Editie oktober 2014 - IJsselmeerpolders

Editie oktober 2014
Flevo Rondstraler oktober 2014
COLOFON
VERON afdeling A 41 – IJsselmeerpolders (Flevoland):
Voorzitter
Vice-voorzitter
Secretaris / PR
Penningmeester
Lid
Lid
Dick van Vulpen.
vacant
Willem van Strik
Albert Buitenhuis.
vacant
Marcel Moerenhout.
PA0DVV
0320-230736
PA3HEB
[email protected]
QSL-manager
Henk van der Ley.
Ronald Hellenthal.
PA0LEY
PA0RHA
0320-221475
[email protected]
Secretariaat
mailadres bestuur
[email protected]
Redactie Rondstraler
Dick van Vulpen.
[email protected]
Artikelen
Overname van artikelen en schema’s uitsluitend na toestemming van
de redactie en met bronvermelding. De redactie heeft het recht om
wijzigingen in de aangeboden artikelen aan te brengen.
Verenigingsavond
Gewoonlijk de eerste dinsdag van de maand in het Arbeidslokaal van
gebouw Hanzeborg aan de Koningsbergenstraat 201 te Lelystad.
De eerstvolgende bijeenkomst is:
dinsdagavond 7 oktober om 20.00 uur.
VERON
De VERON is de Vereniging voor Experimenteel Radio Onderzoek in
Nederland, opgericht op 21 oktober 1945 en ingeschreven in het verenigingsregister van de KvK te Amsterdam onder nummer V 532139.
Homepage
De website van de afdeling is www.ijsselmeerpolders.com of anders
via www.veron.nl en dan naar afdeling IJsselmeerpolders (A41).
PA1PAE
PD1AJM
1
Flevo Rondstraler oktober 2014
Van het bestuur.
Het bestuur nodigt u van harte uit voor de volgende verenigingsactiviteit:

dinsdag 7 oktober,
 lezing van Rene Stevens van de firma HFPrints, deze firma bouwt radioreportage apparatuur op200 en 420 MHz en videoreportage apparatuur op
2200 – 2400 MHz (13cm band). Hij vertelt van de vele experimenten en
ervaringen, het nut van antennes, hoe stel je ze op en zo voort….
PA0-roepletters worden vrijgegeven.
Mogelijk vanaf het begin van het komende jaar kan iedere zendamateur met een F-licentie de
PA0-prefix kiezen in zijn roepletters.
Dat blijkt uit de notulen van het onlangs gehouden Amateur Overleg tussen Agentschap Telecom, de VERON en de VRZA.
Dan komt er een eind aan een agendapunt dat al heel lang op de agenda staat.
Want al meer dan 10 jaar staat het onderwerp ‘PA0-prefix’ op de agenda.
Bezwaren tegen het vrijgeven komen onder meer van de Old Timers Club (OTC).
Zij zijn van mening dat roepletters bij een persoon horen en niet bij het radiostation.
Daarom mag je de PA0-prefix maar eenmaal uitgeven.
Volgens de notulen van het laatste Amateur Overleg zit er nu beweging in deze zaak.
De verenigingen moeten voor oktober een reactie sturen aan het Agentschap.
Dan zal tijdens het volgende overleg op woensdag 29 oktober 2014 het besluit genomen kunnen worden.
Volgens beide verenigingen is er intern overleg geweest is met de leden en met de verschillende belangengroepen.
Er zijn nu geen bezwaren meer zodat het kan worden uitgevoerd.
Er zijn natuurlijk wel randvoorwaarden van het Agentschap.
Volgens het Agentschap moet er een universele, simpel uitvoerbare oplossing komen met een
breed draagvlak bij alle betrokken partijen.
Dus voor alle F amateurs gelijke rechten, geen uitzonderingsbepalingen en het beleid moet
uitvoerbaar te zijn tegen redelijke kosten.
Het agentschap zal deze randvoorwaarden duidelijk aangeven.
2
Flevo Rondstraler oktober 2014
Een stukje kennis opfrissen.
DeE gelijkrichter
Een gelijkrichter is een elektronische schakeling die van een wisselspanning een
gelijkspanning maakt, de wisselspanning gelijkricht.
Een gelijkrichter schakeling kan bestaan uit een enkele diode, uit twee of uit vier dioden,
meestal zijn daarbij nog andere elektronische componenten nodig om een
perfecte gelijkspanning te maken.
Bij het gelijkrichten is er verschil tussen:
–
enkelfasige gelijkrichting
 we maken gebruik van één helft van de wisselspanning
–
dubbelfasige gelijkrichting
 we maken gebruik van beide helften van de wisselspanning.
De basis van een gelijkrichter is één of meer diodes.
Als het gaat om het maken van gelijkspanning om iets van energie te voorzien, gebruiken we
bijna uitsluitend siliciumdioden.
Voor speciale toepassingen gebruiken we onder meer germaniumdioden en
gallium-arsenicumdioden.
De uitgangsspanning van een gelijkrichter is een niet constante, pulserende gelijkspanning,
die helemaal niet lijkt op de spanning uit een batterij of accu.
Voor de meeste elektronische toepassingen is deze onregelmatige gelijkspanning niet te
gebruiken.
Daarom wordt de gelijkgerichte spanning met een condensator of met een uitgebreidere
schakeling meer gelijkmatig gemaakt.
De gelijkspanning wordt afgevlakt, platter gemaakt.
De schakeling noemen we een afvlakfilter.
Helaas is geen enkel afvlakfilter perfect en blijft in de gelijkspanning een kleine of grotere
wisselspanningscomponent over, de rimpel.
De frequentie van de rimpel is bij enkelzijdige gelijkrichting gelijk aan de frequentie van de
wisselspanning die is gelijkgericht.
