NGB-evolutie - WordPress.com

De evolutietheorie en de Nederlandse geloofsbelijdenis
Een reactie op voorstellen in het ND
om de evolutietheorie te onderwijzen op catechisatie
Door Jan van Meerten
Afgelopen maand hebben we in het Nederlands Dagblad
kunnen zien dat er slechts enkele woorden nodig zijn om een
enorme ophef te veroorzaken. Prof. dr. Cees Dekker liet in deze
krant weten dat hij graag zou willen dat tijdens de catechisatie ook
de evolutietheorie behandeld zou worden. 1 Er waren
voorstanders 2, maar vooral ook tegenstanders. 3 Het artikel maakte
al veel reacties los bij mensen die geloven dat de Bijbel
betrouwbaar is (ook wat onze oergeschiedenis betreft), zodat we
dit onderwerp maar kort hoeven aan te stippen. Ik wijs vooral op
de mooie bijdrage van bioloog Albert Noordhof. 4 Ik zou daar nog
aan willen toevoegen dat de ‘theïstische evolutionisten’, dus
diegenen die de evolutietheorie voor juist houden, er na 200 jaar
nog steeds niet in geslaagd zijn hun theologie kloppend te krijgen
met de bijbelse gegevens. Zolang dat niet het geval is, heeft de
evolutietheorie niets te zoeken op catechisatie, omdat zij dan
alleen maar verwarring zal brengen. Vragen zijn: maken dood en
verderf deel uit van Gods scheppingsproces? Wat te doen met
Adam en Eva? Met de zondeval? Met Kaïn en Abel? Met de
wereldwijde zondvloed? Met de spraakverwarring? Met de
woorden van Jezus inzake de oergeschiedenis? Met de woorden
van de apostelen? Moeten we de kerkvaders negeren? En de
reformatoren als Calvijn, Zwingli, Luther e.a.? Daarbij is het nog
de vraag of we wel natuurwetenschappelijke theorieën moeten
behandelen op catechisatie. Zo ja, waarom bespreken we dan niet
meteen de baranoomhypothese van dr. P. Borger 5, de geneticentropy-theorie van o.a. dr. J. C. Sanford 6, het baramin-model van
o.a. dr. T. C. Wood7, het rekolonisatiemodel van o.a. drs. J. E.
Hoogerduijn 8 en het Catastrophic-Plate-Tectonics-model van dr. J.
Baumgardner? 9 En wat te denken van de Intelligent Design
beweging o.l.v. dr. W. Dembski? Wat ik mijzelf dan wel afvraag is:
zouden de jongeren en de mensen die catechisatie geven niet
hopeloos verstrikt raken in wetenschappelijke theorieën en
hypothesen? Daarmee schieten we het eigenlijke doel van de
catechisatie voorbij, namelijk het opbouwen van jongeren in het
geloof en in de geloofsleer.
Later schreef moleculair bioloog Veenstra een artikel voor het
Nederlands Dagblad, waarin hij beweerde dat de evolutietheorie
juist is. 10 Ook daar kwamen weer een aantal reacties op. Ik wijs
hier vooral op de bijdrage van geoloog en bioloog drs. Tom
Zoutewelle. 11 Eén ding ontbreekt in alle reacties op dr. Veenstra.
En dat is een reactie op de aanhaling van de Nederlandse
Geloofsbelijdenis (NGB). Het is niet mogelijk om de NGB voor
het ‘evolutiekarretje’ te spannen, omdat de NGB op gespannen
voet staat met de evolutietheorie. Hieronder zal ik dat nader
toelichten. Laten we eerst eens kijken wat dr. Veenstra zegt m.b.t.
de NGB.
Dr. Veenstra
Dr. Gert Jan Veenstra schrijft
in zijn artikel dat de
evolutietheorie
juist
is.
Volgens
hem
trekken
christenen te snel de
conclusie dat de acceptatie
van de evolutietheorie niet te
rijmen valt met bijbelgetrouw
christelijk geloof. Volgens
hem belijden Christenen ‘al
heel lang dat God Zich
bekendmaakt in de natuur’. ‘De
natuur is als een boek waarin
Gods eeuwige kracht
en
goddelijkheid gezien worden’, zegt
de Nederlandse Geloofsbelijdenis
(artikel 2, dat verwijst naar
Psalm 19 en Romeinen 1). Van
de Bijbel daarentegen wordt gezegd
dat God Zich daarin nog
duidelijker openbaart, namelijk
Artikel 2
Wij kennen Hem door twee
middelen. Ten eerste door de
schepping, onderhouding en regering
der gehele wereld; overmits deze
voor onze ogen is als een schoon
boek, in hetwelk alle schepselen,
grote en kleine, gelijk als letteren zijn,
die ons de onzienlijke dingen Gods
geven te aanschouwen, namelijk Zijn
eeuwige kracht en goddelijkheid, als
de apostel Paulus zegt - Rom. 1:20;
welke dingen alle genoegzaam zijn
om de mensen te overtuigen, en hun
alle onschuld te benemen. Ten
tweede geeft Hij Zichzelven ons nog
klaarder en volkomener te kennen
door Zijn heilig en goddelijk Woord,
te weten, zoveel als ons van node is
in dit leven, tot Zijn eer en de
zaligheid der Zijnen.
