Opdrachtbrief Rijkswaterstaat - Scholen voor Duurzaamheid

Retouradres Postbus 25 6200 MA MAASTRICHT
Scholen voor Duurzaamheid
t.a.v. de leerlingen/adviseurs in spé
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Avenue Ceramique 125
6221 KV MAASTRICHT
Postbus 25
6200 MA MAASTRICHT
T 043 329 44 44
www.rijkswaterstaat.nl
Contactpersoon
L.M. Charpentier
Medewerker Advisering
Datum
10 maart 2014
Onderwerp Scholen Voor Duurzaamheid 2014: Deltaprogramma
T 06 532 16 210
[email protected]
Ons kenmerk
SVD 2013-2014/1
Uw kenmerk
Beste deskundigen van de toekomst,
Bijlage(n)
Rijkswaterstaat beheert en ontwikkelt in opdracht van de Minister van
Infrastructuur en Milieu de nationale infrastructuur. Dat wil zeggen dat
Rijkswaterstaat, in de breedste zin van het woord, verantwoordelijk is voor kwaliteit
van alle wegen en waterwegen in ons land en alles wat hier direct aan grenst. Wij
moeten er bijvoorbeeld voor zorgen dat de burgers veilig zijn voor overstromingen,
dat er voldoende en schoon water is, dat het verkeer over weg en water vlot en
veilig kan doorstromen en dat we betrouwbare en bruikbare informatie geven aan
de burgers en bedrijven. Maar Rijkswaterstaat doet nog meer, zoals het
ondersteunen van o.a. personenvervoer, landbouw, natuur, drinkwaterwinning en
recreatie (zogenoemde gebruiksfuncties).
Klimaatverandering
Het klimaat verandert wereldwijd. De voorspellingen zijn dat in Nederland de
zomers steeds warmer en droger worden, de winters steeds natter. De Maas is een
regenrivier: De afvoer van de Maas is afhankelijk van de hoeveelheid regen die in
Frankrijk, België en Nederland valt. De voorspelde klimaatverandering heeft dus
grote gevolgen voor de Maas: nog hogere afvoeren (en waterstanden) in de winter
en nog lagere afvoeren in de zomer. Dit brengt allerlei problemen met zich mee
zoals belemmeringen voor de scheepvaart, wateroverlast bij bewoners en
bedrijven, moeizame drinkwatervoorziening en watertekorten voor de landbouw en
de industrieën.
Deltaprogramma
Het Deltaprogramma staat voor een veilig en aantrekkelijk Nederland, nu maar ook
in de toekomst. Het kabinet wil er met het Deltaprogramma voor zorgen dat de
huidige en volgende generaties veilig zijn tegen het water en dat we de komende
eeuw beschikken over genoeg zoet water. Het is niet alleen een voorwaarde voor
onze economie, maar biedt ook de kans om internationaal onze vleugels uit te
slaan. Onze water- en deltatechnologie zijn wereldwijd bekend. Bovendien willen
we ook een aantrekkelijk land zijn, waar het prettig wonen, werken en recreëren is.
Dat we in onze delta kunnen wonen, is nooit vanzelfsprekend. Het vergt
voortdurende inspanning om te zorgen dat we veilig zijn én blijven. Het werk
daaraan is nooit af. Gemeten is dat de zeespiegel stijgt en de bodem daalt. We
verwachten in de toekomst extremer weer met meer natte perioden. Het
Pagina 1 van 1
regenwater moet door de rivieren worden afgevoerd. De bestaande
veiligheidsnormen dateren uit de jaren zestig en zijn vastgesteld na de
watersnoodramp in Zuidwest-Nederland in 1953. Maar we hebben nu meer te
beschermen dan 50 jaar geleden. Achter onze kust en rivierdijken ligt een
dichtbevolkt gebied met mensen, dieren en goed dat kwetsbaar is voor
overstromingen. Bijna 60% van ons land is overstroombaar, waaronder ons
economische centrum. Bij een overstroming zijn het leed en de schade niet te
overzien. Bescherming tegen overstromingen, niet alleen vanuit zee maar ook
vanuit de grote rivieren, is dus van levensbelang.
Daarnaast meten we dat de temperatuur stijgt. We verwachten dat onze zomers
steeds warmer en droger worden, waardoor de zoetwatervoorziening in gevaar kan
komen. Niet zozeer ons drinkwater, maar wel het water waar landbouw, industrie
en natuur van afhankelijk zijn.
De gemeten stijging van de zeespiegel, de daling van de bodem en de stijging van
de temperatuur dwingen ons ver vooruit te kijken en zo vroeg mogelijk in te spelen
op ontwikkelingen in de verdere toekomst. Daarnaast is onze huidige veiligheid nog
niet helemaal op orde. We willen een ramp vóór zijn, zorgen dat we goed zijn
voorbereid nu en op de toekomst. Dat gebeurt met het Deltaprogramma.
