Aanpak houtstookschade staat nog in de kinderschoenen

Aanpak houtstookschade
staat nog in de
kinderschoenen
De auteurs werken alle drie als zelfstandig adviseur op het gebied van milieu
en duurzaamheid. Contactpersoon: Carla
Anzion, 06-53296731, [email protected]
Eén op de tien Nederlanders ondervindt geurhinder van
particuliere houtstook. Daarnaast levert deze sfeervolle
verwarmingsbron allerlei gezondheidsklachten op. Niet
zo vreemd, want na verkeer is houtstook de belangrijkste
emissiebron van fijn stof, terwijl de verbrandingsgassen
ook andere schadelijke stoffen bevatten. Vreemd genoeg
is er nog nauwelijks sprake van overheidsbeleid om de
overlast in te dammen.
Wat de vervuiling in de hand werkt, is het
feit dat er vaak niet goed wordt gestookt.
Bij de burgers is die kennis door het gebruik
van aardgas verloren gegaan. Om dezelfde
reden voldoet ook de brandstof vaak niet
aan de essentiële criteria van (laag) vochtgehalte en goede brandbaarheid, om nog maar
te zwijgen van het verstoken van bewerkt
hout en afvalstoffen.
Dit alles leidt tot emissies van fijn stof,
koolmonoxide en onverbrande koolwaterstoffen die slecht zijn voor de gezondheid
Houtstook heeft voor sommigen het imago van
Daarnaast zijn er nog vele vuurkorven en
en geuroverlast veroorzaken. Zeker als dan
natuurlijk en duurzaam, maar dat is beslist niet
terraskachels op hout. Met name oudere
ook de afvoer van de rookgassen niet goed
zonder meer het geval. Verbranding van hout
kachels zijn niet optimaal uitgevoerd om
is, kunnen omwonenden daar hinder en
levert altijd milieuverontreinigende emis-
een goede verbranding en een hoog rende-
gezondheidsschade van ondervinden. Zo
sies op, die bovendien sterk toenemen als de
ment te krijgen. En bij de open haarden,
worden de rookgassen vaak via lage pijpjes
verbranding onvolledig is.
vuurkorven en terraskachels is de verbran-
met een verkeerd regenkapje afgevoerd, met
ding al helemaal niet te sturen. Lichtpunt
als gevolg dat de rookgassen zich niet goed
Eén miljoen houtkachels
is dat moderne kachels zijn ontworpen
verspreiden en bij omwonenden in tuinen
Er zijn in Nederland circa één miljoen hout-
op een goede verbranding met een hoog
en woningen terecht komen.
kachels en open haarden bij particulieren.
rendement.
10
Tijdschrift Milieu, maart 2014
Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 2-2014, www.vvm.info
onvoldoende handvatten. Hoe kun je als
met betrekking tot de exacte gevolgen
Congres over houtstook
burger hard maken dat je onaanvaardbare
voor de gezondheid, de dosis-effectrelatie,
Op vrijdag 23 mei vindt in Bilthoven
hinder ondervindt en hoe kan de handhaver
is nauwelijks kwantitatieve informatie
het congres ‘Houtstook & gezondheid:
dit vaststellen? Daar komt bij dat de overlast
beschikbaar; de kennis beperkt zich tot de
problemen voorkomen’ plaats. Tijdens
vaak wordt beschouwd als een individueel
schadelijke gevolgen van fijn stof en allerlei
dit congres worden alle in dit artikel
probleem van de klager.
verbindingen die in houtrook voorkomen.
invalshoek belicht. Doel is te komen
Kortom, de gevolgen van houtstook worden
Problemen verminderen
tot een aantal concrete adviezen
door zowel de landelijke als de lokale over-
Gezien de ernst van de problemen mag het
om de problemen te verminderen.
heden nog niet echt als probleem herkend.
ontbreken van juiste gegevens een strin-
Initiatiefnemers zijn de VVM, RIVM,
Voor de landelijke overheid is het een lokaal
genter overheidsbeleid niet in de weg staan.
het Longfonds, de Stichting Haard en
probleem dat lokaal moet worden opgelost.
Er zijn allerlei maatregelen denkbaar, van
Rookkanaal en de vereniging Partners
De lokale overheden onderschatten het
simpele die op korte termijn zijn te reali-
voor Gezond Leefmilieu (PGL).
probleem en hebben ook niet de verplich-
seren tot complexe om op lange termijn in
Informatie: www.vvm.info.
ting, zoals bij verkeersemissies, om het in
te voeren.
kaart te brengen en maatregelen te nemen.
Het instellen van een stookverbod tijdens
genoemde aspecten vanuit een brede
windstil weer is een maatregel die op
Paradox
Herkenning en erkenning
korte termijn direct veel effect heeft.
Er wordt steeds meer hout gestookt, vaak als
De kwantitatieve gegevens over de exacte
Hetzelfde geldt voor het aanpassen van het
vervanging van aardgas, om woningen te
omvang van het probleem zijn niet
verwarmen. Daardoor stijgen op nationaal
erg betrouwbaar. Het aantal
niveau de totale emissies van onder andere
kachels is niet precies bekend,
fijn stof. Tegelijkertijd worden de emissies
evenmin als de hoeveel-
van andere bronnen, zoals het bedrijfs-
heid verstookt hout en de
leven, verkeer en landbouw, door strengere
omvang van de emissies.
regelgeving juist minder. Het aandeel van
Wat wel vaststaat, is dat er
de emissie van onder andere fijn stof door
op alle fronten structureel
houtstook wordt dus groter.
sprake is van onderschat-
Bouwbesluit met een voorschrift
dat de rookgassen van een
houtgestookte installatie
‘Er zijn allerlei
maatregelen
denkbaar om de
overlast te
verminderen’
ten minste twee meter
boven de hoogste
daklijn afgevoerd
moeten worden. In dit
besluit kan ook worden
opgenomen dat de
rookgassen ongehinderd
ting. De officiële verkoopcij-
naar boven moeten kunnen
Vreemd genoeg zijn er nauwelijks regels
fers geven te weinig houvast,
om overlast tegen te gaan. Het Bouwbesluit
omdat mensen ook uit het informele
geeft een mogelijkheid in artikel 7.22,
circuit hout betrekken. De officiële emissie-
vers is het ontwikkelen van een hulpmiddel
waarin is aangegeven dat het verboden is
schattingen kloppen evenmin, omdat deze
om vast te kunnen stellen of er sprake is van
om rook, roet of stof op hinderlijke of scha-
gebaseerd zijn op metingen bij optimale
onaanvaardbare hinder. Deze maatregelen
delijke wijze te verspreiden. Voor burgers
verbranding in een proefopstelling: de emis-
zijn op korte termijn zonder grote overheids-
en voor gemeentelijke handhavers biedt de
siefactoren tussen goede en slechte kachels
investeringen te realiseren.
omschrijving van hinder in het Bouwbesluit
kunnen tot een factor 100 verschillen. Ook
Verder zijn moderne kachels ontworpen
stromen. Belangrijk voor handha-
op een goede verbranding en een hoog
rendement. Mits met verstand van zaken
gestookt, kunnen hierdoor veel problemen
worden voorkomen.
Parallel aan deze concrete maatregelen
kan geïnvesteerd worden in het verbeteren
van de informatievoorziening en –uitwisseling. Bijvoorbeeld door het instellen van
een kennisplatform en door de actuele
informatie beter beschikbaar te maken voor
burgers en overheden.
Carla Anzion, Pauline Dougle en Ewout
Dönszelmann
Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 2-2014, www.vvm.info
Tijdschrift Milieu, maart 2014
11