‘voor zover dat voor ons in dit leven nodig is tot Zijn eer en tot behoud van de
Zijnen’. Dr. Veenstra vervolgt zijn artikel met het ‘verhaal’ dat de
natuur volgens hem vertelt. Hij vergeet erbij te vermelden dat het
niet het verhaal van de natuur is, maar de interpretatie ervan. Het is
duidelijk dat voor de NGB niet de natuur het hoogste gezag heeft,
maar de Bijbel. Wij bezien de natuur vanuit de Bijbel en niet
andersom. Wie artikel 2 van de NGB los van het geheel bekijkt en
dan stelt dat zijn of haar interpretatie van de natuur even veel
waarde heeft als de Schrift, doet geen recht aan de NGB. Uit de
twee artikelen die Veenstra schreef blijkt: ‘Evolutie is een feit, de
Schrift dient anders gelezen te worden.’ Uiteindelijk zien we dus dat voor
dr. Veenstra de interpretatie van de natuur niet evenveel waarde
heeft als de Schrift, maar dat de interpretatie van de natuur boven
de Schrift verheven is. Dat staat haaks op de leerstukken van de
NGB.
De Nederlandse Geloofsbelijdenis
Allereerst moeten we kijken of de interpretatie van de natuur
volgens de NGB evenveel waarde heeft als de leer van de Schrift.
Deze stelling wordt in artikel 3 en 7 aangevochten. Artikel 3 stelt
met de woorden van de apostel Petrus dat ‘dit Woord Gods niet is
gezonden, noch voortgebracht door den wil eens mensen, maar de heilige mensen
Gods, van den Heilige Geest gedreven zijnde, hebben (het) gesproken’. Deze
schriften krijgen van de NGB de naam ‘heilige en goddelijke
Schriften’. Artikel 7 stelt dat het verboden is van het Woord Gods
iets toe of af te doen. Volgens dit artikel blijkt hieruit dat de leer
daarvan (het Woord Gods) zeer volmaakt en in alle manieren
volkomen is. Daarom mag men volgens dit artikel ‘gener mensen
schriften, hoe heilig zij geweest zijn, gelijkstellen met de goddelijke Schriften,
noch de gewoonte met de waarheid Gods (want de waarheid is boven alles),
noch de grote menigte, noch de oudheid, noch de successie van tijden of
personen, noch de conciliën, decreten of besluiten; want alle mensen zijn uit
zichzelven leugenaars en ijdeler dan de ijdelheid zelve’. Wat zegt de NGB
over onze oergeschiedenis? 12 Volgens de NGB is God de Vader
de Oorzaak, Oorsprong en het Begin aller dingen, zowel de
zienlijke als onzienlijke. 13 Hij wordt gezien als onze Schepper. 14
Vervolgens wordt in een ander artikel Genesis 1: 26-27
aangedragen als bewijs voor de drie-eenheid. ‘In Genesis hfdst. 1:26-
27 zegt God: Laat ons mensen maken, naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis,
enz. En God schiep den mens naar Zijn beeld; man en vrouw schiep Hij hen.
