Plaatselijk Belang Averlo-Frieswijk

Coralien van Hattem
Bert Kleine Schaars
Gerard Kolkman
Francis Nieuwenhuis
Jeanet Schreur
Brigit Spoler
Jos Venneman
AVERLO EN FRIESWIJK
2
OPMAAK Averlo en FrieswijkHS SCHOOL.indd 2-3
VENSTER OP HET LEVEN IN AVERLO EN FRIESWIJK
VOETREGEL
3
22-08-14 13:44
Inhoud
Voorwoord en leeswijzer
X
Het ontstaan van Averlo en Frieswijk
Plaatselijk Belang Averlo-Frieswijk
Dagelijks leven in Averlo
Dagelijks leven in Frieswijk
Landgoed Frieswijk
De Kranenkamp en abdij Sion
Trouwen en rouwen
Sporen van de oorlog
Landbouw
School in Averlo en in Frieswijk
Verenigingen en activiteiten
Kermis
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Hier komt nog een bijschrift
dat niet al te lang is.
4
OPMAAK Averlo en FrieswijkHS SCHOOL.indd 4-5
VENSTER OP HET LEVEN IN AVERLO EN FRIESWIJK
5
22-08-14 13:44
2 Plaatselijk Belang
Averlo-Frieswijk
> Plaatselijk Belang Averlo-Frieswijk is in 1934
opgericht op initiatief van de heer M.H.J. Brinks,
hoofd van de school te Frieswijk. Sindsdien spannen
de besturen zich in om goede voorzieningen
voor de buurtschappen te realiseren. Regelmatig
worden uitstapjes en fietstochten georganiseerd.
Stellingname tegen politieke besluiten wordt niet
geschuwd.
Via de Wijkaanpak krijgen Averlo en Frieswijk
geld om borden te plaatsen. Henny Huis in ’t
Veld, Gerrit Flierman, Gerard Spoler en Bert
Kleine Schaars plaatsen het eerste bord op de
grens met Wesepe op 4 september 2002.
18
OPMAAK Averlo en FrieswijkHS SCHOOL.indd 18-19
VENSTER OP HET LEVEN IN AVERLO EN FRIESWIJK
19
22-08-14 13:44
met de woorden: “Een harde weg krom is
niet licht om.” Het feest erna, dat ook in het
licht staat van het 40-jarig regeringsjubileum
van koningin Wilhelmina, wordt gevierd bij
café De Kranenkamp aan de Raalterweg.
Het Deventer Dagblad vermeldt dat de
voorzitter van de Vereniging voor Vreemdelingenverkeer de gelukwensen overbrengt
en hoopt dat de nieuwe weg zal bijdragen
aan een grotere bloei van Diepenveen en de
beide buurtschappen. Uit de toespraak van
de heer Van der Veer, directeur van de Zuivelfabriek Nieuw Leven uit Wesepe, blijkt dat
zijn fabriek graag bijdraagt aan de verharding
van wegen en dat in de toekomst ook zal
blijven doen.
In de loop van de jaren zijn meerdere wegen
verhard, maar niet allemaal door tussenkomst van Plaatselijk Belang. Daarom worden ze hier niet genoemd.
Waterleiding
De Waterleidingmaatschappij in Zwolle wil
bij voldoende belangstelling waterleiding
aanleggen, maar in 1963 is dat nog niet het
geval. Blijkbaar hebben veel bewoners na de
aanleg van elektriciteit een eigen waterpompinstallatie aangeschaft en die pas gedane
investering zou dan voor niets geweest zijn.
Desondanks worden twee jaar later toch
aansluitingen gerealiseerd.
Aardgas
Ondanks dat er regelmatig om gevraagd
wordt, is er in 1972 nog geen aardgas in
beide buurtschappen. In 1979 bestaat Sallandgas 11 jaar en de financiële situatie is
zodanig dat men van plan is om meer onrendabele gebieden aan te sluiten. Pas in de
jaren 80 kunnen bewoners kiezen voor de
aanleg ervan.
