Het nut van opa en oma

Het nut van opa en oma
José van der Sman (Elsevier)
[email protected]
Er zijn meer grootouders dan ooit voor minder kleinkinderen. Fijn, want als ze willen, kunnen ze
een grote bijdrage leveren aan ’t geluk en welzijn van hun nakomelingen.
Het is een van die vragen waarop evolutiebiologen nog steeds geen goed antwoord hebben: waarom
leven vrouwen zo lang door nadat ze onvruchtbaar zijn geworden? Waarom gaan ze niet na de
menopauze, zo rond de leeftijd van 50 jaar, gewoon dood? Ze kunnen zich dan immers niet meer
voortplanten, dus waar zijn ze nog goed voor? Ja, ze worden oma, maar wat heeft dat voor nut?
Terwijl darwinisten zich buigen over dit raadsel, doen psychologen, pedagogen, sociologen en andere
geleerden volop onderzoek naar de rol en het belang van grootouders. Want dat is een interessant
thema in de vergrijzende samenleving. Welnu, opa en oma hoeven zich geen zorgen te maken. Ze
blijken, als ze hun best doen, een belangrijke rol te kunnen spelen in het leven van hun kinderen en
kleinkinderen. Ze hebben tot op hoge leeftijd wel degelijk nut.
Eerst even wat cijfers. Er komen in Nederland steeds meer grootouders voor minder kleinkinderen.
Hadden zestigers in 1925 gemiddeld nog 16 kleinkinderen, in 1985 moesten ze het doen met 5 en
verwacht wordt dat het nog verder zal zakken naar 3. Omgekeerd: kinderen geboren in 1900 hadden
bij de geboorte gemiddeld 2,1 grootouders, terwijl kinderen geboren in 2000 er gemiddeld 3,3
hadden. ‘De marktverhoudingen zijn omgeslagen,’ concludeert demograaf Carlo van Praag in het
blad Demos. ‘Er is nu een ruim aanbod aan grootouders, maar kleinkinderen zijn schaars geworden.’
De meeste grootouders zijn zuinig op hun paar kleinkinderen en doen hun best een sterke band met
hen te smeden. Meer dan de helft van de opa’s en oma’s in Nederland heeft wekelijks contact met
één of meer kleinkinderen en een achtste heeft zelf dagelijks contact. Dat is niet alleen leuk, het
levert alle betrokkenen, ook de ouders, veel voordelen op. Ouders durven hun kinderen met een
gerust hart bij opa en oma achter te laten als ze zelf moeten werken of eens iets zonder de kinderen
willen doen.
Nederlandse grootouders zijn minder dan Italiaanse of Spaanse grootmoeders en grootvaders
geneigd om hun kleinkinderen op reguliere basis op te vangen, bijvoorbeeld als alternatief voor een
kinderdagverblijf. Maar ze zijn des te meer bereid om ’s avonds, in het weekeinde en tijdens de
schoolvakanties op te passen. Veel kleinkinderen gaan tegenwoordig dan ook een paar keer per jaar
bij opa en oma logeren. Nederlandse grootouders staan ook vaak klaar om de (klein)kinderen op te
vangen bij calamiteiten als ziekte of echtscheiding. Ze stellen hun huis open en springen financieel bij
tot de moeilijkheden voorbij zijn.
Ook op minder praktisch niveau levert een sterke band grootouders én kleinkinderen veel op, zo
blijkt uit verschillende onderzoeken in onder meer Zwitserland en Duitsland. Want grootouders
bieden hun kleinkinderen qualitytime. Ze hebben doorgaans meer zin, tijd en geduld dan de ouders
Elsevier
José van der Sman
1
om met hun kleinkinderen te spelen, naar ze te luisteren, ze iets te leren, uitstapjes te maken. In een
sfeer van ontspanning, genegenheid en geborgenheid bevorderen grootouders de mentale,
emotionele en sociale ontwikkeling van hun kleinkinderen en nemen zo een deel van de opvoeding
voor hun rekening.
Grootouders vormen bovendien een belangrijke bron van informatie voor kleinkinderen, die vaak
nieuwsgierig zijn naar de familieverhoudingen, naar de persoonlijke geschiedenis van hun ouders en
grootouders en in het algemeen naar ‘hoe het vroeger was’. Zij spelen zo een belangrijke rol in de
overdracht van cultuur, kennis, normen en waarden.
Als de kleinkinderen in de tienerleeftijd komen, blijken grootouders tegenwoordig, met al hun
ervaring, ze ruimte en vrijheid te durven geven om te denken en doen wat ze willen. Ze stimuleren
het streven naar autonomie, geven rugdekking, bieden op verzoek hulp, en prijzen hun kleinkinderen
voor hun prestaties. Ze bemiddelen, als dat nodig is, tussen hen en de ouders.
Al deze zaken blijken door de kleinkinderen zeer gewaardeerd te worden, meer dan het geld of de
cadeautjes die ze toegestopt krijgen. De onvoorwaardelijke liefde, aandacht en steun van opa en
oma zijn veel waard, beseffen kleinkinderen al op jonge leeftijd. Degenen die in hun jeugd een
hechte band met hun grootouders hadden, houden ook als ze volwassen zijn een sterk gevoel van
verbondenheid. Dat geldt overigens ook voor de ouders. Ook zij blijven de inspanningen van hun
ouders voor hun kinderen nog lang waarderen.
Een sterke band is niet alleen goed voor de kleinkinderen. Het levert ook grootouders veel op, zo
blijkt uit onderzoek. Zij hebben er emotioneel, mentaal en sociaal voordeel van. Geregeld contact en
sterke betrokkenheid bij het wel en wee van de kleinkinderen houden om te beginnen natuurlijk het
spook van de eenzaamheid buiten de deur. Niets zo leuk als een kleindochter van zes die tijdens de
balletvoorstellingen over het toneel huppelt. Niets zo fijn als een kleinzoon van 17 die even belt of
langskomt om te vertellen hoe het met dat moeilijke wiskundeproefwerk is afgelopen.
De omgang met de jonge kinderen, tieners en jongvolwassenen houdt grootouders bovendien ‘bij de
tijd’. Ze blijven nieuwsgierig naar de veranderingen in de maatschappij, naar nieuwe ontwikkelingen,
naar wat de toekomst hun kleinkinderen zal brengen.
Elsevier
José van der Sman
2
Sinds 2007 genereert emedia leads via e-bulletins. Hierdoor zijn wij
expert op het gebied van e-mail marketing, content marketing en
leadgeneratie.
Wilt u leads genereren met uw whitepapers, artikelen, e-books of
andere kennisdocumenten? Via een campagne bij emedia bereikt u
altijd uw doelgroep. Neem vrijblijvend contact met ons op en wij
vertellen u graag over onze mogelijkheden.
emedia
Radarweg 29
1043 NX Amsterdam
020-5159385
[email protected]

Download Report