Insgelijks Gen. 3: 22: Zie, de mens is geworden als Onzer een. Daaruit blijkt
dat er meer dan één Persoon in de Godheid is, als Hij zegt: Laat Ons mensen
maken naar Ons beeld; en Hij wijst daarna de enigheid aan, als Hij zegt:
God schiep.’ 15 Artikel 12 is duidelijk over de schepping: ‘Wij geloven
dat de Vader door Zijn Woord, dat is door Zijn Zoon, den hemel, de aarde
en alle schepselen uit niet heeft geschapen, wanneer het Hem heeft goedgedacht,
aan een iegelijk schepsel zijn wezen, gestalte en gedaante, en onderscheidene
ambten gevende, om zijn Schepper te dienen. Dat Hij ze ook nu alle
onderhoudt en regeert naar Zijn eeuwige voorzienigheid en door Zijn oneindige
kracht, om den mens te dienen, teneinde de mens zijn God diene.’ 16 Ook
heeft God volgens dit artikel de engelen geschapen om Zijn
uitverkorenen te dienen. Maar sommige van deze engelen zijn in
het eeuwig verderf gestort. Nadat God alles geschapen had, liet Hij
de schepping niet aan zijn eigen lot over; Hij bestuurt en regeert
deze wereld, zodat er niets gebeurt zonder Zijn toelating. Over de
schepping van de mens is de NGB duidelijk: ‘Wij geloven dat God
den mens geschapen heeft van het stof der aarde, en heeft hem gemaakt en
geformeerd naar Zijn beeld en gelijkenis, goed, rechtvaardig en heilig;
kunnende met zijn wil in alles overeenkomen met den wil Gods.’ 17 Maar
helaas is de mens in zonde gevallen: ‘Maar als hij in eer was, zo heeft
hij het niet verstaan, noch zijn uitnemendheid erkend; maar heeft zichzelven
willens der zonde onderworpen, en overzulks den dood en vervloeking, het oor
biedende aan het woord des duivels. Want het gebod des levens, dat hij
ontvangen had, heeft hij overtreden, en heeft zich van God, Die zijn ware
Leven was, door de zonde afgescheiden; hebbende zijn gehele natuur verdorven;
waardoor hij zich schuldig gemaakt heeft des lichamelijken en geestelijken
doods.’ 18 Door de ongehoorzaamheid van Adam is de erfzonde
doorgegeven aan het gehele menselijke geslacht, wat in artikel 16
ook wel het geslacht van Adam genoemd wordt. 19 Volgens artikel
16 was Adam ook de eerste mens. 20 Verderop wordt in artikel 23
Adam onze eerste vader genoemd. Er wordt van hem gezegd dat
hij zich bevende bedekte met vijgenbladeren. 21 Als in artikel 37
over het laatste oordeel gesproken wordt, wordt er gezegd dat alle
mensen persoonlijk voor de Rechter - dit is God - zullen
verschijnen, ‘zowel mannen als vrouwen en kinderen, die van het aanbeginne
der wereld af tot den einde toe geweest zullen zijn’. 22
Conclusie
Voor de NGB heeft onze interpretatie van de natuur een
ondergeschikte waarde aan de Heilige Schrift. Verder is de NGB
duidelijk wat betreft onze oergeschiedenis: God schiep de eerste
mens, Adam, uit het stof van de aarde, naar Zijn beeld en
gelijkenis. Adam wordt onze eerste vader genoemd. Hij heeft
zichzelf moedwillig in de zonde gestort en heeft daardoor zijn
‘gehele natuur verdorven’. Na deze zonde bedekte hij zich bevende met
vijgenbladeren. Volgens artikel 37 zijn er al vanaf het begin van de
wereld mensen geweest. Dit staat in contrast met de
evolutietheorie, die nooit spreekt over een eerste mensenpaar,
want uit onderzoek zou blijken dat er nooit een eerste mensenpaar
is geweest. Verder is volgens het evolutiedenken deze Homo sapiens
niet gemaakt door een intelligent opperwezen, maar geëvolueerd
uit aapachtigen, ook wel aapmensen genoemd. En dat de mens
vanaf het begin van de wereld al bestaat, is al helemaal in
tegenspraak met het evolutiedenken. De mens verschijnt in deze
theorie pas laat ten tonele. We zien dat dr. Veenstra dus
onmogelijk de NGB voor het ‘evolutiekarretje’ kan spannen. Ook
niet door alleen te verwijzen naar de NGB, alsof die zou aantonen
dat onze interpretatie van de natuur en de Schrift op gelijke voet
staan.
Simpelaar, Wouter; 2014, ‘Ruimte voor evolutietheorie in catechisatieles’, in:
Nederlands Dagblad 70 (18507): 7.
2 Bondt, Nico; 2014, Evolutie, in: Nederlands Dagblad 70 (18510): 8;
Flipse, Ab; 2014, Zoek harmonie geloof en evolutiewetenschap, in: Nederlands
Dagblad 70 (18512): 8; Veenstra, Gert Jan; 2014a, Evolutie is realiteit, in:
Nederland Dagblad 70 (18515): 9; Veenstra, Gert Jan; 2014b, Kiezen
tussen God en evolutie is een vals dilemma, in: Nederlands Dagblad 70 (18523):
8.