Toerisme
In 1989 probeert de gemeente Diepenveen
om een Vereniging voor Vreemdelingenverkeer (VVV) op te richten omdat gebleken
is dat daar behoefte aan is. Toch lukt het
niet om een zelfstandige VVV in het leven
te roepen omdat het te duur wordt. Maar
het hoofd wordt niet in de schoot gelegd
want in 1993 wordt de Stichting Promotie Diepenveen opgericht met als doel om
alle activiteiten gericht op het recreatief en
toeristisch ontwikkelen, het promoten en
bevorderen van het gemeenschapsleven
wat meer te structureren en te coördineren.
Een bestuurslid van Plaatselijk Belang wordt
contactpersoon. De Stichting Promotie Diepenveen is in 1999 opgeheven. De taken zijn
overgenomen door de VVV Deventer.
Telefoon
Busdienst
De aanleg van telefoon kost in 1935 nog ƒ
96,- per aansluiting en omdat dit te duur is,
wordt er niet verder over gesproken. Toch
komt dit onderwerp in 1938 weer aan de
orde want er hebben zich 14 personen opgegeven. De kosten zijn dan ƒ 24,- per jaar.
Waarom dat bedrag zoveel lager is dan drie
jaar daarvoor is niet duidelijk. In 1939 is de
aanleg al gerealiseerd. Ter gelegenheid hiervan wordt een bijeenkomst georganiseerd
met burgemeester en wethouders, een paar
“heeren van de Telefoon”, de Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer en een verslaggever
van de krant. Er is ƒ 8,- uitgetrokken om een
telegram te sturen naar H.M. de Koningin.
Uitstapje Plaatselijk Belang naar Schiphol,
midden jaren 50.
Meester Brinks, Willem Reterink, Gerritje
Nieuwenhuis-Bloemendal, Hendrik Jan
22
OPMAAK Averlo en FrieswijkHS SCHOOL.indd 22-23
In 1934 informeert het bestuur of het mogelijk is om een bus te laten rijden door
Averlo en Frieswijk op vrijdag en zondag. Al
snel komt het bericht dat dit niet mogelijk
is. Het bestuur bereikt wel dat de busdienst
Deventer–Ommen bij de Kranenkamp stopt.
Dit is zo’n heugelijk feit dat er bij de opening
in 1935 bloemen aangeboden worden aan
de busondernemer, de heer Hardon uit Deventer.
Reterink, Gerritje Nieuwenhuis-Koldeweij,
Jan Kloosterboer, Riek Kloosterboer, Hendrik
Nieuwenhuis, Wonink of Timmer, Mina
Willemsen, Antonie Smale, Gerritje Smale-ten
Have, Fenne Bolink-Elmerink, Elmerink, Egbert
Jan Beltman of Smale, Hendrik Bolink, Dika
Bolink?, Anne Bartelink-Kloosterboer?, ?.
Uitstapje Plaatselijk Belang rond 1933.
1. Gerrit Preuter?, 2. Bats Lenderink, 3. Jo
Grotenhuis, 4. Johan Middeldorp, 5. Gerrit
Grootentraast, 6. Dieks Bolink (Iwland), 7. Kees
Norel, 8. Berend Jan Twellaar, 9. Gerritje de
Beuze, 10. Mina Lenderink, 11. Toos of Anna
Groot Lipman, 12. Toos Nijkamp, 13. Mevr.