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Datum
10 maart 2014
Ons kenmerk
SVD 2013-2014/1
De opdracht
Rivieren maken onlosmakelijk deel uit van onze leefomgeving, voor de een directer
dan de ander. Al eeuwen lang zoekt de mens manieren om de rivier ‘te beteugelen’
en ‘de baas te zijn’. Dijken, deltawerken, inpolderen, stuwen, sluizen, terpen etc
worden gebruikt om het water tegen te houden en/of te controleren. De
klimaatverandering zal er ongetwijfeld voor zorgen dat waterafvoeren in rivieren
nog meer zullen stijgen en de hoogwaterkans groter wordt. Het Deltaprogramma
moet ervoor zorgen dat de gevolgen van deze veranderingen beperkt blijven. Men
wil dat op drie manieren doen (Meerlaagse Veiligheid; MLV):
LAAG I: maatregelen ter preventie/voorkoming van schade
LAAG II: maatregelen van ‘acceptatie’/leven met water (bijv. terpen, paalbouw etc.)
LAAG III: maatregelen rondom rampenbestrijding/evacuatieplannen etc.)
Rijkswaterstaat Zuid-Nederland krijgt een nog zwaardere taak om de Maas ‘in
bedwang te houden’, ervoor te zorgen dat mens, dier en plant veilig zijn voor
overstromingen maar ook de scheepvaart ongehinderd kan laten doorgaan.
Tegelijkertijd moet RWS ook nog andere gebruiksfuncties toelaten en rekening
houden met alle gebiedsfactoren van de Maasvallei (bebouwing, bebossing etc). Er
zijn dus heel wat belangen om rekening mee te houden.
Rijkswaterstaat vraagt de leerlingen om na te denken over alle factoren en
belangen die er in (een gebied in) de Maasvallei spelen en aan de hand hiervan een
duurzaam inrichtingsplan te maken.
Voordat dit echter uitgewerkt kan worden, wordt de leerlingen gevraagd om ook
voor zichzelf een beeld te scheppen wat de klimaatverandering en het
Deltaprogramma voor hun eigen leefomgeving gaat beteken. De opdracht die
Rijkswaterstaat de leerlingen geeft luidt dus:
Deel I Wat betekent het Deltaprogramma voor jou?
Bekijk alle informatie- en beeldmateriaal en stel per groep een profiel op over het
Deltaprogramma en laat zien wat het programma voor jou in je dagelijkse leven
betekent.
Pagina 2 van 2
Deel II Hoe zou jij de Maas tussen Eijsden en de Moerdijkbrug inrichten?
Stel een advies op voor inrichting van een door jullie zelf uitgekozen gebied in het
Maasdal in het beheersgebied RWS Zuid-Nederland. Hoe zou jij de Maas in dat
specifieke gebied tussen Eijsden en de Moerdijkbrug inrichten, rekening houdend
met de huidige situatie en de toekomstperspectieven rondom Klimaatverandering.
Duurzaamheid moet hierin een belangrijke rol spelen. En dan niet alleen
duurzaamheid in de zin van hergebruik van materialen en gebruik van
natuurlijke/duurzame materialen maar ook kijkend naar ‘slim gebruik maken van’
energiebronnen etc.
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Datum
10 maart 2014
Ons kenmerk
SVD 2013-2014/1
Ik ben heel benieuwd naar jullie uitwerking! Ik wens jullie veel creativiteit toe en
reken op frisse, uitdagende en goede ideeën op de Eindmanifestatie van Scholen
voor Duurzaamheid.
de hoofdingenieur-directeur,
namens deze,
directeur Netwerk Ontwikkeling.
Rijkswaterstaat Zuid-Nederland,
drs. D.F. Timmer
Pagina 3 van 3
BIJLAGE 1
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Rijkswaterstaat ZuidNederland
Datum
10 maart 2014
SCHOLEN VOOR DUURZAAMHEID
OPDRACHT 2013-2014: DELTAPROGRAMMA
Ons kenmerk
SVD 2013-2014/1
Tools
Rijkswaterstaat biedt de leerlingen toegang tot de ‘Blokkendoos Deltaprogramma’,
een tool waarin alle maatregelen zijn opgenomen en waarin duidelijk wordt
gemaakt welke effecten deze maatregelen hebben op de waterstanden. Zo kan er
per maatregel een afweging worden gemaakt over het nut en de noodzaak van
bepaalde maatregelen en kunnen leerlingen uiteindelijk komen tot een
weloverwogen advies met een pakket aan maatregelen voor het gekozen gebied.
De logins voor deze tool worden in het voorjaar van 2014 ter beschikking gesteld.
De tweede tool die Rijkswaterstaat aanbiedt is de Deltaviewer
http://deltaviewer.info/
De Deltaviewer is een interactieve presentatie die ingaat op algemene vragen als
wat nu de precieze waterproblemen en –vraagstukken van Nederland zijn. Hoe
vertaalt het Deltaprogramma dit naar (opgaven en) oplossingen? Wat is het effect
van maatregelen in een regio op de wateropgave van een andere regio? Denk
daarbij aan het aanpassen van de afvoerverdeling van de Rijntakken. De
Deltaviewer wil mensen daarvan bewust maken.
Organisaties die beschikken over de deltaviewer:
http://www.deltacommissaris.nl/onderwerpen/deltaviewer/organisaties_met_deltav
iewer/
Verdere aangeboden faciliteiten
Net als voorgaande jaren zal het ook bij deze opdracht mogelijk zijn om een
deskundige uit te nodigen voor een gastles. Afhankelijk van het onderwerp
waarover toelichting nodig is stuurt Rijkswaterstaat dan een gastdocent. Dit kunnen
eventueel ook gastsprekers zijn van andere organisaties zoals Waterschappen of
gemeenten (indien de contacten voorhanden zijn).
Pagina 4 van 4

Download Report