3 Bolks, Gerrit Jan; 2014, Bescheidenheid, in: Nederlands Dagblad 70
(18517): 9; Duinkerken, Peter, 2014, Boom van Kennis, in: Nederlands
Dagblad 70 (18517): 9; Heijligers, Corrie; 2014, Evolutie is theorie, in:
Nederlands Dagblad 70 (18518): 9; Hoeksma, Gert; 2014, Schepping, in:
Nederlands Dagblad 70 (18522): 8; Kadijk, Bram; 2014, Harmonie is
onmogelijk, in: Nederlands Dagblad 70 (18515): 9; Kiefte, Harm; 2014,
Evolutie, in: Nederlands Dagblad 70 (18511): 11; Kraker, Jaap de; 2014,
Volwassen schepping, in: Nederlands Dagblad 70 (18518): 9; Noordhof,
Albert; 2014, Vanuit het niets: Adam en Eva, in: Nederlands Dagblad 70
1
(18510): 8; Streuper, Simon; 2014, Wijzer dan Salomo?, in: Nederlands
Dagblad 70 (18517): 9; Woerdenbag, Coby; 2014, Catechisatie en evolutie,
in: Nederlands Dagblad 70 (18509): 8; Zoutewelle, Tom; 2014, Kerk wil
in gesprek met wetenschap geen dictaat, in: Nederlands Dagblad 70 (18519):
13.
4 Noordhof, Albert; 2014, Vanuit het niets: Adam en Eva, in: Nederlands
Dagblad 70 (18510): 8.
5 Borger, Peter; 2009, Terug naar de oorsprong, De Oude Wereld, Urk.
6 Sanford, J.C.; 2008, Genetic Entropy & the mystery of the genome, FMS
Publications.
7 Wood, Todd Charles; Murray, Megan J.; 2003, Understanding the pattern of
life, Broadman & Holdman Publishers, Nashville.
8 Hoogerduijn, Hans; Wit, Jan Rein de; 2009, Zoeken naar de zondvloed, niet
gepubliceerd manuscript.
9 Austin, Steven A.; Baumgardner, John R.; Snelling, Andrew A.;
Vardiman, Larry; Wise, Kurt P.; 1994, Catastrophic Plate Tectonics: A Global
Flood Model of Earth History, in: R.E. Walsh (ed.), Proceedings of the
Third International Conference on Creationism,609-621.
10 Veenstra, Gert Jan; 2014, Evolutie is realiteit, in: Nederland Dagblad 70
(18515): 9.
11 Zoutewelle, Tom; 2014, Kerk wil in gesprek met wetenschap geen dictaat, in:
Nederlands Dagblad 70 (18519): 13.
12 De uitgave die ik gebruikt heb is tot stand gekomen door de Stichting
Heruitgave Werken Guido de Brés. Bres, Guido de; 2009, De Nederlandse
Geloofsbelijdenis met kanttekeningen en uitgeschreven bewijsteksten, Stichting
Heruitgave Werken Guido de Brés, Gebr. Koster, Barneveld; Om aan te
geven dat de Geloofsbelijdenis op Gods Woord was gegrond heeft de
opsteller in die tijd een groot aantal bewijsplaatsen uit de Bijbel geplaatst.
Deze zijn in deze uitgave toegevoegd.
13 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 8; Bij dit stukje staan deze
verwijsteksten: Kolossenzen 1:16-18.
14 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 9.
15 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 9.
16 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 12; Bij dit stukje staan
verschillende verwijsteksten: Jesaja 40:26, Daniël 14:4, Mattheüs 28:1820, 1 Johannes 5, 1 Korinthe 3:16, 1 Korinthe 6:11, Romeinen 8:9,
Kolossenzen 1:16, 1 Timotheüs 4:3, Hebreeën 3:4, Openbaring 4:11,
Openbaring 11:16.
17 Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 14; Bij dit stukje staan de
volgende verwijsteksten: Genesis 1:16, Kolossenzen 1:15-16,
Kolossenzen 3:10, 1 Petrus 2:9, Prediker 12:7, Psalm 8:5.
18 Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 14; Bij dit stukje staan de
volgende verwijsteksten: Psalm 49:21, Jesaja 59:2, Genesis 3:17, Genesis
3:19, Prediker 7:29, Romeinen 5:12, Johannes 8:7.
19 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 15 en 16.
20 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 16.
21 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 23; De verwijsteksten omvatten
heel Genesis 3 maar in het bijzonder Genesis 3:7.
22 Nederlandse Geloofsbelijdenis, artikel 37.