Brinks, 14. Bert Schoterman-Nieuwenhuis,
15. Dine Bolink, 16. Bertha Vink, 17. Bertha
Berends-Oosterwijk, 18. Harm Bolink (Iwland),
19. Wim of Henk Nieuwenhuis, 20. Wim of Henk
Nieuwenhuis, 21. Gerrit Middeldorp, 22. Dika
Smale, 23. Riek Toorneman, 24. Mies Rietman
of Dina Toorneman, 25. Buschauffeur,
26. Hendrik Willem Smale, 27. Mies BronsvoortNieuwenhuis, 28. Toos Groot Lipman?, 29.
Groot Lipman?, 30. Anna Kolkman, 31. Johan
Toorneman, 32. Dine Toorneman?, 33. Ab
Nieuwenhuis, 34. Bouwmeester (de Steerne),
35. Bouwmeester?, 36. Dika Smale?, 37. Gerritje
PLAATSELIJK BELANG AVERLO-FRIESWIJK
Nieuwenhuis-Koldeweij, 38. Nijkamp, 39. Tiem
Eilers, 40. Meester Brinks, 41. Annie Vink,
42. Riek Reterink, 43. Willem Groot Lipman,
44. Dina Flierman-Nieuwenhuis, 45. Stien
Heijink-Nieuwenhuis, 46. Egbert Jan Beltman,
47. Gait Twellaar, 48. Elmerink, 49. Jan Willem
Lenderink, 50. Bouwmeester?, 51. Willem
Flierman, 52. Hendrik Nieuwenhuis, 53. Dika
Jansen-Beltman, 54. Mensink, 55. Nijkamp.
23
22-08-14 13:45
tum is kermisvrijdag 11 juni omdat de voorzitter, de heer Brinks, dan een vrije dag heeft.
Kermisvrijdag is een algemeen bekend begrip
en heeft betrekking op de Deventer kermis.
Toch is men nog niet tevreden, want in 1949
wordt geprobeerd om een extra stopplaats
te krijgen bij de Gorsselseweg (nu Frieswijkerweg). Die wordt wel gerealiseerd, maar de
gewenste halte bij de gemeentewoningen bij
het kruispunt Waterdijk–Frieswijkerweg is er
nooit gekomen.
Activiteiten
Uitstapje Plaatselijk Belang rond 1943.
Jan Kloosterboer, 2. Jan Venneman, 3. Ab van
Weenum, 4. Mina Willemsen-Smeenk, 5. Riek
Nijkamp, 6. Gerritje Smale-ten Have, 7. Hendrik
Jan Reterink, 8. Wies van Weenum, 9. Willem
Reterink, 10. Hendrik Bolink, 11. Frits Reterink,
12. Aarnink, 13. Jan Willem Lenderink, 14. Riek
Kloosterboer, 15. Mina Reterink-Kloosterboer,
16. Dina Lenderink-Rechterschot, 17. Antonie
Smale, 18. Meester Pauls, 19. Gerrit Jan
Kruitbosch of Bolink?, 20. Elmerink?
24
OPMAAK Averlo en FrieswijkHS SCHOOL.indd 24-25
Uitstapjes
De bewoners van Averlo en Frieswijk zijn wel
in voor reisjes en andere uitjes. Plaatselijk
Belang organiseert in 1937 een uitstapje
naar Den Haag. De kosten zijn ƒ 50,- voor
een bus voor 20 personen. De voorlopige da-
Op 18 juni 1938 gaat de busreis naar Amsterdam en een jaar later gaan de buurtbewoners naar Lunenburg. Pas in 1948 wordt
de draad weer opgepakt en is Rotterdam
het reisdoel. In 1951 zijn er maar liefst twee
uitjes: naar Drenthe en het museum De
Waag en het Indisch Museum in Deventer.
Amsterdam komt in 1952 weer aan de beurt
en vanwege gebrek aan deelname, wordt
daarna niet meer elk jaar een reisje georganiseerd.
Uitstapje op 23 juli 1956 naar Hellendoorn.
1. Frits Nijkamp of Gerrit de Beuze, 2. Willem
Groot Lipman, 3. Jan Kloosterboer, 4. Riek
Kloosterboer-ten Have, 5. Mevr. Breedveld,
6. Dina Elmerink, 7. Willem Elmerink, 8. Marie
Groot Lipman-Wilgers, 9. Gerritje Smale-ten
Have, 10. Dika Nijkamp, 11. Gerrit Jan Flierman,
12.Stiene Flierman-Bloemendal, 13. Mevr.
Kruitbosch-Jalink, 14. Mevr. Wolters?, 15. Hr.
Wolters?, 16. Gerrit de Beuze, 17. Anneke
de Beuze-Flierman?, 18. Hendrik Willem
Smale, 19. Dika Smale-Zwijnenberg, 20. Mans
Grootentraast, 21. Dina Grootentraast, 22.
