Haemers Ella - Huis voor gezondheid

Immunohistochemische markers voor hypoxie, inflammatie en
proliferatie in diagnostisch biopsie materiaal: Studie van hun potentiële
rol als predictieve marker voor respons op preoperatieve radiotherapie bij
lokaal gevorderd rectaal carcinoom.
Identificatiegegevens:
Naam en voornaam: Haemers Ella
E-mail adres: [email protected]; [email protected]
Tel: 0479/213823
ASO in pathologische anatomie – VUB/ UZ Brussel
Promotor: Prof. Dr. Hoorens; Copromotor: Prof. Dr. De Ridder
Vorm van het werk: Onderzoek
Haemers Ella – VUB – 2012/2013
Page 1
Abstract
Doel van de studie: Nagaan van de predictieve waarde van immunohistochemische markers voor
inflammatie en proliferatie in diagnostisch biopsie materiaal voor wat betreft respons op
neoadjuvante helicale tomotherapie bij patiënten met lokaal gevorderd rectaal carcinoom.
Patiënten en methode: 39 patiënten met lokaal gevorderd rectaal carcinoom werden geïncludeerd
in deze retrospectieve studie. Al deze patiënten waren eerder opgenomen in de studie van De Ridder
et al.(1) en in de studie van Everaert et al.(2,3) waarin de efficiëntie en het toxiciteitsprofiel van
preoperatieve helicale tomotherapie en de predictieve waarde van sequentiële 18FDG-PET voor
respons op neoadjuvante radiotherapie werd onderzocht. Immunohistochemische kleuringen voor
CD3, CD4, CD8, CD68 en Ki-67 werden uitgevoerd op diagnostisch biopsie materiaal. De
immunohistochemische kleuringen werden geanalyseerd door middel van kwantitatieve digitale
beeldanalyse op gescande microscopische preparaten. (Definiens, Tissue Studio 2.0, Munchen,
Duitsland). De patiënten werden onderverdeeld in 2 groepen, namelijk responders (15) en nonresponders (24) op basis van de Dworak regressie-graad bepaald op de heelkundige resectie
specimens (totale mesorectale excisie) van deze patiënten. Respons werd gedefinieerd als een
Dworak regressie graad 2 tot 4, terwijl non-respons overeenkomt met een Dworak regressie graad 0
tot 1.
Resultaten: Er kon geen significante correlatie aangetoond worden tussen de mate van expressie van
deze immunohistochemische markers en de histopathologisch waargenomen regressie graad. Er was
wel een trend naar positieve correlatie tussen het aantal inflammatoire cellen (CD3, CD4, CD8 en
CD68) en de histopathologische regressiegraad. Tevens werd een trend naar positieve correlatie
waargenomen tussen de mate van proliferatie (zowel deze gemeten in de maligne epitheelcellen, als
deze gemeten in de zogenaamde tumor area, die zowel de epitheliale tumor component als de
omgevende stromale component omvat). Daarenboven, alhoewel ook niet-significant, werd
opgemerkt dat een denser infiltraat van macrofagen, in tegenstelling tot een T-cel lymfocytair
infiltraat gepaard lijkt te gaan met lagere waarden voor SUV PET-parameters en met een hogere
waarde voor metabool volume, beide gemeten bij pre-operatieve PET.
Conclusie en discussie: Expressie van markers van inflammatie en proliferatie, zoals CD3, CD4, CD8
en CD68 en Ki67, in diagnostisch biopsie materiaal, toont een trend naar positieve correlatie met
tumorregressie na neo-adjuvante radiotherapie bij patiënten met lokaal gevorderd rectaal
carcinoom. Om na te gaan of er significante correlatie bestaat is analyse van een grotere groep
patiënten aangewezen. Daarenboven is ook het onderzoek van andere potentiële predictieve
markers zoals GLUT1, CAIX en p53 aangewezen. Onze bevindingen met betrekking tot de correlatie
tussen inflammatoire markers en pre-radiotherapie PET-signalen, ondersteunen de hypothese dat
SUV PET-parameters voornamelijk bepaald worden door het aantal tumorcellen, eerder dan door het
aantal aangetrokken macrofagen na neo-adjuvante radiotherapie. Dit bevestigt het nut van SUV PETparameters voor het bepalen van respons op neo-adjuvante therapie bij lokaal gevorderd rectaal
carcinoom.
Haemers Ella – VUB – 2012/2013
Page 2
Referenties.
1. Everaert H, Hoorens A, Vanhove C, et al. Prediction of response to neoadjuvant radiotherapy
in patients with locally advanced rectal cancer by means of sequential 18FDG-PET.
International Journal of Radiation Oncology, Biology and Physics 201;80:91-96.
2. Engels B, Tournel K, Everaert H, et al. Phase II study of preoperative helical Tomotherapy
with a simultaneous integrated boost for rectal cancer. International journal of Radiation
Oncology, Biology and Physics 2011;15:570-576.
3. De Ridder M, Tournel K, Van Nieuwenhove Y, et al. Phase II study of preoperative helical
tomotherapy for rectal cancer. International Journal of Radiation Oncology, Biology and
Physics 2008;70:728-734.
Haemers Ella – VUB – 2012/2013
Page 3