Bij dubbelfasige gelijkrichting is de frequentie van de rimpel het dubbele van de
wisselspanning die is gelijkgericht.
Voorbeeld van rimpel met als afvlakfilter een condensator
3
Flevo Rondstraler oktober 2014
Voor veel elektronica toepassingen is deze gelijkspanning met rimpel nog niet voldoende
‘gelijk’ en is alleen na het toepassen van een elektronische
stabilisatieschakeling de gelijkspanning eindelijk echte gelijkspanning.
Enkelfasige gelijkrichter
Dit is het schema van enkelfasige gelijkrichting door de diode D met als belastingweerstand
R.
In de linker grafiek staat de ingangswisselspanning.
De rechter grafiek laat de spanning zien over de weerstand R.
Enkelfasige gelijkrichter, getekend door Walter Dvorak
Enkelfasige gelijkrichting gebeurt door een diode die de positieve (of negatieve) fase van een
wisselspanning doorlaat en de negatieve (of positieve) fase tegenhoudt.
De rimpel op de gelijkspanning bij enkelfasige gelijkrichting is zeer groot.
Deze gelijkrichting heeft een laag rendement, gedurende de helft van de tijd doet de gelijkrichter helemaal niets.
Dubbelfasige gelijkspanning
Bij de dubbelfasige gelijkrichting worden zowel de positieve als de negatieve fase van de
wisselspanning gebruikt.
Hiervoor zijn twee methoden mogelijk.
Transformator met middenaftakking
Als u een transformator met een middenaftakking gebruikt, heeft u slechts twee dioden nodig
om een dubbelfasige gelijkrichter te maken.
In deze situatie worden beide wikkelingen van de transformator maar gedurende een halve
periode van de wisselspanning gebruikt en is de transformator dus niet
optimaal belast.
Bruggelijkrichter
Hier gebruikt u een transformator met één wikkeling die optimaal wordt belast.
U hebt echter voor de bruggelijkrichter vier diodes nodig, zij staan geschakeld in de
Graetzschakeling.
Hieronder ziet u beide varianten.
4
Flevo Rondstraler oktober 2014
Dubbelfasige gelijkrichter, transformator met middenaftakking,
getekend door Walter Dvorak
Dubbelfasige gelijkrichter, bruggelijkrichter in Graetz schakeling,
getekend door Walter Dvorak
Brugcel of Graetz schakeling
De brugcel of Graetz schakeling is een dubbelfasige gelijkrichter die is opgebouwd met vier
diodes.
De schakeling is genoemd naar zijn uitvinder L. Graetz.
De diodes zijn op een slimme manier geschakeld.
Als u kijkt vanaf de uitgang (DC output), vanaf de nul naar de plus, dan bestaat de schakeling
uit twee strengen van elk twee diodes in serie.
Graetz schakeling of brugcel
De Graetz schakeling noemen we in vakjargon “brugcel”.
De Graetz schakeling wordt meestal getekend als een soort rotonde met 4 diodes, zie bovenstaande rechter tekening.
We hebben nu drie verschillende tekeningen gezien maar de schakeling is uiteraard hetzelfde.
Kijkt u goed:
5
Flevo Rondstraler oktober 2014
Bij de + (plus) aansluiting komen 2 diodes met de kathodes aan elkaar, ieder van deze diodes
is met zijn anode verbonden aan een van beide wisselspanningsaansluitingen.
Bij de – (min) aansluiting komen 2 diodes met de anodes aan elkaar, ieder van deze diodes is
met zijn kathode verbonden aan een van beide wisselspanningsaansluitingen.
Werking
I
Op de DC output is de belasting (apparaat) aangesloten (lamp, mp3 speler, stukje elektronica
dat iets voor u doet enz.).
De stroom gaat via de plus output naar het apparaat toe en komt via de min aansluiting terug.
In deze tekening is met rode en blauwe lijnen aangegeven hoe de route van de stroom is bij de
positieve fase van de wisselspanning.
De elektrische stroom loopt van plus naar min.
We kijken naar de positieve fase van de wisselspanning, voorgesteld door een
+ teken bij de ingang.
De positieve spanning op de ingangsklem gaat door de rode diode (hij geleidt) en komt zo uit
op de + klem van de uitgang.
De andere (grijze) diode aan de + ingangsklem staat in sper en doet niets.
Via de belasting, die op de uitgang is aangesloten, komt de spanning terug op de
– klem van de uitgang.
Via de blauwe diode (deze geleidt ook) gaat de spanning naar de – klem van de ingang.
De grijze diode aan de – klem van de ingang staat in sper en doet niets.
Vergelijkt u het met een stroom water.
U sluit uw waterkraan aan op de + ingang (input), de – aansluiting van de input laat u open
zodat het water kan stromen.
Het water loopt dan via de rode diode (terugslagklep laat door) naar de + aansluiting van de
uitgang (output).
Het water gaat via de belasting naar de min aansluiting van de uitgang (output).
De blauwe diode geleidt ook (terugslagklep laat door) en laat het water lopen naar de min
ingang (volg de blauwe lijn in de tekening..
6
Flevo Rondstraler oktober 2014
In de volgende tekening is met rode en blauwe lijnen aangegeven hoe de route van de stroom
is bij de negatieve fase van de wisselspanning.
Dit kunt u vergelijken met het aansluiten van de waterkraan op de min ingang (input).
In de bovenstaande tekening is de andere situatie aangegeven.
Hier staat de route van de stroom is bij de negatieve fase van de wisselspanning.
Nu worden de andere diodes gebruikt, de ongebruikte diodes staan in sperrichting.
Kleine brugcel, ongeveer ware grootte
Brugcel, ongeveer 1/2 ware grootte
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0
7