Dini Nijkamp, 23. Anton Pol?, 24. Swartjes
(Neppelenbroekerdijk), 25. Meester Breedveld,
26. Jan Venneman, 27. Jan Willem Lenderink,
28. Gait Jan Kruitbosch.
PLAATSELIJK BELANG AVERLO-FRIESWIJK
25
22-08-14 13:45
verhard, evenals een gedeelte van de Zwijnenbergerweg. Het gemeentebestuur besluit
dat 12,5% van de kosten, in de vorm van een
baatbelasting verhaald zal worden op de
belanghebbenden en aanwonenden.
Opheffing gemeente mislukt
Wandeltocht
Samen met de plaatselijk belangen Wesepe
en Lettele is op Hemelvaartsdag in 1935
een wandeltocht georganiseerd. Voor de
advertentie in het Deventer Dagblad wordt ƒ
6,- betaald. Vanwege het grote succes wordt
in 1936 opnieuw een tocht uitgezet.
Paasvuur
Het bestuur organiseert in 1936 een paasvuur in het weiland van Willem Willemsen
aan de Zwijnenbergerstraatweg (Zwijnenbergerweg). De voorzitter, de heer Brinks,
verwelkomt veel belangstellenden, niet
alleen uit de buurtschappen, maar ook uit
Schalkhaar en Deventer. De heer Kolkman,
als oudste inwoner, mag het vuur ontsteken,
maar vanwege het gure weer, neemt zijn
zoon, Gerrit Kolkman, wethouder van de
gemeente Diepenveen zijn taak over.
Ondanks het grote succes, kan men in 1937
niet genoeg brandhout bij elkaar krijgen.
Gelukkig is dat het jaar erop wel het geval.
De heer Frits Reterink zorgt voor de paal en
de heer Aarnink verzorgt de opbouw van de
Tijdens het 75-jarig jubileum in 2009 bekijken
buurtbewoners enkele foto’s die gebruikt worden
voor het boek over Averlo en Frieswijk. Op de
voorgrond Gerrit de Beuze.
26
OPMAAK Averlo en FrieswijkHS SCHOOL.indd 26-27
paasbult. De heer Reterink steekt het vuur
aan onder toeziend oog van veel buurtbewoners en het college van burgemeester en
wethouders van Diepenveen.
Fietstocht
Wie denkt dat de fietstocht iets van de laatste jaren is, heeft het mis: op 7 juni 1941
wordt er al een georganiseerd en in 1942 is
zelfs Arnhem de bestemming. Gelukkig kan
de terugreis per trein worden afgelegd.
Vanaf eindjaren 70 organiseert het bestuur
jaarlijks een fietstocht in de omgeving. In
hoogtijdagen zijn er wel 100 jonge en oudere
fietsers die op de pedalen stappen.
Vanwege het 70-jarig jubileum van Plaatselijk Belang wordt in 2004 de fietstocht
afgesloten met een barbecue bij de familie
Schreur aan de Midlijkerdijk. De zon laat zich
van zijn beste kant zien.
Bij het 75-jarig jubileum zijn de weergoden
de fietsers niet zo goed gezind. Een beetje
nat arriveert iedereen in de feesttent bij
De brandweer knipt een auto open om een
zogenaamde gewonde te bevrijden (1994).
de familie Willemsen aan de Midlijkerdijk.
Tijdens het buffet wordt het gelukkig beter
en kan er zelfs buiten gegeten worden. De
kinderen vermaken zich prima op het springkussen.
Nationale Straatspeeldag
Het doel van de Nationale Straatspeeldag is
om bij de gemeente aandacht te vragen voor
verkeersonveilige situaties voor met name
kinderen. Meestal organiseren verenigingen
of scholen in dorpen en steden dit soort activiteiten. Het bestuur van Plaatselijk Belang is
van mening dat de situatie in het buitengebied onderbelicht blijft en organiseert daarom op 8 juni 1994 een straatspeelmiddag op
de Avergoorsedijk ter hoogte van de school,
tussen de Frieswijkerweg en de Koeweg.
