit Leespraat, een methode
voor kinderen met het syndroom van
Down om te leren lezen. ‘Nic leert geen
met andere kinderen gemaakt, maar gekeken naar wat een leerling kan en daar
gaan de docenten vervolgens creatief mee
om.’ Met het passend onderwijs heeft ze
weinig ervaring. Volgens haar is het echter wel heel belangrijk dat kinderen op
Texel ook op speciaal onderwijs terecht
kunnen. ‘Dit is een voorziening waar we
heel zuinig op moeten zijn.’
Overleg tussen schooldirecteuren Thijs Conijn, Helga Roersma en Monique van Gaalen.
Voor het passend onderwijs is in de Kop
van Noord-Holland het Samenwerkingsverband Kop van Noord-Holland Primair
Onderwijs opgericht. Daar werken ruim
80 scholen samen om kinderen passend
onderwijs aan te kunnen bieden. De ondersteuningsteams die arrangementen
bespreken vallen ook onder het samenwerkingsverband. De directeuren van de
scholen laten weten ouders graag meer
te vertellen over het passend onderwijs.

Download Report