Betoog: Zwermgeest een plaag?

Betoog: Zwermgeest een plaag?
Gescheven door Yorick Brouwer en Koen van Vliet
22 juni 2014
Voorwoord
In dit betoog worden de meningen van twee auteurs tegenover elkaar gezet.
Verwijzingen naar andere media zijn aangegeven met een volgnummer. (bijv.[1])
Deze tekst is geschreven voor het vak Onderzoeksvaardigheden.
1
Zoekplan
• Zoekmachine: Simultaan zoeken HHS library
• Sleutelwoorden: Collective Intelligence
• Geavanceerd zoeken Auteur: Francis Heylighen
• Selecties: Communicatie en talen Informatica Informatiekunde Maatschappij Nieuws en opinie
2
Betoog
Tegenwoordig maakt iedereen gebruik van Facebook of Google: Even je status
updaten en kijken wat je vrienden aan het doen zijn. De manier waarop wij in
de moderne samenleving omgaan met informatie kan worden gezien als een een
zwermintelligentie. Deze vorm van collectieve inteligentie is volgens Jos de Mul
een gevaarlijke ontwikkeling in de technologie. Francis Heylighen is het hier niet
mee eens en is juist een voorstander van deze vorm van inteligentie.
Om te beginnen waarschuwt de Mul voor het „Oversharen” van gegevens.
Veel mensen weten niet dat de informatie die ze gratis weggeven kostbaar is
voor internetbedrijven. De informatie die publiek toegankelijk is wordt door
computers verwerkt om zo een profiel te schetsen van mensen. Deze vorm van
datamining is geheel legaal en wordt massaal toegepast om bijvoorbeeld inzicht
te krijgen in het koopgedrag van mensen. Deze kennis is echter oppervlakkig,
want er wordt niet meegerekend of de klant ook tevreden was met het product.
Dit mag dan wel zijn, maar volgens Heylighen is het bijna onmogelijk om de
mening van honderdduizenden mensen in beeld te brengen op een overzichtelijke
manier met de huidige techniek. Het is veel makkelijker om de gemiddelde
mening te schatten en die te presenteren.
Naast de publieke data is er nog de informatie die niet publiekelijk toegankelijk is, maar wel voor de bedrijven aan de top. Dit betreft onder andere meta
data zoals een zoekgeschiedenis of koopgedrag. Dienstverleners zoals Google,
Facebook en Twitter verkopen hun verzamelende gegevens aan belangstellenden. Ook overheidsinstanties verzamelen grote hoeveelheden informatie op een
legale en soms minder legale manier. Ze tappen op onze privélevens in via de
kanalen die wij gebruiken om met elkaar te communiceren. De handel in gegevens is een miljoenen business. De grote bedrijven domineren het internet. Het
net was nooit bedoeld om door een selecte groep gedomineerd te worden.
Uit een onderzoek [1] is gebleken dat termieten elk aan een apart nest beginnen, maar wanneer ze opmerken dat het nest van een andere termiet groter
is zullen zij helpen dit nest nog groter te maken. Door dit effect worden de
kleine nesten verlaten en blijven de grote nesten alsmaar groter groeien. Hier is
goed aan te zien dat collective inteligentie steeds tot vernieuwing en andere ontwikkeling zal leiden. Waar je eigen kennis stopt gaat die van een ander verder.
Samen met anderen kunnen grotere en complexere problemen opgelost worden.
Hetzelfde is zichtbaar in organisaties, projectgroepen en bedrijven. Deze instellingen zijn erop gericht om samen problemen op te lossen met een gedeelde
kennis.
Volgens de Mul is er echter een probleem met de gedeelde kennis op het internet: Om informatie te vinden gebruiken we zoekmachines zoals Google. Op
moment is het marktaandeel van Google 90%. Als er iemand is die graag zijn
informatie bovenaan in de lijst wil zetten is dat mogelijk tegen een vergoeding.
Daarnaast worden de resultaten van een zoekmachine worden gesorteerd op het
aantal bezoekers en niet op de inhoud. Dit zorgt voor een zeker sneeuwbaleffect waarbij de pagina’s die bovenaanstaan alleen maar meer bezoekers krijgen
3
waardoor hun positie versterkt wordt en andere pagina’s geen kans meer maken. Het is hierdoor lastig om alternatieve ideeën en inzichten te vinden over
een bepaald onderwerp.
De uitspraak van Heylighen :"waar je eigen kennis stopt gaat die van een
ander verder" klopt absoluut, maar wanneer één systeem bepaalt welke kennis
we binnenkrijgen moeten we ons afvragen of dit systeem wel deugt.
Slot
Achteraf is het duidelijk dat het gedeelde intellect zorgt voor grotere collectieve
kennis, maar het individu gaat eraan onder.
Bronnen
1. Jos de Mul - Niemand ontkomt aan de Zwermgeest
2. Francis Heylighen - Collective Intelligence and its Implementation on the
Web: Algorithms to Develop a Collective Mental Map
Verwijzingen
1. Heylighen noemt dit in zijn artikel. Hij verwijst naar een studie van „the
French entomologist Grassťe (1959)”
4

Download Report