Ruim 80 basisschoolkinderen uit de buurt en
hun ouders geven aan wat ze onveilig vinden
in de routes van en naar school, naar vriendjes en clubs. Twee Diepenveense agenten
komen met een politieauto en om de beurt
mogen de kinderen zelf experimenteren met
sirene, claxon en geluidsinstallatie. Dit gaf
een hels kabaal, maar de agenten bijven het
lachend aanzien en slaan zo nu en dan iemand in de handboeien.
De vrijwillige brandweer van Diepenveen is
er met een brandweerauto en allerlei andere
materialen. Een oude auto wordt stukje bij
beetje losgeknipt alsof er een zwaargewonde in zit, die bevrijd moet worden. De
brandweermannen geven ook uitleg over de
gasmaskers en zuurstofflessen. Uiteraard
mag iedereen de brandslang vasthouden en
er een spelletje mee doen.
Plaatselijk Belang zorgt voor nog meer vertier, limonade en een ijsje. Door de volle medewerking van gemeente, politie, brandweer
en veel hulpmoeders is de middag bijzonder
geslaagd.
Na afloop van deze middag stuurt het bestuur een brief naar de gemeente met een
opsomming van de onveilige situaties. Bijvoorbeeld dat er veel smalle wegen zijn en
dat fietsers moeten uitwijken, maar dat de
bermen vaak slecht zijn of niet te gebruiken
vanwege de hoge begroeiing. Die begroeiing
zorgt er bovendien voor dat fietsers pas op
het laatste moment gezien worden. Ook de
vele onoverzichtelijke kruispunten en slecht
onderhouden, donkere wegen zijn zorgelijk.
De gemeente belooft verbeteringen aan
te brengen en voorziet op veel plaatsen de
wegbermen van graskeien. Voor de kinderen
die naar Wesepe naar school gaan, is er in
2001 door de bewoners, met behulp van
de Deventer Wijkaanpak, een fietspad aangelegd langs de Weseperweg. Dat was een
grote wens omdat de zandweg niet goed te
befietsen is.
Ontwikkelingen
Baatbelasting verharding wegen
Vanwege de verharding van de Biesterveldsweg en Koeweg in 1965 moeten de aanwonenden baatbelasting aan de gemeente
betalen. De Zuivelfabriek Nieuw Leven uit
Wesepe geeft hiervoor een bijdrage.
In augustus 1980 worden de Kappertsteeg
en een gedeelte van de Kanaaldijk-West
Het bestuur van Plaatselijk Belang schrijft
in 1968 een brief aan het gemeentebestuur
over de opheffing van de gemeente Diepenveen, waarin “we mededelen van mening
te zijn dat we niet gaarne een soort van
ontwikkelingsgebied wensen te worden in
het geheel van de gemeente Deventer, daar
men hierin een kans zag dat onze belangen
verwaarloosd zouden worden of kunnen
worden. Men wenst dan nog liever bij de
gemeente Olst of een andere agrarische
gemeente gevoegd te worden, maar de vergadering wil in eerste instantie het streven
van B en W steunen om opheffing te voorkomen.”
Op 19 juni 1969 publiceren burgemeester en
wethouders van Deventer het rapport Omtrent Deventer, ruimtelijke ontwikkeling van
stad en streek. Dit schiet in het verkeerde
keelgat bij het gemeentebestuur van Diepenveen want het rapport kent namelijk één
uitgangspunt van denken: de stad Deventer.
De streek komt slechts ter sprake als kurk,
waarop de stad moet drijven.
Inmiddels is in Diepenveen het actiecomité
Inspraak burgerij opgericht, dat maar liefst
94 organisaties, verenigingen en kerkgenootschappen vertegenwoordigt, waaronder
Plaatselijk Belang Averlo-Frieswijk. Het actiecomité is van mening dat het nergens uit
blijkt dat de stad een zodanige groeikracht
bezit, dat zonder meer tot opheffing van een
naburige gemeente moet worden overge-
Sfeerbeeld van de Straatspeeldag op 8 juni 1994
op de Avergoorsedijk.
PLAATSELIJK BELANG AVERLO-FRIESWIJK
27
22-08-14 13:45

Download Report